0 8 6 4 3 1
Nummer 1 7 mei 2007
â‚Ź
3,95
2 t/m 5 - Alles over een Giraffe! Met o.a. de kwetsbaarheid van een giraffe tijdens de drinkhouding.
6-
Vooronderzoek:
Ter voorbereiding aan het bezoek Emmen, zijn er een aantal plannen opgesteld. O.a onderzoeksvragen en hypotheses zijn hier te vinden.
7 t/m 12 –
Resultaten Emmen:
De redactie is in Emmen geweest om het gedrag van een Giraffe te bestuderen, volwassene en jonge girafjes zijn met elkaar vergeleken.
13 t/m 14 –
Afsluiting:
Met antwoord op de onderzoeksvragen, discussie, onze meningen etc.
15 t/m 17 -
Dierentuin info:
Geweldige poster voor boven je bed, van de leefomgeving van een giraffe in een dierentuin en ter contrast ook nog één van het wild. Ook een interview met Harmen is hier te vinden!
18 t/m 21 -
Etholoog onder
de loep! Elke week word er verteld over een bepaalde Etholoog. Deze week: Ivan Pavlov!
22 -
Test je kennis.
Hoeveel weet jij eigenlijk van een Giraffe? Test je kennis is verschillende spelletjes en lees leuke moppen over de giraffe.
Alles in teken van de giraffe! Deze week staat “Ethologie” in de teken van de Giraffe! De redactie heeft een opdracht mee gekregen. Er moet een goed etholgisch onderzoek opgezet worden waarin vooraf gestelde onderzoeksvragen beantwoord moeten worden, en dat d.m.v. ethogrammen en protocollen in dierenpark Emmen. Ook is het de bedoeling dat er gekeken wordt naar de normale gedragen in het wild ten opzichte van de gedragen in de dierentuin Het doel van de opdracht is kennismaken met ethologie. Ethologie is de wetenschap die zich bezig houdt met onderzoek naar het natuurlijke gedrag van dieren, iets waar het blad “Ethologie” zich de komende tijd op gaat storten. Naar dit onderzoek hopen wij de beginselen van een ethologisch onderzoek goed onder de knie te hebben en natuurlijk antwoord te hebben op onze onderzoeksvragen.
Niet over het hoofd te zien! Wel 6 meter lang kunnen ze worden, Giraffen zijn de langste beesten ter wereld, met zijn lange benen en lange nek, kan hij bijna overal bij. Vooral de lange nek is erg kenmerkend. Toch bestaat de nek van een giraffe net zoals bij de mens maar uit 7 nekwervels. Ook de vlekken op de huid van de giraffe zijn typisch voor het dier, deze vlekken dienen als camouflage, zo vallen ze niet zo op tussen de bomen! Qua gewicht mag een giraffe er ook best wezen, gemiddeld wegen ze 750 tot 1000 kilo!
Kuddedier en Solist
Voedsel & Co Een giraffe is een echte eter, per dag verwerkt hij zo’n 65 kilo aan voedsel! Met zijn bewegelijke tong van ongeveer 40 cm kan hij bijna alles vlekkeloos verwerken. De tong is wat ruw, waardoor ook scherpe doorns e.d. gemakkelijk gegeten kunnen worden. De giraffe eet vooral: de blaadjes van de acaciaboom. Giraffen zijn herkauwers: dat betekend dus dat doorgeslikt voedsel weer omhoog komt vanuit de maag in de bek, daar kauwt de giraffe rustig alles nog een keer. Een Giraffe heeft niet zoveel water nodig om te overleven en dat is maar goed ook! Want als de Giraffe gaat drinken is hij erg kwetsbaar. Door het lange lijf moet de Giraffe zijn voorpoten spreiden om te kunnen drinken. Ze kunnen maanden zonder te drinken, dat komt omdat in het meeste voedsel genoeg vocht zit.
Giraffen komen zowel in groepen als alleen voor. Vooral mannetjes leven alleen of soms leven ze met een ander mannetje samen. Vrouwtjes leven voornamelijk in groepen van ongeveer +/- 12 dieren (de jongen meegeteld) De samenstelling van zo’n groep veranderd steeds, zo verlaat af en toe een giraffe de groep en komt er soms een ander bij.
Dodelijke trap Een giraffe kan hard trappen. Een leeuw gaat niet zomaar achter een giraffe aan. Er zijn schedels van dode leeuwen gevonden met een afdruk van een giraffehoef. Een giraffe is een telganger. Zijn linkervoor- en linkerachterpoot bewegen tegelijkertijd. Als zijn linkervooren rechterachterpoot tegelijkertijd zouden bewegen zou hij in de war raken.
Giraffen komen in het wild alleen nog voor in Afrika, in het hele gebied onder de Sahara. De giraffe heeft bomen nodig in zijn omgeving, dat is noodzakelijk, omdat daar het voedsel wordt uitgehaald. Toch houdt een giraffe niet van dicht beboste gebieden, daarom Komen de meeste giraffen ook voor in de beboste savanne.
Giraffe vs. Giraffe! Mannetjes willen graag de baas zijn over een bepaald gebied, er wordt dan ook regelmatig gevochten om te kijken wie er het sterkste is. Dat gaat er soms erg heftig aan toe! Het gaat zelfs vaak gepaard met letsel. Tijdens een gevecht staan de mannetjes schouders aan schouders tegenover elkaar, er volgen dan krachtige nekslagen, met als bedoeling de ander te laten wankelen.
Hoorntjes Vrouwtjes en mannetjes van de giraffen hebben allebei hoorntjes. Vóór de hoorns vind je vaak nog een extra knobbel. Mannetjes kunnen op het achterhoofd zelfs nog twee schijn hoorntjes hebben. De schedel van een mannetjes is veel dikker dan die van een vrouwtje. Mannetjes gebruiken de schedel als ze met elkaar vechten.
De kapstok van het lichaam Elk zoogdier heeft een inwendig skelet. Dus ook een giraffe. Zonder dit geraamte zakt hij in elkaar. Het is 'de kapstok' van het lichaam en bestaat uit 200 botten. Aan de botten zitten de spieren en weefsels vast. Elk zoogdier heeft min of meer hetzelfde soort en aantal botten,maar de grootte en de vorm verschillen van soort tot soort.
Paren & Baren Als een vrouwtje 2 à 2,5 jaar oud is, is ze vruchtbaar. Bij
mannetjes is dit iets later namelijk als ze 3 à 3,5 jaar zijn. In de paartijd zoeken mannetjes naar vrouwtjes, paartijd kan het hele jaar door zijn, maar vooral kort naar het regenseizoen. Daar vinden de meeste paringen plaats. Een mannetje ruikt aan de urine van een vrouwtje om te kijken of ze vruchtbaar is. Als dat zo is volgt hij haar weken lang voor de paring. Een paring duurt vaak niet zo lang. Als het vrouwtje bevrucht is door een mannetje, volgt er een draagtijd van ongeveer 14 à 15 maanden (wij mensen hebben dus niks te klagen!) Als een Giraffe moet bevallen doet ze dat vaak op een plek waar andere giraffen dit ook gedaan hebben, een zogenaamde “kraamplek”. Andere giraffen gaan dan om het vrouwtje staan, allemaal kijkend naar een andere kant. Zo wordt gevaar vroegtijdig gezien. Een giraffe bevalt staand, dat betekend dus dat het jong van zo’n 2 meter naar beneden valt! De hoorntjes van een “jong” zitten plat op zijn kop, dat maakt de bevalling een stuk gemakkelijker, bevallen van een jong van 50 tot 70 kilo is niet niks!
