127
[ I x ] DER TOT EN TA NZ
Jeden z dwóch najstarszych kościołów w Berlinie — Marienkirche — położony jest w centrum miasta niedaleko Alexanderplatz. Został odbudowany po wojnie, podczas której znaczna jego część została zniszczona wskutek alianckich nalotów. Tuż przed końcem wojny wejście do kościoła i przylegająca do niego północna wieża zostały mocno uszkodzone przez bombardowanie. Na ścianach, w ich dolnej części, znajdował się fresk. Choć uszkodzony, szczęśliwie jednak zachował się, a po wojnie poddany został renowacji 1. Der Totentanz czyli Taniec śmierci to malowidło naścienne, którego prawdopodobne powstanie datuje się na rok 1484 i łączy z okolicznościami szalejącej w tym właśnie czasie zarazy. Motyw tańca śmierci po raz pierwszy pojawił się w średniowiecznej Francji i stamtąd rozprzestrzenił po Europie 2. Szybkie jego rozpowszechnienie podobne było rozprzestrzenianiu się epidemii i zarazy, z czym należy je łączyć. W owych czasach zarazy dziesiątkowały ludność, a brak rozwiniętej medycyny i nieskuteczność środków zaradczych powodowała, że ani bogactwo ani wysokie usytuowanie na drabinie społecznej nie chroniło przed śmiertelną chorobą. Śmierć upominała się tak samo o biednych, jak i bogatych, stając się tym samym jedyną płaszczyzną równości w silnie zhierarchizowanej strukturze średniowiecznego społeczeństwa. Późnogotycki berliński Taniec śmierci oryginalnie mierzył 22 metry długości na 2 metry wysokości. Tworzy go 28 figur — łańcuch różnych postaci reprezentujących sferę świecką i religijną przeplatanych wizerunkiem kościotrupów, które trzymają je za ręce. Z jednej strony zakonnik, kościelny, kapelan, ministrant, wikary, lekarz, biskup, dziekan, mnich, opat, papież, z drugiej imperator, król, książę, rycerz, lichwiarz, rzemieślnik, chłop, kupiec, karczmarz, burmistrz, dziedzic, głupiec — w tym tańcu wszystkie stany są sobie równe. Pod muralem znajduje się tekst liczący 362 wersy, będący zapisem dialogów śmierci z poszczególnymi postaciami. Śmierć oznajmia im swoje przyjście, wymienia ich 1 Renowacja trwa do dziś, gdyż pęknięcia w ścianach powodowały cały czas przenikanie wilgoci, a to z kolei dalszą erozję malowidła. Jego stan obecny mimo usilnych starań jest bardzo zły. Kościół zbiera datki na pokrycie jej kosztów. 2 Wiadomości te pochodzą z materiałów informacyjnych dostępnych w kościele.