νικού, ένας εσώτερος τρόμος τον κυριεύει: η αμφιβολία δηλητηριάζει την σκέψη του, (αλληγορία βεβαίως για τις αποστάσεις που δημιουργούν οι φανατισμοί και οι ξένες προς την ζωή αντιλήψεις..), ο θαυμασμός και η αγάπη του για τον Μύρη νοθεύονται, από την απόλυτη ταύτιση περνά στην αποξένωση, ξένος εγώ, ξένος πολύ!.. μια ιδιότυπη μοναξιά κατακλύζει την ψυχή του, ένα πελώριο ερωτηματικό: μα μήπως και ήταν πάντα ξένος και εκείνος πίστευε σε κάτι ανύπαρκτο, σε ένα ψέμα, μήπως όλα ήσαν φαντασιώσεις και απλές εξιδανικεύσεις; Το πνεύμα του Μύρη ξεκινά πια να μην το νοιώθει δικό του, ιερείς και γραίες προσπαθούν να το τραβήξουν μακριά, προς έναν κόσμο άγνωστο και έξω από ένα παρελθόν που ενώνει.. «Πετάχθηκα έξω απ΄ το φρικτό τους σπίτι..», οι ωραίες εικόνες μιας γεμάτης από αγάπη και χαρά ζωής έχουν πια αλλοιωθεί, αόρατα τείχη έχουν υψωθεί και έχουν καταστρέψει το μόνο ζωντανό στοιχείο που είχε ο Μύρης. Απότομα και βιαστικά κλείνει το ποίημα, απόλυτα συνεπές στον ξαφνικό τρόμο του αφηγητή, όμως ο αναγνώστης συμπάσχει οπωσδήποτε, αντιλαμβάνεται πως, ακόμη και που έφυγε από το φρικτό το σπίτι, η ζημιά έχει επέλθει: εκείνο που ήταν δεν είναι πια, ο Μύρης είναι ένας άλλος, ένας διαφορετικός, ένας ξένος.. Ο Μύρης είναι ένα από τα πιο πολυσήμαντα ποιήματα του Καβάφη, εξαιρετικό σε μορφή και περιεχόμενο και από μόνο του θα μπορούσε να στηρίξει ετήσια εκπαιδευτική διδασκαλία, επάνω σε ζητήματα που ξεκινούν από το πρόσωπο και την θέση του απέναντι στις κοινωνικές δομές, έως τις προσωπικές σχέσεις και βιώματα, την ερωτική φαντασίωση και εξιδανίκευση, τον υποκειμενισμό και την διάβρωσή του από τάχα αντικειμενικές αλήθειες και εκατοντάδες άλλα. Αυτός είναι ο πραγματικός Καβάφης, αλλά τέτοιες προσεγγίσεις απαιτούν άλλες κοινωνίες, άλλες συνειδήσεις και φυσικά μιαν άλλη εκπαίδευση.. Επάνω στο επόμενο ποίημα, («Ομνύει»), βασίστηκαν πλείστες όσες αναφορές στην προσωπική ζωή του Καβάφη, σε τέτοιον μάλιστα βαθμό που, ακόμη και σοβαροί μελετητές, αναγκάστηκαν να συρθούν σε κείμενα κίτρινα, γεμάτα από γαργαλιστικές λεπτομέρειες, χωρίς καμία τεκμηρίωση. Είναι μόνο έξι στίχοι, ας τους δούμε..
Ὀμνύει Ὀμνύει κάθε τόσο
ν’ ἀρχίσει πιὸ καλὴ ζωή.
Ἀλλ’ ὅταν ἒλθ’ ἡ νύχτα,
μὲ τὲς δικές της συμβουλές,
μὲ τοὺς συμβιβασμούς της,
καὶ μὲ τὲς ὑποσχέσεις της·
ἀλλ’ ὅταν ἒλθ’ ἡ νύχτα
μὲ τὴν δική της δύναμι
τοῦ σώματος ποὺ θέλει καὶ ζητεῖ, στὴν ἴδια
μοιραία χαρά χαμένος ξαναπηαίνει.
(1915) Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως το ποίημα και ερωτικό είναι και αντανακλά «προσωπικό μαρτύριο», εσωτερική βάσανο του Καβάφη, μία συνεχή πάλη με την θεωρούμενη στην εποχή του αμαρ-
222