De Crèche Het +/- 2 meter naar beneden gevallen
Van binnen zelfs interessant De schedel is verbonden met een rij ruggenwervels. Samen vormen de wervels de ruggengraat, of wervelkolom. De voorpoten, zitten bij de schouder vast aan de ruggengraat. De achterpoten zitten aan de heupen vast. Sommige botten lopen krom, als bescherming voor de weke delen van het lichaam. De ribben beschermen de longen en het hart, en de heupbeenderen vormen een kom voor de darmen en de andere organen in het onderlichaam. Het geraamte is niet alleen het draagstel, het is ook een opslagplaats voor mineralen en andere stoffen. Als de giraffe lang zonder eten moet, kunnen een paar van die mineralen worden gebruikt op plaatsen waar ze harder nodig zijn. Het beenmerg, maakt elke dag miljoenen nieuwe bloedlichaampjes aan. Die gaan naar het bloed om afgestorven cellen te vervangen
jong, weegt meestal rond de 50/70 kilo. Hij heeft nog zachte hoefjes en de hoorntjes liggen plat op zijn hoofd, dat is wel handig want zo heeft zijn moeder er bij de bevalling geen last van gehad. Na 3 weken staan de hoorntjes rechtop er zitten dan nog zachte kwastjes op. (die slijten er vanzelf af.) Een geboren giraffe kan al vrij snel staan, variërend van 5 tot 30 minuten. Naar een week wordt het jonge girafje bij een zogenaamde “crèche” gevoegd, samen bij andere jongen. De crèche word goed in de gaten gehouden door de vrouwtjes. 3 à 4 maanden later verlaat een jong de crèche en voegt hij zich bij zijn moeder. Een jong girafje zoogt ongeveer 1 jaar bij zijn moeder, daarna gaat hij zich steeds meer onafhankelijk gedragen. Pas naar +/- 10 jaar is een Giraffe echt volwassen.
Mens als grootste vijand! In tegenstelling tot veel andere dieren heeft de giraffe nauwelijks vijanden. De grootste vijanden van de giraffe zijn de leeuw en de mens, en dan met nadruk op de mens. Vroeger werd er vooral voor het vlees op ze gejaagd, ook nu nog word dat nog gedaan, maar het gaat nu vooral om de staart van de giraffe. Hier worden namelijk geluksarmbandjes en vliegenmeppers van gemaakt.
Uitslapen kennen ze niet Een giraffe slaapt heel erg weinig, maar een half uurtje per dag in een diepe slaap is genoeg voor een volwassen giraffe. Hij legt zich neer, draait zijn hals in een lus naar achter en laat zijn kop rusten op z'n romp. De giraffe is verder de hele dag actief, behalve op het heetst van de dag, dan rust een giraffe in de schaduw.
In galop met 60km per uur De leeuw is ook een vijand, maar voor de jonge giraffen zijn ze het grootste gevaar. Volwassen giraffen hoeven zich niet zo’n zorgen te maken om de leeuw. Om een leeuw te doden hoeven ze alleen maar een harde trap te geven, maar dit komt zelden voor. Meestal voelen ze het van te voren al aan als er een vijand in de buurt is. Ze gaan er dan in galop vandoor met zo’n 60 km per uur! De jonge giraffen zijn toch wel erg kwetsbaar, want ongeveer de helft sterft na de geboorte door roofdieren zoals: gevlekte hyena’s, leeuwen, luipaarden, krokodillen, Afrikaanse wilde honden en de mensen.
Reservaten brengen redding De giraffe is geen bedreigde diersoort. Dit is vooral omdat de giraffen die in grote natuurparken leven daar geen vijanden hebben. Toen er blanken in Afrika kwamen, werden hele kudden giraffen tegelijk afgeslacht. Eind vorige eeuw was het aantal giraffen steeds minder geworden. Dit kwam o.a. doordat mensen in Oost-Afrika jachten organiseerden, met deze jachten konden dan trofeeën gewonnen worden. Dit soort jachten komen nu gelukkig niet meer voor, er zijn reservaten opgericht zodat de giraffen rustig beschermd kunnen leven. In alle Afrikaanse landen word de giraffe nu beschermd, het voortbestaan van een giraffe ziet er nu een stuk beter uit. Door de toeristen die naar Afrikaanse landen komen om giraffen te bezichtigen (omdat ze bijvoorbeeld op safari zijn) kunnen ook de reservaten blijven bestaan.
Weetje: Elke Giraffe, heeft andere vlekken, net zoals de vingerafdrukken bij de mens!
Soorten Netgiraffe (Giraffa camelopardalis reticulata) Is een giraffe met netvormige, veelhoekige levergekleurde vlekken die door een netwerk van heldere witte lijnen worden geschetst. De blokken kunnen soms donkerrood lijken. Ze komen voor in noordoost Kenia, Ethiopië en Somalië
De één is de ander niet De giraffefamilie kent maar één soort, maar giraffen in verschillende gebieden zien er wel wat anders uit. Je kunt ze bijvoorbeeld door hun patronen uit elkaar houden. Er zijn in totaal 9 ondersoorten die hieronder in het kort beschreven zijn.
En nog meer “soorten” Rothschild giraffe (G.c. rothschildi) heeft rechthoekige vlekken met slecht zichtbare lijnen. Ze komen voor in Oeganda en noord-Kenia.
Angolagiraffe (G.c. angolensis) heeft grote vlekken en af en toe inkepingen rond de randen. Hij komt voor in Angola en Zambia.
Kaapse giraffe (G.c. giraffa) ook wel Zuid- Afrikaanse giraffe genoemd. Ze hebben rechthoekige vlekken en lichte lijnen. De giraffen zijn te vinden in ZuidAfrika, Namibië, Botswana, Zimbabwe en Mozambique
Kordofangiraffe (G.c. antiquorum) heeft kleine onregelmatige vlekken en komt voor in westelijk en zuidwestelijk Soedan. Masaigiraffe (G.c tippelskirch) heeft bladvormachtige vlekken van (lijkend op de kleur van chocolade) op een geelachtige achtergrond. Ze komen voor in centraal en zuidelijk Kenia en Tanzania. Nubische giraffe (G.c. camelopardalis) heeft vierkante vlekken in een kastanje bruine kleur liggend op een gebroken witte achtergrond. Ze hebben geen vlekken aan de binnekanten van de benen. Ze komen voor in oostelijk Soedan en Noordoost Kongo.
Thornicrofts giraffe (G.c. thornicrofti) deze giraffe heeft bladvormige vlekken, de vlekken op zijn benen zijn groter dan in zijn nek. Ze komen vooral voor in oost Zambia Tsjaadgiraffe (G.c. peralta) heeft talrijke bleke, geelachtige en rode vlekken. En komt voor in Niger en Kameroen.
Naaste familie Voor sommige mensen is het moeilijk te geloven, maar “de Okapi” is toch echt familie van de Giraffe. De Okapi is een bosgiraffe ze komen alleen voor in het Ituriwoud in Zaïre. Het meest opvallende aan Okapi’s zijn de wit gestreepte benen. In tegenstelling tot de Giraffe heeft de Okapi geen lange nek, wel kunnen ze 1,5 meter hoog worden. Met een 30cm lange tong heeft de Okapi toch nog wel wat weg van een Giraffe.
Lange oogwimpers doen het goed Voor de bescherming tegen de doorns van de o.a. de acaciaboom en stofjes hebben giraffen lange oogwimpers. Ook kunnen ze de ogen apart van elkaar sluiten (knipogen maar!!) Dus komt er een keer viezigheid in het oog van een Giraffe dan sluit hij dat oog, en houdt hij het andere open. Ook kan de Giraffe zijn neusgaten sluiten.
Vooronderzoek De redactie van “Ethologie” gaat grondig onderzoek doen naar giraffen, en wel te verstaan in Noorder-dierenpark Emmen, voordat dit onderzoek d.m.v. protocollen en ethogrammen gestart kan worden, is het van belang dat er een vooronderzoek gepleegd wordt. In dit vooronderzoek wordt o.a. duidelijk wat we willen onderzoeken en wat we daar van verwachten.
