Islam in swahili book 1 (islamic book in swahili)

.:l)!td:'

lftt$

KT,ISAFISHN KUWA{MINI UC]IIAFTJ WA KLJI-OAMINI Kimeandiku a k*a kirabuna SHEKI] MOAI\{F,D ESN4A,ELAS SANANI k r n r cl i s i r i r ak \ a k i s $ a h i lni a A IT,,1 \,1SAI,I,A1r1 K 1 II NGI 1 ' I NI ],AI\,11, Kllvjl.( Al,lSIlw,A N.,\II il;\N(iMWA WI./- I{AYA \1A\4I]O ;/A KJSIAN,lNA W,AKFI]NA DA-WA NA KI1)N(}OZA. WAI\,U,A YA N4A]\,1I]O Ii\ N,l-\C}IAI)I:iI I() N,\MA I ANGAZO RIY,,\DH SALDI ARAB]A l l l r , I l . - l 9 e S( ; .

WAI\fl

),\ I{WI';NYf.ll

MtNCLi

,É+'ùrirt'lfulLrî)i KUSAFISHA KUWAÙ{I\4INI UCTT{FU V'IA KUTO AMINI Kimeandikwakwa kirabu na

SI{EKH MOAMED ESMAEL AS SA}IA}{I kime fisiriwa kwa kiswahili na A.M. MSALLAÀ4 KIZINGITINI LAMU

KIIvIE CAPISIIWA NAKIJIANGAZ\ryA \TIZAIiAYA IVIAMBO ZA KISI-AM NA TVAKFUNA DA-\ryA NA KUO.NGOZA. WAIL{LA YA I{AMBO ZA I{ACHAPISHO NAI\ilATA]-IGAZO

RIYADH SATJDIARABIA t4l6 1r.- 1995G. WAKFU YA MWENYEZI MI.INGU

#il#jtàb)t

-r \ É\1 . q.)l-Tl ùJ'Lâllirli, JÉirl't$Ï î:*i,tJf dllll'i(. t-,J{i "{i .!.t

...,! Jrâ. |

;tr.i,atl . .llÏc.Jl !+l^t \V x \T, u- f,\

1* 111.-Yt-. [T-Td.1, iJ-b-Jliillli,Fill

{J+rtll -T

-t f,ùl*.,TlC g+tl

uÊtL.6i.r- d*Tl -t ùbr.lt_T

\1/.10t

Tf . gr*.r

\ 1 / . \ o t : a l + T lr ' , t1\.-Tt-.

t\tto

ÉT-T : cL.r-;

-r\É\1

NENO LA MSAWAHILISHI KUPWEKESHAM'NGU D i n i mbali mbali zina afikiana kwenyer 1 . Ku w a k una M ' ngu .

2 . Ku w a M ' ngu ni M' m o j a ; Mw e n y e k u u m b a vi tu vyote, mwenye kuvibakisha,na mwenye kutowesha.

3. Ma mbo f ulani y a k u m ri d h i s h a M ' n g u n i l a zi ma ku yaf any a k waaji l i y a M ' n g u : ma mb o a m b ayo ku ya f any a k unait w a k u a b u d u .

Na m na y ak uabud u n d i l o j a mb o l e n y e k u o n yesha kuwa mwenye kuabudu mwenyewe anampwekesha M'n g u . a u anam s hir ik i s h a !N a k a b l a h a tu j a b a i n i h aya kwa u re fu, niv lz ur i k wa n z a tu fa h a mu :N I N I N I K U P W E K E S H AM ' N G U , N A N I N I N IK U S H I R I K I S H A ?

K U P W E K E S H AM ' N G U , n i k u a m i n i k u w a M ' n g u , ni m'moja pekeyake muumbaji, pekeyake mwenye kuruzuku, pekeyake mwenye kueka na kuondowa. kadhalika pekeyakemwenye kustahiki kuabudiwa! Amma ku sh i ri ki s haM ' ngu, ni k u a m i n i k u w a M ' n g u a n a v y e nye ku msh i ri ki y ey e k at ik a k u u mb a a u k u p a ri z k i ; a u kuki fanyia chochote lolote ambalo hafanyiwi asie kuwa M'n g uI D i n i z ot e z a m bi n g u n i z i m e b a i n i , w a z i k a ti ka maandishiyâzo, upweke wa M'ngu. Na imani hii ya

k u p w e k e s h a k, w a h i v y o , n d i o i m a n i y a k i a s l i k a t i k a d i n i z a m i t u m ew o t e .

A m m a l t i k a d i z e n y e k u k h a l i f i a n an a i m a n i h i i b i l a ya shak a nik at i y a ma mb o ma g e n i y a s i o k i .rfu ndi shw a n a n rit um e na am ba y o y a l i p e n y e z w an a w a fu a s i wa di ni h i z o k w a s a b a b u h i i a u n y e n g i n e !K w e n y e m a f u n d i s h o y a d i n i m b a l i m b a l i h a t a z i l e z e n y e u s h i r i k iw a z i . u n a w e za k uona v ilev ile n a m n a z i l i v y o n a i s h a ra w a zi zenye k u k u b a l i a n an a i m a n i y a k u p w e k e s h a : Kwa r nf ano: K w a n z a ; M a f u n d i s h oy a d i n i V a Z o r o a s t a- m w a l i m u w a d i n i k a t i k a p a s h i ak w e n y e M i a k a 6 O Ok a b l a y a k u z al i w a n a b i i l s a ( A . S ) . l n g a w a m a fu n d i s h o h a y o yalidai kwamba huu ulimwengu Uliumbwa na nguvLt m b i l i z i k a g a w a n y i a n al ;a k i n i m a f u n d i s h o h a y o y a n a t h i b i t i s h a k u w a n g u v u y a s h a r i k h a t i m a e i t a s h i n d w an a nguvu ya kheri. Hili fikiwa na maana yoyote fitakuwa l i n a o n y e s h aw a z i k u k u b a l i k w a Z o r o a s t ak w a m b a . A l i e uumba ulimwengu ni m'moja nae niyule alie muita n g u v u y a k h e r i , y e n y e k u s h i n d a .b a a d a y a u t e s i m r e f u . kati ya hio nguvu ya kheri, (ORMAZD) na nguvu ya s h a r i ,{ A N G R A M A I N Y U ) .

K w a s a b a b u M ' n g u h a i f a i k u s h i n d w a ,N a m a d a m u a m e m t h i b l t i s h i ak u s h i n d w a , h u w a a m e k w i s h a k u m k a n u sh i a UM ' ngu! K ad h a l i k a mw i to w a Z o ro a s ta kw enye k u i s a i d i an g u v u y a k h e r i d h i d i y a n g u v u y a S h a r i , u n a we za k uf as ir iwa k am a m w i to w a k u mu a b u d u M' ngu m'moja na kuyapenda yake. hali yakuchukia yenye k u p i n g a n an a m a p e n z i y a k e l

Pi li: P am oja na i ma n i y a u ta tu (T R tN l T y ) w a naoi ami n i wak r is t o, k it ab u c h a o k i ta k a ti fu BfB L IA k wenye A GAN O la k ale na jip y a , k i n a th i b i ti s h a w a u i i m a ni ya .'KUPWEKESHA M'NGU".

K a ti ka a gano lak ale: Mw a n zo : 1 : 1 P am ean d i k w a : "H apo m wanz o M ' n g u a l i z i u mb a mb i n g u n a n chi " vi l e v ile agano la k a l e : Ku to ka : 2O : 3- 5 P am ea n d i k w a : "Usiwe na miungu mingine ifa mimi. Usijifanyie sanamu ya kuchonga wala mfano wa kitu chochote ki l i cho juu y a m b i n g u n i w a fa c h i n i y a d u ni ani , wala kificho majini chini ya duniani.Usivisujudie wala kuvitumikia; kwa kuwa Bwana Mungu wako n i M ungu m wenye w i v u Kadhalika kwenye agano lakale: KUttd BU K UM B U t A TO R AT : 6 :4 p a m e a n d rk w a : "Si kir a E e ls r ae l i ; B w a n a M u n g u w e tu . B wana n d i e m m oia" .

Katika agano Jipya: Yo h a n a : l 7: 3 P am eand i k w a : Nauzima wa milele ndio huu; wa kujue wewe MUNG U W A P Ă‹ K EE WA K WE II. N A Y ES U KRIS T O ULI E M T U M A. lll

Na niwazi kuwa maana ya maneno haya ni kwamba: yesu alibaini wazi kuwa uzima wa mile[e. uko k w e n y ek u j u w a M ' n g u n i m ' m o j a n a k u w a y e s u a l i t u m w a tu ku tok a k wak e M ' n g u w a p e k e e .

U s h i r i k i u n a w e z ak u p a t i k a n ak w e n y e i r n a n iy a m t u , l a k i n i s i o s a n a w e n y e k u e n e a .U s h i r i k i w e n y e k u e n e a , w e n y e k u p a t i k a n ak a t i k a d i n i m b a l i m b a l i . n i u s h i r i k i w a k a t i k a k u a b u d u .S a b a b ut u n a w e z ak u k u m b u k ak u w a ; m a k a f i r i w a k i q u r a y s h ik a t i k a z a m a z a m t u m e M u h a m mad (S.A.W.! walikuwa wakikubaliupweke wa M'ngu k a t i k a k u u m b a , k u r u z u k u ,k u p o n e s h a k, u f i s h a ,n a k u l e t a m v u a . N . K . L a k i n i .w a l i k u w an i w a s h i r i k iv i l e v i l e , k w a sa b a b uy a k uwa na m a mb o y a k i i b a d a a m b a y o w a l i kuw a w a k i v i f a n y i av i t u v i s i o k u w a M ' n g u l K i t a b u h i c h i , k i l i c h o a n d i k w a k w a f u g h ay a k i a r a b u n a mw anac huoni m w e n y e k u fu a tw a m j u z i w a E l i mu ya hadithi za Mtume (S.A.W.) Sheikh MuhammadEsmaei El -a meer - E ly am anyE l s s a n -a n y , n i k i ta b u c h e n y e kumfundisha muislamu (imani yake safi kama alivyo taki" ka n a ku wa na im ani h i y o n a K u ra n i n a h a d i th i z a m tume Mu h a mm ad. K it abu k i n a fu n d i s h a h a y o k w a u s h uj aaw a mtu a s ie k hof u k wa a j i l i y a M ' n g u m a ta y o y a mw enyĂŠ ku ta ya.

Kw a s ababu y a u m u h i m' uw a k e s i k u s h a w i ri akuki ri ku ki sa w ahilis hanif ipo o m b w a k u fa n y a h i v y o n a rafi k: ya n g u m penz i m pen d w a k w a a j i l i y a M' n g u , mmoj a ka ti ka wajum be wa S a u d i .A ra b i a w a k u fu n z a U i sl amu Afri ka M as har ik i S h e i k h SA YY ID F AT H AH UD FIfN TH AN G A L B A O A W Y M .A. A L -AZ -H AR , C A IR O. N aku. n a si h i ms om aji uk is o m e k i ta b u h i c h i p a s i n a k u wa na

f i kra mb ay a k iny um e n a c h o k a b l a y a k u x i s q rn s s a babu mwenye tabia hiyo hauoni kabisa mwangaeâ wahaki.

Tabia hiyo ni ugonjwa wenye kurndiva mdjenye nao kuijuwa kama anavyokosa kuona mwangara lvajuwa mgonjwa wamachoI Mwisho Mola aumbao, Asafishe masikio, Mambo mema twambiwao, Tujuwe pakulekeza,

N a m u o m b aH i m a l i z a , Y a w em e n a k u s i k i z a , Tuweze kuyatimiza, J u h u d i rc tu R a b a na.

(Khatima) (Chozi ta Damu) { Ubaitiwa) (20}

Bismi llahi Rrahmani Rrahiim Na yeye {MUNGU} Ndie Mwenye kutakwa msada

UTANGULIZI N a m s h u k u r uM u n g u a m b a e h a k u b a l i u p w e k e s h a j i w a u o l a w ak e k ulok a k w a w a j a w a k e , m p a k a w a m k husu k w a u p w e k e s hjai w a l b a d a , k u m p w e k e s h av i k a m i l i fu , mb a l i n a k um f any ia we n d a n i ; w a s i mfa n y i e mw e n d ani w al a wa s im uom be pam o j a n a y e y o y o te , w a l a w a si te. g e m e ei l a j u u y a k e .w a l a w a s i k i m b i l i ek a t i k a h a l i y o y o t e ila kwa ke, wâla was im u i te i l a k w a ma j i n a me ma y ake. w a l a w a s i j i f i k i s h ek w a k e k w a w a o m b e z i , ( N i n a n i m w e . n y e k u o m b e a m b e l e y a k e p a s i n a l d h n i y a k e T TN a n ' n a amini kuwa: HAKUNAMola ila MUNGU {mmoja}Mola mwenye kuabudiwa, na kwamba Muhammad ni Mja w a k e . n a n i m t u m e w a k e , a m b a e a l i m u a m r i s h aa s e m e . ( S e m a s i j i m i l i k i i m a n u f a aw a l a m a d h a r a i l a a l i l o l j t a k a Mungu), Na Mungu atoshakuwa shahidiMungu amre hemu ye y e. najam aa w a k e , n a w e n y e k u mfu a ta y e ye, k a t i k ak u s a l i m i k an a a i b un a k u s a f i s h an y o y o .n a ( u c h a fu l w a k u a m i n ik i l a k i t u k i t i a c h o s h a l a .

