Praca pisemna by Magdalena Kamńska

Projekt ochraniaczy dla łyżworolkarzy. Praca licencjacka autor: promotor: współpraca:

Magdalena Kamińska, prof. ASP Jerzy Wuttke Justyna Szulc-Więcek Agata Cmielarz Małgorzata Tatoj

recenzent:

prof. Manuel Sabalczyk

1. Wstęp Powszechnie znanym jest fakt, że aktywność fizyczna w choćby najmniejszej formie jest wręcz niezbędna do zdrowego funkcjonowania człowieka. Dzięki wysiłkowi poprawia się praca serca, sylwetka a przez to nasze samopoczucie. Sport jest obecnie szeroko promowany w środowisku, uważany za rzecz modną. Coraz więcej z nas sięga po strój do joggingu, rower czy czepek kąpielowy.

1.1 Przedstawienie problematyki pracy dyplomowej. Wśród sportów sezonowych coraz popularniejsze stają się łyżworolki. Ten trend zmotywował mnie do podjęcia tematu tej formy aktywności, tym bardziej, że sama jestem zapaloną rolkarką. Jak każdy sport i ten niesie ze sobą ryzyko urazów, często bardzo poważnych. Bardzo ważnym jest więc by zadbać o odpowiednią ochronę podczas jazdy na rolkach. Upadki zdarzają się bardzo często, a im mniej zaawansowany jeździec tym bardziej poobijany. Łyżworolki to jeden z bardziej wymagających sportów, ponieważ ich użytkownik musi cechować się dużą kondycją, koordynacją ruchów oraz swojego rodzaju pewnością i stabilnością podczas jazdy. Bardzo istotną rzeczą jest świadomość ryzyka wystąpienia urazu podczas jazdy i zaakceptowania go. Przez akceptację rozumiem tu odpowiednie przygotowanie psychiczne, ale przede wszystkim właściwe przygotowanie pod względem stosowania adekwatnego sprzętu ochraniającego. Świadomość tego, że jazda po nieodpowiednim przygotowaniu może spowodować nawet bardzo poważny uszczerbek na zdrowiu

Wstęp. Przedstawienie problematyki pracy dyplomowej 2

jest tu kluczowa. Na szczęście coraz więcej osób korzystających z łyżworolek zdobywa taką świadomość i coraz większą wagę przykuwa do doboru odpowiednich ochraniaczy. Ochraniacze obecnie dostępne w sklepach zapewniają przyzwoitą ochronę podczas jazdy, wciąż jednak uważam, że istnieje możliwość poprawienia ich skuteczności.

1.2 Motywacja podjęcia tematu. „Siła odruchu” to ogólnopolska kampania społeczna promująca szeroko pojętą aktywność fizyczną. Na stronie internetowej akcji (www.silaodruchu.pl) zawarte są porady trenerów związane z uprawianem sportu bez narażania sie na kontuzje, opinie lekarzy oraz sugestie dietetyków. wrotkarstwo jednośladowe – zwane popularnie rolkarstwem lub lyzworolkarstwem, sport polegajacy na jezdzie na rolkach - rolki składają się z butów, do których przyczepiona jest szyna z kółkami.

Dzięki coraz szerszym kampaniom reklamującym zdrowy styl życia oraz uprawianie sportów na świeżym powietrzu społeczeństwo zaczęło zwracać uwagę nie tylko na poprawienie swojego zdrowia poprzez sport, ale również na istotny aspekt bezpieczeństwa podczas uprawiania wybranej aktywności. Jedną z takich kampanii jest akcja pod nazwą „Siła odruchu” prowadzona przez Ministerstwo Sportu i Turystyki. We wrotkarstwie jednośladowym (łyżworolkarstwie) poza odpowiednim przygotowaniem organizmu obowiązkowo należy zabezpieczyć części ciała przez ewentualnymi upadkami. By zwiększyć swoja ochronę podczas jazdy stosuje się specjalne ochraniacze dla rolkarzy. Sama jestem ich użytkownikiem, obecnie nie wyobrażam sobie jazdy bez nich. Podczas wizyty w sklepie z ochraniaczami sporo czasu poświęciłam na dobranie odpowiednich dla mnie i mojego stylu jazdy. Okazało się że nie jest to rzecz łatwa. Sklep nie zaoferował mi tego, czego oczekiwałam i opuściłam go z produktem drogim, na pozór spełniającym wszystkie kryteria i wymogi, nie będącym jednak zaspokojeniem wszystkich moich potrzeb. Podobną opinie usłyszałam od wielu użytkowników tego typu sprzętu, postanowiłam więc zweryfikować problem i poddać go analizie. Dodatkową motywacja był dla mnie fakt iż od dawna interesuję się problematyką bezpieczeństwa przy uprawianiu tego sportu. Uprzednio skupiałam się na ochronie głowy, gdyż podczas jazdy na rolkach jest to najbardziej pod względem tragicznych skutków kraksy narażona część ciała. Efektem tego był projekt kasku dla łyżworolkarzy. Jest to dla mnie więc kontynuacja oraz pogłębienie tematu ogólnie pojętego bezpieczeństwa jazdy wzbogaconego o problematykę ochrony całego ciała podczas upadku.

Wstęp. Motywacja podjęcia tematu 3

2. Część ogólna – problematyka pracy w świetle litaratury podmiotu i obserwacji własnych Łyżworolki mają bardzo długą historię i wbrew ogólnemu przeświadczeniu są starsze od znanych dziś wrotek.

2.1 Kontekst historyczny i społeczny Historia łyżworolek rozpoczyna się w 1760 roku, wtedy to zostały wynalezione przez belgijskiego wynalazcę Jean-Joseph Merlina, który wzorował się on na ówczesnych łyżwach. Zaprojektował on but, do którego przymocował dwa drewniane kółka stosując szynę. W roku 1863 w USA wymyślono wrotki, będące rozwinięciem koncepcji Merlina. Wrotki posiadały cztery kółka – dwa przednie oraz dwa tylne oraz hamulec zamontowany z przodu. Amerykański wynalazek błyskawicznie przeniósł się do Europy gdzie przyjął się i rozpoczął swoją zawrotną karierę trwającą do dziś. Dopiero ponad sto lat później w roku 1980 amerykański wynalazca Richardson podjął się unowocześnienia obu wynalazków stosując łożyska kulkowe. Dodatkowo same kółka pokrył gumą, co większyło komfort jazdy oraz uodporniło je na ścieranie. Wrotki oraz łyżworolki ewoluowały w kolejnych latach aż osiągnęły formę spotykaną dziś. Rollerblade – firma produ-

W roku 1983 Scott Olson założył firmę Rollerblade inc i termin „rollerblading” stał

kujaca lyzworolki, której

sie ogólnoświatowym terminem określającym jeżdżenie na łyżworolkach, głównie ze

wlascicielem jest Nordica.

względu na fakt, że firma Rollerblade była ówcześnie jedynym producentem tego typu

Zalozona zostala przez

łyżworolek przez długi okres. Pierwsze masowo produkowane łyżworolki przez swoją

Scotta Olsona i Brennana

innowacyjność miały kilka wad: ciężko się je zakładało i dobierało rozmiary, kulkowe

Olsona w roku 1983.

łożyska łatwo się brudziły, kółka ulegały szybkiemu zniszczeniu, a hamulec pochodzący

Część ogólna. Kontekst historyczny i społeczny 4

z pierwszego wynalazku umieszczony był z przodu, co było mało efektywne. Bracia Olson odsprzedali firmę Rollerblade, a nowy nabywca posiadał pieniądze na udoskonalanie projektu. Pierwszymi masowo produkowanymi łyżworolkami był model Lightning TRS. W tej parze łyżworolek pozbyto się wad, użyto włókna szklanego do produkcji płozy, kółka zostały lepiej zabezpieczone, rolki łatwiej się zakładały, a hamulec został umaszczony z tyłu. Sukces modelu Lightning TRS przyczynił się do powstania wielu nowych firm produkujących łyżworolki, takich jak Ultra Wheels, Oxygen, K2, które wzorowały się na sukcesie firmy Rollerblade.

[6]

ryc. 1 100 - letnie rolki sa rzadkim przykładem „rolek drogowych” (eng. road rollers), które były bardzo popularne wśród londyńskich przedsiębiorców w czasach wiktoriańskich, którzy wykorzystywali je jako środek transportu do pracy.

ryc. 1

Od czasu wynalezienia łyżworolek wykształciło się wiele stylów jazdy z nimi związanych. Rolki powoli przestawały być środkiem transportu, zaczęły stawać się narzędziem sportowej rozrywki.

[6]

History of Rollerblades, Mary Bellis, fragment artykułu, tłumaczenie własne

Część ogólna. Kontekst historyczny i społeczny 5

ryc. 2 Ogłoszenie zamieszczone w gazecie w roku 1890 ukazujące coraz większa popularność „rolek drogowych” w czasach wiktoriańskich. Plakat zachęca damy do praktykowania rolarstwa.

ryc. 2

„Let’s move!” – amerykańska akcja społeczna mająca na celu zmobilizowanie rodziców dzieci do wspólnego uprawiania sportów.

Po początkowym wzroście popularności łyżworolek nastroje nieco się ostudziły, ludzie przestali zwracać uwagę na swoje usportowienie. To zjawisko można było zaobserwować nie tylko w rolkarstwie, ale także w każdej innej dziedzinie sportowej. W Polsce na szczęście spadek zainteresowania sportem, a przez to zdrowym ruchem był zauważalny, ale na szczęście nieznaczny. Zjawisko najmocniej dostrzegalne było za granicą, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, gdzie postęp technologiczny zaraził społeczeństwo lenistwem. Dietetycy i lekarze podnieśli alarm i by zapobiegać trendom wraz ze wsparciem władz poszczególnych miast rozpoczęli szerokie kampanie społeczne promujące sport i rekreacje ruchową. Przykładem takiej kampanii w Ameryce jest akcja o nazwie „Let’s move!” kierowana głównie do rodziców dzieci mająca na celu zwrócenie uwago dorosłych na prawidłowy ruchowy rozwój dzieci. W Polsce również pojawiły się podobne akcje, jedną z nich jest wspominana wcześniej inicjatywa o nazwie „Siła odruchu”, która motywuje do zażywania ruchu fizycznego. Większość podobnych akcji w Polsce oprócz promowania sportu

Część ogólna. Kontekst historyczny i społeczny 6

ma również dodatkowe przesłanie związane z zachowaniem bezpieczeństwa podczas uprawiania sportów.

„Bezpieczny rowerzysta” jest akcją społeczną mającą na celu zwrócenie uwagi na bezpieczeństwo rowerzstów.

jogging – forma ruchu fizycznego polegająca na biaganiu w wolnym tempie, pozbawionym nadmiernego wysiłku.

Najpowszechniejszymi akcjami są te skierowane do rowerzystów. Jedną z takich akcji jest projekt o nazwie „Bezpieczny rowerzysta”, która ma na celu zwrócenie uwagi na bardzo istotne aspekty, takie jak stosowanie odpowiedniego oświetlenia podczas przemieszczania się rowerem oraz zakładania kasków. Idea ochrony zdrowia podczas uprawiania sportów została przez społeczeństwo przyjęta bardzo gorliwie i dzięki temu zmniejszyła się ilość wypadków spowodowanych niewłaściwym przygotowaniem do jazdy . Bezpieczeństwo, stosowanie odblasków czy odpowiednich ochraniaczy, stało się bardzo istotne także w wielu innych dziedzinach sportowych m.in. joggingu czy właśnie rolkarstwie. Kampanie społeczne były impulsem motywującym usportowionych do szturmu na sklepy z ochraniaczami dla łyżworolkarzy.