Onderzoeksvragen
Hypotheses
Wij hebben besloten dat we
Natuurlijk hebben we al een beetje een idee over een
Jonge girafjes met volwassen giraffen gaan vergelijken. Met dat in ons achterhoofd gaan we een aantal specifieke vragen proberen te beantwoorden: 1) Hebben jonge giraffen andere bezigheden dan volwassen giraffen? 2) Vertonen de giraffen in de dierentuin andere gewoontes dan giraffen in het wild?
antwoord op de onderzoeksvragen: 1) Wij denken dat jonge Girafjes wel andere bezigheden hebben dan volwassen girafjes, want bij de meeste beesten is het zo, dat de jongen speelser zijn en wat actiever. Ook is een jong girafje kleiner dan een volwassen giraffe, hij zou dus ook wel minder tijd aan eten besteden, daardoor houdt hij tijd over voor andere dingen. En daarbij komt dat volwassen giraffen (vrouwtjes dan) de jongen moeten verzorgen, dat doen de jonge girafjes nog niet. 2) Wij denken dat de giraffen in de dierentuin wel andere gewoontes hebben dan giraffen in het wild, want de leefomgeving is anders en ze hebben de hele dag met kijkende mensen te maken, ze zullen dan vast wel andere gewoontes hebben.
Materiaal Stopwatch (of andere tijdwaarnemer) Protocollen (minimaal 6) Pen Eventueel: Fototoestel Giraffen (jonge giraffe en volwassen giraffe)
Methode 1) Observeer de giraffen een tijdje en maak een ethogram met daarin de handelingen die de giraffe in de geobserveerde tijd heeft verricht. (allemaal afgekort) 2) Spreek af wie de Giraffe observeert, wie de tijd bij houdt en wie de handelingen noteert in een protocolblad. (gebruik de zojuist opgestelde ethogram) 3) Observeer de giraffe nu 10 minuten waarin elke 5seconden een handeling wordt doorgegeven aan de notulist, deze schrijft de handeling op in een protocol. 4) Herhaal dit minimaal 6x 5) Maak een tekening van de leefomgeving van de giraffe! 6) Maak evt. foto’s en verzamel informatie.
Weetje: Een giraffe heeft een hart van maarliefst 12 kilo!
minuten seconden
1 tot 5
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Volwassen vrouwtje (1) St + Hd
St + Hd St + Hd St
St + Hd St + Hd Lo + Sz St + Et
5 tot 10 St + Hd
St + Hd St + Hd St
St + Hd St
Lo + Sz St + Et
10 tot 15 St + Hd
St
St
St
St
St
Lo + Sz St + Et
15 tot 20 St + Hd
St
St + Hd St
St
St
Lo + Sz St + Et
20 tot 25 St + Hd
St + Ob St + Hd St + Hd St
St
Lo + Po St + Et
25 tot 30 St + Hd
St + Hd St
St + Ob St
30 tot 35 St + Hd
St
St + Hd St
St
St
Lo + Po St + Et St + Et Lo + Po +Ka
35 tot 40 St + Hd
St
St + Nb St
St
Lo
40 tot 45 St + Hd
St + Ob St
45 tot 50 St + Hd
St
St + Hd St
50 tot 55 St + Hd
St
St + Hd St
55 tot 60 St + Hd
St + Hd St
St
Lo + Po St + Ka St + Ka + Hd St Lo + Sz Lo St + Et St + Nb Lo Lo + Ka St + Et + Sz St + Nb Lo St St + St Lo St + Et Ka
St
St
St + Ka St + Et + Tr St + Ka + Et St + Ka + Ob St + Et + Tr St + Et + Tr St + Et + Tr St + Et St + Et St + Et + Tr St + Et + Tr St + Et + Tr
St + Et + Tr St + Et + Ka St + Tb + Ka St + Ka + Et St + Et + Tr St + Et St + Et + Ka St + Et + Tr St + Et + Tr St + Et + Ka St + Et + Ka St + Et + Ka
Protocollen Protocollen konden natuurlijk niet uitblijven in ons ethologisch onderzoek, een echte etholoog weet wat hij nodig heeft! In protocollen noteer je de handelingen/bezigheden van een dier, dat is nog een hele klus, als je net zoals ons, giraffen hebt die er telkens vandoor gaan. Zouden ze het erom doen?
Foto: Ethologie
minuten seconden
1 tot 5
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Jong mannetje (2) Lo + Hd
5 tot 10 Lo + Sz
Lo + Hd St + Et St + Et Lo + Hd + Nb
St + Ka St + Ka
St + Ka
10 tot 15 Lo + Sz
St + Ka Tga Ka + Lo + Sz St + Ka St + Ka Tga
15 tot 20 Lo + Sz
St + Et
20 tot 25 St + Nb
St + Et
25 tot 30 Lo + Sz
Lo + Et
30 tot 35 St + Po
Lo + Et
Lo + Ka St + Ka St + Ka St + Nb St + Nb St + Ka + Et St + Nb St St + Ka + Et St + Nb St + Et St + Ka + Et
35 tot 40 St + Po
Lo + Et
St + Et
St + Ka St + Et
St + Ka St + Ka + Hd St + Ka + Nb St + Ka + Nb St + Ka + Nb St + Ka + Nb
40 tot 45 St
Lo + Et
St + Et
St + Ka St + Et
Ps
45 tot 50 St + Et
St + Et
St + Et
St + Ka St + Et
Ps + Et
50 tot 55 St + Et
St + Et
St + Et
St + Ka St + Et
St + Et
55 tot 60 St + Et
St + Et
St + Et
St + Et
St + Et
St + Et
St + Ka
St + Ka St + Nb St + Et + Hd St + Ka + Et St + Nb St + Ka Lo + Ka St + Ka + Et Tga + St + Nb + Et St + Ka St + Ka Ka Tga + St + Ka St + Ka Ka Lo Tga + St + Ka St + Ka Ka St + Ka St + Ka St + Ob Lo + Sz + Ka + Ka St + Ka + Hd St + Ka St + Ka + Sz St + Ka St + Ka St + Ka St + Ka Ka + St + Hd + Sz St + Ka + Sz St + Ka St + Ka + Hd + Sz St + Ka St + Ka St + Ka St + Ka St + Nb St + Ka + Hd + Sz + Ka + Hd St + Ka St + Nb + Ob St + Ka St + Ka + Ka St + Ka St + Ka + Ob + Sz Lo + Ka Lo + Ka
minuten
2
3
1 tot 5
St + Li
St + Li St + Li tot 10 St + Ka + Hd
10 tot 15 St + Li
St + Li
15 tot 20 St + Sn St + Li 20
4
5
6
7
8
9
10
Volwassen vrouwtje (3)
seconden
5
1
St + Sn St + Li tot 25 + Li + Sn
25 tot 30 St + Ka St + Li 30 tot 35 35 tot 40 40 tot 45 45 tot 50 50 tot 55
St + Li St + Li + Nb St + Li St + Sn + Hd St + Li St + Sn + Tb St + Tb St + Ka + Sn St + Li + Sn St + Sn
55 tot 60 St + Li
St + Li
St + Li
St + Sz + Tb
St + Hd Lo
St + Tb
St + Hd St + Sn + Ob + Li St + Sn St + Li St + Sz + Hd St + Li
St + Li + Sn St + Li + Sn
St + Li
St + Tb
St + Tb
Lo + Tb
St + Nli
St + Nb St + Nb + Sn St + Ob + Sn St + Ob + Sn
St + Tb
St + Tb
Lo + Tb
St + Nli
St + Hd St + Tb
St + Tb Lo + Tb St + Ob + Tb Lo
St + Hd St + Li
St
Lo + Sz St + Li
St + Nli St + Nli + Hd
St + Hd
St +Nb St + Nb + Li St + Nb + Sn St + Nb + Sli
St + Tb
St + Tb
St
St + Tb
St + Nli
St + Sz
St + Li
St + Nli
St + Li
St
St + Ka St + Li
St + Li St + Li + Ob St + Li St + Li + Ob St + Li St + Nb + Hd St + Li
St + Li St + Nb + Hd
St + Nli
St + Tb
St + Nli
St + Tb St + Li
St + Hd
St + Tb
St
St + Sz
St + Li
St + Li
St + Li