W a b a a d a h u :H i k i n i : " k i s a f i s h oc h a k u a m i n i u c h a f u wEku to a m in; " k um e nip a s a k u k i tu n g a n a k u k a n i l a zi mu k uk i p a n g a ,k wa aiili y a n i l i o y a o n a n a n i k a y a j u ay a w aj a k u f a n y aw e n d a n i ( w a M u n g u ) k a t i k a m i j i n a v i j i j j n a k i l a ma h a l a ; ka t ik a Y em eni, n a S h a m , n a M i s ri . n a N a j d i , na T i h a m a , n a k a t i k a m a j u m b a y o t e y a K i i s l a m u .n a y o n i k uwa n a lt ik adi k wa ma k a b u ri . n a w a l i o h a y i , m w e nye

ku j i dai k uwa na uju z i w a ma mb o y a g h a i b u n a magunduo ( y a k i a j a b u l ,n a h a l i y e y e n i k a t i k a w a o v u ; h a i n g i i M s i k i t i w a W a i s l a m u ,n a w a l a h a o n e k a n ai k i r u k u uk w a a j i l i ya Mungu, wala akisujudu,hajui Sunna wala Kurani w a l a h a c h i k u f u f u l i w aw a l a h i s a b u . l k a n i p a s an i k a n u s h ea l i l o l a z i m l s h a M u n g u k u l i k a n y a . W a l a n i s i w e n i k a t i k a t v e n y e k u l i f i c h aa l i f o l a z i misha Mungu kulidhirisha.Basi juwa kwamba hapa kuna misingi mingi ambayonivikito vya dini, na nikati ya m am bo m uhim u a mb a y o k u n a p a s a k u y a j u a j uu ya wenye kupwekesha.

MSINGI WA KWANZA: " K i l a l i l o k w e n y e K u r - a n in i h a k i " Hak ik a k u m e j u l i k a n ak a ti k a l a z i m a z a di ni : K w a m b a k i l a k i l i c h o k w e n y e K u r-a n i n i h a ki si bat i l i , n i k w e l i s i u r o n g o , n i u o n g o fu s i u p o te v u , ni uj uzi s i u j i n g a ,n i y a k i n i h a k u n a s h a k a n d a n i y a k e . Ms i ngi huu n i msingi ar nbaohau ti mu uislamu wa yoyote wala imani ya ke ila k wa k uuk i ri , n a h i l i n i j a m b o l i l o k u b a l i w a . n a h a kunandani y ak e .

MSINGI WA PILI:

"Mitume waliletwa kuwaita watu kwenye kupwekesha Mungu kwa kupwekesha lbada" Hakika mitume wa Mungu tangu wa kwanza. wao mpaka wamwisho wao: walitumwa kwa ajili ya

kuwaita waja kwenye kumpwekesha Mungu kwa kurnpwekeshea |BADA. Nakila mtume jambo lakwanza afifob i sh i a hodi m as ik lo y a w a tu w a k e , n i k u w a a m b i a (E nyi watu muabuduni Mungu hamna Mungu asie kuwa yeyel (Kw a m ba m us iabud u i l a MU N GU { m m o j a ) { Kw amba rn u mu a buduM UNG U n a m u m u o g o p e n a m u n i ti i mi mi l .

Na hili ndilo lif i l o b e b w a n a n e n o J a : " L A ILA H A ILLA LLAHU". Hakika mitume waliwaita watu wao, kwen ye ku l is em a neno hil i n a k u l i a mi n i ,s i o k u fi n e n atu kw a u l i mi . N a r naanay Ê ne n o h i l o , n i k u m p w e k e s h aMU N GU kwa uola na kwa IBADA, Na kukikanya chenye kuabub u d i w a k is ic ho k uwa y e y e n a k u j i k e n g an a c h o .

Na as li hii haina ma p i n g a n ok a ti k a i l i l o l i b e b a w al a haina shaka, katika kuwa haitimu imani ya mtu yoyot€ m p a ka aijue na aihaki k i s h e .

MSINGI WA TATU: "Vigawanyo vya kupwekesha" Kupwek es hani v i g a w a n y o v i i l i : KIG A W A NY O C H A K WA N Z A T N i k u p w e kesha u ungu. na uum ba j i , n a u p a j i Bl Z Kl .

Na maana yake ni kwamba, Mungu peka yâke ndie mu u mbaji wa ulim we n g u , n a n d i e m o l a w a o n a m pai i R I Z K Iw â o . i a s h i ri k i s h a j in a w a l a haw aN a hili hawalik an u s h w mfa n yi i M UNG U. k at ik a l o , m w e n d a n i , b a l i w a o n i wenye k u l i k i r i h i l i k a m a i t a k a v y ok u j a k a t i k a M S I N G I W A N ' N E .

NA KIGAWANYO CHA PlLl: Ni kupwekesha lB,ADA. Na maana yake, nikumukhusu Mungu peke yake kwa IBADA zote ambazo utakuja upambanufu wazo. Basi hili (la IBADA) ndilo wa lilo mfanyia Mungu wendani na neno "MWENDANl" lina shiria kumkiri Mungu mtukufu.

Mitume walitumwa kulithubutisha la kwanza; na kuwaitawashirikishaji kwenye lapili, kama kusema kwao.

K u w a m b i a w a s h i k i s h a l i : " J e ( k u k h u s u ) T V l u n g uk u n a shaka, mwenye kuumba mbinEu na ardhi? anawaita ifi awaghufiriemadhambi yenu" SURA: 14 aya 1O. "Je kuna muumbaii asie kuwa MUNGU anae waruzuku mbinguni na nchini? Hakuna Mungu ila yeye .

N a k a t i k a k r - r w a k a t a z ak u s h i r i k i s h a I B A D A . S U R A : 35 aya 3. Mungu amesema: "Na hakika tumelitumia. kila taifa. mtume"'Kraiamba muabuduni Mungu na mumuepuke shetani -- SURA: 16 aya 36 yaani hali y a k u y a a r n b i am a t a i T a y a o": M U A B U D U N I M U N G U " b a s n imeonyesha kwa kusema: "Katika kila taifa" kwarnba mataifa yote hayakupelekwa mitume ila kwa sababu ya kuwataka kumpwekesheya(MUNGU) IBADA. sio kuwataka kujulisha kuwa Mungu ndie alie umba ulimwengu. nakwamba yeye ndie mola wa wambingu na n'chi. Kwani wao niwenye kulikiri hili; na kwa hivyo hazikuja aya kukhusu hili mara nyingi ila kwa temko la kuthibitisha. kama: {ie kr.rna mwenye kuumba asie kuwa Mungu

SURI: 35 Aya 31.

(Je kukhusu Mungu kuna shaka; muumbaii w a m b i n g un a a r d h i ? l S U f , A ; 1 4 A y a 1 0 . ( J e a s i e k u w a M u n g u ,n i m f a n y em t a w a l a .m u u r n b a j i wa mbinguna ardhi) SURA:6 Aya 14

(Huku ni kuumba kwa Mungu, basi nionyesheni. ki tu g a ni wam eum ba w a s i o k u w a y e y e ) S U R A: 3 l A ya 11. {N iony es heni,k i tu g a n i w a me u mb a k a ti k a a rdhi l A u w a n a u s h i r i k am b i n g u n i ? { H u k u n i } k u u fi z a k i k u w a t h i b i t i s h i a w a o k w a s a b a b uw a o n i w e n y e k u l i k i r i h i l o .

Nak wahiv i ut ajua k u w a w a s h i ri k i s h a j ih a w a kufanya ma sa n am u,wala haw a k u y a a b u d u .w a l a h a w a k u mfanya m a s i h i ( I S S A ) n a m a m a k e ,w a l a h a w a k u w a f a n y aM a l a i ka , n i wendani wa M u n g u k w a k u w a w a me w a s h i ri ki sha w a o k a t i k a u u m b a j i w a m b i n g un a a r d h i ! B a l i w a l i w a f a nya wao {hivyo) kwa sababu ya kuwa wâo wôna wa ku ru b i sha k wa M ung u , k a m a w a l i v y o s e ma ; w a o ni w en ye kum k ir i M ungu kw e n y e y a fe y a l e ma n e n o yao ya k u f u r u , n a k w a m b a w a o n i w a o m b e z ik w a M u n g u !

Mw eny e ez i M un g u a rn e s e m a :(N a w a n a a b u d u.asi e ku wa M ungu v is io wa d h u ru w a l a k u w a fa an a w a n asema: hawà ni waombezi wetu kwa Mungu. Sema munarnuefeza M u n g u a s i o y a i u a m b i n g u n i w a l a a r d h i n i T K u t a k a t an i k w a k e n a k u t u k u k am b a l i n a w a n a o m s h i r i k i s h a :S U R A 1 OA y a 1 8 .

Mu ngu am ef any a .k u l e k u fa n y a k w a o w a o mb ezi ,ni SH IRKI na ak aiit ak a s a n a y o . k w a s a b a b u h a to o mbea. kw a ke y oy ot e pas ina l d h n i y a k e , v i p i te n a w a n a j i thubuti sh i a w aom bez i as io ku w a ru h u s uk a ti k a ma o mb e ri w al a wasio kuwa wasawa nayo; wala wasio watosheleza na Mu n g u choc hot eT

MSINGI WA N'NE: "Washirikishajw i a n a k i r ik u w a M u n g u n i m u u m b a i i w a o ".

Hak ik a wa s hir i k i s h a j i a mb a o Mw e n y e e z i M ungu a l i p e l ek am it um e k wa o , n i w e n y e k u k i ri k w a mb a : M' ngu n i mu u m baji wao. " N a l a u k a m a u n g e w a u l i z aw a o : N i n a n i a l i e w a u m b a ? W a n g e s e m a :N i M ' n g u { S U R A : 4 3 A y a 8 7 ) .

N a k w a m b ay e y e n d i e a l i e u m b a m b i n g u n a n c h i : "Na lau kama ungewauliza ninani alieumba rn b i n g u na nc hi? wa n g e s e m a : a me z i u mb a z o mw enye n g u v u m j u z i " S U R A :9 A y a 4 3 .

N a k wam ba y ey e n d i e m w e n y e k u ru z u k u ambae anakitoakilicho hayi kwenye kilicho kufa, na anakitoa k i l i c h o k u f a k w e n y ek i l i c h o h a y i ; N a k w a m b a y e y e n d i e mw e n y e k upangam am b o mb i n g u n i n a a rd h i n i . N a kw am b a y e y e n d i e m w e n y e k u m i l i k i m a s i k i z in a m a a n g a l i z i n a n yo y o.

"Se m a ninani m w e n y e k u w a ru z u k un y i n y i k w enye mbingu na ardhi? au ni nani mwenye kumiliki masikizi n a m a a n g a l i z i ?N a n i n a n i m w e n y e k u t o a k i l i c h o h a y i kwe n ye k ilic ho k uf a? N a n i n a n i mw e n y e k u to a ki l i cho ku fa kweny e k ilic ho h a y i T N a n i n a n i m w e n y e k u p anga m a m b o ? W a t a s e m a :N l M U N G U , { B A S I ) S e m a : ( J e } h a m u o g o p i ? "S U R A : 1 0 A y a 3 1 .

"Sema: Ni yanani ardhi na walio ndani ikiwa : i y a M ' n g u . S e m a :h a m u w a i d h i k i ? m n a j u a ?W a t a s e m a N Sema ninani mola wa mbingu sabana mola wa arshituk u f u ? W a t a s e r n a :N i z a M ' n g u . S e m a : ( J e ) h a m u o g o p i ?

S e m a : n i n a n i u l i o m k o n o n im w a k e u f a l m e w a k i l l a k i t u n a e a n a h i f a d h iw a l a h a h i f a d h i w i .i k i w a m n a j u a T W a t a semani wa M'ngu: Sema (BAS|l vipi mna danganywa?

SURA:23 Aya 84 - 89 N a h u u n d i e F i r - a u n a ,p a m o j a n a k u t o p e a k w a k e kwenye ukafiri, nakudai kwake madai rnaovumno. na k u t e m k ak w a k e n e n o b o v u s e n a .a n a s e m aM ' n g u k u k h u s u y e y e ,h a l i y a k u e l e z a k h a b a r iy a M u s a ( A . S , ) :" H a k i k a u m e j u a ( k u w a ) h a k u z i t e r e m s h {ah u j a ) h i z i i l a m o l a w a m b i n g un a n c h i { h i z i } n i d a l i l i " S U R A : 1 7 A y a 1 0 2 .

Na alisenta lblisi; "Hakika mimi ninamuogopa M ' n g u m o l a w a v i u m b ev y o t e " - S U R A : 5 9 A y a 1 6 , A l i s e m a t e n a : " E w e m o l a w a n g u k w a s a b a b uy a kunipotezô, . ," SURA: 17 Aya 39, Alisema tena: "Ewe lnola wangu nipa muhula' ( S U R A :1 5 A y a 3 6 1 N a k i t t am s h i r i k i s h a jni i m w e nye kukiri kwamba M'ngu ndie muumbaji wake, na muumbajiwa mbingu na nchi, na ndie mola wazo na ndi e mo l a wa z iliz omo n d a n i y a z o n â n d i e m w enye k u w a r u z u k uw a o . N a k w a h i v y ow a l i w a t o l e ah u j a n r i t u m r k w a k u w a a m b i a :" ( J e l M w e n y e k u u n r b a n i k a m a a s j e u m b a ? " S U R A ; 1 ô A y a 1 7 . N a k w a k u w a a r n b i a":H a k i k a m n a o waom ba was io k u w a M ' n g u h a w a to u rïb a n zi na h a t a k a m a w a n g e k u s a n y i k ka w a ( A J l L l ) y a h i l o , S U R A .

23 Aya 73.

N a w a s h i r i k i s h aw j i o t e n i w e n y ek u l i k i r ih i l o h a w a l i kanushi, MS]NGI WA TANO: " M s i n g i w a l b a d a n i k u m p w e k e s h aM ' n g u " .

Hakika lbada ni upeo wa mlangowa kunyenyekea n a k u j i d h a l i l i s h an, a w a l a h a l i k u t u m i w a( n e n o h i l i ) i l a k w a k u m n y e n y e k e aM ' n g u , k w a s a b a b uy e y e n d i e m w e n y e k u p a n e e m ak u b w a . N a k w a h i l o a m e k u w a m w e n y e h a k i y a m w i s h o w a u p e o w a k u n y e n y e k e w ak a m a i l i v y o k a t i k a ( k i t a b u A l k a s h a)f. K i s h a . h a k i k a k i c h w a c h a i b a d a n a m s i n g i w a k e n i k u p w e k e s h a( l b a d a ) k w a a j i l i y a M ' n g u , a m b a k ok u n a f a h a r n i s h wnaa n e n o l a k e a m b a l o mitume wote wameitakwenye neno hilo: Nalo ni neno ( H a k u n aM u n g u l l l a la "LA ILAHA ILLA LLAHU" ( A l l a h u) .