Za jogging uważa się bieg z prędkością od 7 do 9 km/h

2.2 Funkcje i proces użytkowy ochraniaczy. Ochraniacz jak sama nazwa mówi służy do ochrony różnych części ciała przez urazem. 2.2.1 Czym jest ochraniacz? Ochraniacz najczęściej przyjmuje formę miękkiego materiału otulonego twardym tworzywem mocowanego za pomocą pasów lub gumek do poszczególnych części ciała. Stosuje się je w niemal wszystkich aktywnościach, w których istnieje bezpośrednie lub pośrednie niebezpieczeństwo uszkodzenia bądź kontuzji. Sportowcy najczęściej korzystają z nałokietników mocowanych na łokcie oraz nakolanników zabezpieczających kolana. Istnieją także ochraniacze przeznaczone do zabezpieczania nadgarstków, ramion, okolic miednicy oraz kości ogonowej. Do grupy ochraniaczy zaliczają się także wszelkiego rodzaju kaski. 2.2.2 Rodzaje ochraniaczy w rolkarstwie.

ryc. 3 Przykładowe ochraniacze firmy K2 na łokcie

ryc. 3

Część ogólna. Funkcje i proces użytkowy ochraniaczy 7

ryc. 4 Przykładowe ochraniacze firmy K2 na nadgarstki.

ryc. 4

W rolkarstwie rekreacyjnym stosuje się 3 najbardziej podstawowe ochraniacze wraz z kaskiem. Do ochrony kończyn górnych służą ochraniacze na łokcie [ryc. 3] oraz ochraniacze na nadgarstki [ryc. 4]. Ochraniacz na łokcie rozprowadza punktową siłę uderzenia na większej powierzchni za pomocą skorupy wykonanej z twardego tworzywa, następnie siła uderzenia jest pochłaniana i amortyzowana dzięki miękkiej wyściółce wewnątrz ochraniacza. Zadaniem ochraniacza na nadgarstek jest zabezpieczenie stawu przed nadmiernym wygięciem w chwili, gdy siła uderzenia skupia się bezpośrednio na nim. Rozprasza działającą siłę oraz przekazuje ją dalej, na ochraniacz łokciowy. Ochraniacz usztywnia staw i zapobiega jego zwichnięciom oraz złamaniom.

ryc. 5 Przykładowe ochraniacze firmy K2 na kolana.

ryc. 5

Część ogólna. Funkcje i proces użytkowy ochraniaczy 8

Za ochronę dolnych części ciała odpowiedzialne są ochraniacze na kolana [ilu. 5] oraz inne, stosowane jedynie przez profesjonalistów, ochraniacze typu crash pad [ilu. 6].

ryc. 6 Przykładowe profesjonalne ochraniacze typu crash pad firmy Powerslide. Ochraniacze męskie.

ryc. 6

Zadanie ochraniaczy na kolana jest bardzo zbliżone do tych stosowanych na łokcie. Tak jak w przypadku poprzednich zadaniem tych ochraniaczy jest rozproszenie siły uderzenia i amortyzacja stawu oraz ochrona przed uderzeniem o podłoże. Zadaniem ochraniacza typu crash pad jest zabezpieczenie poprzez amortyzację tylnych części ciała, pośladków, kości ogonowej, ud oraz bioder. Ochraniacze typu crash pad są obecnie stosowane jedynie przez profesjonalistów głównie ze względu na fakt, że są najczęściej poza zakresem cenowym przeciętnego rolkarza. Rolkarze początkujący oraz uprawiający mniej wymagające style jazdy uznają taką ochronę za niezwykle przydatną, uważają jednak, że wszystkie ochraniacze tego typu dostępne obecnie na rynku nie są kierowane do ich potrzeb. Dokładną budowę i funkcje poszczególnych elementów ochraniacza przedstawiłam w dalszej części pracy. 2.2.3 Budowa ochraniacza z wyróżnieniem elementów składowych i stosowanych materiałów Budowa większości ochraniaczy dla rolkarzy jest zbliżona, a różnice między ochraniaczami o identycznych funkcjach są bardziej efektem zabiegów kosmetycznych mających na celu uatrakcyjnienie oferty sklepowej promowanych marek, niż modyfikacją działania ochraniacza. Większość markowego sprzętu ochraniającego wykonana jest z wysokiej klasy materiałów odpornych na zatarcia i pęknięcia.

Część ogólna. Funkcje i proces użytkowy ochraniaczy 9

ryc. 7 Budowa ochraniacza na łokieć na przykładzie ochraniacza firmy K2.

rzepy mocujące pasy materiał zabezpieczający przed otarciami od pasów pasy mocujące ochraniacz miękka amortyzująca wyściółka

sztywna skorupa wykonana z twardego tworzywa

ryc. 7

Pianka poliuretanowa – powstaje w wyniku spienienia poliuretamu (poliuretan to polimer powstający w wyniku addycyjnej polimeryzacji, wielofunkcyjnych izocyjanianów do amin i alkoholi. Tworzywo abs – tworzywo sztuczne otrzymywane w procesie polimeryzacji butadienu oraz kopolimeryzacji akrylonitrylu ze styrenem wraz z jednoczesnym szczepieniem powstałego kopolimeru na polibutadienie.

Ochraniacze na łokcie składają się z miękkiej amortyzującej wyściółki wykonanej najczęściej z różnego rodzaju gąbek i pianek poliuretanowych obszytych trwałym, trudnościeralnym materiałem. Wyściółka oraz materiał, którym została pokryta jest często perforowana w celu zwiększenia cyrkulacji powietrza wewnątrz ochraniacza. Zadaniem wyściółki jest pochłanianie siły uderzenia oraz zapewnienie komfortu noszenia produktu. Miękka część ochraniacza jest przykryta twardą skorupą z tworzywa sztucznego. Przy produkcji skorup najczęściej stosowane jest tworzywo abs dzięki swojej dużej udarności, twardości oraz odporności na zarysowania. Kształt skorup jest dostosowany do pochłaniania i rozpraszania dużych sił działających punktowo. Całość mocowana jest najczęściej za zepów przyszytych do szerokich elastycznych gumek. Ochraniacze na kolana [ryc. 8] posiadają niemal identyczną budowę, różnią się jedynie rozmiarem gdyż są odrobinę większe, dopasowane do wielkości stawu kolanowego. Nieco inna budowę posiadają ochraniacze na nadgarstki [ryc. 9], wynika ona z ich odmiennego przeznaczenia i nieco innej funkcji ochronnej. Ochraniacze na nadgarstki zbudowane są również z miękkiej wyściółki wykonanej z identycznych materiałów jak w przypadku pozostałych ochraniaczy. Wnętrze dłoni zostało zabezpieczone za pomocą dużej skorupy wykonanej z tworzywa abs dopasowanej do kształtu wnętrza dłoni.

Część ogólna. Funkcje i proces użytkowy ochraniaczy 10

ilu. 8 Budowa ochraniacza na kolano na przykładzie ochraniacza firmy K2.

pasy mocujące ochraniacz miękka amortyzująca wyściółka sztywna skorupa wykonana z twardego tworzywa abs pasy mocujące ochraniacz rzepy mocujące pasy

ryc. 8

pas mocujący ochraniacz miękka amortyzująca wyściółka

sztywna skorupa wykonana z twardego tworzywa abs

pas mocujący ochraniacz

ryc. 9 Budowa ochraniacza na nadgarstek na przykłaryc. 9

dzie ochraniacza firmy K2.

Część ogólna. Funkcje i proces użytkowy ochraniaczy 11

ryc. 10 Budowa ochraniacza na nadgarstek na przykładzie ochraniacza firmy K2. pas mocujący ochraniacz wkładka usztywniająca

pas mocujący ochraniacz

ryc. 10 Poliester – uważany jest za materiał w rozsądnych cenach do produkcji odieży dla sportowców, odprowadzającej wilgoć. Niektóre włókna poliestrowe mogą wchłaniać pod-

Wklęsły kształt skorupy zwiększa jej wytrzymałość na pęknięcia. Zewnętrzna strona nadgarstka [ryc. 10] jest przykryta twardą, usztywniająca wkładką. Jej zadaniem jest utrzymanie nadgarstka w naturalnej niekolizyjnej pozycji podczas upadku bezpośrednio na staw. Całość mocowana jest również za pomocą rzepów umieszczonych na pasach. Tu jednak najczęściej spotykane są pasy nieelastyczne, wykonane głównie z poliestru z dodatkiem bawełny.

czas maksymalnego wysiłku fizycznego mniej niż 1% wytworzonej wilgoci. Dzięki takiej wchłanialności możliwe jest zapewnienie ciału odpowiedniego obiegu temperatury

Slow motion (często skracane jako slowmo) to m.in. technika kręcenia filmów, w której na jedną sekundę przypada więcej niż 24 klatki. Efektem tego jest klip nakręcony w dużym

2.2.4 Analiza zachowań człowieka podczas upadków w czasie jazdy na łyżworolkach. Aby ochraniacz był dobrze wykonany niezbędne jest głębsze poznanie zachowań ciała człowieka w sytuacjach kolizyjnych. Sprzęt ochraniający powinien być przystosowany do sil działających podczas upadków, nie tylko sił bezpośrednich, wywołujących obrażenia ale także sił ściągających powodujących przemieszczanie się ochraniacza względem stawu. Najistotniejsza funkcją ochraniacza jest zabezpieczenie konkretnej części ciała przed urazem wywołanym siłą działającą bezpośrednio na nią. Producenci ochraniaczy skupiają się na częściach ciała najczęściej cierpiących podczas upadku. Powstają więc ochraniacze zabezpieczające najbardziej wystające części ciała, te części, które są najmocniej narażone na szwank. By dokładnie określić najbardziej newralgiczne miejsca przeprowadziłam dodatkowo własna analizę upadków rolkarzy. Badanie bazowało na doświadczeniach własnych oraz innych użytkowników. Do tych celów wykorzystałam m.in. film Adama Shomsky’ego [10] nakręcony technologią slow motion, która umożliwiła dokładne zaobserwowanie ruchu ciała podczas upadku. Film przedstawia użytkowników łyżworolek podczas ich upadków oraz użytkowników deskorolek, których upadki są bardzo zbliżone do tych obserwowanych wśród rolkarzy.

płynnym spowolnieniu. [10]

Skateboard Awesome Slow Motion Slams & Fails!, Adam Shomsky, fragmenty filmu

Część ogólna. Analiza zachowań człowieka podczas upadków w czasie jazdy na łyżworolkach 12

ryc. 11 ryc. 11 Sekwencja klatek wyciętych z filmu ukazująca ruch ciała człowieka podczas upadku w tył. Na kadrach widać wyraźnie próbę asekuracji za pomocą rąk oraz silny upadek na tylne czści ciała.

Podczas analizy skupiałam się na osobach początkujących oraz średniozaawansowanych w jeździe rekreacyjnej oraz fitness. Skupiłam się na tej grupie, ponieważ osoby uprawiające pozostałe style jazdy reprezentują sobą zupełnie inny, wyższy poziom jazdy. Bardziej zaawansowane style bardzo odbiegają kształtem od tych podstawowych, a urazy jakie występują stanowią zupełnie inna kategorię. Analiza wykazała. że najczęściej występującym upadkiem wśród rolkarzy rekreacyjnych jest upadek na tylne części ciała. Upadek poprzedzony jest próbą asekuracji za pomocą rąk. W wyniku tego upadku na nadgarstek działa najmocniej skoncentrowana siła, która powoduje jego odgięcie, czego wynikiem może być skomplikowane złamanie [ryc. 11]. Oznacza to, że w przypadku tego stawu najważniejszym jest jego usztywnienie, co zapobiegnie nadmiernemu odginaniu. Ochraniacz na nadgarstek rozprasza siłę oraz przekazuje ją dalej, w stronę łokcia [ryc. 12].

ryc. 12 ryc. 12 Sekwencja klatek wyciętych z filmu . Funkcja ochraniacza na nadgarstek — usztywnienie stawu, amortyzacja oraz

Ochraniacze zaprojektowane są w ten sposób, by działały jako całość złożowa z wielu elementów. Jak w przypadku ochraniaczy na nadgarstek oraz tych na łokieć. Oba typy uzupełniają się nawzajem, gdyż ochraniacz na łokieć absorbuje siłę przekazaną przez poprzedni ochraniacz na ten staw. Okazuje się jednak, że większość użytkowników łyżworolek nie stosuje wszystkich typów

przekazanie siły dalej, w stronę stawu łokciowego Część ogólna. Analiza zachowań człowieka podczas upadków w czasie jazdy na łyżworolkach 13

ochrony, pomijając jeden lub wiele pozostałych elementów spójnej ochrony. Przez to ochraniacze nie spełniają już swojej roli w sposób całościowy. Nie stosowanie kompletu ochraniaczy w całości może w przypadku stawu łokciowego spowodować większy uraz, niż ten który pojawiłby się podczas braku jakiejkolwiek ochrony.

ryc. 13 Rysunek przedstawiający obszary kończyny górnej najbardziej narażone na uraz podczas upadku rolkarza.

ryc. 13

Kolejną narażoną częścią ciała są pośladki wraz z kością ogonową oraz biodrami [ryc. 14]. Urazy tych części ciała występują w skutek upadku na tył oraz na boki. Właściwie każda kraksa rekreacyjnego rolkarza pośrednio lub bezpośrednio kończy się na pośladkach. Uderzenie w te części ciała występuje w skutek utraty równowagi i zbyt dużego przeniesienia siły ciężkości w tył, w efekcie rolki odjeżdżają do przodu. Następuje utrata stabilności oraz upadek do tyłu.

ryc. 14 Rysunek przedstawiający obszary kończyny dolnej oraz oklic miednicy najbardziej narażone na uraz podczas upadku rolkarza.

ryc. 14 Część ogólna. Analiza zachowań człowieka podczas upadków w czasie jazdy na łyżworolkach 14

ryc. 15 Rysunek przedstawiający anatomię kończyny dolnej.

Do urazu dochodzi również poprzez utratę przyczepności rolek do podłoża (zjawisko występuje przy dużych prędkościach na zakręcie). Wtedy następuje przewrót w bok a rolkarz ruchem ślizgowym ląduje na biodrach. Ciekawostką jest że pomimo powszechności urazów tylnych części ciała ochraniacze przeznaczone do ich zabezpieczania nie są zbytnio popularne wśród rolkarzy rekreacyjnych. Uważają oni, że taka ochrona nie jest dla nich przeznaczona, a produkty dostępne w sklepach są kierowane do profesjonalistów. Często występującym urazem są również stłuczenia oraz otarcia kolan oraz goleni. Urazy te występują na skutek nieostrożnej jazdy, najczęściej są spowodowane najechaniem na przeszkodę oraz niedostosowaniem prędkości do podłoża. Tu również pierwszym odruchem człowieka jest asekuracja kolan poprzez wysunięcie rąk do przodu. Powoduje to skumulowanie energii uderzenia na nadgarstkach. Kolana są stawem najbardziej wysuniętym do przodu podczas jazdy, a co za tym idzie skupia się na nim większość siły upadków w przód. Energia kinetyczna rolkarza po najechaniu na przeszkodę powoduje, że jego ciało przemieszcza się dalej w przód. Następuje zgięcie kolan, a cały ciężar ciała wraz z energią uderzenia skupia się na rzepce.

kość miedniczna łac. os coxae

kość udowa łac. femur

rzepka łac. patella

kość piszczelowa łac. tibia

rzepka łac. patella

kość strzałkowa łac. fibula

kości stępu łac. ossa tarsi

kości stępu

kości śródstopia

łac. ossa tarsi

kości śródstopia

łac. ossa metatarsi

kości palców

kości palców / paliczki

łac. ossa digitorum

łac. ossa digitorum ryc. 15

2.2.5 Ochraniacze w kontekście anatomii użytkownika Ochraniacze mocuje się do ciała za pomocą elastycznych pasków ze w wszytymi rzepami. Ich umiejscowienie jest ściśle określone, więc niewłaściwe założenie ochraniacza skutkuje złym funkcjonowaniem ochrony.