Lo
St + Tb
St + Hd St
St
St + Li
St + Li
Lo + Sz
St + Tb
St + Sl
St + Nli
St + Li
St + Li
St + Li St + Sn + Li
St + Tb
Bezoek Emmen
St + Li St + Li
St + Li
Foto: Ethologie
Emmen was erg interessant, de giraffen leefden in een grote “Afrika-Savanne” hier stonden dus niet alleen giraffen te koekeloeren, maar ook zebra’s, neushoorns, struisvogels en andere dieren lieten zich af en toe even zien, alhoewel de neushoorns liever bleven liggen. minuten seconden
1
2
3
4
5
6
7
20 25 30 35 40 45
9
10
Jong vrouwtje (4)
1 tot 5 St + Nli St + Ob Lo + Nli Lo + Hd St + Sz St + Hd St 5 tot 10 St + Nli St + Ob St + Ob St + Po St + Nb St St 10 tot 15 St + Nli St + Hd St + Ob St + Hd St St + Hd St + Li 15
8
St + Hd tot 20 St + Nli + Ob St + Hd St St + tot 25 St + Ob Nli Lo + Hd St + Ob St + Hd tot 30 St + Tb St + Hd St + Sz + Ob St + Hd tot 35 St + Nb St + Ob St + Ob St + Nb St + Nb tot 40 Lo + Li St + Ob + Hd Lo + tot 45 Ob St + Nb St + Hd St
St
St + Ob + Nb St + Hd
St + Ob St + Nb Lo St
Lo
St + Hd
Lo + Ob St + Ob
St + Ob Lo
St
St
Lo + Sz Lo + Ob St + Sz + Hd Tga St + Hd St + Hd + Sz + Sz St + Hd Ob St
St
St
St St + Nb St + Hd St + Ob + Hd St + Ob St + Sz St + Hd Tga St + Hd + Li
St
St
St + Hd St
St
St
Lo
St
St + Hd Lo + Hd St + Hd
Lo + Hd St + Nli Lo + tot 50 St St + Hd St + Ob Lo + Nb St + Hd Tga St + Ob tot 55 St + Hd St + Nb St + Ob Lo + Nb + Hd St + Nli
St
St + Sz
50 Lo + Sz St + Ob Lo + Hd Lo Lo 55 tot 60 St + Nb St + Hd St + Ob Lo + Ob St + Nb St + Hd Lo St + Hd Lo
minuten
1
2
3
4
5
6
7
8
St + Et St + Et + Tr St + Ka + Hd St + Et tot 10 Lo St Lo St + Tr St + Ka St + Ka St + Et tot 15 Lo St + Hd Lo St St + Ka Lo + Ka + Tr St + Et tot 20 Lo Lo Lo St St + Tb St + Ka + Tr St + Tr St + Tr St + Et tot 25 Lo Lo Lo St + Ka + Ka + Tr St + Ka St + Et St + Et tot 30 Lo + Tr + Tr Lo Lo + Po St + Hd + Hd Lo + St + Et St + Et tot 35 St St + Hd Lo + Po St + Et Ka + Tr + Tr St + Et St + Tr St + Et St + Et tot 40 St + Po Lo + Ka + Tr + Tr Lo + Hd + Ka St + Et St + Et St + Et St +Hd tot 45 St + Po Lo St + Tr + Tr + Tr + Ka St + Et St + Et St + Et tot 50 St + Po Lo St + Tr + Tr + Tr St + Ka St + Et tot 55 St + Sz Lo Lo + Sz St + Et St + Et + Tr St + Ka St + Et St + Ka tot 60 St + Sz Lo Lo + Sz + Ka + Tr St + Et St + Ka
1 tot 5
10 15 20 25 30 35 40 45 50 55
10
St + Ka
St + Ka
St + Ka
St + Ka
Volwassen vrouwtje (5)
seconden
5
9
St + Hd St
Lo
Foto: Ethologie
St
St + Tr + Ka St + Tr + Ka St + Tr + Nb St + Tr + Ka
St + Ka St + Tr + Ka St + Tr + St + Ka Ka St + Tr + St + Ka Et
St + Ka
St + Ka St + Tr
St + Ka
St + Ka St + Ka
Lo + Ka
St + Ka St + Et St + Ka + Et St + Ka St + Nb St + Et + Tr St + Et St + Ka + Tb + Tr
St + Nb
St + Ka St + Et St + Et
St + Ka St + Ka + Li St + Ka
Ah wat lief! Wat was het een schatje, de pas 13 dagen oude Abidemi (Afrikaans voor: geboren zonder vader) stond met moeder Augusta nog apart van de andere giraffen. Aandacht trok ze wel, hele kuddes mensen stonden foto’s te maken, waaronder wij natuurlijk.
minuten seconden
1 tot 5
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Jong mannetje (6) St + Ka + Et St + Ka + Sz St + Ka + Sz St + Ka St + Ka St + Ka + Sz
Lo
Lo
Lo + Et
5 tot 10 Lo
Lo
Ps
10 tot 15 Lo
St
St + Et
15 tot 20 Lo
Lo
St + Et
20 tot 25 St
St + Hd St + Ka St + Ka Lo + Ka
25 tot 30 St + Li
Lo
Lo
30 tot 35 Lo + Po Lo
Ps + Et
35 tot 40 Lo
St + Et
Lo
St + Ka Lo + Ka St + Ka St + Ka + Et St + Ka St + Ka + Et
St + Ka St + Ka St + Ka St + Ka + Nb St + Ka St + Ka + Nb St + Ka St + Ka + Nb
St + Ka St + Ka + Hd St + Ka St + Ka + Hd + Hd
St + Ka St + Ka St + Ka St + Ka + Hd St + ka St + Ka St + Ka + Li + Hd St + Et St + Ka + Ka + Tb St + Ka St + Ka + Hd St + Ka St + Ka St + Ka St + Ka + Hd St + Ka + Nb St + Ka St + Ka + Hd + Hd Lo + Ka
Lo + Nb Ps + Et Lo + Ka St+ Ka St + Ka + Hd
55
Tga + tot 55 St + Po Nb
St + Ka St + Ka Ps + Et St + Sz tot 60 St + Po Lo + Nb St + Ka St + Ka + Et
St + Ka St + Ka St + Ka St + Ka St + Ka St + Ka + Nb
St + Hd + Ka St + Nb + Ka St + Ka St + Ka + Hd Lo + Ka
St + Ka
Lo
St + Ka St + Ka + Hd
Lo + Nb
40 tot 45 St + Po Lo St + Et St + Ka 45 tot 50 St + Po Lo + Hd Lo + Ka St + Ka Ps + Et St + Ka St + Ka Lo + Ka St + Ka 50
10
St + Ka + Hd St + Ka + Hd
Ps + Et Lo + Ka + Nb Ps + Et Ps + Et Lo + Ka
Afkortingen In de protocollen staan allemaal afkortingen omdat het anders qua opschrijven niet te doen is. Om de protocollen dus beter te begrijpen is het handig dat je weet waar de afkorting voor staat. In een ethogram kan je alle afkortingen vinden samen met de definitie ervan, wat houdt die handeling nou precies in?!
Ethogram St + Staan Î het op de poten rusten op de plaats. Hd + Hoofd draaien Î Het Bewegen van het hoofd naar een andere kant. Lo + Lopen Î Het verplaatsen over een afstand door beweging van poten op het land Et + Eten Î Het opnemen van voedsel via de mond met behulp van de tong Sz + Staart Zwaaien Î het heen en weer bewegen van de staart. Nb +Nek buigen Î Het hoofd naar de grond brengen, door de nek naar beneden te bewegen. Ka + Kauwen Î Het vermalen van voedsel in de mond Tb + Tong bewegen Î De tong naar verschillende kanten bewegen buiten de mond. Ob + Oor bewegen Î het bewegen van het oor naar verschillende kanten. Tr + Trekken Î Iets vast pakken met de tanden en dan krachtige bewegingen naar achteren maken met het hoofd. Po + Poepen Î Uitwerpselen verlaten het lichaam via de anus.
Weer een giraffe geboren! Wij hebben de website van dierenpark Emmen, nauwlettend in de gaten gehouden omdat we wisten dat alle vrouwtjes drachtig waren. 4 mei was het raak Rond 1 uur werd het duidelijk dat Ilona ging bevallen, naar anderhalf uur kwam een kleine giraffe om de hoek kijken, het geslacht is nog niet vastgesteld, dus dat is even afwachten. Hou in ieder geval www.zoo-emmen.nl in de gaten voor meer informatie.