N a m a k u s u d i w na i k u i t a k i d im a a n ay a k e .n a k u f a n y a k u l i n g a n an a l i t a k a v y o ,s i o k u l i s e m a k w a u l i m i t u . N a m a a n a y a k e : N i k u m p w e k e s h aM ' n g u k w a i b a d a n a k w a u o l a , n a k u m k a n u s h ay o y o t e , n a k u w a m b a l i n a y o y o t e m w e n y e k u a b u d i w aa s i e k u w a y e y e . N a h a k i k a m a k a f i r i w a l i y a j u a m a a n a h a y a , k w a s a b a b un d i o w e n y e f u g h a y a k i a r a b u , w a k a s e m a :" ( J e ) a m e w a f a n y aw a u n g u n i M ' n g u m m o j a ? H a k i k ah i l i n i j a m b o l a a j a b u SURA: 3 8 Aya 5.

SAMPULI ZA IBADA: . B a a d ay a k u f a h a m u m i s i n g i j u w a k w a m b a M ' n g u a m e i f a n y ai b a d a k u w a n a s a m p u l i n y i n g i : -

A:

ZAKIKUAMINI: Nahizc ndizo msingi wa ibada, nako nikuamini kuwa M'ngu ndie mola wa pekeĂŠ arnbae ndie mwenye kuumba na {mwenye} killa jambo, na nimiliki yake kufaa na kudhuru. nakwa' mba yeye ndie ambae hana mshirika wake. wala haombei mbele yake yoyote ila kwa idhni yake. na kwamba hakunii mwenve kuabudiwa kwa haki asie kuwa yeye. na yasio kuwa hayo katika yenye kulazimianana uola.

B.

ZAKIMATEMSHI: Nako ni kutemka neno la kupwekesha, kwani mwenye kuamini yalitajwa na wala siyatemke, haihifadhi damu yake wala mali yake na huwa ni kama lblisi kwani yeye anaamini umoja wa M'ngu kamwe anaukiri kama tulivyo tangulia kumsema, isipokuwa yeye hakufuata amri ya M'ngu kwa hivyo akawa kafiri. Na mwenye kutemka na asiamini anaihifadhi damu vake na mali yake na hisabu yake iko juu ya M'ngu, na hukmu yake nt hukmu ya wanafiki.

C.

Z A K I M U I L I :K a m a k u s i m a m a ,n a k u r u k u u ,n a k u s u j u d u k a t i k a s w a l a . N a n i k a t i k a h i z o : k u l u n g a ,n a ' k a z i z a h i j a ,n a k u t u f u .

D.

ZAKI MALI: Kama kutoa fungu la mali, kwa kufua t a a l i l o l i a m r i s h aM ' n g u ; n a s a m p u l iz a w a j i b u , n a ye n y e k upendek e z w a k w e n y e m a l i n a m i i l i na vitendo,ni nyingi sana fakini hizi ndizo mrihimul , , M I T U M EW A L I T U M W A K W A A J I L IY A K U I T A K W E N Y E K U M P W E K E S H AM ' N G U K W A I B A D A "

Na y ak is ha k ut h u b u tu ma mb o h a y a , i u a k wamba M'n g u am ewat um a m i tu m e , tA .S.! ta n g u w a m wanzo

wa o rnpak a wa m w i s h o w a o , k u w a i ta w a tu kw enye ku mp w ek es ha M ' ngu k w a l b a d a , s i o k w e n y e k uthubuti sh a kuwa y ey e M ' ng u a me w a u m b aw â o , n a k a ma hi l o, s a b a b uw a o n i w e n y e k u l i k i r i h i l o , k a m a t u l i v y o t h i b i t i s h a n a t u k a k ar i r i.

N a k w a h i v y o w a l i s e m a :" J e ) U m e t u j i l i a s i s i i l i t u m u a b u d uM ' n g u p e k e y a k e ? " S U R A : 7 A y a 6 9 y a a n r ( u m e t u j i l i a ) i l i t u m p w e k e s h e ey e y e i b a d a n a t u m u khusu yeye kwa hio ibada pasinawaungu wetuT Kwa h i v y o h a w a k u k a t a ai s i p o k u w a l a m t u m e k u t a k a k w a o k u p w e k e s h ai b a d a k w a M ' n g u .

Na wala hawa kumkanyaM'ngu, na wala hawak u s e m a :y e y e M ' n g u h a a b u d i w i ,k a m w e w a l i k i r i k u w a y e y e a n a a b u d i w a ,n a w a k a k a n u s h ak u w a y e y e n i w a k u . p w e k e s h e w al b a d a . K w a h i v y o w a k a a b u d u p a m o j a n a M ' n g u a s i e k u w a y e y e , n a w a k a m s h i r i k i s h ap a m o j a n a y e y e a s i e k u w a y e y e , n a w a k a m f a n y i ay e y e w e n d a n i . k a m a M ' n g u a fi v y o s e m a : " M u s i m f a n y i e n iM ' n g u w e n d a n i n a h a l i mnajua". SUffA: 2 Aya 22.

Y a a n i n a h a l i n y i n y i m n a j u ak u w a h a n a m w e n d a n i .

N a w a l i k u w a w a k i s e m a k w e n y e ( t a l b i y a) ( k u i t i kial kwao kwaajiliya hija: "Tuna kuitikahuna mshirika i l a a l i e w a k o m s h i r i k a ,u n a e m m i l i k ni a a s i e m i l i k i " .

Na alikuwa mtume akiwasikia wakinena: "LA "HUNA MSHIRtKA" akisema SHARIKA [AKA" ( M t u m e l ; " H a k i k a w a n g e k u w a w a m e m p w e k e s h a( a l i e tu ku ka ut uk uf u wak e ) fa u k a m a w a n g e w a c h a k u sema k w a o : { I S I P O K U W AA L I E W A K O M S H I R | K A } ,

10

K w a h i v y o k u l e k u l ek u s h i r i k i s h ak w a o M ' n g u n d i k o k u m k i r ik w a o M ' n g u .

M ' n g u a m e s e r r r a" :W A K O W A P I W A S H I R I K I S H W A W E N U A M B A O M L I K U W AM K I D A I { k u w aw a o n i w a s h i ' r i k a w a M ' n g u ) S U R A :6 A y a 2 2 "Nakutasefflwa: rn,ashirikishwa wenu waiteni wakawaitâ na wasiwaitikie" SUBA: 28 Aya 4.

"Sema waiteni washirikishwa wenu kisha mnlchimbie na msinipe nrda" SURA: 7 Aya 194.

Kwa hivyo krrlekule kufanya wendani, ni kunrkiri M'ngu. Na wala hawakuwaabudu wenye kr.rshirikishwa. kwa kr,rwa nyenyekea na kwakrrjikurubisha, kwa kuwae k e a n a d h r i n a k u w a c h i n j i a i l a k w a k r r i t a k i d ik w a o k w a ' m b a : h a o . w e n y e k u s h i r i k i s h w a w a n a w a k t r r u b i s h aw a o kwa M'ngLr nawatawaombea wao kw'ake. Kwa hivyo M'ngu akawatuma rnitume waamrishe kuwachwa lbada ya chochote kisichc kuwa yeye, na wabayini kwamba i t i k a d i h i i a r n k r a y ow a n a i t a k i d i k w a w a s h i r i k i s h w a n i b a t i l i , n a k w a m b a k u j i k r r r r r b i s h ak w a o n i b a t i l i . n a k w a rnba haliwi ila kwa M'ngr-rpeke yake na httku ndiko ku:wekesha ibacla. Na walikr-rwa ni wenye ktrkiri upwekeshaji kanra ulivyo jlrwa katika msingi wanne wa uola, nao ni kwarntra M'ngu ndie muurnbaji peke yake na nrwenye kuruzuku peke yake.

Na kyuahili r-rtajua kwamba uprrrekeshaji ambao mitume waliwaitia wao, tangu wa nlwanzo wao nae ni mpaka wa' mwisho wao nae ni MuhaNuhu (A S.) mrrrad (S.A.W.) niupwekeshaii wa ibada. Na kwa

11

h i vyo m it um e walik u w a w a k i w a a m b i a w a o : " KW A MB A MSIABUDU ASIE KUWA ALLAH" "MUABUDUNI MUNGU HAMNA MUNGU ASIE KUWA YEYE".

N a hak ik a wali k u w a mi o n g o n i m w a w a s h i ri ki shaj i w e n ye k uabudu m a fa i k a ,. n a w a k i w a l i n g a ni a w ao WAKATI wamaihida. Na wenye kuabudu mawe na wakiyaomba kwenye magumu; kwa hivyo mwenye ezi M'ngu a ka mtum a M uham ma d (S .A.W .) a w a i te w a o kw enye ku mu a budu M ' ngu p e k e y a k e , w a mp w e k e s h e e yeye i b a d a k am a waf iv yo m p w e k e s h e a u o l a y a ani uol a w a mbingu nan' c hi. N a w a m p w e k e s h ej u u y a m a ana ya ma o ngoii y a neno l a : " L AIL A H A IL L AL L A H U " hal i ya ku a mi ni m aana y ak e n a k u fa n y a k u l i n g a n a n a mael ekezwa yake, na wasimlinganie pamoja nayey€ yoyote.

N a m weny eez i M ' n g u a me s e m a ; An a y e y e u l i ngani zi wajibu wao kwa chochote."SURA: 14 Aya 14. Na wa h a ki na am bao m n a w a l i n g a n i aw a s i o k u w a y e y e haw aM'n g u am es em a: " N a j u u y a M' n g u te g e m e a n i mki w a n i wa u m ini" S URA : 5 Ay a 2 2 . Y a a n i , n i k a ti k a s h arti ya u kwe l i k at ik a k um u a m i n i M' n g u , k u to te g e me a i l a i uu yake, nawampwekesheyeye kwa tawakul: kama inavyo kumpwekesha yeye kwa dua, na kuomba msamaha.

N a M ' ngu ame w a a m ri s h a w a j a w a k e w aseme: " I Y Y A K A N A ' B U D U " p e k e y a k o t u n a k u a b u d u ,w a l a hawi mkweli mwenye kunena hili mpaka ampwekeshee M'ngu ibada, na ikitokuwahivyo atakuwa mrongo, mwenye kukanywa kunena neno hiti; kwa sababu maana yaÊe ni: tuna kukhusu wewe kwa lbada, flâ tunakupwe. kesha wewe kwayo pasina yoyote.

Nayo ndiyo maana ya kusema kwake: "Peke yangu n i a b u d uni" S URA : 2 9 Ay a 5 6 . N A : " P e k e y a n g u ni ogo-

12

peni" SURA: 2 Aya 14. Kama inavyo julikana katika Elmu ya Bayani; kutangulizaambacho haki yake nikucheleweshwa kuna maanisha kukhusu, yaani Msimuabudu ila M'ngu wala msimuabudu asie kuwa.yeye, wala msir h u o g o p e a s i e k u w a y e y e , k a m a i l i v y o k w e n y e { K a s h a f} .

Kumpwekesha M'ngu kwa kumpwekeshea lbada hakutimu ila maombi yote yawe nikwake, na kuita kwenye rnashida na raha hakuwi ila kwa M'ngu peke yake. na kuomba msada kuwe kwa M'ngu peke yake. Nakutegernea kuwe kwa M'ngu, na nadhiri nakuchinja kuwe ni kwa ajili ya M'ngu, na sampuli zote za ibada: kunyenyek e a , n a k u s i m a m a k w a k u j i d h a l i l i s h ak u w e n i k w a a j i l i ya M'ngu, na kurukuu na kusujudu na kutufu na kujitoa nguo na kunyoa nô kupunguza nywele {KUBIRA} yot€ y â s i w e i l a k w a a j i l i y a M ' n g u m t u k u fu .

Na mwenye kufanya lolote katika hayo kwa aiili ya kiumbe hayi au maiti au kisicho kuwa naroho au chochote. huwa ameshirikisha katika ibada. Na huwa mwenye.kufanyiwa mambo hayo ni M'ngu wa wenye kumuabudu yeye, ni sawa awe rnalaika au mtume, au waliyi, au mti, au kaburi, au jini au hayi au maiti: na huwa. mwenye kuabudu kwa ibada hii yaani kwa sampuli yo" yote ya lrizo. ni mwenye kukiabudu kiumbe kile tena mwenye kumshirikisha M'ngu, na angamkiri M'ngu na angarnuabudu, kwani kukiri. kwa washirikishaji. M'ngu na kujikurubisha kwao kwake hakukuwatowa n je ya {shirki} na lnjel ya kupasa kumwaga dan'ru zao na kuchukuwa watoto wao rnateka na kuchukuwa mali yao hali yakuwa ni ghanirna ya Waislanru.

Mweny e ez i M ' ngu a me s e m a : " M i mi n i m w e nye k u j i to sh arnno wa was hiri k an a s h i rk i " w a l a M' n g u h aku-

13

b a l i i b a d a y o y o t e a l i o s h i r i k i s h w ak a t i k a y oy o y o t e a s i e k u w a y e y e " W a l a h a m w a m i n iy e y e a l i e m u a b u d up a m o j a n a ye y e m wengine.

K um k ir i M ' ng u h a k u to s h i k a ti k a k u p w ekesha.