Część ogólna. Ochraniacze w kontekście anatomii użytkownika 15

ryc. 16 Rysunek przed-

obojczyk

stawiający anatomię

łac. clavicula

kończyny górnej.

łopatka łac. scapula

kość ramienna łac. humerus

kość łokciowa łac. ulna

kość promieniowa łac. radius

kości nadgarstka łac. ossa carpi

kości śródręcza łac. ossa metacarpalia

paliczki palców łac. phalanges digitorum

ryc. 16

ryc. 17 Rysunek przedstawiający ochraniacz na kolano w kontekście stawu kolanowego. Łatwo zauważalny jest tu niepożądane przesunięcie ochraniacza względem stawu.

Poniżej na rysunkach przedstawiłam wybrane typy ochraniaczy dla łyżworolkarzy w kontekście anatomii danego stawu. Jak można zaobserwować ochraniacz na kolano przykrywa wrażliwą na kontuzje rzepkę [ryc. 17]. Miękka część ochraniacza otula przednią kolizyjną część stawu. Twarda skorupa w stanie spoczynku utrzymuje się na froncie kolana. Podczas zginania stawu następuje jednak ruch ochraniacza względem stawu. Całość konstrukcji zsuwa się ku dołowi, a twarda część przemieszcza się z frontalnej części na spód. W stanie maksymalnego zgięcia kolana ochraniacz znajduje się więc nieco poniżej linii rzepki odsłaniając ją. W tej chwili rzepka od frontalnej części nie jest w żaden sposób zabezpieczona przed kolizją. W sytuacji zderzenia z przeszkodą pionową, a takie zderzenia niestety też się zdarzają, mogłoby dojść do poważnego urazu. Faktem jest, że z analizy upadków, jaką wcześniej przeprowadziłam wynika, że podczas standardowego upadku na kolana kontakt

ryc. 17 Część ogólna. Ochraniacze w kontekście anatomii użytkownika 16

ryc. 18 Prezentacja elementów, które mogą wywoływać dyskomfort podczas użytkowania

z podłożem następuje bezpośrednio w linii prostej prostopadłej do podłoża, przesunięcie twardej skorupy jest tu więc wręcz pożądane. Pozostaje jednak wciąż problem zabezpieczenia górnej części rzepki, który w dalszej części pracy starałam się rozwiązać. W trakcie powtarzalnego ruchu stawu kolanowego, zgięć i rozgięć kończyny zsuwanie się ochraniacza staje się bardzo uciążliwe, ponieważ podczas niego ochraniacz wyraźnie zsuwa się ze stawu. Po dłuższej chwili jazdy konieczne jest poprawienie, podciągnięcie w górę ochraniacza

ochraniacza na kolano.

ryc. 18

miejsce małego dyskomfortu miejsce średniego dyskomfotru miejsce dużego dyskomfortu

Niezwykle ważnym jest również aby sam ochraniacz nie powodował dyskomfortu. Ze wstępnie przeprowadzonej krótkiej analizy wynika, że istnieje kilka miejsc, które mogą wywierać nacisk i powodować dyskomfort podczas używania ochraniacza. Założenie niżej prezentowane jest wstępne, dlatego aby je potwierdzić przeprowadziłam ankietę wśród użytkowników ochraniaczy mającą na celu potwierdzenie lub obalenie tezy. Na ilustracji zaznaczono miejsca, które mogą sprawiać problemy podczas użytkowania ochraniacza na kolano [ryc. 18]. Miejsca wywołujące dyskomfort zmieniają się w miarę zmiany położenia stawu. W stanie spoczynku (kolano wyprostowane) ochraniacz nie wywołuje nacisku na rzepkę, staw nie jest usztywniony i posiada możliwość bezwładnego ruchu. Pasy mocujące są odczuwalne, jednak na tym etapie dyskomfort jest bardzo niski i wręcz niezauważalny. W miarę pracy stawu nacisk ochraniacza zmienia się. W pozycji lekko zgiętej kolana (jest to najczęściej przyjmowana pozycja stawu podczas jazdy) pasy mocujące ochraniacz wywołują lekki nacisk na tylną część kolana, co powoduje lekki dyskomfort podczas jazdy. Pozostała część ochraniacza nie wywołuje nacisku na rzepkę, co nie powoduje dyskomfortu. Podczas maksymalnego zgięcia kolana pasy mocujące ochraniacz wywołują duży dyskomfort. Odciskając się na skórze pozostawiają ślady. Dłuższe pozostanie w tej pozycji powoduje zaczerwienienie i otarcia. Dodatkowo pojawia się odczuwalny nacisk na rzepkę. Pozycja maksymalnie zgięta jest pozycją kolizyjną, jaką staw przyjmuje podczas upadku i zderzenia z podłożem. Ochraniacz na łokieć zakłada się na staw łokciowy również mocując go za pomocą elastycznych pasów i rzepów. Pierwsza rzeczą, która rzuca się w oczy jest fakt, że ochraniacz ten jest niemal kopią ochraniacza na kolano. Co za tym idzie jego budowa jest przystosowana bardziej do ochrony stawu kolanowego niż łokciowego. W przypadku tego drugiego stawu ochraniacz spełnią swą rolę,

Część ogólna. Ochraniacze w kontekście anatomii użytkownika 17

ryc. 19

ryc. 19 Rysunek przedstawiający ochraniacz na łokiec w kontekście stawu łokciowego. ryc. 20 Prezentacja elementów, które mogą wywoływać dyskomfort podczas użytkowania

pojawia się jednak kilka wad. Jedną z nich jest złe dopasowanie ochraniacza do stawu. Zabezpieczenie jest w tym przypadku luźne, pasy mocujące zbyt długie, co uniemożliwia poprawne zapięcie i umocowanie go. Podczas ruchu ochraniacz się przemieszcza niejednokrotnie całkowicie zjeżdżając ze stawu i zatrzymując się dopiero pod pachami. Jest to poważna wada, którą potwierdzałam za pomocą ankiety oraz starałam się wyeliminować w swoim projekcie. W przypadku tego ochraniacza obszary dyskomfortu rozkładają się niemal tak samo jak w przypadku ochraniacza na kolano. W stanie spoczynku stawu łokciowego ochraniacz nie wywołuje nacisku, lub jest on bardzo niewielki.

ochraniacza na kolano.

ryc. 20

miejsce małego dyskomfortu miejsce średniego dyskomfotru miejsce dużego dyskomfortu

Staw łokciowy nie jest usztywniony i posiada możliwość bezwładnego ruchu. Sam chraniacz jest wyraźnie luźny. W pozycji lekko zgiętej pasy mocujące wywołują lekki nacisk na wewnętrzna cześć łokcia. Gdy staw przyjmuje pozycję maksymalnie zgiętą pojawia się duży dyskomfort w obszarach, w których znajdują się pasy mocujące. Podobnie jak w przypadku poprzedniego ochraniacza tu pasy odciskają się na skórze, co po dłuższej chwili może prowadzić do otarć. Ponadto po zgięciu łokcia pasy naciągają się powodując obciskanie bocznej części łokcia.

Część ogólna. Ochraniacze w kontekście anatomii użytkownika 18

ryc. 21

ryc. 21 Prezentacja elementów, które mogą wywoływać dyskomfort podczas użytkowania ochraniacza na nadgarstek

miejsce małego dyskomfortu miejsce średniego dyskomfotru miejsce dużego dyskomfortu

Ochraniacz na nadgarstek posiada nieco inna funkcję niż ochraniacze na kolano i łokieć. Jego zadaniem jest usztywnienie stawu. Ochraniacz na nadgarstek wsuwa się na staw umieszczając kciuk w przeznaczonym do tego otworze. Zabezpieczenie dopasowuje się do stawu dopinając pasy na rzepy. W stanie spoczynku ochraniacz nie wywołuje żadnego dyskomfortu, kształt skorupy oraz wyściółki idealnie dopasowuje się do kształtu dłoni i nadgarstka. Podczas próby wyginania ręki w ochraniaczu pojawiają się miejsca wywołujące dyskomfort. Niewielki ruch nadgarstka powoduje pojawienie się nacisku na kość przedramienną i strzałkową. Ucisk uniemożliwia dalszy ruch stawu, co chroni przed dużym urazem podczas upadku. Wystające twarde elementy mogą spowodować powierzchowny uraz skóry. 2.2.6 Analiza sił ściągających działających na ochraniacze. Jak wspomniałam wcześniej ochraniacze na kolano i na łokieć przemieszczają się względem stawów w trakcie pracy kończyn. Zsuwanie jest tu wynikiem powtarzalnej pracy nogi i ręki. Istnieją jednak inne siły, które mogą powodować zsunięcie się ochraniacza podczas jazdy. Mowa tu o siłach występujących już przy samej kolizji, pojawiających się w wyniku tarcia ochraniacza o podłoże. W momencie zsunięcia się ochraniacza pod wpływem działania takiej siły ochraniane miejsce zostaje odsłonięte i narażone na duże otarcia spowodowane tarciem skóry o grunt. Poniżej prezentuję rozkład sił działających na poszczególne części ciała [ryc. 22].

Część ogólna. Analiza sił ściągających działających na ochraniacze 19

siła działajca równolegle do podłoża, siła ściągająca siła działajca równolegle do podłoża, siła padająca pro-

siła ściągająca

stopadle do podłoża (siła wynikająca z uderzenia o podłoże)

siła działajca równolegle do podłoża, siła ściągająca

siła padająca prostopadle do podłoża (siła wynikająca z uderzenia o podłoże)

ilu. 22 Rozkład sił działających na posczególne części ciała i ochraniacze podczas upadku

siła działajca równolegle do podłoża, siła ściągająca

siła padająca prostopadle do podłoża ryc. 23 Sekwencja kadrów z filmu prezentująca siłę ściągajcą odzież

(siła wynikająca z uderzenia o podłoże) ryc. 22

z tylnych części ciała Zasada zachowania pędu, mówi o tym, że ciało posiadające swój pęd zachowuje go i dąży do kontunuacji swojego ruchu nawet po zadziałaniu innej siły.

Po upadku na tylne części ciała (pośladki, biodra oraz kość ogonową) ciało rolkarza kontynuuje ruch w przód zgodnie z zasadą zachowania pędu. W wyniku tego na tylne części ciała działają siły, które często powodują ściąganie odzieży w dół [ryc. 23]. Przy upadku na kolana siła działa ściągając ochraniacz w dół, powoduje to przesunięcie ochraniacza w sposób podobny do tego, jakie następuje podczas zginania stawu.

ryc. 23

Część ogólna. Analiza sił ściągających działających na ochraniacze 20

2.3 Opis aktualnej oferty rynkowej Ochraniacze dla rolkarzy dostępne na rynku można podzielić na ochraniacze standardowe, kierowane do rolkarzy uprawiających niemal wszystkie style jazdy oraz ochraniacze specjalistyczne, czyli takie, które zaprojektowane zostały z myślą o rolkarzach uprawiających bardziej wymagające style jazdy. 2.3.1 Ochraniacze standartowe. Obecnie na rynku jest ogromna ilość firm produkujących ochraniacze standardowe. Postanowiłam jednak skupić się na wiodących markach, gdyż są to produkty z wyższej półki. Wykonane zostały z dbałością o bezpieczeństwo użytkownika w przeciwieństwie do tańszych marek stawiających jedynie na niską cenę produktu. Wśród marek wiodących można wymienić działającą od roku 1983 firmę Rollerblade produkującą nie tylko ochraniacze, ale także szeroko pojęty sprzęt rolkarski. Poniżej prezentuję kilka wybranych ochraniaczy wypuszczonych pod ich sztandarem.

ryc. 24 Ochraniacze firmy Rollerblade, model Pro N Activa Women, ochraniacze damskie

ryc. 24 krótki opis ochraniaczy zaczerpnięty z katalogu: zestaw ochraniaczy marki Rollerblade, anatomicznie dopasowane, wykonane z włókna poliestrowego ochraniacze na nadgarstki, łokcie i kolana, bardzo wytrzymałe, oddychające oraz zapobiegające otarciom, zaprojektowane specjalnie dla kobiet, kolor: szary

Część ogólna. Opis aktualnej oferty rynkowej 21

ryc. 25 Ochraniacze firmy Powerslide, model Standart

Kolejną marką wiodącą prym na rynku jest Powerslide. Poniżej kilka przykładów ich ochraniaczy

Pure, ochraniacze damskie

ryc. 25

krótki opis ochraniaczy zaczerpnięty z katalogu: zestaw ochraniaczy do jazdy na rolkach, Kolano i Łokieć: anatomiczny kształt, podwójnej grubości pianka EVA, materiał ryc. 26 Ochraniacze firmy

zewnętrzny - 600D nylon; materiał wewnętrzny - bawełna, materiał odblaskowy Scott

Powerslide, model Pro Air

3M w celu podniesienia bezpieczeństwa, Nadgarstek: wentylowany mesh, wymienny

Pure, ochraniacze damskie

protektor, system potrójnego zapinania

ryc. 26 krótki opis ochraniaczy zaczerpnięty z katalogu: damskie ochraniacze do jazdy na rolkach, kolano i łokieć: anatomiczny kształt; podwójnej grubości pianka EVA, wyściółka Cool Max TM, kosmiczny mesh 3D; Nadgarstek: otwarta zewnętzna część dłoni, wyściółka Cool Max TM, system podwójnego zapinania

Część ogólna. Opis aktualnej oferty rynkowej 22

ryc. 27 Ochraniacze firmy K2, model K2 Work Pad, ochrania-

Koleją firmą istotną na rynku ochraniaczy dla rolkarzy oraz łyżworolek jek firma K2. Ochraniaczy tej firmy używam od dawna i posłużyły mi do sformułowania wstępnych hipotez.

cze damskie i męskie

ryc. 27 krótki opis ochraniaczy zaczerpnięty z katalogu: Kompozytowe płyty wykonane z bardzo twardego i lekkiego profilowanego tworzywa kompozytowego. Wierzchnia zabezpieczona szyną wzmocnioną kompozytową płytą obszytą miękkim materiałem. Speed to wszelkiego rodzaju wyścigi (na dużych i małych dystansach) na specjalnych

Dla ochraniaczy na kolana i łokcie - opaska mocująca to bardzo elastyczny materiał, który nie krępuje ruchów, a jednocześnie utrzymuje ochraniacz w miejscu. Całość jest wykonana z siatkowych, przepuszczalnych materiałów.

rolkach o długich płozach jest to odpowiednik panczenów z łyżwiarstwa. Aggressive skating to dyscyplina jazdy na rolkach, w której sztuczki i triki takie jak skoki,

2.3.2 Ochraniacze niestendartowe. Do chraniaczy niestandardowych możemy zaliczyć ochraniacze specjalistyczne. W przypadku rolkarstwa ochraniacze specjalistyczne znajdują zastosowanie przy stylach jazdy ekstremalnej (aggressive skating) oraz szybkiej (speed). Posiadają one nieco inną budowę przystosowaną do specyfiki odpowiedniego stylu jazdy.