Tga + Tegen Giraffe aanstaan Î Het hoofd laten rusten op de kont van een oudere Giraffe. Sli + Slikken Î Het voedsel van de mond naar de maag verplaatsen d.m.v. de slokdarm. Nli + Neus likken Î De tong op en in de neus heen en weer bewegen. Li + Likken Î Iets betasten met de tong. Ps + Poten spreiden Î Voorpoten uit elkaar zetten zodat er een soort spagaat ontstaat. Sn + Snuffelen Î Iets met de neus betasten en daarbij ruiken.
Bezigheden van verschillende giraffen
Rondleiding Ja ja, we hebben niet de
Snuffelen Poten spreiden Likken Neus likken Slikken Tegen Giraffe aanstaan Poepen Handeling
hele dag achter de giraffen hoeven aanjagen, ook een rondleiding was inbegrepen bij ons bezoek. Eerst mochten we kennismaken met de hoefdieren. (hé daar had je die giraffen weer) We kregen verhalen te horen over Impala’s waar we met veel bewondering naar luisterde, die schattige kleine impala’s kunnen uit stilstaande positie maarliefst 3 meter hoog springen! Na de hoefdieren mochten we nog even naar de vogeltuin, jammer dat die vogels niks spectaculairs deden!
Trekken Oor bewegen Tong bewegen
Jong Mnl. 6 Jong Vrl. 4 Jong Mnl. 2
Kauwen Nek buigen
Volw. Vrl 5 Volw. Vrl 3 Staart zwaaien Volw. Vrl 1
Eten Lopen Hoofd draaien Staan Foto: Ethologie
0
10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 Aantal keer uitgevoerd in 10 min.
Resultaten We hebben alle protocollen bij elkaar gepakt en zijn gaan turven, al deze getallen hebben we in de bovenstaande grafiek verwerkt. Het is nog best lastig conclusies uit de grafiek te trekken, daarom hebben we nog een grafiek gemaakt, dit keer met de gemiddelden van de volwassen giraffen en de gemiddelden van de jonge giraffen, zodat er maar 2 balkjes naast elkaar staan (dus de bezigheden van de jonge giraffen bij elkaar optellen en delen door 3, dat geeft het gemiddelde). Een aantal opvallende dingen zijn wel: een jonge giraffe Staat af en toe tegen een andere Giraffe aan, dat zie je een Volwassen giraffe niet doen. Jonge girafjes zie je niet trekken aan takken e.d. wat bij volwassene juist wel het geval is. Ook is er 1 Giraffe die heel veel likt en ook snuffelt.
Gemiddelde bezigheden van jonge giraffe ten opzichte van volwasssen giraffe
Aantal keer uitgevoerd in 10 min.
110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
Snuffelen
Poten spreiden
Likken
Neus likken
Slikken
Tegen Giraffe aanstaan
Jonge Giraffe
Poepen
Trekken
Oor bewegen
Tong bewegen
Kauwen
Nek buigen
Staart zwaaien
Eten
Lopen
Hoofd draaien
Staan
Volwassen Giraffe
Handelingen
Foto: Ethologie
Resultaten (deel 2) Nu de resultaten een stuk duidelijker zijn, kunnen we ook
Weetje: Giraffe komt oorspronkelijk van het Arabische woord: Zirafah
beter kijken wat er opvalt. Zo kun je bijvoorbeeld zien dat een volwassen giraffe langer staat dan een jong girafje. Ook erg opvallend is dat een jonge giraffe meer kauwt terwijl hij minder eet. Een volwassen giraffe zie je een stuk vaker likken en zo kan je nog een aantal dingen uit de grafiek halen. Zoals: een jong girafje beweegt zijn oor meer en buigt een stuk vaker zijn nek. Ook zie je dat de jonge giraffen hun poten spreiden in tegenstelling tot de volwassen giraffen. Toch zijn de meeste verschillen niet echt overtuigend en dat is wel lastig als het gaat om de conclusie.
Conclusie Op de vraag: Hebben de jonge giraffen andere bezigheden dan volwassen giraffen kunnen we antwoorden: Ja dat hebben ze zeker alhoewel het er niet veel zijn. Iets wat heel kenmerkend is, is dat jonge giraffen af en toe tegen een oudere giraffe gaan aanstaan, dat is iets wat je een oudere giraffe absoluut niet ziet doen, dit is heel goed te verklaren: de kleine giraffen zijn nog op een leeftijd dat ze bij de moeder leven en nog niet onafhankelijk zijn, ze gaan dan als ware tegen de moeder aanstaan omdat het een vertrouwde omgeving oplevert. Een giraffen jong blijft gemiddeld 1 jaar bij de moeder Ook de manier van eten is bij jonge giraffen anders dan bij oudere giraffen, zo zie je een oude giraffe trekken aan takken op behoorlijke hoogte, terwijl een jonge giraffe eerder zijn poten spreidt en voedsel van de grond haalt. Eigenlijk ook wel logisch want de kleine girafjes zijn vaak nog net iets te klein om goed bij de hoge takken te kunnen. In de hypothese voorspelde wij dat een jong girafje wat speelser en actiever zou zijn, echt speelser zijn ze niet en eigenlijk zijn ze ook niet veel actiever. Ze zijn wel iets actiever want ze lopen wat meer, buigen hun nek vaker (maar dat heeft meer te maken met het feit dat ze de meeste voedsel van de grond halen) en bewegen hun oren wat vaker. Maar het zijn te kleine marges, om te concluderen dat ze echt actiever zijn.
Op de vraag: Vertonen de giraffen in de dierentuin andere gewoontes dan giraffen in het wild: kunnen we nu ook Antwoord geven. Over het algemeen vertonen de giraffen niet echt andere bezigheden of gewoontes dan in het wild. Toch was er één giraffe die wel onnatuurlijke verschijnselen vertoonde, Tiny de oudste giraffe was constant de stenen aan het likken en snuffelde ook. (volw. Vrl. 3) Naar wat onderzoek bij de dierenverzorger van de hoefdieren kwamen we erachter hoe het zo komt dat de Giraffen onnatuurlijke verschijnselen vertonen. In het wild eten de giraffen bijna de hele dag, in de dierentuin doen ze dat veel minder omdat daar o.a. de voedselbronnen beperkt zijn. Als een giraffe niet de hele dag kan/wil eten gaat hij onnatuurlijk gedrag vertonen, zoals het likken van stenen. Dus ja giraffen in de dierentuin vertonen ander gedrag dan giraffen in het wild als ze niet de mogelijkheid hebben dag te eten. We hadden het dus goed voorspeld in de hypothese alleen het ligt niet echt aan de omgeving maar dus aan het “eetverhaal”
Foto: Ethologie
Discussie We vonden het een hele leerzame en leuke opdracht. De vrijheid die we kregen om zelf te bepalen hoe we het geheel gingen presenteren, maakte de opdracht nog leuker! Vooral toen we het voor elkaar gekregen hadden, dat Pierre Pinkse (directeur Thomas à Kempis college) ons € 30,- wilde geven voor de drukker! Ons idee een tijdschrift te maken werd dus werkelijkheid! Ook de samenwerking verliep heel erg goed, iedereen deed zijn taken met als resultaat dat alles op tijd af was. Natuurlijk hebben we ook wat minpuntjes. Zo vonden we het heel erg jammer dat we zo weinig tijd overhielden om het park te zien, we waren veel te lang met de protocollen bezig, op een geven moment waren we het helemaal zat! (maar ja we deden dan ook 6 protocollen achter elkaar). Ook die protocollen leverde later problemen op omdat we afkortingen hadden opgeschreven waarvan we niet wisten wat ze betekende, dat was dan ook een hele klus om ze te ontcijferen. De volgende keer moeten we dus beter afspreken wat de afkortingen inhouden en misschien wat meer aandacht besteden aan het eerst maken van het ethogram.
