BOSGROEP LIMBURG JAAROVERZICHT 2017
VOORWOORD
INHOUD
BESTE LEZER Het was een vruchtbaar jaar voor de Limburgse bossen. In dit jaaroverzicht geven we graag een impressie van onze voornaamste activiteiten in 2017.
WERKEN IN HET BOS
4-5
DUURZAAM HOUT VAN BIJ ONS 6-7
HULP BIJ BEHEER 8-9
DIENSTVERLENING GEMEENTEN
10-11
MET KINDEREN HET BOS IN
Er werd hard gewerkt om onze prachtige bossen het beheer te geven dat ze verdienen. Onze leden mochten daarbij weer rekenen op de hulp van arbeidersploegen uit de sociale tewerkstelling. Net als de voorbije jaren spendeerden zij heel wat tijd aan het terugdringen van invasieve exoten. Mede door de recente discussie rond glyfosaat passen ze daarbij zoveel mogelijk alternatieve methoden toe. Dat de vraag naar duurzaam hout van lokale oorsprong groot blijft, blijkt uit de cijfers van de diverse houtverkopen. Daarnaast krijgt Bosgroep Limburg steeds vaker de vraag om mee bosplantacties op touw te zetten, al dan niet in het kader van boscompensatie. In dit overzicht vind je enkele mooie voorbeelden. Verder blikken we ook terug op enkele succesvolle proefprojecten met gemeenten en geven we een impressie van leuke projecten met en voor kinderen, onze bosbeheerders van morgen. Veel leesgenot! Ludwig Vandenhove gedeputeerde van Leefmilieu en Natuur voorzitter vzw Bosgroep Limburg
12-13
DANKWOORD
15
JAAROVERZICHT 2017
|
LIMBURGSE BOSGROEPEN
3
WERKEN IN HET BOS De arbeidersploegen hielpen ook dit jaar weer bij het uitvoeren van talloze andere onrendabele beheerwerken. Denk hierbij aan het uitvoeren en inboeten van kleine beplantingen, het vrijstellen en zuiveren van jonge bossen en maaiwerken. Vaak zijn deze werken nodig om de ecologische waarde van het bos te verhogen en aanspraak te maken op bepaalde subsidies.
WERKEN IN HET BOS Boseigenaars komen vaak handen te kort om noodzakelijke beheerwerken in hun bossen uit te voeren. De arbeidersploegen vormen dan ook al jarenlang een onmisbare schakel in de bosgroepwerking. Zoals elk jaar, besteedden ze in 2017 weer veel tijd aan het terugdringen van invasieve exoten zoals Amerikaanse vogelkers en Japanse duizendknoop. Dit jaar werd het gebruik van pesticiden die glyfosaat bevatten verder aan banden gelegd. Reden temeer voor Bosgroep Limburg om voor alternatieve methoden te kiezen. Geschikte stammen worden zoveel mogelijk met het industriehout verkocht, andere stammen eindigen als brandhout en glyfosaat wordt enkel nog zeer gericht ingezet. Ondertussen werd er een nieuwe strategie gelanceerd voor de Kempense bossen.
GEWERKTE DAGEN ARBEIDERSPLOEGEN IN 2017 Exotenbestrijding (51 opdrachten)
132 dagen
Beheer jonge bossen en maaien (69 opdrachten)
128 dagen
Overige opdrachten (4 opdrachten)
61 dagen
BOSGROEP LIMBURG INVESTEERT NOG MEER IN DE TOEKOMST VAN ONZE BOSSEN Bosgroep Limburg lanceerde dit jaar een nieuwe strategie voor de Kempense bossen, waar Amerikaanse vogelkers nog steeds een groot probleem vormt. De nieuwe methode vereist geen gebruik van pesticiden. Bij dunningen worden voortaan stukken grove den kaalgekapt, waarna de open plekken worden beplant met boomsoorten die veel schaduw verdragen en daardoor de concurrentie met Amerikaanse vogelkers aankunnen. De gekozen soorten kunnen vlot meer dan 100 jaar oud worden. We pasten deze nieuwe techniek alvast toe in de gemeentelijke bossen van Kattevennen, maar ook in Zutendaal, waar 94 eigenaars in het project instapten met in totaal 115 ha bossen.
JAAROVERZICHT 2017
|
LIMBURGSE BOSGROEPEN
5
DUURZAAM HOUT VAN BIJ ONS Naast onze gezamenlijke verkopen voor brandhout voor particulieren en hout voor de industrie, organiseerden we dit jaar in overleg met ANB een tweede verkoop met hout uit openbare bossen van 4 Haspengouwse gemeenten en een kerkfabriek. Daarnaast werden via Bosgroep Limburg 30 000 bomen en struiken geplant, zodat de toekomst van de bossen en de houtproductie verzekerd is.