ślizgi, obroty oraz grindy (ślizganie się po poręczach, murach, itp) stanowią podstawę wszelkich manewrów.

Część ogólna. Opis aktualnej oferty rynkowej 23

ryc. 28 ryc. 28 Ochraniacze do jazdy agresywnej firmy Rollerdlade, ochraniacze męskie typu crash pad.

Najczęściej stosowanym ochraniaczem specjalistycznym są ochraniacze typu crash pad. Model ten przyjmuje formę spodenek sięgających przed kolana, w które w miejsca najbardziej urażone na uraz zostały wszyte protektory [ryc. 28]. Ochraniacz ten jest czasem stosowany przez użytkowników początkujących, jednak bardzo niechętnie. Powoli zaczynają pojawiać się inne wersje ochraniaczy crash pad kierowane do mniej wymagających użytkowników dbających o swoje tylne części ciała [ryc. 29].

ryc. 29 Ochraniacze typu crash pad firmy powerslide kierowane do rolkarzy uprawiających jazdę rekreacyjną i fitness, ochraniacze damkie ryc. 29 krótki opis zaczerpnięty z katalogu: ochraniacz damski typu crash pad ,materiał: Lycra, ochrona kości ogonowej, ochrona bioder i boków za pomocą materiału honey cumb EVA padding 3D. rozmiary: XS, S/M, L/XL

ryc. 30 Ochraniacze do jazdy szybkiej firmy Powerslide.

W przypadku jazdy szybkiej ochraniacze zostały przekształcone i dostosowane do dużej częstotliwości upadków w przód [ryc. 30]. Najechanie na choćby najmniejszy kamień przy dużej prędkości skutkuje utratą stabilności i przewrotem w przód z dużą prędkością. Na urazy szczególnie narażone są kolana oraz wnętrza dłoni.

ryc. 30

Część ogólna. Opis aktualnej oferty rynkowej 24

krótki opis ochraniaczy zaczerpnięty z katalogu: Chroni od owadów : Większe wymiary skorup, kompozytowy ochraniacz wnętrza dłoni. Wchłanianie wilgoci : Ochraniacze całkowicie podszyte gąbką pochłaniającą wilgoć. Trzymanie : Paski na rzep o zwiększonych wymiarach dla trzymania ochraniaczy.

2.4 Dostępność cenowa. Ochraniacze renomowanych marek niestety nie należą do najtańszych ochraniaczy dostępnych na rynku. Ich cena waha się w granicach od 90 do 140 złotych za pełny komplet (ochraniacze na łokcie, kolana oraz nadgarstki). Cena wynika z konieczności zastosowania odpowiednio wytrzymałych materiałów oraz nacisku na zachowanie standardów bezpieczeństwa. Standardy bezpieczeństwa dotyczące wytrzymałości materiałów zostały określone w normie EN14120:2005. Przeciwieństwo stanowią tanie ochraniacze, które również można zakupić w klepach, ich cena nie przekracza często 50 złotych za cały komplet. Są to najczęściej produkty nie spełniające żadnych norm, stanowiące jedynie tanią i niekoniecznie dobrą alternatywę dla odpowiedniej ochrony. Poniżej prezentuję zestawienie cenowe dla wybranych ochraniaczy omawianych wcześniej marek [ryc. 31]. Ceny dotyczą całego kompletu ochraniaczy i stanowią zestawienie cen z różnych sklepów internetowych, stan z lutego 2013 roku.

Rollerblade

99,00 zł

142,00 zł

99,90 zł

Powerslide

84,00 zł

148,00 zł

139,00 zł

89,00 zł

Spokey 26,50 zł 42,00 zł

ryc. 31 Zestawienie cen chraniaczy dostpnych na rynku, dane pozyskane ze sklepów internetowych, stan z lutego 2013

K2 135,00 zł

89,00 zł

49,00 zł ryc. 31

Część ogólna. Dostępność cenowa 25

ryc. 32 Zestawienie cen chraniaczy typu crash pad dostépnych na rynku, dane pozyskane ze sklepów internetowych, stan z lutego 2013

Rollerblade

Zupełnie inna półkę cenową stanowią ochraniacze profesjonalne. Z racji konieczności wykorzystania w nich dużo bardziej wytrzymałych materiałów ich cena znacząco przekracza zakres cenowy ochraniaczy standartowych. Ich cena waha się od 130 do nawet 200 złotych za komplet ochraniaczy w zależności od ich przeznaczenia. Ochraniacze typu crash pad również posiadają wysoką cenę, jest to główny czynnik, który decyduje o braku zapotrzebowania na nie wśród rolkarzy rekreacyjnych. Nie czują oni potrzeby inwestowania ogromnej ilości pieniędzy w ochronę, sama cena z resztą sugeruje przeznaczenie ich jedynie dla profesjonalistów.

Powerslide

229,99 zł

139,90 zł ryc. 32

ryc. 33 Przykładowa cena ochraniaczy do jazdy szybkiej firmy Powerslide.

Powerslide

199,90 zł ryc. 33

2.5 Cechy estetyczne. Ochraniacze standardowe posiadają estetyczny wygląd, przez co rozumiem dobrze rozegraną formę oraz odpowiednie połączenie wyglądu produktu z jego przeznaczeniem. Podstawową rolą tych produktów jest zapewnienie przede wszystkim bezpieczeństwa, funkcje swoją spełnia i dodatkowo dobrze wygląda. Czołowi producenci ochraniaczy dla łyżworolkarzy starają się nadać swoim artykułom sportowy i nowoczesny charakter. Dodatkowo kierują się ich przeznaczeniem, mianowicie ochraniacze kierowane do pań mają najczęściej bardziej kobiecą linię, stosowane są w nich jaśniejsze kolory oraz różne ornamenty, najczęściej przedstawiające kwiaty. Męskie ochraniacze najczęściej przyjmują barwę czarną i w większości nie posiadają zdobień. Dzięki zastosowaniu wysokiej klasy materiałów produkt wzbudza zaufanie sugerując użytkownikowi, że jest to produkt dla niego, zapewniający mu odpowiednie zabezpieczenie. Ochraniacze specjalistyczne typu crash pad sprawiają natomiast wrażenie ciężkich i topornych. Patrząc na nie użytkownik ma wrażenie, że po założeniu ich bardzo go skrępują, co bardzo utrudniłoby jazdę. Sprawiają również wrażenie ochraniaczy, które mogą ochronić rolkarza przed większością urazów spowodowanych upadkiem na tylne części ciała. Ich wygląd jest jednak bardzo profesjonalny, tu również zawdzięczamy go odpowiednio zastosowanym trwałym materiałom. Wygląd crash padów zniechęca jednak większość potencjalnych użytkowników, uważają oni, że wyglądaliby śmiesznie na rolkach z takim ekwipunkiem. Część ogólna. Cechy estetyczne 26

2.6 Podsumowanie wniosków z obserwacji i przeprowadzonych analiz. 2.6.1 Funkcje i proces użytkowy. Ochraniacze dla rolkarzy stanowią istotną część wyposażenia osoby uprawiającej ten sport. Zabezpieczają ją przed otarciami i większością kontuzji. Materiały wykorzystane do produkcji ochraniaczy nie wzbudzają zastrzeżeń, są wystarczająco trwałe by zapewnić noszącemu maksymalną ochronę. Sama konstrukcja ochraniacza posiada jednak kilka wad. Przy ochraniaczu na łokcie i kolana pasy mocujące często są zbyt wąskie, co powoduje odciskanie i dyskomfort podczas noszenia. Mocowanie to nie wystarcza również by utrzymać ochraniacz na miejscu podczas ruchu i kolizji. Ochraniacz ześlizguje się, wymuszając na rolkarzu poprawianie go, co rozprasza podczas jazdy i może byś pośrednią przyczyną upadku. Dodatkowo podczas kolizji ochraniacz przemieszczając się naraża chronione wcześniej części ciała na poważne otarcia i uraz. Ochraniacz na nadgarstek został natomiast skonstruowany bardzo dobrze, zapewnia odpowiednią ochronę nie powodując większego dyskomfortu. Pasy mocujące ochraniacz często są jednak niedopasowane do rozmiaru nadgarstka osoby noszącej. Za długie pasy i za krótkie rzepy uniemożliwiają odpowiednie ich zapięcie. Jako że ochraniacz jest zamknięty i otula cały staw ze wszystkich stron, pojawia się tu problem odpowiedniej wentylacji stawu. Po dłuższym użytkowaniu ochraniacze wydzielają nieprzyjemny zapach i wymagają prania. Aby potwierdzić oraz poszerzyć swoje spostrzeżenia dotyczące dyskomfortu postanowiłam przeprowadzić ankietę wśród użytkowników rolek. Jej wyniki zaprezentowałam w dalszej części pracy. 2.6.2 Aktualna oferta rynkowa. Na rynku jest obecnie bardzo szeroki wybór ochraniaczy dobrej jakości renomowanych firm. Wszystkie modele są do siebie bardzo podobne, różnią się jedynie szczegółami związanymi bardziej z efektem wizualnym, niż z chęcią poprawy funkcjonowania elementów. Rynek oferuje szeroką gamę ochraniaczy standartowych oraz nieco węższą ochraniaczy profesjonalnych. Dostępne w sklepach ochraniacze typu crash pad zapewniają doskonałą ochronę tylnych części ciała, zniechęcają jednak użytkowników swoim ciężkim wyglądem przywodzącym na myśl rzecz bardzo niewygodną. Pojawiają się w sklepach próby przystosowania tych ochraniaczy dla rolkarzy początkujących, którym taka ochrona jest najbardziej potrzebna, gdyż takie osoby na początku wywracają się najczęściej. Są to próby poprawienia wyglądu ochraniaczy i zachęcenia początkujących rolkarzy do kupna takiego produktu, nadal nie są jednak wystarczające i wciąż odstraszają bardzo wysoką ceną. 2.6.3 Dostępność cenowa. Ochraniacze renomowanych marek są dostępne w granicach od 90 do 140 złotych, tyle obecnie trzeba zapłacić za pełny komplet markowego sprzętu. Cena nie jest niska, ale uwagę należy zwrócić na fakt iż ochraniacze takie zazwyczaj kupowane są raz na trzy do czterech sezonów (jeśli w międzyczasie nie dojdzie Część ogólna. Podsumowanie wniosków z obserwacji i przeprowadzonych analiz 27

do poważnych uszkodzeń wynikłych z silnych uderzeń) co daje jednorazowy wydatek na niemal cztery lata. Należy mieć świadomość tego, że jest to inwestycja w bardzo dobry sprzęt zapewniający dobrą ochronę. Istnieją na rynku wciąż tańsze ochraniacze, których cena nie przekracza często 50 złotych za cały komplet. Ochraniacze takie nie służą rolkarzowi zbyt długo a ich jakość i wykonanie pozostawiają wiele do życzenia. Nie zapewniają one tak dobrej ochrony jak produkty markowe. Ochraniacze profesjonalne kierowane do rolkarzy uprawiających zaawansowane style jazdy należą do ochraniaczy najdroższych. Wnika to z faktu potrzeby zastosowania mocniejszych materiałów oraz nieco odmiennej konstrukcji ochraniaczy. Zabezpieczenia typu crash pad niejednokrotnie kosztuje więcej, niż pełny zestaw profesjonalnych ochraniaczy. Również wersje kierowane do początkujących rolkarzy posiadają zawrotne ceny równe pełnemu zestawowi ochraniaczy z ich dziedziny. W dalszym etapie pracy podjęłam próby zwiększenia opłacalności tego typu ochraniaczy, co zachęciłoby bardziej rolkarzy początkujących do zakupu tego rodzaju zabezpieczenia. 2.6.4 Cechy estetyczne. Ochraniacze na sportowcu prezentują się dobrze. Ich wygląd jest profesjonalny, co niewątpliwie zachęca użytkowników do korzystania z tego typu sprzętu. Większość użytkowników znajdzie ochraniacze odpowiadające ich preferencjom estetycznym. Ochraniacze crash pad nie są jednak zachwycające, sprawiają wrażenie ciężkich i topornych. Próba przystosowania ich do potrzeb początkującego rolkarza nie wypadła korzystnie [ilu. 28]. Początkujący użytkownicy rolek twierdzą, że ochraniacze profesjonalne tego typu są dla nich zbyt dużą ochroną. Natomiast ochraniacze crash pad kierowane dla nich już niezapewnianą im wystarczającej ochrony oraz nieciekawie wyglądają. Swoją wiedzę na temat preferencji użytkowników czerpałam z kilku opinii zaprzyjaźnionych rolkarzy. Postanowiłam przekonać się więc, czy owe zdanie utrzymuje się wśród szerszego grona użytkowników, dokonałam tego również za pomocą ankiety.