L i ki s ha k ut hibit ik ia k w a m b a w a s h i ri k i s h ak w a o w endani ka ti k a v ium be k wen y e i b a d a , w a l a tk u k i ri k w a ol hakukuwatoshelezeachochote na M'ngu, na kwamba kuwaa b u du hao ni k uf e k u i ta k i d i k w a o j u u y a h a o , k w amba w a n adhur u na wan a n u fa i s h an a k w a mb a w a o w anaw aku ru b is hawao, - n a k w a mb a w a o w a ta w a o m beaw ao kwa M ' ngu, k wa h i v y o w a k a w a c h i n j i a v i c h i n j w a, na w a kawaf any iaT W A W A F , n a w a k a w a w e k e an a dhi ri , na w a k a s i m a m ah a l i y a k u j i d h a l i l i s h a w , a n y e n y e k e v uk w a a j i l i y a k uwat um ik aw a o , n a w a k a w a s u j u d i a .N a pamoj a n a h ay a y ot e wâo n i w e n y e k u m k i rT aM' n g u u ol a na kwa mba y ey e ndie Mu u mb a j i , l a k i n i w a o w a l i poshi ri . k i s h a n a w a l a h a k u k u h i s a b i w ak u k i r i k w a o h u k u k w a sa b a b u v it endo v y a o v i me k u k a n u s h a .Kw a h i v y o hakuku w af aa wao k uk i ri u p e k e w a u o l a . Kw e n i k a i da ya Mwe n y e k um k ir i M ' n g u k w a k u m p w e k e s h e a u ol a; nl ampwekesheyeye kwa kumpwekesheaibada, akitofanya h i vyo , k uk ir i k wa k w a n z a k u ta k u w a b a ti l i , n a haki ka wa ta jua hilo hali na o w a k o j u u y a mi ta b a k a y a moto na w a ta s em a:" T una a p a k w a mb a h a k i k a tu fi k u w a kw enye u p o tev u waz i t ulip o k u w a tu k i w a l i n g a n i s h a n y i nyi na mo l a wa v ium be v yo te . SU R A : 2 6 A y a : 9 7 -9 8 .

Pamoja na kwamba wao hawakuwalinganishawao na yeye kwa killa upande; hawaku wafanyawao ni w a u m baji, wala ni w a p a j i ri z k i . l a k i n i w a o w a fi j ua na h a l i w ak o ndani y a u k e o w a j a h a n n a m k w a m b a kuchan g a n y a, k wao k uk iri , n a c h e m b e m o j a k a ti y a chembe

14

za shirki katika kuipwekesha lbada, kumewafanya wao nikama aliewafanya masanamu ni sawa na mola wa yiumbel M U N G U a m e s e m a : " N a w a l a h a w a a r n i n iw e n g i w a o .

MUNGU. ila huwa ni washirikishaji" yaani "hawakiri wengi wao, katika kumkiri Mungu. nô katika kwamba yeye amewaurnba wao na ameumba mbingu nâ ardhi ila na wao huwa ni washirikishaji kwa kuabudu masanamu, Karnwe Mungu ameiita, Riya katika twaa (SHIRKl) pamoja na kwarnba mwenye kufanya twaa, hakurrrkusudia kwayo asie kuwa MUNGU IVîTUKUFU,na hakika tu ametaka daraja kwa hiyo twaa katika nyoyo za watL, Mwenye riya huwa amemuabudr-rMungu sio asie kr-rwa yeye, lakini yeye amechanganya lbada yake na kutaka daraja katika nyoyo za watu, kwa hivyo hakukubaliwa ibada, na Mungu ameiita shirki kama alivyo pokea M u s f i n r k a t i k a h a c l i t h iy a A b i h u r a y r a h " ( R A . I a n r e s e m a ' Mtunre amesema (S.A.W,) "Anasems Mungu: Mimi ninrwerrye kufitosha rrrno na washirika na shirki" Mwenye kufanya amafi na akanrshirikisha katikayo pamoja n a n r i a s i e k u w a m i t t r i n a r r r u a c h ay e y e n a s h i r k i v a k e " .

Kamwe Mungu arnekuita. kumpa (nrtu) jina la 'Abdul-harithi {nrja wa harith) shirki', kanra alivyo sema Mungu: "Alipowapa wao mwerrra walinrfarryia wendani katika aliowapa SURA 7 Aya 19O. Hakika amepok e a I n r a r n LA r hmed na Tirnridhy katika haclithiya samrah kwarnba rntutne (S,A.W.) anreselna: "alipoclrukLra hawaa (rnimbaI na alikuwa harnponei lrrtoto alitenrbe. lewa na lblisi na akanrwanrbia hatopona tlltoto wako rnpaka unrwite {Abdul harith} hapo hawa akanruita (hivyo) na akapona. Na lilikuwa hilo ni katika wahyi

15

wa sh e t wani na am r i y a k e . H a p o Mu n g u a k a te r emsha a yâ h i z o. Na ak ak uit a k u i ta h u k u n i s h i rk i n a a li kuw a l b l i si a m eiiit a ( A l- ha ri th l . N a k i s a (h i k i k i k o kati ka (Ki ta b u l { A l- dur r il- m a n th u ri }n a k i s i c h o k u w a h i k o . " K u i t a k i d i a s i e k u w aM u n g u n i s h i r k i " Hakika umejua kwa haya yote: kwamba mwenye k u i t a k i d i m t i a u j i w e , a u k a b u r i , a u m a l a i k a ,a u i i n i , a u a l i e h a y i au m ait i: k uw a { c h o c h o tek a ti k a h îv y o } k i nafaa a u k i n a d h u r ua u k u w a k i n a k u r u b i s h ak w a M u n g u , a u kinaomba kwa Mungu katika haja yoyote kwenye haia za ki l i mwengu, k wa k u j i o mb e a k w a c h o tu , n a k u taw ai s i p o k u w al i l i l o k u j a k a t i k a h a d i t h i sali kwa Mungu a mb a yo ina m aneno k a ti k a k u k h u s u mtu me M u h a mmao (S.A.W.l au kama hilo hakikayeye huwa ameshiriki sh a pam oja na M ' n g u mw e n g i n e , n a h u w a a m e i taki di a m b a l o s i h a l a l i k u l i i t a k i d i ,k a m a w a l i v y o i t a k i d iw a s h i r i ki sh a j i m as anam ul L i c ha m weny e k u e k a n a d h i ri . k w a m a l i y ake na mtoto wake, kwa maiti au kwa alie hayi, au akataka kw a ma it i huo am bal o h a l i ta k w i i l a k w a Mu n g u k wenyo ma h i ta ji: k am a af iy a y a m g o n j w a w a k e , a u k u j a asi ekuwako wake au kupata lolote katika matakwa yake, h a ki ka hio ndio s hir i k i e n y e w e , a mb a y o w a l i k u wa, au wako, juu yake wenye kuabudu masanamu.

Na kueka nadhri kwa mafi juu va maiti na kama yeye {maiti) na kuchinja {mnyama} juu ya kaburi, na kutawasali,kwafo, na kutaka mahitaji kwalo, ndilo hasa wa l i l o kuwa wak ilif an y a (w a tu w a z a m a z a j a h i l i y a . l si po. kuwa walikuwa wakiwafanyia walio waita masanâmu.

Na watu wa makaburi wamemfanyia wanaemuita waliyi

16

na kaburi, na mash-had,na majina hayana athari yoyote wala hayabadilishi maana kwa dharura ya kilugha, na ya kiakili. na yâ kisharia. Kwani mwènye kunywa ternbo na akaliita maji hawi amekunywa ila tembo, na mateso yake ni mateso. ya mwenye kunywa tembo, na pengine yeye yatazidi mateso yake kwa ajili ya udanganyifu na urongo wa kuita.

Na hakika imethubutu kwenye hadithi kuwa "Watakuja watu watakao kunywa tembo wakiliita kwa lisokuwa jina fake, na mtume amesema kwefi; kwani yamekuja mapote ya wâtu wenye kunywa tembo na kuliita {NA B I I DH} . Na w a k w a n z a a l i e k i i ta c h e n ye hasira za Mungu na kumuasi yeye, kwa majina yenye kupendeza kwa wenye kusikia, ni lBLlSl (Mungu amfaani! ". Kwani yeye a limwambia baba wa viumbe (ADAM) {A . S . } " E we A da m s i k u o n y e s h mti i w a ma i s h al ya ku d u mu na uf alm e us io to w e k a ? " S U R A: 2 O A y a 1 2 0 .

Kwa hivyo akauita, mti ambao Mungu amemkataza Adam ku u k ur ubia. m t i wa m a i s h a y a k u d u mu , k w a a j i l i ya kuivuta tabia yake kwenye mti huo, na kwa aiifi ya kut iki sa b i dii k wa ajili ya k u u k u ru b i a n a k w a a j i l i yô kumd a n g a ny ay ey e k wa ji n a a l i l o l i z u a l a m ti h u o , k a m a ambavyo ndugu zake wenye kumfuata yeye wanaiita bangi : (TONG E LA RA HA ). N a k a ma a m b a v y o ma d halimu wanaziita, wanazozlpokeakatika mali ya watu kwa d hul ma (ADA B U) . W ana s e mâ a d a b u y a k u u w a , a d a bu y a ku i b a , adabu y a t uhu ma , k w a k u b a d i l i s h a j i n a l a dhuluma kwa jina la adabu. Kama wanâvyo badilisha baadhi ya vyenye kupokewa kwa jina la "Kunufaisha au u chun g a j i , na baadhi ny e n g i n e k w a j i n a l a a d a b u ya vipimo na mizani. Na majina yote hayo, kwa Mungu. ni dhuluma na uadui kama anavyo iua yoyote afie nusa

17

harufu ya Kurani na Hadithi, na yote hayo yarnechukuliwa kwa lblis, alipouita mti ulio haramishwa, mti wa maisha ya kudumu. Na ni kama hivlfo kuiita kaburi (ft{ASH-HAO} na wenyê kuitakidi kwa aliye ndani yake (WAl-lYll, hakuitowa nje ya iina la sanamu kwa sabebu wao wânayafanyia hayo makaburi kama waehlrikiËhêii wanavyo wafanyia masanamu, nô wanayatufu hayo makaburi karna mahujaji wanavotufu nyumba ya mwenye ezi M'ngu tukufu na wanayashika tkwa kuyatu. kuzal karna wanavyo shika mahujaji nguzo za Al-kaba. na wanasenila nê maiti kwa maneno ya ukafiri, kama ku sem a k wao: " J U U Y A M ' N G U N A J U U YA K O" na wânawâitd Katika rnashida kwa majina yao na karna h a y o ,n a k i l a t a i f a l i n a m t u l i n a y e r n l i n g a n i a .

W a t u w a l r a k i n a I n d i a w a n a r n l i n g a n i aA B D U L KADIRI l-JlYLY, Na watu wa majabali ya tiharna wâna ka ti k a k ila m ji ma i ti w a n a e m l i n g a n i a k w a j i na l ake, wanasema "Ewe Zaylait" "Ewe IBNUI--UJAYLI" Na watu wa Maka na TWAIF: "Ewe IBNUL-ABBAAS" Na wa tu wa M is r i " E w e R l F A Al l " " Ë w e B AD AW Y " N a watu wa YAMAN: "Ewe IBNU AI--WAN".

Na katika kila kijiji kuna maiti wanawaita na kuwalingania na kuwatarajia kwa ajili ya kuvr.rta kheri au kuondoa shari.

Na hivi ndivyo halisi walivyokuwa wakifanya washiril'.ishaji masânamu; karna tulivyosema katika ma shair i y a k inajdi : Kwayo waffteyaregesha,ya suwaa na kamëye.

Yaghutha na wudi kisha, si wudi ya nipendae, Kwenye ya kuhangaisha,wameita majinae, Kwïta ahitaiiae, pekee muhitaiiwa.

18

Maranyingi vichinjwao, wachinjiwa kwa juhudi, Hachinjiwi M'nguwao, kwa ujinga na kusudi, Niwangapi watufuo, makaburi maridadi, Washika kwa taabudi, nguzo yalio jengewa. .Aki s em ak uwa m im i n i m e c h i n j a k w a a j i l i y a M ' ngu t u n a n i m e t a j aj i n a l a M ' n g u j u u y a k e m w a m b i e n i k w a n i n i u l i k i k u r u b i s h a , u n a c h o k i c h i n j a ,n a m l a n g o w a k a b u r i l a u n a e r n t u k u z an â k u m u i t a k i d?i J e u t i k u s u d i a k w a h i l o k u m t u k u z a ?A k i s e m a :n d i o , M w a m b i e k u c h i n j a h u k u b a s i n i k w a a j i l i y a a s i e k u w aM ' n g u . K a m w e u r n e s h i r i k i s h an a M ' n g u a s i e k u w ay e y e . n a u k i w a h u k u k u s u d i a k u m t u k u z aj e b a s i u l i k u s u d i ak u c h a f u a m l a n g o w a z i y a r a n a k u w a n a j i s iw e n y e k u i g i a h u k o l W e w e u n a j u a k w a y a k i n i : k u w a h u k u k u s u d i ah i v y o k a b i s a ,w a l a h u k u t aka i si p ok uwa la k wan z a n a w a l a h u k u to k a n y u mbani i l a k w a a j i l i y a k u m k u s u d i ay e y e , k i s h a n i h i v y o h i v y o k u m u o m b ak w a o .

H i l i b a s l w a l i l o n a [ o h a w a n i s h i r k i p a s i n as h a k a l N a p e n g i n ew a n a w a i t a k i dbi a a d h iy a m a f a s i k iw a t i o hay i w a kawait a k weny e s h i d a n a ra h a n a h a l i wao w a m e y a k a l i am a b a y a n a m a o v u , h a f i k i a l i p o w a a m r i s h a M'ngu wajawake kufika, hahudhurii {Swala) ya juma nâ wa l a v a jam aa, wal a h a mte rn b e l e im g o n j w a w al a hasindikizijeneza wala hachumi harari na anaengeza k w e n y e h i l o k u j i d a i k u t a w a k a l in a u j u z i w a y a l i o g h i b u , n a l b l i s i a n a m v u t i ay e y e w a t u a m b a o ( y e y e l b l i s i l a m e . jen g a vi tundu k at ik a ny o y o z a o n a a m e z a a n d a n i na a m e a n g u â ,w a n a s a d i k i u z u z i w a k e n a w a n a l i t u k u z a jamb o l a ke, na wanam fa n y a h u y u m w e n d a n i w a M o l a . w a v i u m b e v y o t e n a m f a n o w a k e , n a z i l i l i aa k i l i z i m e k w e n d aw a p i , n a z i l i l i as h a r i az l m e k o s ak u j u l i k a n av i p i ?

