(SEMI) RIGIDE KNIEBRACE

In Nederland zijn er ongeveer 700.000 mensen met knieartrose Knieartrose beïnvloedt het dagelijksfunctioneren aanzienlijk Als gevolg van pijn, stijfheid, verminderde kracht, standsverandering en verminderde stabiliteit in de knie kan verminderde mobiliteit ontstaan

62% verbetert het dagelijks functioneren

54% heeft duidelijk minder pijn. mobiliteit is aanzienlijk verbeterd bezigheden Minder pijn zorgt ervoor dat patiënten makkelijker met minder pijn bewegen, waardoor weer actiever in het leven kan worden gestaan en de levenskwaliteit verbeterd Juist blijven bewegen draagt bij om het kniegewricht soepel te houden, spieren te versterken en het uithoudingsvermogen op peil te houden, wat direct bijdraagt aan het vergroten van de zelfredzaamheid van de patiënt. Het behandelen van patiënten met artrose met een kniebrace moet worden beschouwd als een nuttige, niet- chirurgische behandelmethode

Wij vinden dat transparantie in de zorg noodzakelijk is om de kwaliteit van de zorg over de gehele linie te verbeteren Informatie over aandoeningen, behandelingen en de effectiviteit daarvan spelen een steeds belangrijkere rol in de zoektocht van zowel patiënt als zorgprofessional naar het verkrijgen van inzicht in en begrip voor de gezondheidssituatie van de patiënt

In juni 2018 heeft Zorginstituut Nederland advies gegeven over de te volgen richting om in 2022voor 50% van de ziektelast uitkomstinformatie beschikbaar te hebben Deze ambitie houdt in dat in 2022patiënt en zorgverlener de beschikking hebben over uitkomstinformatie, zoals ervaren pijnreductie en mate van functioneren

Hiermee groeit de belangstelling voor het doen van onderzoek op basis van zogenaamde PROM?s: Patient Received Outcome Measure PROM onderzoek is een methode om gezondheidsuitkomsten en kwaliteit van leven te meten aan de hand van vragenlijsten voor patiënten en daarmee inzicht te kunnen geven in de (toegevoegde) waarde van zorg voor patiënten en draagt daarmee bij aan het verbeteren van de kwaliteit van deze zorg.

De orthopedische hulpmiddelenzorg speelt daar helaas nog een ondergeschikte rol in en zodoende is er nog beperkt onderzoek gepubliceerd naar de effectiviteit van orthopedische hulpmiddelenzorg Met dit onderzoek naar patiënt gerapporteerde uitkomstmetingen over de effectiviteit van rigide kniebraces willen wij bijdragen aan het vervullen van deze informatiebehoefte en zo transparantie in de zorg bevorderen

De uitkomsten van het onderzoek zijn gepubliceerd in 'The Journal of Rehabilitation Medicine - Clinical Comments' (Vol 5 - 2022). Het artikel is te vinden onder de titel: 'Effectsof a semi- rigid knee brace on mobility and pain in people with knee osteoarthritis'

Patiëntenorganisaties, zorgverleners en beleidsmakers willen graag weten hoe patiënten hun gezondheid ervaren. Dit wordt gemeten aan de hand van patiënt gerapporteerde uitkomstmetingen (PROMs); vragenlijsten die de ervaren gezondheid, kwaliteit van leven en functioneren vanuit het perspectief van de patiënt meten. Zorginstituut Nederland geeft richting met het beschikbaar stellen van de online toolbox.

Deze PROM- toolbox is leidraad geweest voor de opzet van deze effectiviteitsstudie, waarvan in dit artikel de resultaten worden gepresenteerd over de effectiviteit van een kniebrace

De PROM- toolbox beschrijft in acht stappen het volledige procesvan selectie en toepassing van PROM?s Elke stap in de toolbox verwijst naar relevante instrumenten en biedt praktische handvatten met praktijkvoorbeelden. De toolbox is ontwikkeld door IQHealthcare in samenwerking met het expertisenetwerk Patient Reported

Outcomes (PRO) in opdracht van Zorginstituut Nederland en de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra consortium Kwaliteit van Zorg