2.7 Badania własne w aspekcie użytkowania produktu. Aby upewnić się w zaobserwowanych wadach analizowanego sprzętu konieczne było przeprowadzenie szczegółowych badań związanych z użytkowaniem ochraniaczy. 2.7.1 Cele badań Badania miały na celu poddanie dodatkowej analizie problemów związanych między innymi z dyskomfortem użytkowania ochraniaczy. Potwierdzenie wcześniej spostrzeżonych problemów wymagało przeprowadzenia dodatkowych analiz i wywiadów wśród innych użytkowników sprzętu stosujących ochraniacze niemal wszystkich marek dostępnych na rynku. Najważniejszymi aspektami, na których się skupiałam były m.in. problemy związane ze zsuwaniem się ochraniaczy, złym przystosowaniem rozmiaru ochraniacza do rozmiaru stawu korzystającego oraz problemu dyskomfortu pojawiającego się przy stosowaniu zabezpieczeń. Dodatkowo przeprowadzałam wywiad mający na celu określenie minimalnej Część ogólna. Badania własne w aspekcie użytkowania produktu 28

ilości pieniędzy, jaką użytkownicy są wstanie przeznaczyć na kompleksową ochronę podczas jazdy na łyżworolkach. 2.7.2 Przebieg i rejestracja badań Zadaniem badanych rolkarzy było odpowiedzenia na rząd pytań dotyczących ich satysfakcji z korzystania z ochraniaczy, komfortu bądź dyskomfortu, jaki wówczas odczuwają. Na podstawie wcześniej zgromadzonych danych sformułowana została ankieta zbogacona w symulacje użytkowania ochraniaczy. Ankietowani odpowiadali na ukierunkowane pytania, co dało szeroki pogląd na ich proces użytkowania z zaznaczonymi obszarami powodującymi problemy. 2.7.3 Opis i podsumowanie badań Zawartość grupy badawczej ryc. 34 Wykres przedsta-

Jak długo jeździsz na rolkach?

wiający staż jazdy rolkarzy

mniej niż 1 rok

w grupie badawczej. 1 rok

10 i więcej lat

6-10 lat

2 lata

3-5 lat

ryc. 34

ryc. 35 Wykres przedsta-

Jak oceniasz swój poziom jazdy?

wiający poziom doświadczenia jazdy rolkarzy

zaawansowany

w grupie badawczej ekspert

średniozaawansowany

początkujący

ryc. 35

W ankiecie wzieło udział 140 osób o różnym stopniu zaawansowania w jeździe. Przy analizowaniu wyników skupiałam się na rolkarzach początkujących i średniozaawansowanych, ponieważ swój docelowy produkt kieruję właśnie do nich. Posiadają oni skrajnie inne wymagania niż rolkarze profesjonalni. Grupa początkująca i średniozaawansowana to najczęściej osoby jeżdżące na rolkach nie dłużej niż 3 do 5 lat.

Część ogólna. Opis i podsumowanie badań 29

Określenie najbardziej narażonych na uraz części ciała. Które części ciała cierpią najczęściej podczas upadku?

ilość osób:

100

kolana

łokcie

120

nadgarstki głowa

8 66

pośladki inne części ciała

140

120

28 ryc. 36

Ankietowani jednogłośnie wskazali, że najczęściej cierpiącą częścią ciała podczas upadku są nadgarstki. Na drugim miejscu znajdują się kolana a zaraz za nimi pośladki. Często padająca odpowiedź związana z urazami pośladków utwierdziła mnie w przekonaniu, że ochrona na tylne części ciała wśród początkujących jest konieczna. Określenie najczęściej używanych ochraniaczy. Czy używasz ochraniaczy? nie

tak

ryc. 37 Z jakiego typu ochraniaczy korzystasz? ilość osób:

ochraniacze na kolana

ochraniacze na łokcie ochraniacze na nadgarstki

89 29

kask inne

100

2 ryc. 38

Część ogólna. Opis i podsumowanie badań 30

Okazuje się, że większość użytkowników łyżworolek ogóle nie stosuje żadnych zabezpieczeń. Do sprawy swojego zdrowia podchodzą dość lekkomyślnie narażając się w ten sposób na poważne urazy. Ochraniaczy nie stosuje 35% wśród ankietowanych. Wśród osób je stosujących zapytanie o ochraniacze najczęściej stosowane wykazało, że rolkarze najchętniej zakładają na siebie ochraniacze na nadgarstki oraz kolana, a na trzecim miejscu znalazły się ochraniacze na łokcie. Komplet ten stanowi podstawowy zestaw dostępny w sklepie. Największa grupa rolkarzy stosuje ochraniacze na nadgarstki, jest to skutkiem największej ilości urazów tego stawu oraz faktu, że jeżdżący próbując zamortyzować upadek najczęściej narażają ten właśnie staw. W kategorii inne znalazły się ochraniacze typu crash pad. Okazuje się że bardzo niewielka ilość rolkarzy stosuje to zabezpieczenie. Badanie psychicznego poczucia komfortu i bezpieczeństwa. Czy stosując ochraniacze czujesz się bezpieczniej? nie

tak

ryc. 39

Pytanie o psychiczne poczucie komfortu i bezpieczeństwa wykazało, że większość osób stosujących ochraniacze czuje się w nich bezpiecznie oraz w miarę komfortowo. Wśród odpowiedzi zadowolonych użytkowników znalazły się m.in. takie: Gdy kupiłam nowe rolki, nie panowałam nad nimi, wywróciłam się i zwichnęłam nadgarstek. Gdybym miała ochraniacze, to by się nie stało. Z ochraniaczami czuję się bezpieczniej. Ochraniacze na nadgarstki dodają mi poczucie bezpieczeństwa, ponieważ już dwukrotnie miałem złamane nadgarstki. Ochraniacze na nadgarstki - trochę krępują ruchomość stawu i jest w nich zawsze lekko za ciepło, ale wiem że nie będę po upadku przez 3 miesiące syczał z bólu podnosząc ciężkie przedmioty. Noszenie ochraniaczy i kasku daje większą pewność, pozwala łatwiej przełamywać opór przed coraz bardziej ekstremalnymi trickami, lecz jednocześnie zmniejsza uczucie swobody podczas jazdy i sprawia, że jeżdżę mniej uważnie. Jeśli już upadam staram się upaść na na kolna, podeprzeć się rękoma bo tam mam ochraniacze. Część ogólna. Opis i podsumowanie badań 31

Gdy korzystam z ochraniaczy czuje się bezpieczniej i dzięki temu jeżdżę pewniej, szybsze uczenie się ze względu na mniejszy stres, Wiem, że mniej zaboli. [3]

Najciekawsze okazały się odpowiedzi użytkowników posiadających zastrzeżenia co do ich poczucia bezpieczeństwa, oto kilka z odpowiedzi: Ochroniacze ograniczaja moje ruchy i czasami mam wrazenie ze nie moge sie asekurowac w naturalny sposob. Jeżeli jest zbyt gorąco trudno się w nich nie ugotować. Wciąż mogę na kogoś wpaść ale przynajmniej nie połamię się w nadgarstku. Podczas jazdy często się zdarza ze znajduję moje ochraniacze pod pachami. [3]

Sugestie ankietowanych znów utwierdziły mnie w przekonaniu, że wcześniejsze założenia Są słuszne. Użytkownicy ochraniaczy bywają niezadowoleni z powodu niedostatecznej wentylacji oraz osuwania i przemieszczania się ochraniaczy. Są to więc dwa istotne problemy do rozwiązania. Badanie fizycznego poczucia komfortu. W tym dziale ankiety osoby badane miały za zadanie na podstawie obrazka wskazać miejsca wywołujące u nich poczucie dyskomfortu. W oparciu o przykładowe zdjęcie wskaż miejsca wywołujące dykomfort.

ryc. 40 Ilustracja ukazująca potencjalne miejsca wywołujące dyskomfort, na jej podstawie ankie-

towani mieli wskazać

obszary sprawiające pro2

blemy w ich przypadku

6 1

5 1

ryc. 40 ilość osób:

1 2 3 4 5 6 ilu. 41 [3] Bezpieczeństwo podczas jazdy na łyżworolkach, M. Kamińska, ankieta przeprowadzona wśród użytkowników łyżworolek, fragmenty wypowiedzi ankietowanych.

Część ogólna. Opis i podsumowanie badań 32

Zgodnie z przypuszczeniami i moim wcześniejszym doświadczeniem z ochraniaczami pozostali użytkownicy wskazali dokładnie te obszary, które wynikły podczas poprzedniej wstępnej analizy. Najsilniejszy dyskomfort użytkownicy ochraniaczy odczuwają w obszarach, gdzie pasy mocujące stykają się z ciałem. Dodatkowo newralgicznym miejscem okazało się samo łączenie pasów z ochraniaczem, miejsce to po zapięciu pasów również wywołuje ucisk. W oparciu o przykładowe zdjęcie wskaż miejsca wywołujące dykomfort.

1 1

5 3

6 2 4

ilość osób:

ryc. 42 30

1 2 3 4 5 6 ryc. 43

Również w przypadku ochraniacza na łokieć Duzy dyskomfort wśród użytkowników powodują pasy mocujące. Dodatkowo aby dobrze umocować ochraniacz konieczne jest jego dobre zapięcie. Powoduje to najczęściej ucisk na obwodzie całego ramienia. Ochraniacz na nadgarstek okazał się najmniej wygodnym ochraniaczem z całego zestawu. Najsilniejszy dyskomfort ankietowani odczuwają w miejscach, w których kończy się twarda skorupa oraz w miejscach zapięć. Dyskomfort wynika z konieczności usztywnienia stawu, a unieruchomienie go z początku wydaje się nienaturalne. Dodatkowo sprawę pogarsza najczęściej złe dopasowanie rozmiaru ochraniacza do nadgarstka. W przypadku zbyt dużego rozmiaru zabezpieczenie przesuwa się względem stawu mogąc powodować otarcia, zbyt mały ochraniacz powoduje stały ucisk.

Część ogólna. Opis i podsumowanie badań 33

W oparciu o przykładowe zdjęcie wskaż miejsca wywołujące dykomfort.

1 6

ryc. 44

ilość osób: 0

1 2 3 4 5 6 ryc. 45

Badanie wytrzymałości ochraniaczy. Które elementy ochraniacza psują się najszybciej? Co jest dla Ciebie sygnałem do wymiany chraniaczy? inny powód chęć odświeżenia wyglądu, zakup nowych ładniejszych chraniaczy w sklepie

nieświeży zapach ochraniaczy

zużycie pasów mocujących i rzepów

całkowite zużycie (pęknięcie lub starcie) wierzchniej twardej skorupy

zużycie miękkiej wyściółki wewnątrz ochraniacza ryc. 46 Część ogólna. Opis i podsumowanie badań 34

Większość ankietowanych zapytanych o to, które części ochraniacza zużywają się najszybciej odpowiedziało, że jest to twarda skorupa. Jest to rzecz oczywista, ponieważ jej funkcja wiąże się z bezpośrednim kontaktem z podłożem podczas upadku, a przez to znacznym ścieraniem. Szybko zużywają się również pasy mocujące ochraniacz, tu najczęściej dochodzi do stopniowego rozciągnięcia lub sprucia pasów oraz zużycia rzepów. Najdłuższy żywot wiedzie wyściółka wewnątrz ochraniacza. Przeciętnego użytkownika do wymiany ochraniaczy motywuje najczęściej zużycie wcześniej wymienionych elementów. Rzadziej powodem jest chęć odświeżenia wyglądu (poprzez zakup ochraniaczy o odmiennym dizajnie) czy ich nieświeży zapach. Badanie znajomości rynku rolkarzy. Czy spotkałeś / spotkałaś si kiedys z tym typem ochraniaczy?

ilu. 47 Graf prezentuje ilość

tak

ankietowanych, którzy kiedykolwiek spotkali się z zaprezentowanymi

nie

wcześniej ochraniaczami crash pad. Okazuje się, że większość z nich nie maiała pojęcia o istnieniu tego typu ochrony.

ilu. 47

Czy stosowałeś / stosowałaś kiedyś ten typ ochraniaczy?

tak ilu. 48 Wykres prezentujący ilość ankietowanych , który stosują lub

nie

kiedykowliek stosowali ochraniacze crash pad

ilu. 48

Część ogólna. Opis i podsumowanie badań 35

Szereg pytań mających na celu zorientowanie się jaka jest świadomość rolkarzy na temat produktów dostępnych na rynku wykazała, że większość z ankietowanych nie wiedziała o istnieniu ochraniaczy crash pad. Pojawiło się kilka odpowiedzi sugerujących chęć zakupu takiego sprzętu. Mała popularność ochraniaczy tego typu wśród rolkarzy początkujących może więc wynikać również z nieznajomości dostępnych produktów. Spośród ankietowanych deklarujących wcześniejszą styczność z crash padami jedynie kilku z nich miało okazję ich używać. Poproszeni zostali oni o podzielenie się wrażeniami z jazdy w tych ochraniaczach. Jak się okazało rolkarze ci bardzo chwalili sobie stopień ochrony, jaką zapewniają crash pady . Powodem do niezadowolenia była jednak niedostateczna wentylacja spodenek, co powodowało obfite pocenie. Z tego powodu osoby te zrezygnowały z korzystania z tego sprzętu. Czy zdecydowałbyś / zdecydowałabyś się na zakup takich ochraniaczy?