19

" H a k i k a a m b a o m n a w a l i n g a n i an i w a j a k a m a n y i n y i " SURA:7 Aya 154.

Uk is em a je wa n a w e z ak u w a , h a w a w e n y e kui taki di ma kabur i, r ' la m aw a l i y i , n a ma fa s i k i , n a w a p uzi , ni washirikishaji, kama wenye kuyaitakidi masanamu?

N a sem a: Ndio, lime p a ti k a n a k w a o l i l o p a ti k ana kw a wa l e , wak alinganan a w a o k w e n y e h i l o , k a m w e w amez i d i s h a k a t i k a k u i t a k i d i n a k u n y o k e an a k u j i d h a l i l i s h a ; h a p a na t of aut i k at i Y a o .

U k is em a: haw a w a tu w a m a k a b u ri w a n a s ema,si si h a t u m s h i r i k i s hM i ' n g u n a w a l a h a t u m f a n y i im w e n d a n i , n a k u w a t e g e m e am a w a l i y i s i s h i r k i ' Nas em a: Ndio, w a n a s e m ak w a v i n y w a v y a o yasi okuwako nyoyoni mwao, lakini huku nikutojua kwao maâna ya shirki. Kwani kutukuza kwao mawaliyi na k u w a c h i n j i av i c h i n j w an i s h i r k i .

N a M ' n g u a m e s e r r a :" S a l i k w a a j i l i y a m o l a w a k o n a u c h i n j e " y a a n i s i k w a a j i l i y a a s i e k u w ay e y e , k a m a i a DHARF (katika k u n a v y o o n y e s h w a n a r r t a n g u l i z a jw M ' n g u a n a s e m a ": N a e z i y a m w e n y e k i a r a b u ) ,N a lugha m s i m l i n g a n i ep a m o j a n a M ' n g u n i kwambaMisikiti Va y e y e y o y o t e .s u R A : 7 2 A y a 1 8 .

N a h a k i k a u m e j u a k w a t u l i o y a t a n g u l i z ah i v i k a r i ' buni kwamba yeye Mtume (S.A.W') aliita riya shirki, J e y a t a k u w a h a l i g a n i k w a t u l i o y a s e m a ?B a s i h a y a wanao wafanyia nrawaliyiwao; ndio yale yale walioy a f a n y a w a s h i r i k i s h a j in a w a k a w a k w a y o n i w a s h i r i k i s h a j i , w a l a h a k u w a f a iw a o k u s e m a k w a o r " S i s i h a t u m -

20

shirikishi M'ngu na chochote" sababu vitendo vyao v i m e y a f a n y am a n e n oy a o , k u w a n i u r o n g o , Ukisema: "Wao hawajui kuwa wao ni washirk! kwa wa n aoy af any "a.

Nasema: Wamefutu waluzi katika vitabu vya fiqhi kwenye mlango waridda kuwa: Mwenye kutemka neno l a u k a f i r i h u w a k a f i r i n a a n g a t o k u s u d i am a a n a y a k e . N a h i l i I i n a o n y e s h ak u w a w a o h a w , a j u ih a k i k a y a U i s l a m u , wala asli ya kupwekesha kwa hivyo wakawa ni nrakafiri ukafiri wa tangu mbele, kwani M'ngu amew,alazinrisha waja wake kumpwekesha kwa ibacia "Kwamba musimuabudu ifa M'ngu" na kurntakasiaVeVehio ibacja"Na w a l a h a w a k u a m q i s h w a i s i p o k r . t w a w a m r _ r a b u c l uh a l i y a kumtakasiayeye dini" SURA: gB Aya F. N a r n w e n y e k u m l i n g a n i a i ' \ 4 ' n g ur r s i k r r ,n r c h a n a k w a s i r i n a d h a h i r i , k u k h o f u n a k u t r - r r n aki i s h a a k a m l i n g a n i g p a m o j a n a y e y e m w e n g i n e . h u r , v ak w a h a k i k a a r l e s h i r i kisha katika ibada satrabu dua ni katika ibacia. Na h a k i k a M ' n g u a m e i i t a c l r - r ai b a c l a k w e n y e n e n o l a k e : "Hakika wenye kufanya kitrrina ibada yang SUHA: 40 Aya 60 baada ya kuserla kwake: "Nionrbeni ". mimi nitawatakabalia U k i s e r r r ak u w a : W a k l w a n i w a s h i r i k i s h a j ii t a l a z i r n u k u w a p i g a j i h a d i n a k w e n d a n â r 4 / a on r w e n d o a l i o k w e n c l a M t u m e k w a w a s h i r i k i s h a j i .N a k u l i b r r : K w e n y e ( r a i ) h i i wamekwenda mkao wa wamairlarrru wa llrnu. wakasenrô: Inapasa kuwaita wao kwenye kupwekesha (TAUHltDl na kuwabayinia kwarnba: wanayo yaitakidi kLtfaa na k u d h u r u h a y a w a t o s h e l e z iw a o k w a M ' n g u . c h o c h o t e . n a

21

k w a m b a w a o n i k a m a h a o ( w a s h i r i k i s h a j i )n,a k w a m b a ( i t i k â d i y a o h i i k w a h a o n i s h i r k i . h a k u t i m uk u a m i n i w a l i o k u j a n a y o m i t u m e i l a k w a k u y a w a c h an a k w a ku tu b u nay o, na k w a k u p w e k e s h au mo j a w a M' ngu K W A K U A M I N I N A K U F A N Y A- k w a M ' n g u p e k e y a k e . n a h u u n i w a j i b u j u u y a w a n a v y o n i ,y a a n i : k u b a y i n ii t i k a d i k w a m b a i t i k a d i h i o a m b a y o k u m e t o k a m a n an a y o k u e k a m a n a c l h i r i ,n a k u c h i nj a v i c h i n j w a , f i â k u t u ft r m a k a b u r i :l i t i k a d i h i o ) n i s h i r k i i l i o h a r a m un, a k w a m b a y o n i i l e i l e w a l i o k u w a w a k i i f a n y aw a s h i r i k i s h a .kj iw a r T ' r a s a n a nyr a Lo r . W a n a v y o r r iw a k i s h a k u b a y i n i h i l o k w a v l o n g o z in a w a f a l m e ,i t a w a l a z i n r vu i o n g o z in a w a f a l m e k u p e l e k aw a l i n g a n i z ik w a w a î u k u w a i t a w a o k w e n y e k u t a k a s au r n o j aw a M ' N G U . { H a p o } m w e n y e k u r u d i n a a k a k i r ia t a i i h i f a d h i ad a m u y a k e n a m a l i y a k e n a w a t o t o w a k e . N a r n w e n y ek u p i n d a n aM , ' n g u â t a h a l ai sf h a k w a k e kile alicho rnuhalalishiM a t u r n e ( S . A . W . )k w a w a s h i r i . kishaji.

Ukisema: Kutaka kuokolewa kumethubutukatike hadithi. Kwani imesihi kwamba waja siku ya kiyama watataka kuokolewa kwa Adamu baba wâ wanadamri k i s h a k w a l b r a h i m u ,k i s h a k w a M u s a . K i s h ak w a l s a , n a w â t a k o m e ak w a M u h a m m a d( S . A . W . )b a a d ay a k u l i o n a z i t o { j a m b o h i l o ) k i l t a m m o j a k a t i k a m i t u m e .B a s i h i i n i d a l i l i j u u y a k w a m b a k u t a k a k u o k o i e w ak w a a s i e k u w a M'ngu si munkar.

N a s e m a : H u u n i u d a n g a n y i f u !K w a n i k u t a k a k u o . k o fe w a k w a w a l i o h a y i j u u y â j a m b o w â n a l o l i w e z a h a k u k a t a yi o y o t e .N a h a k i k aÎ i ' l ' n g ua m e s e m a k, a t i k ak i s a c h a M u s a p a m o i a n a M u i s - r a i l in a M k i b t i , k w a m b a :

22

,,AKAMUOÀ4BA YEYE AMUOKOWE, YULE AM. BAYË NI KATIKA JAMAA ZAKË JUU YA YULE AMBAYË Nl KATIKA ADUI ZAKE" SURA: Zg Aya 18.

N a h a ki k a y alipo m ane n o n i k a ti k a k u ta k a k u o k o l ew a wa tu w â m ak abur i na w e n g i n e o k w a ma w a l i y i w a o nô kutaka kwao kwa wao mambo (ambayol hayawezi asieku wa M'ngu M t uk ufu: k a ma a fi y a y a m g o n j w a , na m e n g i n e y ol Kwamwe ajabu kuliko hili: ni kwamba hawa wôru w a ma ka bur i na was iok u w a w a o k a ti k a w a l i o h a y i r ni o. ngo n i m wawaf uas i wa w e n y e k u w a i ta k i d i w a n ô wapa ba a d h i ya wat ot o wa k i p o n a n a w a n â n u n u ak w a w a nae muitakidi mimba katikatumbo la mama ili ipate kuishi. nâ wa n a l et a m âov u amb a y o w a s h i ri k i s h a i i w a k w a nza hawakuyafikia.

N a h ak ik a walinam b i a b a a d h i y a w e n y e k u s h i ki l i a up o ke a j i wa nadhir i z en y e k u w e k w a n a w a tu w a maka_ buri, kwa baadhi ya makaburi kwamba: ,,Mtu mmoja alil e u j an a m apes a na m a p a m b o y a w a k e z a k e , n a akas e md : (MA ' Lll hay a ni ya b w a n a w a k e fu fa n i a k u s u di a m we çye k abur i ( ha y a ) n i n u s u y a m a h a ri y a bi nti yang u , kw a s ababu ni me mu o z a n â n i l i k u w a n i me M 'mi l i ki sh a, f ulani ( m we n y e k a b u ri ) n u s u y a k e .

Hi zi nadhir i z a m al i , n a k u fa n y a fu n g u n i l a k a buri . wa n ô vyo f any a k it u f ul a n i k a ti k a ma k u l i m a w a n acho k iita {TALA M } k at ik a b a a d h i y a p a n d e ta y a m a n . ni iam b o a mbalo hawaku l i fi k i a w a l i o k u w a w a k i a b udu m a sâ n a m u, nalo linain g i a k w e n y e n e n o l a k e M,ngu: . . NAWAN A V I P A W A SIV YO VIJ U A F U N GU K AT IK A TULIZO WA FUZUKU" pasina shaka wala ruba _ SURA: 16 Aya 56.

23

N d i o ! k u o m b a k u o k o l e w aw a j a s i k u y a k i y a m a n a k u t a k a k w a o k w a m i t u m e ( H I L O | , n i k u m u o m b aM ' n g u mtu kuf u aam ue ba i n a y a w a j a k w a h i s a b u i l i aw apun g u z i ew a o v i t u k o v y a m s i m a m oh u o , n a h i l i h a l i n a s h a k a k u f a a . N a k u s u d i a k u o m b e a n aM ' n g u . h a w a k u w a o m b e a hawa, kamwe Mtume alirnwambia Umar alipotoka {Umar) kwenda kufanya (Umra): "USITUSAHAU NDUGUYANGU KATIKA DUA ZAKO", N a M ' n g u a m e t u a m r i s h ak u w a o m b e aw a u m i n i n a k u w a t a k i ar n a g h u f i r ak a t i k a n e n o l a k e : " E w e m o l a w e t u t u g h u f i r i es i s i n a n d u g u z e t u w a l i o t u t a n g u l i ak w a k u a . m i n i " - - S U R A :5 9 A v a 1 0 , N a u m m u s a l i y m ( R . A ) a l i s e m a :" E w e m t u m e w a M ' n g u k h a d i m uy a k o A N A S m u o m b e eM ' n g u " .

Na hakika masahaba (R.A.) walikuwa wanomba k dua wake mtume (S.A.W,) naye yu hayi, na hili ni j a mb o liloaf ik ianwa k u fa a k w a k e . N a m a n e n o yako ka ti ka k ut ak a wat u w a ma k a b u ri k w a mi ti a u k w a w al o h a y i . a m b a o h a w a j i m i l i k i in a f u u w a l a d h a r a , w a l a k u f a w a l a k upona wala k u fu fu l i w a , (k u w a o mb a w ao) w a w a p o n y e wagonjwa w a o , w a mre g e s h e a l i e p o te a w ao, w a msa hilis hie m wen y e mi m b a w a o . w a y a n y weshel ee ma ku lim a y ao, wazi b u b u j i s h e n a c h o z a w a n y a m a w ao, na wahifadhi (nyama) na jicho, (la uhasidi) na kama h a yo kat ik a m at ak w a a m b a y o h a y a w e z i i l a M ' n g u. haw a ndio ambao M'ngu amesema kuhusu wao: "Na hao mn a o waf ingania asi e k u w a M' n g u h a w a w e z i kuw anu. su ru wala weny ewe h a w a j i n u s u ru " . S U R A: 7 A y a 197, "H a ki k a m nao walin g a n i a n i w a j a k a m a n y i n y i " S U R A : 7 Aya 1941.

24

Basi nivipi aombe, mwanadamu kwa kisichokuwa na roho au kwa kilicho hayi - ambacho kuwa na roho lçe1skuwa hakina lazima? Na ni bora kuliko hicho hi l i h u b ay ini walilo lifa n y a w a s h i ri k i s h a j ia m b a o M' ngu alisimulia habari yao katika neno lake: "Na warnemfanyia M'ngu, katika alizo ziumba miongoni mwa makulima na wanyama, fungu wakasema: "Hf Lf Nl LA M 'NGU W A M A DA I Y A O , N A H IL I N I L A WA SH IR IK I. SH WA W E T U" S URA : 6 Ay a 1 3 6 .

Na ameserna: "Na wanavifanyia wasiovijua fungu katika tulivyo waruzuku, na apa kwa M'ngu wataulizwa mn o w aliok uwa wak iya z u a l " SU R A : 1 6 A y a 5 6 .