Dit PROM onderzoek heeft tot doel het zoeken naar mogelijkheden om verergering van artrose in de knie te voorkomen en de effectiviteit van de inzet van (semi)rigide kniebraceste meten Wij beogen hiermee de doelmatigheid van de inzet van kniebraceste valideren

Van de respondenten is 65% 60 jaar of ouder, 30% is 70 jaar of ouder. Deze patiënten behoren tot de dagelijkse actieve mensen. De leeftijdscategorie komt ook overeen met de prevalentie en incidentie van artrose, wanneer de meerderheid van de mensen ouder dan 55 jaar radiologische kenmerken van artrose heeft De meerderheid van de respondenten in deze studie (60%) zijn vrouwen

Er bestaat weinig wetenschappelijke onderbouwing over het effect van kniebracesop het dagelijks functioneren van patiënten met artrose Het doel van dit onderzoek is om de door de patiënt gerapporteerde uitkomst van het gebruik van een (semi)rigide kniebrace te bespreken Dit onderzoek laat zien dat het effect op verbetering ADL, pijnvermindering en mobiliteit, ervaren door patiënten weldegelijk positief worden gestimuleerd door het dragen van een kniebrace

Artrose (osteoartritis) is een chronische toestand waarbij het kraakbeen in de gewrichten is beschadigd. Het komt het vaakst voor in de rug, handen, knieën en voeten. Ruim een miljoen Nederlanders hebben artrose in één of meerdere gewrichten

Tussen botten zit normaal gesproken een laag kraakbeen. Deze laag fungeert als een soort ?stootkussen?

Wanneer er sprake isvan artrose, wordt deze laag dunner en onregelmatiger. In sommige gevallen verdwijnt de laag kraakbeen zelfs helemaal. De botten schuiven daardoor dus direct tegen elkaar aan Dit zorgt ervoor dat bewegingen steeds stroever verlopen en pijn gaan doen

Artrose begint meestal in één of enkele gewrichten. Het eerste dat u merkt bij artrose is pijn in het gewricht. Deze pijn wordt erger wanneer u het gewricht beweegt en neemt af wanneer u stilzit. Daarnaast voelt het gewricht stijf wanneer u een tijd lang in dezelfde houding heeft gezeten. Dit gebeurt vooral ?s ochtends bij het opstaan, wat ook wel ochtendstijfheid wordt genoemd. Meestal is dit binnen een uur na het opstaan weer verdwenen Naarmate de artrose toeneemt, kunt u het gewricht steeds minder makkelijk en minder ver bewegen. Ook kunt u een krakend geluid horen wanneer u het gewricht beweegt (crepiteren). Er kunnen zwellingen of harde knobbels ontstaan als gevolg van de extra botgroei aan de rand van het gewricht

Samengevat zijn de symptomen van artrose:

- Pijn in één of meer gewrichten

- Stijfheid in het gewricht

- Moeite om het gewricht te bewegen

- Krakend geluid bij het bewegen van het gewricht

Om vast te stellen of er sprake is van artrose, vindt er een lichamelijk onderzoek plaatsen worden er röntgenfoto?s gemaakt Wanneer er sprake is van artrose, is op de röntgenfoto?s afname van kraakbeen zichtbaar.

Het slijten van kraakbeenweefsel in gewrichten is ietsdat gebeurt bij ieder mens naarmate we ouder worden. Dit gebeurt echter niet bij iedereen in dezelfde mate en daarom ontwikkelen niet alle mensen op latere leeftijd artrose De precieze oorzaak van artrose is nog niet duidelijk Er zijn wel een aantal factoren bekend die invloed hebben op de ontwikkeling van artrose:

- Geslacht: vrouwen ontwikkelen tot 3 keer vaker artrose dan mannen

- Erfelijke aanleg

- Hoge leeftijd

- Overgewicht

- Zwaar lichamelijk werk

- Blessures

- Te zwaar sporten

- Ontstekingsreuma zoals reumatoïde artritis (RA)

- Aangeboren gewrichtsafwijking zoalsheupdysplasie

In 2019 waren er ongeveer 700.000 mensen met knieartrose (gonartrose) in Nederland. [vi] Naar verwachting zal dit aantal stijgen naar bijna één miljoen in 2040 vanwege de toenemende vergrijzing en overgewicht In de meeste gevallen wordt een stepped care behandelplan toegepast, waarbij complexere, veelal operatieve, interventies later in de behandeling worden overwogen.