tak — dlaczego? pośladki i uda to najczęściej obijane przezemnie części ciała i właśnie takich ochraniaczy zawsze mi brakowało choć nie zdarzyło mi się wywrócić na „tył”, to w takim ochraniaczu kość ogonowa mniej by bolała. wolałabym wersję „long” chronią przed bolesnymi upadkami na biodro często ląduję na pupie, dlatego przydałaby mi się taka forma ochrony

nie — dlaczego? zbyt przyciągający uwagę wygląd, prawdopodobnie mały komfort nie uprawiam ekstremalnej jazdy na rolkach nie ma potrzeby są raczej do agresywnej jazdy nie są wygodne, mało atrakcyjne koszt prawdopodobnie przewyższa zysk z ich używania ilu. 49

Część ogólna. Opis i podsumowanie badań 36

Badałam zapotrzebowanie na ochraniacze tego typu Okazało się, że większość nie zdecydowałby się na ich zakup. Głównym powodem jest wspominana wcześniej zła świadomość ukierunkowania ochraniaczy. Ankietowani uważają, że pomimo faktu częstych upadków na tylne części ciała takie ochraniacze nie są im potrzebne. Uważają, że są one kierowane jedynie dla uprawiających ekstremalną jazdę na rolkach. Osoby badane uważają, że crash pady są mało atrakcyjne, sprawiają wrażenie niewygodnych oraz są za drogie. Wśród osób zdecydowanych na zakup tego produktu znalazły się takie, które twierdziły, że kupiłyby je z uwagi na sporą ilość kontuzji tylnych części ciała spowodowanych dużą częstotliwości upadków w tył. Pojawiło się kilka sugestii co do długości ochraniaczy, badani stwierdzili, że woleliby dłużsą wersję spodenek umożliwiającą ochronę większych powierzchni ciała.

Część ogólna. Opis i podsumowanie badań 37

3. Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań Szeroka analiza i przeprowadzone badania wyklarowały problemy, które starałam się rozwiązać projektując nowy model ochraniaczy.

3.1 Ostateczne sformułowanie tematu opracowania. Projekt zakłada stworzenie konceptu ochraniaczy dla rolkarzy eliminującego dostrzeżone wcześniej niedociągnięcia. Jego ideą jest zapewnienie użytkownikowi przede wszystkim bezpieczeństwa, ale również dużego komfortu użytkowania produktu. W efekcie ma powstać przedmiot pożądania będący estetycznym i godnym zaufania zaspokojeniem potrzeb odbiorcy. Rozpoczynając pracę nie byłam zdecydowana, w która stronę skierować swoją ścieżkę projektową. Początkowo wahałam się pomiędzy pracą nad odzieżą umożliwiającą rolkarzowi swobodne poruszanie się oraz zapewniającą nie tylko odpowiednią wentylację, ale też częściowo chroniącą go przed otarciami. Drugim pomysłem było przeprojektowanie standartowych ochraniaczy wraz z wyeliminowaniem spostrzeżonych wad. Tok pracy skłonił mnie jednak do szerszego spojrzenia na temat i opcjonalnego połączenia obu koncepcji. Ostatecznie postanowiłam połączyć ideę odzieży sportowej z funkcjami ochraniaczy tworząc dzięki temu uniwersalny produkt sprawdzający się w obu rolach.

Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań. Ostateczne sformułowanie tematu opracowania 38

3.2 Założenia projektowe. Produkt, jakim są ochraniacze ma przede wszystkim zabezpieczyć użytkownika przed urazami jakie mogą wystąpić podczas jeżdżenia na rolkach. Głównym założeniem projektowym jest więc zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa podczas uprawiania tego sportu. 3.2.1 Zapewnienie ochrony podczas jazdy Niezbędne by spełnić ten punkt jest wykorzystanie do produkcji odpowiednio trwałych materiałów. W przypadku twardych skorup założyłam wykorzystanie tych samych materiałów, jakie są stosowane obecnie przez producentów, ponieważ spełniają one wymagane normy bezpieczeństwa. Tu do produkcji użyte zostało tworzywo abs w postaci płyty o szerokości 3mm. Zastosowanie wyściółki o odpowiedniej grubości i posiadającej odpowiednio duże właściwości amortyzujące zapewni użytkownikowi należytą asekurację w razie upadku. Dodatkowo obszycie jej odpornym na ścieranie materiałem lub zabezpieczona w niektórych miejscach cienkimi pół-elastycznymi płytkami z tworzywa abs ma za zadanie wydłużyć jej żywot. Aby zminimalizować uraz niezbędne jest również odpowiednie, oparte o analizę, rozmieszczenie protektorów na ciele a przez to zabezpieczenie najbardziej kontuzyjnych miejsc. Są to przede wszystkim obszary tylnych części ciała, pośladków, kości ogonowej i bioder. Ponadto stawów bezpośrednio narażonych na działanie sił upadku czyli nadgarstków, kolan i łokci. 3.2.2 Wyeliminowanie problemu ześlizgiwania się podczas jazdy i upadków. Aby wyeliminować problem ześlizgiwania się ochraniaczy podczas jazdy konieczne jest przeprojektowanie jego mocowań oraz samej formy całości. Najlepszym rozwiązaniem likwidującym ten problem jest zespolenie ochraniacza z innym umiejscowionym wyżej bądź niżej na ciele. Scalenie ochrony na łokcie z tymi na nadgarstki uniemożliwia ruch pierwszego w górę. Natomiast połączenie ochraniacza na kolano z zabezpieczeniem tylnych części ciała w postaci spodenek crash pad zapobiega zsuwaniu się ochraniacza na kolano w dół. Mocowania zabezpieczeń w tym momencie znoszą nawzajem siły powodujące ich ześlizgiwanie. 3.2.3 Wyeliminowanie problemu odciskania się pasów Problem ten można rozwiązać poprzez wykorzystanie w docelowym produkcie szerszych pasów i gumek mocujących ochraniacz. Większe pasy wywołują nacisk na większą powierzchnie ciała, co zapobiega ich odpiskiwaniu się na ciele. Dodatkowo obszycie pasów miękkim, przyjemnym w dotyku materiałem zwiększy komfort użytkowania. Natomiast w efekcie połączenia ochraniaczy ze sobą zmniejsza się ilość samych pasów mocujących a przez to miejsc mogących wywoływać dyskomfort. 3.2.4 Zapewnienie swobody ruchów. Odpowiednie rozmieszczenie protektorów nie spowoduje uczucia skrępowania ruchów podczas użytkowania produktu. Dodatkowo zastosowanie nowoczesnych Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań. Założenia projektowe 39

materiału, jakim jest ciecz nienewtonowska, umożliwi zmianę budowy ochraniacza. Zmiana ta polega na zredukowaniu roli sztywnych krępujących skorup do funkcji zabezpieczenia przed starciem materiału, którym została obszyta wyściółka. Zadanie rozproszenia energii uderzenia przejmie wtedy umieszczona wewnątrz ochraniacza twardniejąca natychmiast po uderzeniu ciecz. 3.2.5 Zapewnienie dostatecznej wentylacji podczas intensywnego wysiłku. Połączenie idei odzieży sportowej, która dobrze odprowadza ciepło z ideą crash padów zapewni odpowiednia wentylację podczas jazdy na łyżworolkach. Duża ilość powierzchni wentylacyjnych doskonale odprowadzi ciepło na zewnątrz ochraniacza. 3.2.6 Dobra widoczność rolkarza po zmroku. Wszycie odblaskowych elementów odbijających światło. 3.2.7 Estetyczny wygląd produktu. Stworzenie odpowiedniej linii szycia przy ochraniaczach damskich podkreślającej kobiece kształty oraz odpowiedni krój spodenek niwelujący optyczne wrażenie dużego ciężaru ochraniaczy. Ukrycie doszytych, wystających nieco elementów zabezpieczających oraz zastosowanie odpowiedniej kolorystyki odpowiadającej większości użytkownikom.

3.3 Określenie grupy docelowej.

ryc. 50 Wizualna prezentacja grupy docelowej

Grupę docelową stanowią tu rolkarze początkujący oraz średniozaawansowani uprawiający style jazdy rekreacyjnej oraz fitness. Są to osoby zgłaszające ogólnie duże zapotrzebowanie na ochraniacze, ponieważ rozpoczynając swoją przygodę z rolkami zaliczają najwięcej wywrotek. Umożliwienie im nauki jazdy bez większych komplikacji jest więc bardzo ważne aby z powodu dużej ilości urazów nie zrazili się zbytnio do rolkarstwa. Rolkarze początkujący nie wymagają również bardzo zaawansowanej ochrony, ponieważ ich kraksy następują często przy niedużych prędkościach. Sami użytkownicy zgłaszali potrzebę zmian w dotychczas stosowanych przez nich ochraniaczach.

ryc. 50

Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań. Określenie grupy docelowej 40

3.4 Wymagania użytkowe i eksploatacyjne. Podstawowym wymogiem eksploatacyjnym ochraniaczy dla rolkarzy jest ich trwałość. Materiały zastosowane przy produkcji musza wytrzymać liczne zderzenia z ziemią i przy tym nie ulec zniszczeniu. Za trwałością stoi więc ich funkcjonalność, trwałe ochraniacze zapewniają bezpieczeństwo podczas upadku. Zestaw ochraniaczy powinien być wygodny, nie uwierać w żadnym miejscu ani nie krępować ruchów. Wygodne i nieskomplikowane powinno być również jego zakładanie i zdejmowanie. Sam produkt powinien dawać się przystosować do różnych cech budowy użytkownika. Rozumiem przez to możliwość szerokiej regulacji mocowań. Ochraniacze powinny być dostępne w co najmniej trzech różnych rozmiarach oraz różnych wariantach kolorystycznych. Konserwacja produktu również nie powinna powodować problemów. W chwili zapocenia i pojawienia się nieprzyjemnego zapachu oraz zabrudzenia w wyniku ciągłej eksploatacji produkt musi w łatwy sposób dawać się oczyścić. W tym wypadku zakładam pranie go w pralce. Sam produkt powinien wywoływać poczucie bezpieczeństwa i zaufania.

3.5 Określenie konstrukcji i technologii. W toku wcześniejszych badań zauważyła wiele ważnych priblemów związanych z użytkowaniem istniejących obecnie na rynku ochraniaczy. Najważniejsze z tych problemów postanowiłam rozwiązać poprzez zmianę budowy oraz dodanie funkcji tym ochraniaczom. Podstawowym problemem okazał się fakt ześlizgiwania się ochraniaczy z miejsc ochranianych. Należało więc na pierwszym miejscu skupić się na zapobieganiu temu zjawisku. Pierwsze pomysły dotyczyły zwiększenia liczby pasów mocujących, idea jednak od samego początku nie była dobra gdyż powielało to ilość miejsc mogących wywoływać dyskomfort podczas użytkowania produktu. Najprostszym i najskuteczniejszym rozwiązaniem okazało się połączenie ochraniaczy ze sobą. Jeden ochraniacz zyskiwał w tym procesie funkcję ochrony dwóch sąsiadujących ze sobą newralgicznych miejsc. Ochraniacz na łokieć zyskał funkcję ochraniacza na nadgarstek, a ochraniacze na kolana, poprzez połączenie ich z ideą ochraniaczy crash pad, stworzyły kompleksową ochronę dolnych oraz tylnych części ciała. Materiały wykorzystane przy produkcji powinny spełniać normę bezpieczeństwa o symbolu PN-EN 14120:2005, w której określono wymagania dotyczące ergonomii, bezpieczeństwa i komfortu użytkowania, trwałości zamocowania, wytrzymałości, odporności na ścieranie i właściwości udarowych, oraz postanowienia dotyczące znakowania i informacji dostarczanej przez producenta w odniesieniu do ochraniaczy nadgarstków, dłoni, kolan i łokci dla wszystkich korzystających ze sprzętu rolkarskiego. Skorupy ochronne powinny być wykonane z trwałego i odpornego na odkształcenia tworzywa abs. Aby zwiększyć komfort użytkowania oraz zwiększyć swobodę ruchów użytkownika stosującego ochraniacze biorę pod uwagę wykorzystanie cieczy nienewtonowskiej zwanej także inteligentną cieczą. Zakładam umieszczenie jej w miejscach, które ochraniacz pracuje wraz z ciałem, są to

Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań. Określenie konstrukcji i technologii 41

kolana, łokcie oraz biodra. Ciecz nienewtonowska jest materiałem pół-płynnym, który przy nagłym uderzeniu twardnieje w litą skorupę doskonale rozpraszają energię uderzenia na boki.

3.6 Zestawienie cech estetycznych.

ryc. 51 Wizualizacja cech estetycznych.

Użytkownik korzystający z ochraniaczy mus być przekonany do ich wyglądu. Cechy estetyczne produktu muszą odpowiadać jego upodobaniom oraz zachęcać do jego zakupu. Ochraniacze powinny posiadać sportową linię nawiązującą do funkcji sprzętu, nowoczesny wygląd dający do zrozumienia, że jest to produkt nowy, który obecnie jeszcze nie istnieje na rynku i równocześnie jest zapowiedzą rewolucji wśród artykułów tego typu. Produkt musi wizualnie przekonywać użytkownika zarówno o swojej trwałości jak i o bezpieczeństwie jakie zapewnia.