Hawa watu wa makaburi na wenye kuwaitakidi wajinga walio hayi na wapotevu wao wamefuata njia za washirikishaji kama zinavyo fuatana mbele za mshale, wakaitakidi kwao ambayo haifai kuyaitakidi ila kwa M'ngu; wakawapa wao fungu katika mali na wakayakusudia makaburi yao kutoka majumbani kwao yalio m b a l i kwa ajili y a k u z u ru , n a w a k a tu fu m a k a b u ri yao, na wakasimama kwa unyenyekevu mbele ya makaburi yao na wakawalingania kwenye mashida, na wakachinja vi ch i n j w a k wa ajili y a k u j i k u ru b i s h a k w a o n a hi ei n d i zo sa m puli z aibad a tu l i z o k u i u ti s h a . N a w a l a si j Ăši kuwa kuna kati yao mwenye kuwasuiudia? Silioni mbali kupatikana kati mwao mwenye kufanya hivyo. kamwe amenieleza nnae muarnini kuwa yeye arnemuona mwenye kusujudu iuu ya mlango waziyara ya waliyi anae mkusudia. kwa ajili ya kumtukuzana kuabudu. na wanaapa kwa majina yao.

Famwe akiapa, anae lazimiwa na haki, kwa jina la M'ngu hawamkubalii, na akiapa kwa iina la waliyi katika mav'aliyi wao wanamkubalia na wanamsadiki.

25

N a h i v i n d i v y o w a l i v y o k u w aw e n y e k u a b u d um a s a . namu, "Na ak it ajwa m w e n y e e z i M' n g u p e k e y a k e ei na. ki ri h i ka ny oy o z . a wa tu a m b a o h a w a a mi n i A k h i r.a na wa ki ta jwa am bao ni a s i e k u w a y e y e , m a ra w a o w anafu. rahi" - SURA:39 Aya 45, Na ni katika hadithi swahihit "Mwenye kuapa na a p e k w a M ' n g u a L rn a n y a m a z e " , Na mtume (S,A.W.) alimsikia mru akiapa kwa ( L A T ) ( S a n a m u )a k a m u a m r i s h yae y e a s e m e :" L A I L A H A ILLA LLAHU" na hili lina onyeshakuwa yeye aliritadi k w a k u a p a k w a s â n a m ua k a m u a m r i s h ay e y e a u j a d i d i s h e Uislamu wake. Kwani Veye alikufuru kwa hilo, kama t u l i v y o l i t h u b u r i s h kaa t i k a( S U B U L I L - S S A L A S MH E R E H E Y A B U L U U G H U L - M A F A)M n a k w e n y e ( M t N - H A T U L GHAFFAR }.

Uk is er na:S i s a w a k w a n i h a w a w a me s e m a: "LAILAHA ILLA LLWAHU" na mrurne ame sema: " N i m e a m r i s h w an i p i o a n en a L v a t ur r r p a k aw a s e m e : " L / \ I L A H A I L L A L L W A I - | U " ,r v a k i s e r n at r i v v o w â t a , z i h i . fadhi narni danru zao nâ rnali yno llla kwa haki yake' f r a h a w a w a r r a s w a l i ,w i r n ô f r _ r n gnaa, w ^ u t a t o az a k a , n a w a n a t r i j i k i n y u m er l a w a s h i r i k i s h a j i , N a s e r n a ;H a k i k a m t u m e a l i s e m a : " i l l a k w a h a k i y a k e : n a h a k iy a k c .n i k u n r p w e k e s h eM a ' r r g um t u k u f u u o l a na u mj a . Na hawa wa tu w i r m a k a b u ri h a w a k r.rp wekesha

26

uo l a n a i bada. K wa hivy o h a l i k u w a { a aw a o n e n o l a sha h a d a ,k w a n i h i l o n e n o h a l i f a i i l l a l i k i w a p a r n o j an a k u j i l a z i mi sh a maanay ak e. K a rn aa mb a v y oh a k u k u w a fa aMaya hudi kulisema kwa sababu ya kukanusha kwao baadhi ya Mitume, nê ni hivyo mwenye kumfanya asie kutumwa na M'ngu, kuwa ni mturne: halikumfaa yeye neno la shahada, huoni kuwa wana wa Hanifa walikuwa waki' ku b a l i kuwa hapana M ' n g u i l l a { Al l a h l , n a k w amba Muhammad ni Mtume wâke, na wakiswafi, lakini wao walisema kuwa; "Musaylamah ni Mtume, masahaba wakapigana nao, na wakawatukana wao. Je vipi kwa anaempa waliyi yenye kumukhusu M'ngu na akamwita yeyo Kwenye nrajambo ya muhimuT Na huu ndie (rlmirit muumininal Aly bin Aby T wa l i b i t H. A . ) aliwac h o m a i a ma a w a A b d u l l a h bi n Sabai. na walikuwa wakisema: "Tuna kubali kuwa hapana M'ngu ilta ALLAH na kwamba Muhammad ni Mtume wa M'ngtr". Lakini walizidisha mno katika kum' tukuza Aly {n.4.} na wakaitakidi kwake wanayo ya itakidi watu wa makaburi na kama wao, akawatesa wao mateso hakumtesa kwayo yoyote katika rnaasi, kwani aliwafukulia wao mashimo na akawarurumbishia moto akawatupia ndani na akasema: Mimi ninapoliona, lolote la munkari, Na chochea moto sana, nikamwita kambari.

Na akasema mshairi katika rama hÎzo: Mauti nayanitupe,yatakapo sitoiali, Bora rnimi niyahepe,hayo mashimo mawili, Chochelepsrnahalipe,rnoto mkali kwa kweli, Kufa kulikuwa kweli, nî taslimu sideni'

2V

N a k i s a h i c h i k i k o k a t i k a F A T - H U L - B A R Yn a k i s i ch o ku wac ho k at ik a vi ta b u v y a h a d i th i , n a s i ra .

Na hakika imepita ljmaa ya umma kwamba mwenye kukanusha kufufuliwa huwa kafiri je vipi kwa mwen ye kum f any ia M ' ngu m w e n d a n i ?

U k is em a: k uwa M tu m e { S .A.W .} a l i mk e m e a U sama h kw a k um uuwa a l i e s e ma" L A IL AH A IL L A L L W A H U " 'Hapana kama shaka kuwa mwenye kusema: "LAILAHA IL L A LLW A HU" k at i k a ma k a fi ri a n a i h i fa d h i d a m u yake ya ke n a m afi y ak e, mp a k a l i d h i h i ' i k w a k e l e n y e k u khal i fu a l i fo l i s em a.r â k wa h i v y o m w e n y e e z i M' n g u a l i te r emsha ku kh u su k is a c ha M a h -l a m b i n J a th a ma h a y a : " E nyi wa tu m lio am ini m k i p i g a k a ti k a n j i a y a M' n g u fafanuS URA : 4 A y a 9 4 . K w a h i v y o M' n g u a k aw aamsn i " risha wa hakikishe kukhusu mwenye kunena neno la ta u h i di. A k ijilaz im u m a a n a y a k e a ta p a ta w a n a lo pata Wa i sl a m u na at apasw an a l i w a p a s a l ow a o , n a i k i dhi hi ri kinyume nalo: hahifadhi damu yake na mali yake kwa kutemka tu.

N a k wa hiv i k il l a m w e n y e k u d h i h i ri s h ata u h i di , ni lazima kukomanae mpaka lidhihiri kwake lenye kukhal i fu h i lo. Lik idhihir i h a l i mfa i h i l i n e n o tu p u . N a kw a h i vyo halik uwaf aaM a y a h u d i . w a l a h a l i k u w a fa a { K haw ari i i l - pam oja na iba d a w a l i z o k u w an a z o ,a m b a z omasahaba walikuwa wakidharau ibada zao kulingana nazo.

K am we aliam r i s h a Mtu me (S.A .W.) w a u a w e, na akasĂŠma: "Naapa nikiwawahi nitawauwa kama kumuUWAADI".

N a hilo ni walip o k h a l i fu b a a d h i y a s h a ri a .

28

Na wakawa ni watu waovu mno chini ya Mbingu, kama zinavyo thubutisha hadithi!

Kwa hivyo imethubutu kwamba utupu waneno l a ta u h i di hauz uii k ut h u b u tu s h i rk i y a a l i e l i s e m ak w a aj i l i ya kufanya lenye kulikhalifu, nako ni kuabudu asiekuwa M'n g u .

Ukisema: watu wa makaburi na wenginer katika wenye kuitakidi kwa mafasiki wa watu na wajinga wao kati ya walio hayi wanasema: Sisi hatuwaabudu hawa, wala hatumuabudu asiekuwa M'ngu. wala hatuw a swalii wao, wala h a tu fu n g i , w a l a h a tu h i j i (k wa ai i l i ya o ). Nas em a: Huk o n i k u to j u a m a n n a y a i b a d a ; kw ani ibada sio hayo tu ulioyataja, kwani kichwa cha ibada na msi n g i wak e ni it ik a d i . N a h a k i k a l i me p a ti k a n a kati ka n yo yo z ao hilo. K am w e w a n a l i i ta i ti k a d i n a w a n a mfanyi a hayo ulioyasikia kati ya mambo yaliotokamana na kuamini: Kama kuwaombâ, na kuwalingania, na kutawasali kwao, na kutaka kuokolewa na wao na kuwaomba msaada, na kuapa, na kuwawekea nadhiri, na yasiokuwa hayo.

Na hakika wametaia wanavyoni kwamba mwenye kujipamba kimakafiri huwa kafiri, na mwenye kutemka neno la kufuru huwa kafiri. Je, vipi kwa aliefikilia daraia h i i ya kuit ak idi, k us e ma , n a k u fa n y a ?

U k is em a hir i na d h i ri n a v i c h i n j w a n i n i n i h u kumu yakel Nasema: Killa mwenye akili amejua kwamba: mali nikipenzi cha wenyewe, wanakwenda mbio kwa aiili ya kuyakusanya,japo ni kwa kufanya maasiya yote.

Na wanakata masafa mengi karibu na mbali, yoyote hatoi chochote katika mafi yake illa kwa kuamini kuvuta manufaa makubwa kuliko hicho, au kuiiepusha madhara.

29

Mw eny e k uiweke a k a b u ri n a c l h i ri h a to i ma fi yake illa kwa ajili ya hilo. Na hii ni ltikadi mbovrr" Na lau kama mwenye kueka l"ladhir,iangejuamak,osa va a l i l oit ak idi hanE eto ah a ta d e re h e m n .

K w a n i r n a l i n i k i p e n z ic h a w e n y e w e , M ' n g u a m e se rn a : " Na wala haw a o m b i n y i n y i ma l i z e n u {yote} k a rn a a ngewaom ba{ y o te } a k a z i d i s h a { k a ti k a k u y a taka} r n n o e f a n y au b a k h i l i n a a n g e t o a c h u k i z e n u " S U R A : 4 j A ya 6 . 37, W ajibu ni k u mj u l i s h a m w e n y e k u to a n a dhi ri k wa mb a : r r i k upot ez a rn a l ,iy a k e . N a k w a mb a h a k imntrfa i sh i yey e anac hok it o a ,\ffa l a h a k i mu o n d o l e im a d hara N a h a k i k a M t u n r e ( S . A . W . ) a r n e s e m a :" H a k i k a n a d h i ri h ailet i k her î na h a k i k a tu i n a to l e w ak w a b a khi l i " na nilazima kumrecesheamwenyewe arna yule rnwenye kupokea nadhlri; {najue kwa,mba}: Huko kupokea rra d h i ri n i har ar nu juu y a k e k u p o k e a ,k w a s a b a b L rh uks n i ku l a mali y a m weny e k u e k a n a d h i ri k w a b a ti l i s i o kw a ku p a ch oc hot e, na ha k i k a M' n g u a m e s e ma : " N a w al a r n u si l e m ali y enu k ati mw e n u k w a b a ti l i " SU ftA : Aya 1 8 8 .

Kw a s ababuhuk o n i k u mth u b u ti s h arn u e k a j i n a dhi r i j u u y a s h i r k i y a k en a u o v u w a i t i k a d iy a k e .n a k u r i d h i k a kwake kwa hilo, na wala haifichamanihukumu yâ rnvvenye ku ri dhia s hir k i. shwa na anasameheisiokuwa hio (shirkiI kwa a,tntakae" "'H ak ik a m ' wenv e e z i M ' n g u h a s a m e h e k u s h i ri ki _ shwa ilâ ânâsêrneheisiokuwa hio {shirki} kwa amtaka€'" - SUHA; 4 Aya 48.

30

Malipo hayo ni kama ada va mkuhani na mahari ya u ma l ay a,k wa s abab uh u k o n i k u md a n g a n y amw e nye ku e ka n adhir i; na nik u mfa h a mi s h a rn a k o s a k w a mba w al i yi a n am f aa y ey e n a a n a m d h u ru . N i k u th u b u ti sha ma ko sa kupi k ulik o k uk u b w a k u l i k o k u p o k e a n a d h i r i ya m a i t i T N a n i u d a n g a n yui f u p i m k u b w a n a n i k u r i d h i k a k u p i k w a m a a s i a k u l i k o k u k u b w am n o k u l i k o h u k u ? N a niku fa n y a uov u k uwa w e rn a k u p i k u n a k o a j a b i s h ak ul i ko h i l i ? N a h a z i k u w an a d h i r i z a r n a s â n a m ui l a j u u y a m p a ' ng o h u u : anaam ini r nwe n y ek u e k a n a d h i ri k u v u ta manuf aa kw a s anam u na k r -ro n d o a M a d h a ra , h a p o a k a m u ekea na d h i ri sehem u k ubwa ya ma l i y a k e n a a n a g a w a n y anaye z i l o n d a ni y a udongo w a k e n a a k a j a n a c h o rn p a k a kw a w atu mi shi wa m as ana mu n a w a k a k a b i d h i to k a k w ake na wa kam f aham is hauh a k i w a i ti k a d i y a k e , n a u h a k i w a k u l e ta kic hinjwa c hak e n a a k a k i c h i n j a ml a n g o n i kw a s a n a rn u,na hiv i ndiv y o v i te n d o a m b a v y o M' n g u a l i w a.le ta mi tu m e k wa ajili ya k u v i o n d o a ,n a k u v i fu ta n a kuvi angamiza,na kuvikataza.