Volgens de richtlijnen van de Federatie Medisch Specialisten wordt een (semi)rigide kniebrace voorgeschreven bij patiënten met symptomatische knieartrose bij onvoldoende effectiviteit van andere conservatieve behandelopties, en ernstige klachten (pijn en functieverlies). Een (semi)rigide kniebrace dient te worden voorgeschreven door een medisch specialist. Een kniebrace beoogt een gewricht vervangende operatie zo lang mogelijk uit te stellen, vooral bij de relatief jonge en actieve patiënt en ernstige klachten (pijn en functieverlies).[vii]

De kwaliteit van leven van patiënten met artrose wordt slechter naarmate er vaker pijnklachten zijn De duur van de pijn bepaalt in hoge mate het functioneren. Episoden van pijn en functiebeperkingen worden opgevolgd door een (langdurige) periode zonder klachten

De kwaliteit van de meeste studies over ontlastende kniebracesvoor knieartroseartrose is laag Het doel van dit onderzoek is om de effecten van een (semi- )rigide kniebrace te evalueren bij patiënten met knieartrose Een PROM onderzoek werd uitgevoerd naar de effectiviteit van een (semi- )rigide kniebrace. Een totaal van ruim 1000 patiënten met knieartrose werden in dit onderzoek betrokken Er werden vragen gesteld over de mobiliteit met en zonder gebruik van de (semi- )rigide kniebrace, ook werden vragen gesteld naar pijnklachten en algemeen dagelijks functioneren

PROM- onderzoek is een methode om gezondheidsuitkomsten en kwaliteit van leven te meten en inzicht te geven in de (meer) waarde van zorg voor patiënten, wat kan bijdragen aan het verbeteren van de kwaliteit van deze zorg. PROM- vragenlijsten meten de ervaren gezondheid, kwaliteit van leven en functioneren vanuit het oogpunt van de patiënt PROM- onderzoeken naar orthopedische hulpmiddelen spelen nog een ondergeschikte rol en er is slechts een beperkt aantal onderzoeken gepubliceerd Het Zorginstituut Nederland heeft een online toolbox [vii] beschikbaar gesteld die als leidraad heeft gediend bij de opzet van dit onderzoek. De toolbox is in opdracht van het Zorginstituut Nederland.

Welke vragen zijn gesteld:

De aspecten van gezondheid kunnen gemeten worden op verschillende niveaus. Vaak leidt een ziekte of aandoening tot klachten en symptomen zoals pijn, die een relatie hebben met problemen in het dagelijks functioneren Metingen na afloop geven inzicht in het effect van de behandeling op de ervaren gezondheid van patiënten op het gebied van hun fysieke en/of mentale welbevinden en/of functioneren Voor dit onderzoek naar de effectiviteit van braces zijn de volgende vragen gedefinieerd:

- Hoe is uw algemeen dagelijks functioneren veranderd sinds het gebruik van uw kniebrace?

- Hoe zijn uw pijnklachten veranderd sinds het gebruik van uw kniebrace?

- Geef aan in hoeverre u mobiel bent met / zonder de kniebrace?

Voor het interpreteren van PROM- informatie zijn normen en uitkomstindicatoren onontbeerlijk. Er zijn geen streefwaarden die in het onderzoek zouden kunnen worden gebruikt, aangezien er voor zover bij ons bekend geen vergelijkbare onderzoeken zijn naar de effectiviteit van (semi)rigide kniebraces Uitkomstmaten waren mobiliteit, pijnklachten en algemeen dagelijks functioneren met en zonder gebruik van een kniebrace

Tussen oktober 2018 en december 2020 werd aan 1000 patiënten kniebrace (zowel nieuwe gebruikers als terugkerende gebruikers) gevraagd om een vragenlijst in te vullen De kniebrace is voor alle patiënten voorgeschreven door een arts De vragenlijsten zijn per e- mail verstuurd. De patiënten ontvingen slechts één e- mail en de vragenlijst was vrijwillig. Ook leeftijd en geslacht werden onderzocht

Op basis van de populatieomvang in Nederland en een betrouwbaarheidsniveau van 95%, werd een foutmarge van 4% bepaald Dit drukt de hoeveelheid willekeurige steekproeffouten in de resultaten van een enquête uit.

