12 minute read
Gepassioneerde wijnbouwers
© Foto Aktief
Merelbeke op de fles
Neen, onze gemeente is niet failliet. Geen zorgen. De titel boven deze reportage slaat op iets wat misschien weinig inwoners weten: in Merelbeke wordt al een tijdje aan wijnbouw gedaan. Onze gemeente telt maar liefst drie gepassioneerde wijnbouwers! We stellen ze graag aan je voor.
Wie denkt dat enkel warme streken in aanmerking komen voor wijnbouw heeft het bij het verkeerde eind. Ook in gebieden waar de temperaturen in oktober naar beneden tuimelen, vind je wijngaarden. De druiven die er aan de wijnranken groeien, zijn uiteraard meer bestand tegen de koude, maar zorgen steevast voor lekkere glazen vol smaak. Bijt de spits af: Wijngaard ’t Verhaal, de wijngaard van Wouter Bogaert die in 2015 het levenslicht zag.
Wijngaard ‘t Verhaal
Een drieledig verhaal, waarin geschiedenis, een radicale carrièreswitch en respect voor de natuur – in combinatie met liefde en doorzetting – resulteren in bijzonder smaakvolle flessen wijn. Dat is het verhaal van Wouter Bogaert in een notendop. Maar zoals elke wijn een eigen boeket heeft, kent ook het verhaal van Wouter verschillende nuances. Hij plantte in 2015 1.600 wijnstokken op een licht hellende zandleembodem in Lemberge. Vandaag krijgen zijn wijnen lof, nationaal én over de grenzen heen.
‘Ik heb 30 jaar een grafisch bureau gerund,” steekt Wouter van wal. “De laatste jaren raakte ik minder en minder gemotiveerd. Ik voelde dat ik het roer moest omgooien. Toen ik in 2012 een boeiend gesprek had met wijlen Jaap van Rennes (Wijnkasteel Genoels-Elderen), wist ik meteen wat ik in de toekomst wou doen: een wijngaard aanleggen. En zo geschiedde. Gelukkig hielp het lot een beetje, want in die periode konden we op amper een halve kilometer van ons huis een lapje landbouwgrond kopen. Dat hebben we eerst twee jaar laten liggen, want het was door intensief gebruik niet meer geschikt om op te telen. We hebben de bodem de tijd gegeven om zich te herstellen, en zijn dan pas begonnen met de aanplant van de wijnstokken. Dat was in 2015.’
Mooi aan Wouters ommezwaai is dat hij – toen hij de landbouwgrond kocht – meteen ook een stukje geschiedenis aan de wijngaard koppelde. De plek waar hij vandaag met veel zorg en liefde wijnstokken verzorgt, was 100 jaar geleden een Pruisisch/Duits vliegveld. De Duitsers lieten er eerst zeppelins en daarna de Gotha IV bommenwerpers opstijgen om Londen onder vuur te nemen. Door er nu wijn te verbouwen, draait Wouter het verhaal helemaal om: Wijngaard ’t Verhaal wil vooral mensen met elkaar verbinden, bij en met een lekker glas.
‘Ik vond het verhaal van deze plek meteen al boeiend en heel inspirerend’, vertelt Wouter. ‘In die mate zelfs dat we de wijn vernoemd hebben naar de namen van de zeppelins die hier opstegen: LZ33, LZ35 en LZ37. Misschien een interessant weetje: de LZ37 heeft nooit zijn basis bereikt. De Britse officier Reginald Warneford haalde die
neer boven Gent en de LZ37 stortte neer op het klooster in SintAmandsberg. Vandaag is Warneford nog steeds een straatnaam in SintAmandsberg. De bemanning van de zeppelin kreeg een monument op de Westerbegraafplaats. Bovendien is de LZ37 een mousserende wijn, met een ‘plofje’. Ook dat is een verwijzing naar de geschiedenis.’
Waar 100 jaar geleden een verhaal startte dat leidde tot veel tristesse, leveren wijnstokken nu druiven die zorgen voor verbindende verhalen en tot vereniging. ‘Een mooi contrast, vind ik’, aldus Wouter. ‘Ik vind dat we die herinnering levend moeten houden, al is het maar om nooit meer in dezelfde miserie te belanden.’