3.7 Studium projektowe

ryc. 51

Ideą projektu jest połączenie ochraniaczy na kolana z ochraniaczami typu crash pad oraz ochraniaczy na kolana z tymi na nadgarstki. Baza ochraniacza powinna być uszyta z elastycznego materiału, który łatwo

ryc. 52 i 53 Pierwsze szkice koncepcyjne.

ryc. 51

Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań. Studium projektowe 42

ryc. 52

przystosowuje się do rozmiarów użytkownika. Ochraniacze będą zapewniać odpowiednią wentylację dzięki wstawkom z materiału dobrze przepuszczającego powietrze. W całość będą wszyte elementy odblaskowe mające zapewnić odpowiednią widoczność rolkarza po zmroku. Miejsca najbardziej narażone na kontakt z podłożem zostaną dodatkowo zabezpieczone płytkami z tworzywa abs o grubości nie przekraczającej dwóch milimetrów. W miejsca kolizyjne znajdujące się na kolanach, łokciach oraz biodrach umieszczone zostaną torebki wypełnione cieczą nienewtonowską ulokowane pomiędzy warstwami amortyzujących pianek o różnych gęstościach.

3.8 Zapis procesu makietowania i prototypowania. Pierwszy prototyp koncepcyjny umożliwił wizualizację funkcjonowania ochraniacza. Na tym etapie możliwe było dokładne zaobserwowanie ruchów wykonywanych przez osobę noszącą projektowany produkt. To początkowe stadium dało pogląd miejsc największych przeciążeń pojawiających się w skutek tego ruchu. Wykonana makieta prezentująca zabezpieczenie prawej strony ciała użytkownika. Materiały wykorzystane w modelu są materiałami zastępczymi. Całość wykonana została z pianki polietylenowej ze wstawkami z plastikowej siatki. Elementy twardej skorupy zostały zasymulowane za pomocą papieru.

Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań. Zapis procesu makietowania i prototypowania 43

ryc. 53 Preyentacja pierwsyego prototzpu.

ryc. 54

Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań. Zapis procesu makietowania i prototypowania 44

Wnioski wyciągnięte przy pracy nad pierwszym modelem posłużyły do udoskonalenia końcowego prototypu. Poniżej prezentuję efekt finalny pracy nad projektem ochraniaczy dla łyżworolkarzy w kontekście użytkownika.

ryc. 55

Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań. Zapis procesu makietowania i prototypowania 45

ryc. 56

Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań. Zapis procesu makietowania i prototypowania 46

ryc. 57

Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań. Zapis procesu makietowania i prototypowania 47

ryc. 58

Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań. Zapis procesu makietowania i prototypowania 48

ryc. 59

Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań. Zapis procesu makietowania i prototypowania 49

ryc. 60 Zdjęcie przedstawiające efekt

ryc. 60

odbijania światła przez elementy odblaskowe wszyste w ochraniacz.

Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań. Zapis procesu makietowania i prototypowania 50

ryc. 61

Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań. Zapis procesu makietowania i prototypowania 51

ryc. 62

ryc. 62 Zdjęcia pokazują poklatkowa symulację upadku rolkarza w ochraniaczach.

Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań. Zapis procesu makietowania i prototypowania 52

ryc. 63 Prezentacja procesu zakładania oraz

ryc. 63

dopinania ochraniaczy przez użytkownika

Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań. Zapis procesu makietowania i prototypowania 53

3.9 Opis rozwiązań końcowych. Prototyp został wykonany w rozmiarze 38, docelowo zakładam ewentualną produkcję ochraniaczy w trzech rozmiarach 40, 38 oraz 36. Poniżej zamieściłam opis wykorzystanych oraz docelowych materiałów produktu.

Elementy amortyzujące wykonane zostały z różnej gęstości pianek obszytych elastycznym materiałem. Część szczególnie narażoną na ścieranie zakładam pokyć docelowo dodatkową warstwą materiau o niskiej ścieralności.

Całość została uszyta z elastycznego materiału Nurek.

Wewnątrz amortyzujcych poduszek zakładam wszycie dodatkowych torebek wypenionych cieczą nienewtonowską.

Amortyzujące poduszki zostały zabezpieczone przed ścieraniem za pomocą elementów wykonanych z czarnego PCW. Docelowo zakładam wykorzustanie skorup wykonanych z tworzwa abs o grubości nie przekraczającej dwóch milimetrów.

Dobrą wentylację podczas jazdy zapewniają obszary, w które został wszyty materiał dobrze przepuszczający powietrze. W tym przypadku jest to poliestrowa elastyczna siateczka.

Elastyczne pasy mocujące ochraniacz zostały wykonane z gumki bieliźniarskiej o szerokości 4cm z wszytymi czarnymi rzepami.

Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań. Opis rozwiązań końcowych 54

Sprzączki umożliwiające regulację i dopasowanie odpowiedniej długości pasów zostały wykonane z giętgo stalowego drutu. Natomiast same pasy ptzymocowane zostały do ochraniaczy za pomocą czarnych guzików kapturkowych. Docelowo zakładam mocowanie za pomocą czarnych krytych nitów.

Protektor zabezpieczający wnętrze dłoni przed urazem został wydrukowany w technologii druku 3D, następnie pokryty kilkoma warstwami srebrnego lakieru w sprayu. W tym miejscu zakładam produckję skorup z tworzywa abs.

Nieelastyczne mocowanie wykonane zostało z pasów parcianych o szerokości 1 cm z wszytymi czarnymi rzepami. Część usztywniająca nadgarstek od góry została wykonana z wyprofilowanej blaszki aluminiowej obszytej pianką. Wierzchnia część pokryta została materiałem o niskiej ścieralności.

Elementy odbijające światło zostały wykonane z szarej taśmy odblaskowej.

3.10 Program użytkowy i eksploatacyjny. Początkowa praca zakładała dwie drogi projektowe. Pierwszą był idealny strój dla rolkarza. Taki strój miał być wygodny, zachęcający oraz umożliwiający stosowanie dodatkowych ochraniaczy dostępnych obecnie na rynku. Drugi pomysłem rozwiązania pracy dyplomowej było przeprojektowanie dostępnych ochraniaczy oraz poprawienie wychwyconych błędów konstrukcyjnych. Tok pracy nasunął jednak pomysł połączenia obu pomysłów. Celem stał się produkt łączący w sobie funkcje stroju sportowego z ochroną zapewnianą dotychczas przez ochraniacze.

Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań. Program użytkowy i eksploatacyjny 55

3.11 Technologia i konstrukcja jako czynniki realizacji funkcji użytkowych i jakości estetycznej Konstrukcja nowych ochraniaczy zapewnia zarówno bezpieczeństwo jak i komfort użytkownika. Produkt jest wysoce estetyczny, czym zachęca do zakupu równocześnie wzbudzając zaufanie swoją trwałością. Krój produktu jest kierowany do kobiet, są to ochraniacze damskie. Dalsza praca umożliwiłaby stworzenie serii artykułów dla mężczyzn. Zastosowane oraz zakładane przeze mnie materiały są zarówno trwałe jak i estetyczne. Zapewniają odpowiednie zabezpieczenie podczas użytkowania produktu oraz posiadają stosunkową niską cenę rynkową. Wykorzystanie nowego materiału jakim jest ciecz nienewtonowska umożliwiło poprawienie funkcjonowania obiektu.

Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań. Technologia i konstrukcja jako czynniki realizacji funcji użytkowych i jakości estetycznej 56

4. Część końcowa - podsumowanie i zestawienie elementów opracowania 4.1 Podsumowanie. Założeniem projektu było stworzenie produktu spełniającego wymogi użytkownika jakim jest rolkarz. Podstawowym warunkiem pracy było zapewnienie jego bezpieczeństwa, następnie skupienie się na komforcie użytkowania. Końcowy produkt sprostał wszystkim postawionym mu wyzwaniom. Ochraniacz zapewnia rozszerzoną w stosunku do standartowych zabezpieczeń ochronę podczas jazdy, komfort użytkowania jest wysoki. Poprzez zmaksymalizowanie ilości oraz obszaru miejsc przepuszczających powietrze wyeliminowano problem nadmiernej potliwości. Zastosowanie cieczy nienewtonowskiej rozszerzyło zakres ruchów stawów co również przyczyniło się do wzrostu komfortu użytkowania. Zastosowanie elementów odblaskowych zmniejszyło natomiast ryzyko urazu spowodowanego przez osoby trzecie oraz pojazdy.

Część końcowa – podsumowanie i zestawienie elementów opracowania. Podsumowanie 57

Bibliografia Atlasy anatomiczne. 1. Atlas Anatomii Czlowieka, C. Yokochi, Rochen J.W

2. Anatomia człowieka, A. Bochenek i M.Reicher Tom1. uklad ruchu I

3. Fotograficzny atlas anatomiczny, Yokochi

4. Atlas anatomii człowieka, Netter

5. Atlas of Human Anatomy, Sinelnikov, tom I

Artykuły zamieszczone w sieci. 6. Artykuł 1, History of Rollerblades, M. Bellis

www.inventors.about.com/od/rstartinventions/a/Roller_Blades.htm (tłumaczenie autorskie)

7. Artykuł 2, Let’s move

www.letsmove.gov amerykańska akcja społeczna

8. Artykuł 3, Bezpieczny rowerzysta bezpieczny.rowerzysta.com akcja społeczna

9. Artykuł 3, Katalog internetowy ochraniaczy dla łyżworolkarzy, www.bladeville.com

Materiały pomocnicze. 10. Skateboard Awesome Slow Motion Slams & Fails! Adam Shomsky http://www.youtube.com/watch?v=yGRCCDkOsD0 Film nakręcony w technoligii slow montion

11. Ochraniacze i bezpieczeństwo podczas jazdy na łyżworolkach – badanie do pracy licencjackiej, M. Kamińska www.ankietka.pl/ankieta/100137 Ankieta internetowa

Część końcowa – podsumowanie i zestawienie elementów opracowania. Bibliografia 58

Spis i źródła ilustracji 2. Część ogólna. ryc. 1 100-letnie wiktoriańskie rolki, http://i.dailymail.co.uk/i/pix/2010/04/23/article-0-0944B69F000005DC-306_468x728.jpg

ryc. 2 Ogłoszenie z gazety z roku 1980, http://i.dailymail.co.uk/i/pix/2010/04/23/article0-0944BA4F000005DC-204_468x646.jpg

ryc. 3 Przykładowe ochraniacze firmy K2 na łokcie 7

www.bladeville.pl

ryc. 4 Przykładowe ochraniacze firmy K2 na nadgarstki 8

www.bladeville.pl

ryc. 5 Przykładowe ochraniacze firmy K2 na kolana 8

www.bladeville.pl

ryc. 6 Przykładowe profesjonalne ochraniacze typu crash pad firmy Powerslide. 9

www.bladeville.pl

ryc. 7 Budowa ochraniacza na łokieć na przykładzie ochraniacza firmy K2. 10

Zdjęcie własne

ryc. 8 Budowa ochraniacza na kolano na przykładzie ochraniacza firmy K2. 11

Zdjęcie własne

ryc. 9 Budowa ochraniacza na nadgarstek na przykładzie ochraniacza firmy K2. 11

Zdjęcie wlasne

ryc. 10 Budowa ochraniacza na nadgarstek na przykładzie ochraniacza firmy K2. 12

Zdjęcie własne

ryc. 11 i 12 Sekwencja klatek wyciętych z filmu Skateboard Awesome Slow Motion Slams & Fails! Adam Shomsky http://www.youtube.com/watch?v=yGRCCDkOsD0

ryc. 13 rysunek przedstawiający obszary kończyny górnej najbardziej narażone na uraz podczas upadku rolkarza. 13

Rysunek własny

ryc. 14 Rysunek przedstawiający obszary kończyny dolnej oraz oklic miednicy najbardziej narażone na uraz podczas upadku rolkarza. 13

Rysunek własny

ryc. 15 Rysunek przedstawiający anatomię kończyny dolnej. 15

Rysunek własny.

ryc. 16 Rysunek przedstawiający anatomię kończyny górnej. Rysunek własny.