De resultaten worden gepresenteerd in staafdiagrammen, frequentietabellen en procentuele responsverdelingen om de uitkomstmaten te kunnen analyseren.

Het responspercentage van dit uitkomstonderzoek was 38%; 381van de 1000 patiënten vulden de vragenlijst in Alles kan worden gebruikt Voor deze studie kan worden vastgesteld dat voor 95% betrouwbaarheid de resultaten ergens tussen de cijfers- 3% en + 3% van de uitkomst liggen

De responspercentages van online enquêtesvariëren sterk, afhankelijk van de doelgroep en de aard van het onderzoek. Het gemiddelde responspercentage voor e- mailenquêtes schommelt tussen 25% en 33% (QuestionPro). Merk op dat er geen herinneringsmails naar de patiënten in dit onderzoek zijn gestuurd

DAGELIJKSEFUNCTIONEREN VERBETERDENADAT ZEEEN KNIEBRACEZIJN GAAN DRAGEN

De PROM vragen in dit onderzoek zijn opgesteld op basis van de gebruikelijke vragenlijsten die bekend zijn in de orthopedie (chirurgie) en sluiten hierdoor aan bij wetenschappelijk geaccepteerde en gevalideerde PROM vragen. Er wordt vergeleken naar de belemmering bij het functioneren met en zonder gebruik van de kniebrace.

SINDSHET GEBRUIK VAN UW KNIEBRCAE?

Figuur 1toont de resultaten voor verandering in ervaren dagelijks functioneren.

- Tweeenzestig procent (62%) van de respondenten gaf aan dat hun algemene dagelijkse functioneren verbeterde nadat ze een kniebrace begonnen te gebruiken

- 29% gaf aan dat het aanzienlijk was verbeterd en 7% gaf zelfs aan dat het erg veel wasverbeterd.

Er was slechts een klein verschil tussen de verbetering van patiënten die een kniebrace voor het eerst gingen gebruiken en patiënten die de behandeling voortzetten met een kniebrace. Slechtsnegen procent gaf aan dat het functioneren verslechterde na het gebruik van de kniebrace.

HOEZIJN UW

Het onderzoek laat zien dat de pijn minder is en de kniebelasting is verminderd.Figuur 2toont de resultaten voor wat betreft de verandering in de ervaren pijnsymptomen. De groep die een kniebrace draagt, vertoont een verbetering van de pijnsymptomen van vierenvijftig procent. 29%meldde dat hun pijnsymptomen veel to erg veel waren verbeterd, in tegenstelling tot 36% die geen verandering ervoeren Er wordt een kleine verandering opgemerkt tussen nieuwe gebruikersen terugkerende gebruikers, nieuwe gebruikers vertonen meer verbetering en minder verslechtering (3% voor nieuwe gebruikers en 16% voor terugkerende gebruikers).

GEEF AAN IN HOEVERREU

MOBIEL BENT ZONDER EN MET KNIEBRACE?

De mobiliteit is sterk verbeterd:

- De groep die alleen in huis kan lopen is met 74% gereduceerd,

- De groep die naar de winkel in de buurt kan lopen is verdubbeld en

- De groep die geen mobiliteitsbeperking meer ervaart is zelfs ruim 4x zo groot.

Zestig procent van de respondenten met een kniebrace gaf aan weer een wandeling te kunnen maken:

- waarvan 19%zelfs een lange wandeling,

- 28% kon weer naar de winkel in de buurt te gaan en

- 13% ervaart geen mobiliteitsbeperkingen meer.

Dit duidt in totaal op een groei van 129% voor deze mobiliteitsklassen.

Slechts8% was beperkt tot de eigen leefomgeving

Tabel 1toont de mobiliteitsverbeteringen voor zowel nieuwe als herhaal gebruikers met of zonder het gebruik van een