Wit en mousserend
‘Ik wou aanvankelijk enkel mousserende wijn maken’, vertelt hij verder. ‘Maar toen ik op een dag wou testen of we met onze oogst ook stille, witte wijn konden produceren, was ik erg verrast door het bevredigende resultaat. Jong, fruitig, fris ... Precies wat ik voor ogen had. Vandaar dat we, als de oogst en de kwaliteit van de druiven het toelaat, nu ook elk jaar witte wijn produceren. Of dat dit jaar gaat lukken, is nog afwachten. Door het uitzonderlijk slechte seizoen hebben de druiven wellicht niet voldoende kunnen rijpen, en zou het kunnen dat we ons moeten toespitsen op mousserende wijn. Ik wil enkel kwaliteitswijn produceren: als dat betekent dat er dit seizoen geen witte is, dan heb ik daar vrede mee. Kwaliteit is een absolute prioriteit.’
Respect voor de natuur: een voorwaarde
Naast respect voor het verleden, heeft Wijngaard ’t Verhaal ook zeer veel aandacht voor de natuur. ‘Dat is zo’, zegt Wouter. ‘De ecologische druk op onze planeet wordt steeds groter. Intensieve landbouw is een van de oorzaken. Wij willen zo gezond en zo respectvol mogelijk omgaan met de natuur. Geen pesticiden of herbiciden en zo min mogelijk ingrijpen, al was dat dit jaar best wel pittig. Op die manier bouwen we een evenwichtige symbiose op. De plant is in evenwicht met de bodem en de omgeving. Ze versterkt uit zichzelf en wordt minder gevoelig voor ziektes en parasieten. Ik hoop dat de zomer van 2021 een uitzonderlijk slechte was, want als dit de trend is voor de komende jaren, dan wordt wijn verbouwen in België echt wel moeilijk.’
En de druiven? Chardonnay, auxerrois blanc en lemberger. Drie rassen die het uitstekend doen op de Lembergse zandleembodem en leiden tot mooie, lekker uitgebalanceerde wijnen die al verschillende keren in de prijzen vielen. In 2020 kreeg de LZ37 Extra Brut, een mousserende wijn van auxerrois, chardonnay en lemberger, de gouden medaille. De LZ33 Auxerrois 2019 ging aan de haal met de zilveren. In de Wijnkeuring van de Lage Landen 2020 kreeg de LZ37 de benijdenswaardige titel van beste mousserende wijn van de wedstrijd, samen met twee Nederlandse wijnen. Kortom, een wijngaard waar we als gemeente best trots op mogen zijn.
© Foto Aktief
Domein De Roscam
‘Liefde voor druiven, vertaald naar het glas’
‘Een uit de hand gelopen hobby, zo zou je het wel kunnen noemen’, zegt Hilde Naessens enthousiast. Samen met haar echtgenoot Jean-Pierre De Coninck verbouwt ze al sinds 2004 wijn in het centrum van Merelbeke. ‘De naam hadden we snel gevonden: we wonen in wijk De Roskam. Ons logo verwijst naar de roskam, de stevige paardenkam waarmee paarden onder handen genomen worden.’
Middeleeuwse druiven
‘Ons grote voorbeeld was de authentieke wijngaard bij de SintPietersabdij in Gent, Monte Blandinio. Een wijngaard in hartje Gent, waar in de vroegere middeleeuwen druiven geteeld werden. Als het daar kon, dan moest het bij ons ook kunnen.’
‘In 2004 begonnen we een kleine ‘proefwijngaard’, met een tiental verschillende schimmeltolerante rassen. Zo konden we zien welke het hier goed deden en welke minder geschikt waren. Na wat gissen en missen, kozen we onder andere voor vroegrijpe druivensoorten. Die komen vooral nu goed van pas, na een koude en natte zomer. Verder vind je in onze wijngaard soorten uit Duitsland en Oostenrijk, en rassen waarvan de onderstam min of meer aangepast is aan onze bodem. We verbouwen verder druiven die een pak minder spuitbeurten nodig hebben dan de traditionele rassen. Onze wijnen zijn cool climate wijnen met frisse zuren die in warmere streken veeleer uitzonderlijk voorkomen. De wijnen uit het zuiden maken dankzij de warmte meer suikers aan, wat leidt tot een hoger alcoholpercentage.’