Omwille van de zachte winters en lage olieprijzen werd er bewust wat minder brandhout aangeboden bij onze jaarlijkse verkoop. Toch lag de prijs een beetje lager dan vorig jaar. In totaal werden meer dan 1 000 stères brandhout uit Limburgse privébossen verkocht.
DUURZAAM HOUT VAN BIJ ONS Lokaal hout uit duurzaam beheerde bossen is en blijft een van de meest ecologische grondstoffen, zeker wanneer een deel van de inkomsten van de houtverkoop opnieuw in het bos wordt geïnvesteerd. Heel wat bossen van bosgroepleden dragen al een FSC-label en Bosgroep Limburg stimuleert zoveel mogelijk leden om zich aan te sluiten bij het FSC-groepscertificaat. Bij de brandhoutverkoop wordt traditioneel trouwens heel wat Amerikaanse vogelkers verkocht. Een efficiënte en rendabele manier om deze exoot in te tomen!
EIGENAARS
M3 HOUT
Gezamenlijke, industriële houtverkoop
136
23 718
Onderhandse houtverkoop
35
2 439
Brandhoutverkoop
38
619
Openbare houtverkoop
5
1 734
PUBLICATIE
‘Bosbouw in Vlaanderen, de visie van Bosgroep Limburg’ Bosgroep Limburg weet als geen ander dat het belangrijk is om oog te hebben voor alle bosfuncties en te streven naar een zelfbedruipend beheer. Deze visie werd helder op papier gezet in de publicatie ‘Bosbouw in Vlaanderen, de visie van Bosgroep Limburg’. Er wordt dieper ingegaan op het principe en belang van het multifunctionele bos, en de uitdagingen om de bosbouw af te stemmen op het natuurbeleid. De publicatie werd op een beperkte oplage gedrukt en verspreid onder bestuurders en vrijwilligers. Je kan deze publicatie als PDF opvragen via bosgroep@limburg.be.
JAAROVERZICHT 2017
|
LIMBURGSE BOSGROEPEN
7
HULP BIJ BEHEER
HULP BIJ BEHEER Het vele papierwerk dat bij het beheren van bossen komt kijken, wordt door veel leden als een last ervaren. Onze medewerkers zijn dan ook dagelijks in de weer met beheerplannen en subsidieaanvragen. We volgen wetswijzigingen, zoals de goedkeuring van het nieuwe natuurdecreet, op de voet en informeren onze leden over al deze veranderingen. Bovendien doen we het nodige lobbywerk en behartigen we de gezamenlijke belangen van onze leden. Bosgroep Limburg wordt ook steeds vaker gevraagd om bosplantacties op te zetten met bedrijven of organisaties, al dan niet in het kader van boscompensatiedossiers. Iets waar we maar al te graag aan mee werken.
Op 15 januari sloegen we voor de tweede keer de handen in elkaar met het Jane Goodall Institute voor een plantactie onder de noemer Forest in One Day. Meer dan 200 vrijwilligers plantten in totaal meer dan 2 640 bomen.
Op 26 maart zorgden de Lions Club en de Vlaamse Bosgroepen samen voor de aanplant van 50 000 bomen op diverse locaties in Vlaanderen, waaronder Tongeren en HechtelEksel.
In mei werd de financiële vergoeding voor boscompensatie gevoelig verhoogd. Het afgelopen jaar werden dan ook 3 compensatiedossiers voor 3 Limburgse ontbossers opgesteld. Eind 2017 stond alweer 7,7 ha met vergunning tot bebossing te wachten op een nieuw dossier.
NIEUW NATUURDECREET VAN KRACHT Met de definitieve goedkeuring van het nieuwe natuurdecreet werden het vroegere natuur- en bosdecreet geïntegreerd tot één wetgeving. Dat maakt dat we voortaan natuurbeheerplannen opstellen in plaats van bosbeheerplannen. Bossen en natuurterreinen kunnen nu in één plan worden opgenomen. De criteria voor duurzaam bosbeheer worden vervangen door criteria ‘geïntegreerd natuurbeheer’ en er wordt gefocust op enkele voor Vlaanderen vastgelegde ‘natuurstreefbeelden’. Dit biedt ook extra mogelijkheden voor subsidies. We schreven hier een uitgebreid artikel over in de herfsteditie van het Bosbelang. Natuurlijk kan je steeds met al je vragen bij ons terecht.
JAAROVERZICHT 2017
|
LIMBURGSE BOSGROEPEN
9
DIENSTVERLENING GEMEENTEN
Het op punt zetten van de nieuwe beheermethode, de strakke timing en de grote recreatiedruk maakten het proefproject in Kattevennen tot een uitdaging. Dankzij een goede samenwerking met het ANB en de stad Genk blikken alle betrokkenen met een positief gevoel terug.