Część końcowa – podsumowanie i zestawienie elementów opracowania. Spis i źródła ilustracji 59

ryc. 17 Rysunek przedstawiający ochraniacz na kolano w kontekście stawu kolanowego. 16

Rysunek własny

ryc. 18 Prezentacja elementów, które mogą wywoływać dyskomfort podczas użytkowania ochraniacza na kolano. 17

Zdjęcie własne

ryc. 19 Rysunek przedstawiający ochraniacz na łokiec w kontekście stawu łokciowego. 18

Rysunek własny

ryc. 20 Prezentacja elementów, które mogą wywoływać dyskomfort podczas użytkowania ochraniacza na kolano. 18

Rysunek własny

ryc. 21 Prezentacja elementów, które mogą wywoływać dyskomfort podczas użytkowania ochraniacza na nadgarstek 19

Zdjęcie własne

ryc. 22 Rysunek przedstawiający siły ściągające działające podczas upadku. 20

Rysunek własny

ryc. 23 Sekwencja kadrów z filmu prezentująca siłę ściągajcą odzież z tylnych części ciała Skateboard Awesome Slow Motion Slams & Fails! Adam Shomsky http://www.youtube.com/watch?v=yGRCCDkOsD0

ryc. 24 Ochraniacze firmy Rollerblade, model Pro N Activa Women, ochraniacze damskie 21

www.bladeville.pl

ryc. 25 Ochraniacze firmy Powerslide, model Standart Pure, ochraniacze damskie 22

www.bladeville.pl

ryc. 26 Ochraniacze firmy Powerslide, model Pro Air Pure, ochraniacze damskie 22

www.bladevile.pl

ryc. 27 Ochraniacze firmy K2, model K2 Work Pad, ochraniacze damskie i męskie 23

www.bladeville.pl

ryc. 28 Ochraniacze do jazdy agresywnej firmy Rollerdlade, ochraniacze męskie typu crash pad. 24

www.bladeville.pl

ryc. 29 Ochraniacze typu crash pad firmy powerslide, ochraniacze damkie 24

www.bladeville.pl

ryc. 30 Ochraniacze do jazdy szybkiej firmy Powerslide. 24

www.bladeville.pl

ryc. 31 Zestawienie cen chraniaczy dostpnych na rynku, dane pozyskane ze sklepów internetowych, stan z lutego 2013

ryc. 32 Zestawienie cen chraniaczy typu crash pad www.bladeville.pl

Część końcowa – podsumowanie i zestawienie elementów opracowania. Spis i źródła ilustracji 60

ryc. 33 Przykładowa cena ochraniaczy do jazdy szybkiej firmy Powerslide 26

www.bladeville.pl

ryc. 34 Wykres przedstawiający staż jazdy rolkarzy w grupie badawczej. 29

Rysunek własny

ryc. 35 Wykres przedstawiający poziom doświadczenia jazdy rolkarzy w grupie badawczej Rysunek własny

ryc. 36 Wykres przedstawiający odpowiedzi na pytanie ankiety 30

Rysunek własny

ryc. 37 Wykres przedstawiający odpowiedzi na pytanie ankiety 30

Rysunek własny

ryc. 38 Wykres przedstawiający odpowiedzi na pytanie ankiety 30

Rysunek własny

ryc. 39 Wykres przedstawiający odpowiedzi na pytanie ankiety 31

Rysunek własny

ryc. 40 Ilustracja ukazująca potencjalne miejsca wywołujące dyskomfort 32

Ilustracja własna

ryc. 41 Wykres przedstawiający odpowiedzi na pytanie ankiety 32

Rysunek własny

ryc. 42 Ilustracja ukazująca potencjalne miejsca wywołujące dyskomfort 33

Ilustracja własna

ryc. 43 Wykres przedstawiający odpowiedzi na pytanie ankiety 33

Rysunek własny

ryc. 44 Ilustracja ukazująca potencjalne miejsca wywołujące dyskomfort 34

Ilustracja własna

ryc. 45 Wykres przedstawiający odpowiedzi na pytanie ankiety 34

Rysunek własny

ryc. 46 Wykres przedstawiający odpowiedzi na pytanie ankiety 34

Rysunek własny

ryc. 47 Wykres przedstawiający odpowiedzi na pytanie ankiety 35

Rysunek własny

ryc. 48 Wykres przedstawiający odpowiedzi na pytanie ankiety 35

Rysunek własny

ryc. 49 Wykres przedstawiający odpowiedzi na pytanie ankiety Rysunek własny

Część końcowa – podsumowanie i zestawienie elementów opracowania. Spis i źródła ilustracji 61

3. Część szczegółowa. ryc. 50 Wizualna prezentacja grupy docelowej http://beforeitsnews.com/family-parenting/2012/12/how-to-save -money-on-a-gym-for-the-new-moms-2441884.html http://www.123rf.com/photo_5299781_inline-skates-in-action-closeup-shallow-depth-of-field-focus-on-left-skate.html http://www.topky.sk/cl/13/153028/Kolieskove-korcule--Ako-vybrat-tie-spravne

http://www.robichons.com/

ryc. 51 Wizualizacja cech estetycznych http://www.szkolazywienia.inspirander.pl/aktywnosc/bezpieczny_sport.html http://www.ehow.com/in-line-skates/ http://www.carcabin.com/dino-concept-car-ferrari-wallpaper-bmw/5/ http://wallpoper.com/wallpaper/movies-tron-416854

ryc. 52 i 53 Pierwsze szkice koncepcyjne. 42

Szkic własny

ryc. 54 Pierwszy prototyp ochraniaczy. 44

Zdjęcie autorskie

ryc. 55 Prototyp. 45

Zdjęcie autorskie

ryc. 56 Prototyp. 46

Zdjęcie autorskie

ryc. 57 Prototyp. 47

Zdjęcie autorskie

ryc. 58 Prototyp. 48

Zdjęcie autorskie

ryc. 59 Prototyp. 49

Zdjęcie autorskie

ryc. 60 Prototyp. Zdjęcie przedstawiające efekt odbijania światła przez elementy odblaskowe wszyste w ochraniacz. 50

Zdjęcie autorskie

ryc. 61 Prototyp. Prezentacja ochraniaczy w kontekście rolek. 51

Zdjęcie autorskie

ryc. 62 Prototyp. Zdjęcia pokazującr poklatkowa symulację upadku rolkarza w ochraniaczach. 52

Zdjęcie autorskie

ryc. 63 Prototyp. Prezentacja procesu zakładania oraz dopinania ochraniaczy przez użytkownika Zdjęcie autorskie

Część końcowa – podsumowanie i zestawienie elementów opracowania. Spis i źródła ilustracji 62

Słowniczek pojęć. A Aggressive skating to dyscyplina jazdy na rolkach, w której sztuczki i triki takie jak skoki, ślizgi, obroty oraz grindy (ślizganie się po poręczach, murach, itp) stanowią podstawę wszelkich manewrów. B „Bezpieczny rowerzysta” jest akcją społeczną mającą na celu zwrócenie uwagi na bezpieczeństwo rowerzstów. F freeride (styl jazdy na rolkach) jazda w stylu dowolnym po mieście freestyle (styl jazdy na rolkach) freestyle jumping (styl jazdy na rolkach) jazda w stylu dowolnym połączona ze skokami freestyle slalom (styl jazdy na rolkach) slalom stylowy J jogging – forma ruchu fizycznego polegająca na biaganiu w wolnym tempie, pozbawionym nadmiernego wysiłku. Za jogging uważa się bieg z prędkością od 7 do 9 km/h L „Let’s move!” – amerykańska akcja społeczna mająca na celu zmobilizowanie rodziców dzieci do wspólnego uprawiania sportów. P Pianka poliuretanowa – powstaje w wyniku spienienia poliuretamu (poliuretan to polimer powstający w wyniku addycyjnej polimeryzacji, wielofunkcyjnych izocyjanianów do amin i alkoholi. Poliester – uważany jest za materiał w rozsądnych cenach do produkcji odieży dla sportowców, odprowadzającej wilgoć. Niektóre włókna poliestrowe mogą wchłaniać podczas maksymalnego wysiłku fizycznego mniej niż 1% wytworzonej wilgoci. Dzięki takiej wchłanialności możliwe jest zapewnienie ciału odpowiedniego obiegu temperatury

Slow motion (często skracane jako slowmo) to m.in. technika kręcenia filmów, w której na jedną sekundę przypada więcej niż 24 klatki. Efektem tego jest klip nakręcony w dużym płynnym spowolnieniu. Speed to wszelkiego rodzaju wyścigi (na dużych i małych dystansach) na specjalnych rolkach o długich płozach jest to odpowiednik panczenów z łyżwiarstwa. speed slalom (styl jazdy na rolkach) Zawodnicy muszą jak najszybciej przejechać na jednej nodze, przez rząd złożony z 20 kubeczków ustawiony w odstępach 80cm. slalom (styl jazdy na rolkach) jazda pomiędzy małymi pachołkami, z racji kształtu i wymiarów zwanymi kubeczkami. street (styl jazdy na rolkach) robienie trików na poręczach, murkach oraz schodach T Tworzywo abs – tworzywo sztuczne otrzymywane w procesie polimeryzacji butadienu oraz kopolimeryzacji akrylonitrylu ze styrenem wraz z jednoczesnym szczepieniem powstałego kopolimeru na polibutadienie. U urban skating (styl jazdy na rolkach) jazda po mieście połączona ze skokami i innymi trick’ami wykonywanymi przy pełnej prędkości W wrotkarstwo jednośladowe – zwane popularnie rolkarstwem lub lyzworolkarstwem, sport polegajacy na jezdzie na rolkach - rolki składają się z butów, do których przyczepiona jest szyna z kółkami. Z Zasada zachowania pędu, mówi o tym, że ciało posiadające swój pęd zachowuje go i dąży do kontunuacji swojego ruchu nawet po zadziałaniu innej siły.

R Rollerblade – firma produkujaca lyzworolki, której wlascicielem jest Nordica. Zalozona zostala przez Scotta Olsona i Brennana Olsona w roku 1983. S „Siła odruchu” to ogólnopolska kampania społeczna promująca szeroko pojętą aktywność fizyczną. Na stronie internetowej akcji (www.silaodruchu.pl) zawarte są porady trenerów związane z uprawianem sportu bez narażania sie na kontuzje, opinie lekarzy oraz sugestie dietetyków.

Część końcowa – podsumowanie i zestawienie elementów opracowania. Słowniczek pojęć 63

Parametry pracy

Parametry pracy: 2 banery prezentacyjne z obciążnikami 220x100cm Prototyp rezentacyjny ochraniaczy dla rolkarzy w postaci czarnych spodenek ochronnych oraz rękawiczek ze wszytymi protektorami. Całość wykonana z tkaniny Nurek, pozostałe elementy zabezpieczające wykonane z pianek i tworzywa PCW. Prezentacja multimedialna Płyta CD

Część końcowa – podsumowanie i zestawienie elementów opracowania. Parametry pracy 64

Streszczenie w języku polskim i obcym Projekt ochranaczy dla łyżworolkarzy. autor: Magdalena Kamińska promotor: prof. ASP Jerzy Wuttke recenzent: prof. Manuel Sabalczyk

słowa kluczowe: bezpieczeństwo, ergonomia, rekreacja sportowa, łyżworolki, aspekt użytkowania Praca stanowi zapis procesu projektowego ochraniaczy dla łyżworolkarzy w oparciu o szeroką analizę problemu. W projekcie zawarte zostały istotne aspekty ergonimii oraz bezpieczeństwa użytkowania produktu. Efektem pracy jest koncept kompletu nowych ochraniaczy będący odpowiedzią na szczegółowe założenia projektowe zawarte w pracy.

ENG

key words: safety, ergonomics, sports recreation, skates, using aspects The work is a record of the design process for skaters protectors based on a broad analysis of the problem. In the project included are important aspects of ergonomics and safety of the product. Result of the work is the concept of a set of new pads in response to detailed design assumptions contained in the work.

Część końcowa – podsumowanie i zestawienie elementów opracowania. Streszczenie w języku polskim i obcym 65

Spis treści 1. Wstęp

1.1 Przedstawienie problematyki prac.y dyplomowej.

1.2 Motywacja podjęcia tematu.

2. Część ogólna – problematyka pracy w świetle litaratury podmiotu i obserwacji własnych

2.1 Kontekst historyczny i społeczny.

2.2 Funkcie i proces użytkowy ochraniaczy.

2.2.1 Czym jest ochraniacz?

2.2.2 Rodzaje ochraniaczy w rolkarstwie.

2.2.3 Budowa ochraniacza z wyróżnieniem elementów składowych i stosowanych materiałów

2.2.4 Analiza zachowań człowieka podczas upadków w czasie jazdy na łyżworolkach.

2.2.5 Ochraniacze w kontekście anatomii użytkownika

2.2.6 Analiza sił ściągających działających na ochraniacze.

2.3 Opis aktualnej oferty rynkowej

2.3.1 Ochraniacze standartowe.

2.3.2 Ochraniacze niestendartowe.

2.4 Dostępność cenowa.

2.5 Cechy estetyczne.

2.6 Podsumowanie wniosków z obserwacji i przeprowadzonych analiz.

2.6.1 Funkcje i proces użytkowy.

2.6.2 Aktualna oferta rynkowa.

2.6.3 Dostępność cenowa.

2.6.4 Cechy estetyczne.

2.7 Badania własne w aspekcie użytkowania produktu

2.7.1 Cele badań

2.7.2 Przebieg i rejestracja badań

2.7.3 Opis i podsumowanie badań

3. Część szczegółowa – założenia projektowe i opis rozwiązań

3.1 Ostateczne sformułowanie tematu opracowania

3.2 Założenia projektowe

3.2.1 Zapewnienie ochrony podczas jazdy

3.2.2 Wyeliminowanie problemu ześlizgiwania się podczas jazdy i upadków.

3.2.3 Wyeliminowanie problemu odciskania się pasów

3.2.4 Zapewnienie swobody ruchów.

3.2.5 Zapewnienie dostatecznej wentylacji podczas intensywnego wysiłku.

Część końcowa – podsumowanie i zestawienie elementów opracowania. Spis treści 66

3.2.6 Dobra widoczność rolkarza po zmroku.

3.2.7 Estetyczny wygląd produktu.

3.3 Określenie grupy docelowej

3.4 Wymagania użytkowe i eksploatacyjne

3.5 Określenie konstrukcji i technologii

3.6 Zestawienie cech estetycznych

3.7 Studium projektowe

3.8 Zapis procesu makietowania i prototypowania

3.9 Opis rozwiązań końcowych.

3.10 Program użytkowy i eksploatacyjny.

3.11 Technologia i konstrukcja jako czynniki realizacji funkcji użytkowych i jakości estetycznej.

4. Część końcowa - podsumowanie i zestawienie elementów opracowania.

4.1 Podsumowanie

4.2 Bibliografia

4.3 Spis i źródła ilustracji

4.4 Słowniczek pojęć

3.5 Parametry pracy

4.5 Streszczenie w języku polskim i obcym

4.6 Spis treści

Część końcowa – podsumowanie i zestawienie elementów opracowania. Spis treści 67