Witte wijn verzilverd
‘We maken witte wijn’, vertelt Hilde. ‘Tijdens de Wijnkeuring der Lage Landen in Duitsland vorig jaar kreeg onze wijn brons. Dit jaar zelfs zilver! Dat werkt heel stimulerend. Als het een goed wijnjaar is en we voldoende opbrengst hebben, produceren we rosé. We proberen elk jaar een lekkere rode wijn te maken, maar dat blijft in onze streken wel een uitdaging. Maar wie niet waagt ... Onze druivenrassen? Johanniter
en solaris als witte cépages, cabernet cantor, cabernet cortis en rondo als blauwe cépages. Het volledige proces van druiven telen tot de wijn bottelen gebeurt thuis.’
‘De natuur heb je niet in de hand, hè. En als we zien wat er de laatste jaren gebeurt, zal het niet meteen snel verbeteren. Het is vooral een kwestie van de juiste keuzes te maken. Onze druivenrassen kunnen wel tegen een stootje. Een groter probleem waar heel wat wijnbouwers hier mee af te rekenen hebben, is de late voorjaarsvorst. Zeker bij een vroege lente, als de druiven al goed uitlopen, kan dat erg nefast zijn. Ja, je kunt je daarvoor beschermen, maar dat is niet vanzelfsprekend. En het is duur. Vorst leidt tot veel opbrengstverlies en geeft de wijnbouwer veel meer werk. Als je je stokken niet onderhoudt, heb je het jaar nadien geen druiven.’
Wordt Merelbeke dé wijngemeente van Oost-Vlaanderen?
‘Ik merk wel dat er meer en meer interesse is, maar niet enkel in Merelbeke. In Oost-Vlaanderen zijn al meer dan dertig wijnbouwers actief en dit op een gebied van amper een zakdoek groot. Het gaat de goeie kant op met de wijnbouw in Vlaanderen!’
Wijndomein Près de Gand
‘Het begon als een hobby.’ Het is bij vele wijnbouwers het antwoord op de vraag waarom ze er ooit mee gestart zijn. Ook bij Rudy De Vos, bezieler van het wijndomein Près de Gand. Wat begon met een proefwijngaard in de eigen tuin, in 2012, ontwikkelde zich tot een wijndomein met twee wijngaarden: één in Herzele en één in Merelbeke. Het resultaat? Wit, rood en schuimwijn, vol fruitigheid en smaak.
‘Het planten van de eerste druivenstokken, dat was toch een mooi moment’, aldus Rudy De Vos. ‘We zijn begonnen met tien druivenrassen, in Moortsele. We hebben van die eerste opbrengsten onze eerste eigen wijn gemaakt. En na behoorlijk wat proeven en vergelijken met wijnen van andere Belgische wijnbouwers, hebben we de stap gezet om een wijngaard van een halve hectare aan te planten in de buurt van Bottelare, onze woonplaats. Het was de start van Wijndomein Près De Gand. We verbouwen er enkel vitis vinifera druiven, waarvan de chardonnay en pinot noir de bekendste rassen zijn.’
Wijnbouwopleiding en ... gaan!
‘Na onze wijnbouwopleiding wisten we dat we met ons verhaal verder wilden. Vandaag neemt onze passie een belangrijk deel van ons leven in beslag. We doen dit echt met hart en ziel. Vandaag verbouwen we wijnen op een domein van vijf hectare.’
Mogen we er vanuit gaan dat het dit jaar een pittig wijnbouwjaar was?
‘Jazeker. De afgelopen jaren hebben we een aantal zeer mooie zomers gehad, met mooie resultaten. Maar ook in mindere zomers rijpen onze druiven voldoende om er mooie wijn of schuimwijn van te maken. Als het kouder is, gaat de rijping iets trager, met een iets latere oogst.’
Welke druiven gedijen het best en waarom?
‘Wij verbouwen traditionele rassen: chardonnay, pinot noir, pinot meunier, auxerrois en cabernet dorsa. Het zijn allemaal typische cool climate druiven die hier beter gedijen dan in het zuiden, waar het al snel te warm wordt om er mooie wijnen mee te maken.’