Uki s em a: M weny e k u e k a n a d h i ri h e n d a a k apata ma n u fa a na ak aondoa ma d h a ra k w a s a b a b u y a k ui toa na d h i ri na k uipa. Nas e m a : N a n i k a m a h i v y o m a s a namu h u e n d a lik apat ik ana k w a o k u b w a k u l i k o h i l i , n a l o ni môn€no yenye kutoka ndani yao, na kuyaelezaanayoyaf ich a mwanadam u. l ki wa hii ni dalil i j u u y a u h a k i w a ma k a b u ri na ku si h i kuy ait ak idi; na l i w e b a s i n i d a fi l i j u u y a u h a k i w a rn a sa n a m u.Na huk u n i k u u v u n j a U i s l a m u n a k u si ma. mi sh a n guz o z a m as an a mu .

Na ukweli ni kwamba lblisi na askari wake katika maiini na wanadâmu anamsaada rnkubwa katika

31

r n i i l i , n a k u t i a w a s i w a s ik w e n y e v i fu a n a k u n r e z an y o y o k w a g o r c ' m t l ol a k e . B a s i n i h i v y o h i v y o a n a i n g i an d a n i ya masanamun , a a k a t i a m 6 n e n ok a t i k ar n a s i k i oy a w a t u , n a k a m a h i l o a r " r a l i f a n y ka w e n y e i t i k a d i z a w a t u w a m a k a b u r i ;k w a n i m w e n y e e z i M ' n g u a m e m r u h u s ua v u t e k w a f a r a s i w a k e n a m g u u w a k e w a n a d a m u ,n a a s h i r i kiane nao katika mali na watoto; Na limethubutr-r kwenye hadithi kwamba: "shaytani anasikiliza kwa k u i b a j a m b o a m b a l o M ' n g u a t a l i l e t a .n a a k a l i t u p ak w a m a k u h a n i. _ n 6 h a o n i w a l e w e n y e k u e l e z ak h a b a r i z a g h a i b u .n a w a n a z i d i s h aj u u y a l i l e a n a l o l i t u p as h a y t a n i m e n g i m e n g i n em i a y a u o n g o w a o w e n y e w e " .

N a w a n a k u s u d i a r n a s h a y t a n iw a k i j i n i n a w a k i b i n a d a m u k w a w a t u m i s h i w a m a k a b u r in a w a n g i n e o .w a kiwambia: ..WALIYI

AMEFANYA NA AMĂ‹FANYA"

W a n a w a p e n d e z e s h ew a ao na wanawahadharisha w â o k u k h u s u y e y e l N a u t a w a o n aj a m a a , w a f a l m e w a m a j i mbo na wat awal a w a mi j i w a k i y a tu k u z a h a yo, na wakiwaayini watumishi wenye kukabidhi nadhiri, na p e n g i n ew a n a l i s h i k i l i aw a t u a m b a o w a t u w a n a w a d h a n i a w e m a ; m w a n a c h u o n i , k a d h i , a u m u f t i , a u s h e i k h es u f i i , h a p o u k a t i m u u d a n g a n y i f uw a l b f i s i n a l i k a t u l i a j i c h o l a ke kwa k udangany ah u k u .

U k i s e m a :H i l i n i j a m b o l i m e e n e am i j i , n a w a m e k u sa n yi ka juu y ak e wak a a z i w a ma p a n g o n a m a j a b al i , na limewamba ardhi mashariki na magharibi,Yaman na Sh a m, kus ini na A de n i , k w a n a mn a a m b a o h u p a ti mi i k a t i k am i j i y a K i i s l a m ui l l a h u w a p a n a m a k a b u r in a m a z i y a r a n a w a l i o h a y i w a n a i t a k i d i w an a k u t u k u z w a , n a

32

kuekewa nadhiri, na kuitwa majina na kuapwa kwayo, na wanatufu milia ya makaburi, wanâyawashia mataa, na wanayawekea mauwa na maraihani, na wanayavisha nguo, na wanafanya kila iambo wanaloliweza lakuyaabudu. Na ambayo yana maana ya lbada; ya kutukuza, kunyenyekea na kujidhalilisha na kuyahitajia, kamwe hii ndio misikiti ya waislamu, mingi kati yao f,aikosi kaburi au lilo karibu nayo au ziyara yenye kukusudiwa na wenye kusali katika nyakati za swala. wanafanya katikalo yote yaliotajwa, au baadhi ya yaliotajwa. wala haliikundukii akili ya mw₏nye akili kwamba hayo ni MUNKAR wenye.kufikilia uovu ulio utaja, walio unyamalia wanavyoni ambao kumethubutu kwenda kwao pande zote za ulimwengu.

Nasema: Ukipenda ukweli na ukawacha kuwafuata wa kale, na ukajua kwamba haki ni ile tu ilio simama juu yake dalili, sio walioafikiana walimwengu kizazi baada ya kizazi. na mkao baada ya mkao, jua vile vile kwamba mambo haya ambayo tunakariri kuyakanusha, na twedambio ili mnara wake kuuangusha: {ni mambol yenye kutokamana na wajinga ambao Uislamu wao ni wa kuiga wazee pasina dalili. na kufuata kwao huko ni kwa pasina kutafautisha kati ya twevu na yenye kufaa. mtu anainukia akawaona watu wakijiji chake na wenye m ji wake wanamf unza udogoni aliite jina la wanaemuitakidi, na anawaona wakimuekea nadhiri, na wakimtukuza, na wakisafiri naye mpaka kwenye kaburi yake, na wanampaka yeye rnchanga wake. na wanamtufisha juu ya kaburi hilo. Hapo {ndipo huyo mtotol anainukia na hali umethubutu utukufu wa wanaemtukuza moyoni mwake, na huwa ashakuwa ni katika vitu vitukufu kwake huo wanae muitakidi. kwa hivyo anainukia

33

juu ya itiliadi hii akiwa mdçgo na anazeekajuu yake na wala hasikii ukernevu kutoka kwa yoyote iuu yake.

Kamwe unaweza kumuona, rt-rwenyekusifika kwa uiuri, na rnwenye kujidai ubora, na anaeshikilia ukadhi, .na kufutu, na ktrgorneshana utawala, au maarifa, au uamlri nâ Si rl kali, { ut ar nuon a }n i rn w e n y e k u y a tu k u z aWanayO yatukuza mwenye kuyakirirnu wanayo yak,irimu, mweny€ kupokea nadhiri. mwenye kula vyeny€ kuchinjwa iuu ya m ak abur i; hapo w a i n g a w a n a d h a n i ak w a mba hi i n d i o d i n i y a K iis lar nu ,n a k w a m b a h i c h i n d i c h o k i chw a ch a d i ni na nundu ya k e ; n â w a l a h a l i fi c h a m a n i kw a r.nwenyekufaa krrfikiri, na anaeju.aurT'gan'gazêwa ujuzi wa Kuran; na hadithi . . . kwarnba kunyamazamwana= chuoni au ulimwengujuu ya kuruka MUNKAR si dalili ya kufaa MUNKAR HUO. N a t r - lpigem f ano w a h i l o n a o n i h i z i mu k u s i zenye ku i tw a m ujabi z €ny e k u j u l i k a n a u h a ra m u w a k e kati ka d i n i wa zi, Z im ejaa m a j u m b a n a v j w a n d a n a z i m e kuw a ni j a rn b o leny e k uz oew a , h a k u fi p i ti i k u l i p i n g a , s j k i o l olete na mikono ya wenye kupokea rnukusi imefika mpaka k we n ye v i, wandav it uku fu , k a ti k a ma k a , m a rn a w a mi j ï wa n a p o kea k wa weny e k u i k u s u d i a k w a a j i l i y a k u tekef eza fa ra dhi y a Uis lamu . n a w a k a k u ta ' k a ti k a mj i mtu f e za fa ra dhi y a Uis lam u , n a w a k a k u ta k a ti k a mj i mtu. k u fu ma m bo y a har am u , n a h a l i w a k a z i w a k e n i k a ti ka bora wa viurnbe, na wajuzi na rnahakimu, wamenyarnaza h a w a l i k a n y iW a m e l i p am a u n g o k u l i l e t a n a k u l i t o a , JÊ, k uny am az a k u ta k u w a d a l i l i j u u y a u h a l a l i w a k u z i p o k e an a k u z i h i f a d h i T H i l i h a l i s e m i m w e n y e c h e r n b e ya kut ar nbua.K am w e n a k u p i g i a rn fa n o m w e gi ne; Hii ni haram ya M'ngu arnbayo .ndiyo bora wa viwanda

34

vya ulimwengu kwa itifaki na ljmaâ \/a wanavyoni. wamezua katikayo {haram} baadhi ya wafalrne waovu wa'jinga, upotevu: haya maqamu rnan'ne-,ambayo yarnete' nganisha ibada za waia na yakabeba rnahaya ambayo hayadhabiti ila M'ngu mtukuïu; yametenganisha ibada za Waislamu zikawafanyaWaislamu ni kama wana mila tafauti kwenye dini, htlo ni uzuzi {BlD'A} uliolituza iicho la lblisi mal'uni. Na yamewafanyaWaislamu kama vicheko vya mashetwani;na watu wameyanyamazia;Na wanakuia {Maka} wana vyoni wapande nyingi na mabadal na makutbi" nâ ameyaona hayo killa mwenye macho na ameyasikia kîlla mwenye masikio; je' kutakuwa huku kunyamaza ni datili ya kufaa rnambo yenyeweT Hili haliserni mwenyÊ iapo kitu kidogo katika maarifa! Ni kama kunyamaza kwao juu ya haya mambo yenye kutokamana na watu wa makaburi.

Ukisema: îtalazîmu kr.rwaumrna urnekusanvika juu ya upotevu kwa kule kuwa warnenyamâza wasiukanye ujinga rnkubwa.

Nasema: hakika ya limaa: ni kuafikiana watu wa titihad wa ummati Muhammad {S,A.W.1 iuu ya iarnbo baada ya zama zake Mtume; na wânavyoni wa rnadhehebu man'ne hawafai kuiitahidi baada ya maimamu wa N'ne; Na lingawa hili ni neno labatili haliserni asiekuwa ambae ni miinga wa hakika; Kwa madai yao: (Hapana ljmai kabisa baada ya maimamu wan'ne! kwa hivyo haiii hlo suali. Kwani uzuzi huu na kufitinika huku kwa makaburi hakukuwa katika zârnâ za maimamu wan'nË' Na kulingnna na haya tunayo yahakikisha, huwakutuka ljnraa ni rnuhafi.

35

Kwani um at i w a M u h a m m a d (S .A.W .) umei aa p a n d e , na um ef ik a ka ti k a k i l l a n c h i n a u k o c hi ni ya kutla nyota; Kwa hivyo wanavyonl wake wenye uhakika h a w a h is abik i,wala ha p a n aa n a e w e z ak u i u a h a l i z a o. K w a h i vyo mweny e k udai l j ma i b a a d ay a k u e n e ad i n i . n a kuw a we n g i w anav y oniwaK i i s l a m u ;ma d a i h a y o n i y a u w ongo, ka ma waliv y o s em a m a i m a m u w e n y e k u h a k i k i s ha.

Kis ha t uk is em a k w a mb a w a l i j u a Mu n k a ri n a waai ukanye, kamwe walinyamazq, wasiukemee, kunyamaza kw a o hak ungeony esh ak u fa a h i l o (l a M u n k a ri ). K w ani ku n a j ulik anak at ik a ka w a i d a z a s h a ri a k w a m b a nj i a za ku ka n y ani t at u: Rwanza: K uk any a k w a mk o n o ; N a k o n i k u u b adi l i sha m unk ar i na k u u o n d o s h a .

Piti: Kukanya kwa ufimi kukitowezekana kubadilisha.

K uk any a k w a mo y o i k i to w e z e k a n ak u b a di l i sha Ta tu : kwa mkono na ulimi.

L i k ik os ek anahil i h a l i k o s e k a n i j e n g i n e . N a m fano w a ke , nik upit a m t u k a ti k a w a n a v y o n iw a d i n i k w a mmoj a wa wenye kupokea Mukusi wal<ati anapopokea mali ya w e n ye k udhulum iwa . H u y u m tu m' m o j a k a ti k a w anavyo n i wadini hawez i k u mb a d i l i s h i a ,h u o mw e n y e kuchukuwa mali Va masikini, kwa mkono wala kwa ulimi, kw a n i at ak uwa ni k ic h e k o c h a ma a s i h a o , k w a hi vvo sh a rti y a k uk any a k w a n j i a m b i l i i ta k o s e k a n a ,fi E pataku wa h apak ubak iilla k u k a n y a k w a mo y o a mb a k o ndi ko d h a i fu m no W a im an i . In a mp a s q ,m w e y e k u m u o n a huo mwanachuoni amenyamazahakukanya pamoja na kuona a n a ch ok ic huk uwajab a ri h u o . a a m i n i k w a mb a k u mem-

36

shinda kukanya kwa mkono na ulimi, na kwamba ame' kanya kwa moyo wake. Kwani kuwadhania waislamu vyema ndivYo ipasavyo na kuwataawilia iwezekanavyo n d i vyo iliv y o; W eny e k u i n g i a h a ra m tu k u fu n a wenye kuona majengo hayo yakishetwani ambayo yametengan i sh a n eno la dini, na y a k a z i fa n y am b a l i mb a l i s wal a za Waislamu, wanaudhuru kwakutoYakanyailfa kwa moyo tu, kama wenye kuwapitia washikaii mukusi na watrt w a mak abur i.

Na hapa ndipo panapoonekanauharibifu wa liloendelea kwa maimanu hao wakuchukuwa dalili hizo kusema kwao kwamba: lilituka na lisikanywe, kwa hivyo likawalj'mai.