Rianne Z. over samenwerking Ik vond het een erg leuke opdracht om te doen. Het was fijn dat je, je eigen gang kon gaan in het park. Wel jammer was dat we niet zoveel tijd meer over hadden om de rest van het park te zien. Het groepje waarin ik zat was erg leuk, omdat we het goed met elkaar konden vinden en tegelijkertijd ook goed konden samenwerken. We hebben samen een taakverdeling gemaakt en we hebben er ons ook aan gehouden, maar als je iets niet wist of het lukte niet, hielpen we elkaar om er wel uit te komen. Het was wel een beetje lastig om de laatste paar dingen in de vakantie te doen, omdat we niet helemaal goed contact met elkaar hadden. En het is natuurlijk ook niet zo leuk om in de vakantie voor school bezig te gaan. Dus het was misschien handiger om het voor de vakantie allemaal af te maken.
Lotte over samenwerking De samenwerking: Na mijn mening is de samenwerking goed verlopen ondanks dat we in andere klassen zaten en dus onder de les niet zo veel konden doen, dus hebben we bijna alles via de mail gedaan. En dat is niet altijd even handig als je scanner het niet doet en als msn zo traag is. Toen ik Mandy de tekening moest sturen duurde het echt zo lang en telkens mislukte het! Maar we gaven niet op, en gingen door! We hadden goede afspraken gemaakt over wie wat ging doen, dus daardoor kwam alles ook Foto: Ethologie makkelijk af. Ik vond het een hele leuke opdracht,
Rianne B over samenwerking Ik heb de opdracht samen met Rianne, Mandy en Lotte gedaan. Ik vond dit een leuk groepje, omdat we allemaal streven naar een goed resultaat. Voordat we naar Emmen gingen hebben we het vooronderzoek gemaakt. Iedereen heeft wat opgezocht over de giraffe. Dit hebben we daarna naar Mandy gestuurd. Zij heeft het bij elkaar gedaan zodat het een mooi geheel werd. Zo hebben wij het ook gedaan nadat we naar Emmen waren geweest. In Emmen maakten Mandy, ik en Rianne de protocollen, terwijl Lotte een mooie schets voor de leefomgeving maakte. Zo had iedereen wat te doen, en waren we net op tijd klaar. Natuurlijk hadden we ook nog wel wat tijd om nog even door de dierentuin te lopen en om nog wat mooie foto’s te maken. Ik vond de samenwerking goed gaan, want ik kon goed overleggen met de andere groepsleden. Ik vond het erg leuk om naar Emmen te gaan en om zo met Biologie bezig te zijn. Het was een geslaagde dag in de dierentuin. Ook was het erg gezellig met de andere groepsleden. Wat nog iets beter kan is dat we misschien nog iets meer tijd nodig hadden voor de protocollen in de dierentuin. Dit kwam waarschijnlijk doordat de bussen die ochtend wat laat waren. Maar dit zou misschien beter zijn voor de volgende jaren. Kortom, ik vond het een super leuk project!!!
Mandy over samenwerking Ik vond het echt een hele leuke opdracht, vooral omdat we zo veel vrijheid kregen in het presenteren ervan! Ik vond dat we een gezellig groepje waren, niet alleen gezellig maar ook nog eens effectief. We hadden een goede taakverdeling afgesproken en sprongen elkaar bij wanneer het even niet meer lukte. Het was dus wel fijn dat we elkaar zo makkelijk konden helpen. We spraken af dat iedereen een stukje zou schrijven en dat dan naar mij zou sturen, zodat alles verwerkt kon worden. Er gingen niet echt dingen verkeerd, of niet helemaal zoals afgesproken dus echte verbeterpunten kan ik niet zo snel bedenken. Ja er was wel één dingetje er moest nog zoveel in de vakantie gedaan worden, daar kozen we zelf voor maar misschien is het toch beter zoiets al groot en deels voor de vakantie af te maken. Als ik moet beschrijven hoe de samenwerking ging, kom ik tot de conclusie dat het een prettige en geslaagde samenwerking was. Iedereen kende zijn taken waardoor alles netjes op tijd af was. Natuurlijk hadden we af en toe wel een woordenwisseling over wie wat nou precies ging doen maar uiteindelijk is ook dat goed gekomen. Ik denk dat we de volgende keer eerder moeten beginnen met de opdracht het kost namelijk gewoon veel tijd, dus dan is het wel fijn als je wat extra tijd over hebt. Ik vond het zelf wel heel erg jammer dat een ander groepje ook opeens een tijdschrift ging maken, maar ja dat kan je niet voorkomen.
Interview
Leefomgeving dierentuin:
In dierenpark Emmen kregen we zoals eerder gezegd een rondleiding.Deze rondleiding kregen we van Harmen Boelsma, dierenverzorger van de hoefdieren. Harmen wilde ons graag te woord staan: Hoe vaak krijgen de giraffen te eten en wat? Harmen: ’s ochtends krijgen ze krachtvoer en verder kunnen ze de hele dag takken en hooi eten. Hoe veel uur slapen de giraffen per dag? Harmen: In een diepe slaap bedoel je? Redactie: Ja! Harmen: dat is maar 15minuten per dag, tussendoor hebben ze nog wat hazenslaapjes. Wanneer mag het net geboren girafje in de grote Savanne? Harmen: Als de Zebra’s een beetje rustig zijn. Wat doen jullie nu er geen mannetje meer is? Harmen: We halen gewoon een mannetje uit een andere dierentuin, maar het is niet noodzakelijk, want bijna alle giraffen zijn drachtig. Weten jullie al hoe Nexus is overleden? Harmen: Ja, op een hele vervelende manier, giraffen zijn herkauwers dus het voedsel komt nadat het in de maag is geweest weer omhoog, Nexus is gestikt in zo’n omhoog komend propje voedsel. Hoe lang duurt een bevalling bij een giraffe? Harmen: 2 à 3 uur. Er loop één giraffe rond, die anders gekleurd is. Hoe komt dat? Harmen: dat jong is afgestoten door de moeder en is dus met de fles gevoed, je ziet dan dat ze eigenlijk te weinig bouwstoffen krijgen waardoor ze een wat lichtere vacht hebben. Ook is hij veel kleiner dan de rest.
Als we de leefomgeving in de dierentuin van een giraffe moeten beschrijven, moeten we dus kijken naar de Afrika-Savanne. Het eerste wat ons opviel was dat de giraffen samen met andere dieren stonden, er is dus geprobeerd de situatie in het wild na te bootsen. Verder bestond de omgeving uit: een grote plas water, wat bomen aan de rand van het gebied, waar ook een takkenbak stond. (met voedsel voor giraffen) Het gebied was redelijk reliëfrijk, er waren een aantal heuvels het was dus niet helemaal plat. De grond was bedenkt met gras en zand, variërend per plek. Ook zaten er hier en daar wat stenen in de grond. Natuurlijk zat er ook een houten hek om het hele Savanne gebied, maar die stelde niet veel voor. De wanden aan de uiteinden liepen namelijk omhoog zodat een hek eigenlijk overbodig was. (zie ook tekeningen voor idee van de omgeving) Als we het gebied met het wild vergelijken, valt het meeste op dat er zo weinig bomen waren. Het was eigenlijk een kale plek met aan de zijkanten wat bomen
Foto: Ethologie
Wanneer kwam de eerste giraffe in Emmen? Harmen: Rond 1978 dacht ik.
Heeft een giraffe ooit een verzorger aangevallen? Harmen: Nee, het zijn echt goedaardige beesten. Één Giraffe likt telkens de stenen en het hek, waarom doet zij dat? Harmen: dat is nou typisch een geval van onnatuurlijk gedrag, in het wild eten de giraffen de hele dag zo’n beetje, dat doen ze niet in de dierentuin. Als giraffen niet de hele dag kunnen of willen eten gaan ze onnatuurlijk gedrag vertonen, zoals dat likken dus. Foto: Ethologie
Nou Harmen heel erg bedankt! Mogen we nog een foto van je maken? Harmen: Maar natuurlijk, ga je gang!