‘Dat is moeilijk. Regen valt of niet, daar kun je weinig aan veranderen. Gelukkig zijn onze percelen hellend, met een zand-leembodem. Die kan voldoende water vasthouden én draineren tegelijk. Water vormt hier niet echt een probleem.’
Ecologisch, natuurlijk!
‘Ik vind het belangrijk om onze wijn zo natuurlijk en zo ecologisch mogelijk te maken. Dat leidt tot een puurdere smaak, waarin je de invloed van het terroir proeft. Het is een kwestie van een goede balans te vinden en we streven ernaar om geen onnodig gebruik te maken van pesticiden. We werken zonder onkruidverdelgers en doen enkel aan mechanische onkruidbestrijding. Arbeidsintensief, ja, maar het is voor ons de juiste keuze. Verder weren we tijdens het wijnmaakproces zelf artificiële toevoegingen van suikers, zuren en tannines.’
Inzameling snoeihout tegen betaling
Van 8 tot 12 november organiseren we op de dag van de gewone huisvuilophaling een inzameling van snoeihout, tegen betaling. Onder ‘snoeihout’ verstaan we: takken en boompjes met een diameter kleiner dan 10 cm en struikgewas. Boomwortels en stronken met een diameter van meer dan 10 cm horen daar dus niet bij.
Je kunt bonnetjes voor de snoeihoutinzameling aankopen tegen 2,50 euro/m³ in het recyclagepark Hollebeek en aan de onthaalbalie van het gemeentehuis. Vul de bonnetjes in en bevestig ze aan het snoeihout. Je mag maximum 3 m³ snoeihout aanbieden. Snoeihout zonder bonnetje nemen we niet mee.
Dit is de laatste inzameling van dit jaar. De volgende inzameling vindt plaats in de week van 14 maart 2022.
Recyclagepark Hollebeek, Hundelgemsesteenweg 952, 09 210 35 10, afvalbeheer@merelbeke.be
Help vogels de winter te overleven
’s Winters hebben veel dieren het moeilijk om voldoende voedsel te vinden. Vooral voor kleinere vogels is bar winterweer een uitdaging. Ze kunnen je hulp dan ook extra goed gebruiken. Een natuurlijke tuin en bijvoederen? Goed idee!
Een natuurlijke tuin zorgt voor smakelijke hapjes, maar wanneer het vriest en sneeuwt - en het voedsel onbereikbaar is - is bijvoederen noodzakelijk.
Wanneer kun je voederen?
• Enkel vanaf november tot maart. In principe stop je best wanneer de insecten weer beginnen te vliegen. • Voeder het liefst ’s morgens en een beetje in de namiddag.
Wat geef je te eten?
• Zaden en noten, het liefst op een voedertafel of een andere plaats in de tuin. • Hang vetbollen of ongezouten spekzwoerd op. • Leg keukenafval en fruit in de tuin. • Voorzie in strenge vriesperiodes ook een schaaltje water. • Geef geen brood! Brood bevat weinig gezonde voedingsstoffen en kan zorgen voor ernstige problemen in het spijsverteringsstelsel, met soms de dood tot gevolg. • Gooi geen zout onder of op de voederplaats. Dat is heel ongezond.
Hoe voeder je het best?
• Voeder niet te veel: neem hoeveelheden die de diertjes dagelijks kunnen opeten. Anders trek je ongedierte aan, zoals ratten en muizen. • Verminder het voedselaanbod geleidelijk. Vogels zijn eerst nog te afhankelijk en weten na een tijdje soms niet meer hoe ze zelf hun voedsel bijeen moeten zoeken.
Waar voorzie je een voederplaats?
• Voeder niet te dicht bij een raam. Als een roofvogel of ander roofdier een aanval inzet, kunnen vogels in paniek tegen het raam vliegen. • Maak de voederplaats regelmatig schoon, zodat ziektes zich minder snel kunnen verspreiden. • Lopen je katten buiten? Doe ze een bandje om met een belletje.
Plaats de voederplaats niet aan een groene struik waaronder de katten op de loer kunnen liggen. Zo kunnen katten vinkachtigen aanvallen, die liever hun zaad of de restjes op de grond oppikken.