DIENSTVERLENING GEMEENTEN De afgelopen twee jaar zette Bosgroep Limburg enkele proefprojecten op met gemeenten en het Agentschap voor Natuur en Bos. Ondertussen zijn de eerste evaluaties alvast positief. Bij het beheer in openbare bossen, zeker die waar veel recreatie plaatsvindt, speelt de communicatie een grote rol. Bij de projecten in Genk en Houthalen-Helchteren kwam er opvallend weinig kritiek van bosgebruikers op de uitgevoerde kappingen, dankzij de vanaf het begin goed gevoerde communicatie.
In Haspengouw werd voor de tweede keer een gezamenlijke verkoop 4 gemeenten en een kerkfabriek plaats. Daarnaast organiseerde Bosgroep Limburg een bosuitbreiding voor de gemeente Riemst.
Ook de exploitaties in bossen van de gemeente en de kerkfabriek van Houthalen-Helchteren werden na afronding in oktober positief geëvalueerd. Voor de gemeente Tongeren realiseerden we bovendien een verplichte herbebossing van een agroforestryperceel met Canadapopulier. Bij agroforestry worden bomen en landbouwactiviteiten op één perceel gecombineerd. In de regio Zuid zijn talrijke percelen aanwezig die onder het Bosdecreet vallen en aangemeld zijn bij de Bosgroep. JAAROVERZICHT 2017
|
LIMBURGSE BOSGROEPEN
11
MET KINDEREN HET BOS IN
MET KINDEREN HET BOS IN Wie bossen beheert, houdt steeds de toekomst voor ogen. Bossen zijn nu eenmaal een werk van lange adem. Het zijn onze (klein)kinderen die de vruchten plukken van onze inspanningen, net zoals wij nu genieten van het werk van onze voorgangers. Als we willen dat onze kinderen later dit belangrijk werk verderzetten, is het dan ook belangrijk om hen van kleins af aan warm te maken voor het bos. Wanneer ze leren om weer in de bossen te ravotten, krijgen ze vanzelf een sterke band met bomen en de natuur. Maar je kan kinderen zelfs op een speelse manier van jongs af aan bij het planten en beheren van bossen betrekken!
Op 11 oktober, tijdens de Week van het Bos, vond voor de derde keer het evenement Bosplezier in de Duinengordel plaats. Bosgroep Limburg was aanwezig met een workshop speren en wandelstokken maken en het poffen van kastanjes en marshmallows op Zweedse kaarsen.
In samenwerking met MOS-PNC werden de kinderen van de KIDS-school in Hasselt betrokken bij het beheer van hun schoolbosje. De kinderen leerden in de klas over het hoe en waarom van bosbeheer. Vervolgens mocht elke klas haar eigen toekomstboom vrijstellen. Er werd ook een activiteit georganiseerd tijdens de Week van het Bos.
KLEUTERS DOEN AAN BOSCOMPENSATIE Op vraag van kleuterschool De Klimop in Houthalen-Helchteren hielp Bosgroep Limburg bij de voorbereiding en begeleiding van een plantactie en de opmaak van een compensatiedossier. Andere partners bij dit project waren de gemeente, MOS-PNC, Regionaal Landschap Lage Kempen en de Nationale Boomgaardenstichting. De kleuters hielpen bij het planten van 650 inheemse fruitbomen. Hiermee kunnen ze binnenkort niet enkel van hun eigen fruit snoepen, ze droegen meteen bij aan boscompensatie met hun bosje van 0,26 ha.
JAAROVERZICHT 2017
|
LIMBURGSE BOSGROEPEN
13
DANKWOORD Net zoals de natuur en bossen zelf, is onze werking steeds in verandering. Er is echter één constante waarop we steeds kunnen rekenen: de inzet van onze medewerkers, vrijwilligers en arbeidersploegen. Daarnaast danken we de mooie resultaten van de afgelopen twaalf maanden weer in grote mate aan de vruchtbare samenwerkingen met andere organisaties, overheden, houtkopers, boomkwekers en bosbouwbedrijven. En zonder onze leden zouden we al dit moois niet kunnen verwezenlijken.
Bosgroep Limburg wil al deze partners van harte bedanken voor de samenwerking van het afgelopen jaar.
FOTO’S: Annemie Hannosset, Frederik Bollen, Karolien Van Diest, Pascal Vanhees, Patrick Meesters, Annemie Tuts REDACTIE: Leen Raats, Pascal Vanhees, Karolien Van Diest VORMGEVING Luc Schreurs VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Vera Boesmans, Universiteitslaan 1, B-3500 Hasselt
JAAROVERZICHT 2017
|
LIMBURGSE BOSGROEPEN
15
Bosgroep Limburg zet zich elke dag in voor de bosbeheerders en hun bossen.
Bosgroep Limburg vzw Universiteitslaan 1 3500 Hasselt Tel 011 23 73 28 Fax 011 24 92 35 bosgroep@limburg.be www.bosgroeplimburg.be @BosgroepLimburg