Paspoort Naam: Ivan Petrovitsj Pavlov Beter bekend als: Ivan Pavlov Nationaliteit: Russisch Geboortedatum: 14-9-1849 Geboorteplaats: Rjazan Studie: Farmacologie en Fysiologie. Beroep: Fysioloog Geïnteresseerd in: gedrag van mensen en dieren, vooral reflexen. In bezit van een Nobelprijs: Ja Waarom Nobelprijs: Door zijn grote bijdrage aan de wetenschap. Bekend om: klassieke conditionering Sterfdatum: 27-2-1936 Sterfplaats: Leningrad
Biografie Ivan Petrovitsj Pavlov werd geboren op 14 september in 1849 in het plaatsje Rjazan, beide ouders werkten als landarbeiders om rond te kunnen komen. Zijn moeder was een dochter van een priester en zijn vader was op dat moment de lokale priester. Toen Ivan Pavlov 10 jaar was kwam hij hard te vallen, zijn grootvader, werkend in een klooster als abt, besloot zijn langzaam revaliderende kleinzoon te verzorgen. Omdat de abt het zo verschrikkelijk druk had, had hij haast geen tijd voor zijn kleinzoon, hij verzon daarom iets om zijn kleinzoon bezig te houden: hij moest niet alleen veel lezen maar hij moest ook zijn observaties, gedachten en commentaren leren opschrijven voordat hij erover mocht praten. Achteraf gezien leidde dit tot het begin van Pavlov’s levenslange gewoonte alles zo systematisch mogelijk te observeren en op te schrijven. Na het lezen van het werk van o.a. Charles Darwin koos Pavlov voor een toekomst in de wetenschap ondanks zijn ouders hem graag als priester hadden gezien.
Studie Pavlov was altijd een arme scholier geweest, maar hij was wel begaafd. Dankzij een door de regering verstrekte beurs, gewonnen door Pavlov kon hij een universitaire opleiding aan de Universiteit van St. Petersburg volgen. Een populair boek over fysiologie zorgde ervoor dat Pavlov zich ging afvragen hoe de spijsvertering in zijn werk gaat.
Daardoor schreef Pavlov zich in 1870 in voor het natuurwetenschappelijk curriculum. Mede dankzij zijn enthousiasme werd Pavlov een zeer zorgvuldige onderzoeker, de oudere studenten waren van hem gecharmeerd en vroegen vaak om zijn hulp. In 1875 rondde Pavlov zijn studie af. Hij ontving zelfs een gouden medaille voor zijn geweldige cijferlijst. Als assistent ging hij verder om zo wat geld te verdienen, tegelijkertijd gaf hij zijn verdiende geld uit aan een medische opleiding. Nog voordat Pavlov afgestudeerd was, werd hij benoemd tot directeur van het medisch laboratorium, in 1879 was hij klaar met zijn studie en weer kreeg hij een gouden medaille voor zijn prestaties. In 1883 verdiepte Pavlov zich in de werking van het hart en in 1890 werd hij benoemd tot Professor in de Farmacologie aan de Militaire medische Academie. In het zelfde jaar nog werd hij gevraagd de organisatie van de faculteit Fysiologie aan het Instituut van Experimentele Geneeskunde op zich te nemen. Onder leiding van Pavlov groeide dit onderzoekscentra uit tot één van de beste!
Privé Zo goed hij zijn werk kon ordenen, zo onpraktisch en warrig was hij in zijn privé leven. Tijdens één van zijn studies verloofde hij zich met Seraphima Vasilievna Karchevskaya (Sara) een pedagogiekstudente. Met zijn schamele loon kocht Pavlov kleine cadeautjes voor zijn aanstaande vrouw, kleine cadeautjes uit een goed hart want Pavlov was een sentimentele jongeman. Het huwelijk leek in eerste instantie stuk te lopen omdat Pavlov zo veel met zijn werk bezig was, maar mede dankzij de geboorte van een kind, liep het toch allemaal goed. Met Sara kreeg Pavlov 5 kinderen, 4 zoons : Vladimir, Victor en Vsevolod en Wirchik en ook nog een dochter Vera. Helaas overleed Wirchik al op een jonge leeftijd de oorzaak is onbekend.
Op de werkvloer Geboren organisator, oog voor detail, ontzettend nauwkeurig. Een aantal dingen die Ivan Pavlov zeker was en had. De rus verwachtte discipline van al zijn medewerkers. Zo schijnt Pavlov ooit eens gezegt te hebben: "Wat maakt een
revolutie nou uit als je experimenten te doen hebt!" tegen
een medewerker die te laat kwam omdat er op hem geschoten werd tijdens de revolutie. In het laboratorium van Pavlov werden experimenten op grote schaal uitgevoerd. Was je een nieuwe medewerker dan moest je experimenten die je al eens uitgevoerd had, nog een aantal keer herhalen. Zo kregen de medewerkers de technieken beter onder de knie. Systematisch te werk gaan, was en bleef de belangrijkste manier van werken, hij schreef dan ook het volgende stuk aan de jeugd van de SovjetUnie:
"This is the message I would like to give the youth of my country. First of all: be systematic. I repeat, be systematic. Train yourself to be strictly systematic in the acquisition of knowledge. First study the rudiments of science before attempting to reach its heights. Never pass to the next stage until you have thoroughly mastered the one on hand". Kort samengevat: “Ga systematisch te werk, leer het jezelf aan en train erop. Ga nooit verder met de volgende stap als je de vorige stap nog niet eigen hebt gemaakt.”
Nobelprijs gewonnen! Ivan Pavlov begon zijn wetenschappelijke carrière door o.a. zijn interesse in het spijsverteringstelsel. Het probleem was dat het spijsverteringstelsel moeilijk te onderzoeken was, de enige methode was toen de tijd: beesten eten geven en daarna snel opensnijden. Het probleem was dat dan de organen niet meer goed functioneerde. De enige man die ooit normaal functionerende organen had gezien was de : FransCanadese doktor William Beaumont, hij kreeg ooit een patiënt die in de buik was geschoten, de man bleef leven, maar de wond bleef open. Pavlov was een goede chirurg en besloot buisje te plaatsen op verschillende plekken van het spijsverteringstelsel. (dit was al vaker geprobeerd door andere, maar nog nooit gelukt) In tegenstelling tot andere wetenschappers, lette Pavlov erg goed op de omstandigheden van het beest dat hij opereerde. Ook naar de operatie verzorgde Pavlov de dieren heel erg goed. Door het buisjessysteem was Pavlov in staat monsters te nemen van voedsel in verschillende fasen van de vertering. Hij bestudeerde de verschillende buisjes. Dankzij deze studies kreeg Pavlov in 1904 de Nobelprijs voor Fysiologie.
Pavlov en de Politiek Pavlov had het ver geschopt en dat was ook merkbaar bij de politici, ze mochten hem omdat Pavlov het land eer en roem bracht met zijn ontdekkingen. Maar tegelijkertijd dacht de regering Pavlov mooi te kunnen gebruiken, ze zagen in hem de basis van de marxistische psychologie. (het marxisme was toen de tijd, het ideaal dat nagestreefd moest worden van de communisten). Maar Pavlov moest niks van de regering hebben, hij bekritiseerde ze dan ook gewoon in het openbaar. Toen Pavlov in 1923 Amerika bezocht schreef hij een klacht over het communisme, waarin hij o.a. het Marxisme naar beneden haalde, het was onjuist volgens hem. "Voor een sociaal experiment zoals
jullie uitvoeren, zou ik nog geen kikkerpootje opofferen!"
In 1927 volgde een brief aan Stalin met de woorden:
"Gezien de manier waarop de Russische regering omgaat met haar intelligentie – demoraliserend, vernietigend en misdelend – schaam ik mij een Rus genoemd te worden." Naar deze brief bemoeide Pavlov zich wat minder met de regering, dat kwam vooral omdat de regering meer geld uitgaf aan de wetenschap.
Bekendste Werk Ivan Pavlov werd vooral bekend vanwege zijn theorie over het ‘klassiek conditioneren’. Sterker nog hij geniet bekendheid als ontdekker van het klassieke conditioneren. Maar hoe werkt dat nou eigenlijk? Pavlov was een behaviourist. Dit houdt in dat hij zich alleen op gedrag richtte, omdat dit objectief meetbaar was en gedachten dit niet zijn. Zijn sleutelwoorden waren altijd: Aantoonbaarheid en bewijsbaarheid. Het brein kan gezien worden als een zwarte doos. In die doos kun je niet kijken en weet je dus niet wat er allemaal afspeelt. Maar meestal tonen organismen hun gedachten en dat druk je uit in een gedrag, en dat zie je wel. Dit kun je dus aantonen en bewijzen. Hij deed dit niet bij mensen maar bij honden. Het begon allemaal toen Ivan Pavlov erachter kwam dat de honden al begonnen te kwijlen als er mannen in een witte jas het voedsel kwamen brengen, de honden waren dus zo aan het principe gewend (elke dag eten van een man in een witte jas) dat ze al begonnen te kwijlen als ze zo’n man zagen, ook al had deze man in een witte jas geen eten bij zich. Het lichaam vertoonde dus een onbewuste reactie. Door dit voorval ging Ivan Pavlov experimenteren met geluiden. Dit ging als volgt: De honden die meededen aan dit experiment kregen regelmatig een kleine hoeveelheid voedsel aangeboden. Dit had als gevolg dat de honden begonnen te kwijlen. In dit geval is het voedsel de ongeconditioneerde stimulus en dit heeft een reflex tot gevolg. Kwijlen is nuttig bij het eten omdat het een rol heeft in het spijsverteringstelsel. Tijdens het geven van het voedsel klonk ook een harde zoemer, dit noemen ze de geconditioneerde stimulus. Dit werd een aantal keren gedaan, zodat de hond ging kwijlen. Maar na een tijdje werd het voedsel (ongeconditioneerde stimulus) weggehaald, zodat de honden alleen de zoemer hoorden. Hier kwam een verrassend gevolg uit. De overgebleven zoemer had hetzelfde gevolg bij de honden als het eten had. De honden gingen namelijk kwijlen bij het horen van de zoemer, terwijl er geen voedsel voor hen klaar stond. Doordat het aanbieden van voedsel zo vaak samen ging met de zoemer had alleen het horen van de zoemer na verloop van tijd hetzelfde effect. Dit noemen we conditioneren. Naast dit experiment van honden deed Ivan Pavlov meer onderzoek naar het conditioneren van ander gedrag (bijvoorbeeld de manier van bewegen) en met andere dieren. Maar met het ontdekken van de “klassieke conditionering” is hij echt beroemd geworden. Later zou B.F.Skinner aantonen, dat ook de omgeving een belangrijke rol speelt, gedrag wordt ook aangepast door het gevolg. Dit wordt Operant gedrag genoemd.
Bijdrage aan de wetenschap: Pavlov hield zich bezig met het zichtbare gedrag enz. en niet het mentale. Dat vormde een inspiratie voor de Amerikaanse behavioristen – psychologen die alleen zichtbaar gedrag onderzoeken en zich niet bezig houden met de mentale kant.Pavlov was beroemd geworden door zijn klassieke conditionering. Hij onderzocht ook nog meer op dit gebied, zo onderzocht hij: de hogere conditionering, generalisatie, differentiatie en experimentele neurose. Al deze onderzoeken zorgde voor een theorie over de hersenen, die Pavlov ook nog toepaste op de mens. Hij ontwierp fysieke psychiatrische therapieën om de hersenactiviteit af te laten nemen, of toe te laten nemen.(bijvoorbeeld door de toediening van bromiden) Hiermee was Pavlov de grondlegger van de sterke organisch georiënteerde psychiatrische opvang in de Sovjet Unie. Zijn theorieën worden nu nog steeds heel er belangrijk gevonden op het gebied van de ontwikkeling van kinderen. Ook nu nog zie je dingen terug van Pavlov zijn werk, hondentraining is een goed voorbeeld. Door een gedrag telkens te herhalen kun je honden trainen. Iets wat heel veel lijkt op de “klassieke conditionering” van Pavlov
Sterfbed Pavlov had een leven gehad waarin hij veel onderzocht en ontdekte. Op 27 februari 1936 komt er een eind aan het leven van Ivan Pavlov. Hij overlijdt aan de gevolgen van een longontsteking. 86 jaar was Ivan Pavlov een waardig onderzoeker geweest, zo wilde hij ook sterven, want hij onderzocht zijn ziektebed dan ook nauwkeurig! Zo nauwkeurig dat hij één uur voor zijn dood tegen de dokter zei: “Obsessieve gevoelens en
onwillekeurige bewegingen treden op. Het verstervingsproces zou begonnen kunnen zijn!”
Herinnering aan Ivan Pavlov Ivan Pavlov wordt nog steeds als waardig onderzoeker gezien en als voorbeeld. Zijn manier van werken is een voorbeeld voor iedereen, het systematisch te werk gaan is voor iedereen belangrijk. De fysiologie zou de fysiologie niet geweest zijn zonder Pavlov. Daarom ook de Nobelprijs in 1904 voor deze nobele man. Als eerste persoon onderzocht hij het spijsvertering grondig en maakte er monsters van. Ook de psychologie heeft veel aan deze man te danken, hij was één van de eerste die een theorie over de werking van de hersenen had. Als mensen aan Ivan Pavlov denken, zullen ze altijd dat beeld van een hond voor zich hebben, een hond die kwijlt. Ivan geniet bekendheid door zijn experimenten met zijn hond. Het ontdekken en bewijzen van de “klassieke conditionering” is van groot belang geweest. Pavlov was de man die aantoonde dat naast aangeboren reflexen er ook reflexen zijn die je kan aanleren, iets wat nu -zoals eerder gezegd- belangrijk is voor het trainen van honden. Sterker nog, hondentraining bestaat groot en deels uit dit principe in combinatie met de ideeën van B.F.Skinner (operant gedrag) Maar eigenlijk gaat het nog veel verder als je goed nadenkt. Elk mens heeft te maken met conditionering, al vanaf de geboorte leren we kinderen regels en principes. Deze aangeleerde dingen zijn op latere leeftijd de normaalste zaken van de wereld, maar in zekere zin “wel” aangeleerd. (conditionering) Ook in reclames wordt dit principe toegepast. We mogen dus wel concluderen dat Pavlov zijn ontdekking van de “klassieke conditionering” en het bewijzen ervan een geweldige doorslag was. Pavlov, een man die ooit geïnspireerd werd door o.a. Charles Darwin, IS nu zelf een inspiratiebron.
Ivan Pavlov, een man die volgens ons, nooit vergeten mag worden!
Colofon Redactie: Rianne Zuidberg, Rianne Bosman, Lotte van Beek & Mandy Koopman.
Foto’s: Rianne Bosman en Lotte van Beek
Vormgeving: Mandy Koopman
Tekeningen: Lotte van Beek
Interviewers: Lotte van Beek, Rianne Bosman en Rianne Zuidberg Wij hopen dat u dit blad vernieuwend en leerzaam vond! Op naar de volgende uitgave!
Weetje:
Giraffen humor: Twee giraffen zitten in bad. De ene giraf zegt tegen de andere: "Mag ik de goede zeep even?" "Hoezo?" zegt de andere. "Ik krijg die bruine vlekken er niet af."
De giraffe gebruikt zijn staart om vliegen van zijn lichaam weg te slaan
Het is geel met bruine vlekken en het kruipt over de grond. Wat is het? Een giraffe met hoogtevrees
Cryptogram 1: Dit beest zoogt bij de ouders 2: wat doet een giraffe ca. 12 uur per dag? 3: Ondanks de lange nek heeft de giraffe slechts…. 4: een vrouwtje heeft er 2 en een mannetje 4 5: De giraffe is het meest kwetsbaar als hij…. 6: Van welk Arabisch woord komt giraffe? 7: De wetenschappelijke naam voor Giraffe 8: De favoriete boom van een giraffe
De Giraffe is familie van: …………..
Zoogdier, eten, zeven – nekwervels, hoorntjes. Drinkt, zirafah, Giraffa camelopardalis, acaciaboom
Ethologie werd mede mogelijk gemaakt door: Dierenpark Emmen Hoofdstraat 18 Postbus 1010, 7801 BA Emmen www.zoo-emmen.nl Pierre Pinkse Directeur Thomas รก Kempis college. Astrid Hoppen Biologiedocent en organisator bezoek Emmen Drukkerij Assendorp Kijk ook eens op: www.ethologie.nl.tt