Na nam na y a uh a ri b i fu h u o n i k w a mb a : Ku s em a k wao: " N A WA L A L IS IKA N Y WE " ni kutupa ovyo. kwani huenda ikawa nyoyo nyingi ziliona uzito kukanya mkono na ulimi. Wewe unashuhudia katika zama zako mambo mangapi yanatuka huyakanyi kwa ulimi wako wala kwa mkono wako, hali wewe unayakanyakwa moYo wako' Na m uinga ana s e m â : a k i k u o n a u n a y a o n ô ; ful ani amenyamaza hakuyakanya kwa neno lake, ama kwa kulaumu au kwa kuiga kule kunyamazakimya hakuchuku l i w i ni dalili na m i u z i Yo y o te .

Vile v ife k una i u l i k a n a b a ti l i k a n e n o l a o kati ka k u c h u k u w ad a l i l i : " F U L A N I A M E F A N Y A N A W E N G I N E WAMENY A M A Z A " k w a h i v y o i k a w a l i m a i - (h i l i nal o) n i l e n ye k ubat ilik a k wa n j i a m b i l i :

37

Kwanza: kudai kwamba kunyamaza waliobakia huthubutisha kitendo cha fulani, kwa yafe uNioyajua ya kunyamaza kutofaa kuwa dafili yenye kuthubutisha.

Piti: kusernakwao: "lkawa fjnlai" Kwani ljm ai ni kuafikiana urnrnati Muharnrnad (S.A.W.) , na m weny e kunyamaza hanasibishiwi kuafiki wa l a ku k halif u, m pak a u mb a y i n i y e y e u l i m i w a k e .

Mfa lm e m m oja- al i s e rn aw: a k a ti w a tu k a ti k a h a dhara yake wamemaliza kumsifu mtu mmoja katika wafanyi kazi wake, afiyekuwa kwcnye hao watu, alikr.rwaarno. n ya ma z a! M f alm e ak a m u u l i z a : " M b o n a w e w e h userni chochote kama wanavyo sema?', Huyo mtu akajibu kwa mb a : " Nik is em a n i ta w a p i n g a " . B a s i s i o k w a rnba k i l i a k u n y a m a z an i k u r i d h i a .K w a n i h a y a n i m a o v u y a l i o - . asi si w a n a m weny e upa n g an a mk u k i m k o n o n i , n a darnu za wa j a na m ali y ao y a k o c h i n i y a u l i rn i w a k e n a k a l arnu yake, na vyeo vyao viko chini ya kauli yake na neno la ke ; a tawez ajeM t u M ' m o j a k u m p i n g a a n a fo l i ta k a?

Haya makuba na maziyara ambayo yamekuwa njia k u b wa ya k wenda k we n y e s h i rk i n a k u to a m i n i ; n a chombo kikubwa cha kuuvunda uislamu na kubomoa jengo lake, wengi au wote walio ya amirisha ni wafal'm,BFâ masultani na wakuu na watawala, ima kumfanyia jamaa yao au kumfanyia wanae mdhania werna; M'bora, au mj u zi a u S uf i, au f ak iri a u mz e e a u mk u b w a . N a w atu wakamzuru. ambao wanarnjua, kama wariavyo zuriwa maiti pasina kutawasali kwake, wafa kulilingania jina fake bali wana rnuornbeaM'ngu na kumtakia rnaghufira. mpaka wĂ&#x160;napo ondoka wanaomjua au wengi katika wao.

38

wa n ô ku j a wengine baa d a y a h a o w a k a l i o n a k a b u ri l i me. jen g e w a, na lim ewas h i w a mi s h u ma a , n a fi me ta n di kw a ma ta n d i k o y a f ak hr i n a l i m e te re m s h i w a ma p a z i a, na f i me tu p i wa m awar idi n a m a u w a , h a p o w a n a a mi n i kw am b a ( k a b u r i l h i l i n i l a k u n u f a i s h aa u n i l a k u d h u r u ; N a w a ka l i j i a wat um is hi w a k i m z u l i a m a i ti k w a m b a a mefa' n ya , n a am ef any a am e md h u ru fu l a n i a me rn fa a f ufani mpaka wakameza kwenye moyo wa mwenye kusikia killa jambs la batili.

N a k wa hili im eth u b u tu k a ti k a h a d i th i z a Mtume; "L a n â ni juu Y a m wen y e k u w a s h a ta a j u u y a m a kaburi na mwenye kuyaandika, na mwenye kuyajengea.

N a h a d i t h i z a h i l o n i n y i n g i , z i n a j u l i k a n a ,K w a n i h i l o l e ny ewe lim ek ata z w a . k i s h a n i nj i a y a u h a r i b iuf mku b wa.

U k i s e m a :H i i n d i o k a b u r i y a M t u m e ( S . A . W , l i m e . jen g e w a k uba k ubwa. l i l o tu m i l i w a m a l i me n g ï.

N a sem a: Huu ni u j i n g a m k u b w a k u k h u s u h a ki ka ya iambo lenyewe; kwani hili kuba hali kujengwa nae Mtu me { S . A . W . } wala n a m a s a h a b a w a k e w a l a wal i o wafuatia wao na wala walio fuata waliofuatia, na wala siwanavyoni wa umma wake na wala siviongozi wa mila yake; Kamwe hili kuba lilojengwa juu ys kaburi yô firltume {S.A.W.} ni katika majengo ya baadhi ya wafalme wa Misri waliokuja nyuma! Naye ni KALAWOONf L.SWALIFIY, Anaejulikana, kwa jina la Al-malikul'ffrElr'tsoor.Katika mwaka wa 678 A.l-,1.amcfi' taja hifo mwenyr kitabu "TAl.l'Kfl KUL-NNUSRAI'IBITA KH'LIISWI MAALIMI L.HIJRAI.I'"

39

Kw a hiv y o hay a n i m a m b o y a k i d o l a s i o y a k i dal i l i , wa mwisho anamfuatâ wa kwanzaI Na hili ndilo m w i s h o w a ru l i fo fi ra k ak a ti k a tu l i o ya leta zilipoeneabeluwa na zikafuatwa "Hawaa,. na wanavyoni wakapa rnaungo kukanya ambako kunawapasa,na wakapendukiawalipo pendukia wajinga, Na uovu ukawa wema, na wema ukawa uovu. Wala asipatikane kwa watu mwenye kukataza hilo wala mweny€ kukemeal Uk is em a: huaf ik i , k w a w a fi o h a y i n a w a fi o kufa, kukutana na watu wenye kufanya yenye kupasua ada, we n ye a lr m a z a weny e k u v u ti k a (ma j a d h i b i l ; J e ni ni ni hukmu ya hayo wanayoyâfanya katika hayo mambo?

Kw a n i hay o m am bo n i k a ti y a y e n y e k u v u ta n y o y o zi yai takidi hayoT N as em a: A m a we n y e a l a m a z a ma j a d h i b i , a mbao wa n a l i taf una t em k o f a u tu k u fu (L A F D H U L -J AL A LA H I kwa vinywa vyao na wanao lisema kwa ndimi zao, wanao liepusha na temko lake lakiarabu: hao ni askari wa lblisi mwenye laana, na ni katika ambao shetwani amewavisha mapambo ya udanganyifu na kuhadaa. kwa kule kuwa kulitupa neno la jafafah (Aflahl mbali na kurimiziwa maneno kwa kusema kwao (Allahl (Aflahl simaneno wala sitauhidi, kamwe ni kucheza na neno hili tukufu, kwa kulitoa nje ya temko lake la Kiarabu, kisha kuliepushô na rnaana yoyotel N a lau k am a m t u m ' mo j a m tu k u fu mw e m a ,' a nai tw a (Za yd l , wat u wak as h i k i l i a k u s e ma Z a y d , Z a y d , Zayd a n g e l i chuk uwahilo k ama s h e re n a k u rw e z w a .n û d harau: Na kh a swa k uk ilionge z e k e an e n o l e n y e w e te m k o l ake

40

HA { B A D A L A Y A K U S ËM A I A L L A H} W A N A S E M A : HAAN)Kishaangalia:Je'linrekuiakatikaKurani'na ha d i th i , t em k o r r it o lai a l a l ap e k e y a k e n a l i k a k a ri ri wa?

Kw a s ababu lilo kw e n YeK u ra n i n a h a d i th i ' n i kuarn ri sh wa k um t aia M ' ng u n a k u mp w e k e s h a 'n a k rtu msabbihi na kuhalili.

Na hizi ndizo dhikri za mtume (S'A'W') na dua hazina zake na dua za ali zake na masahabawake zote wômea m b a z o h i z i . n a k e l e l e li vu mi hiz i na v it unu h i v i Zi zo e a am bao wak o m b a l i mn o n a M ' n g u n a u o ngoftr w a M t u m ew a M ' n g u t S - A . W ' ) .

Ki s ha pengine wa o w a n a l i o n g e z e ah i l o l i n a t ukufu m a j i n a y a i a m a af u l a n i w a l i o k u f a . k a m a : I B N U A L W A N n a A h m a d I B N U L - H U S E I Nn, a A B D U L ' K A D I F n a A L A Y D A RU S I, KamwehaIiimefikiakuwawanawakimbi|iawatu wa makaburi wanapodhufumiwa au wanapoonewa: K a m a A l v R u m a n ,n a A l y l - a h m a rn a k a m a h a o ' N a h a k i k a M ' n g u a m e r n u h i f a d h iM t u m e ( S ' A ' W ' l n a wa tu wanguo ( A h -l u l -k i s a a ln a ma s a h a b aw a tu kufu. hawakutiwa ndani ya vinywa vya waiinga hawa wapotevu' we n ye k uk us any as am p u l i n y i n g i z a u j i n g a n a s l ri l ki na k u fr u .

U k is em a: Huend a y a k a o n e k a n am a m b o y a ai abu kwa h a o weny e k ulit a fu n a i i n a k a ti k a h a o w a tL rw âupuei n a u h u n i, na waonek a n an a ma mb o a m b a y oy a n a d h ani w a ku w a ni k ar am a, k am a k u i i c h o me k ak w a v i s u v i k al i , na

41

kama kuchukuwa majoka na visusuli (n,gel, na kula moto, na kuushika kwa mikono, na kutembea ndani ya moto kwa miili yao.

Nasema: Hizi ni hali ta kishetwani, na wewe utakuwa mwenye kudanganyrka ukiyadhania kuwa ni karama za hao maiti, au ni rnema ya walio hayi, kuwa huo mpotevu alipoyaita majina yao aliwafanya ni washiriki wa M'ngu katika kuumba na kuamrisha; Hawa rnaiti ambao unawajaalia kuwa ni mawaliyi wa M'ngu, je, wa l i yi w a M ' ngu anari d h i a a fa n y w e ms h i ri k a w a M,ngu n a rn a j - dhubinana m u a s i ?

Ukilidai hilo utakuwa umeleta iambo bovu mno, na umewafanya hao maiti ni washirikishaji na umewatoa. (l\tl'ngu apishembafi) nje ya duara ya Uislamu na dini; kwa kule kuwafanya wao ni wendani wa M'ngu, hali ya wao kuliridhia na kulifurahia, na itikadi kuwa hizo ni karama za rnajadhibi hao wapotevu tena washirikishaji, wenye kufuata killa batili; wenye kuzama ndani ya mabahari ya matwevu, ambao hawamsujud{i M'ngu hata sijda moja, na wala hawamtaji peke yakel Kwa hivyo ukilidai hili utakuwa umewathubutishia karama washirikishaji makafiri, nâ wenye warimu; na ulâkuwa umevunja kwa hilo vidhibitisho vya Uislamu na misingi ya dini wazi na sharia yenye kunyoka sawa. Na ukisha jua ubatili wa mambo haya mawili huwa umejua kwamba hiro ni hali na ni vitendo vya kishetwani na niamali za ki fblisi, wanazozifanya mashetwani kuwafanyia ndugu rao kwe aiili ya kusaidiana mpande mbili, kwani limethubutu katika hadithi kwamba mashetwani ntl mailni wanaiifanya kama majoka, na hifi ni jambo

1?.

limekatiwa kutuka. Basi hao maioka anaowaona mwana d a mu k weny e m ik o n o y a ma i a d h i b i , h u e n d a y akaw a n i ka ti k a uganga,na u g a n g a n i s a mp u l i n y i n g i ' n a kui i fundisha si tabu, kamwe mlango wake mkubwa ni kum' kufuru M'ngu, kama kueka mswahafu chsni na kama h a yo !

Basi. nasihadaike mwenY€ kuona kubwa kwake mambo hayo ya maiadhibi ambayo ânayaona kuwa ni yenye kupita kawaida, kwani ugangâ una taathiri kubwa katika mambo.

Na vile vile wanavigeuza vitu kwa uganga na mengineo. Waganga wa Fir-auna, waliuiaza wôngvYâ kw a maiok a m pak a M u s a (A ' S .) a k a o g o p a ' N a M' ngu Na {Mwenyewe) aliusifu kuwa ni uganga mkubwa' IB N U A m e ta i a u g a n g a unafany a k u b w a k u l i k o h i l i . yeye bara aliona yeye. kwamba BATUTA na asiekuwa Hindi watu wanawâshiwa moto mkubwa wakavaa nguo nyembamba, na wakajichomeka kwenye moto huo' na wakatoka nô nguo zao kama kwamba hazikuguswa na chochote!

Kamwe ametaia kwamba alimuona mtu. kwa mfa l me M ' m oja wa b a ra H i n d i , a l i e k u j a n a w atoto w a w i l i , k is ha ak awak a tak i p a n d e k i p a n d e ; k i s h a a k atupa ki l l a kipande upande w a k e mb a l i mb a l i . m p a k a yoyote akawa haoni chochote katika vipande hivyo; kisha akap i g a u k elele na ak al i a , h a p o w a l i o h u d h u ri a h a w akufah a mu i l la k uona k ilt a k i u n g o k i m e te re m k ac h e n y e w e na ki me a m bat a k iungo r n w e n z i e ,mp a k a k i l l a mto to a kaw a hayi sawa sawa.

Arnelitaja katika sâfari yake nayo ni salari fupi. n a mi nim e{ upiliz a. N i l i s o ma Ma k k a m w a k a w a 1132

43

A . H . n a a k a t u a n d i k i s h aM u f t i w a m a d h e h e b uy a h a n a fi ya h k at ik a M A DI NA B w . M u h a m m a d BtN AS ' A D (M'ngu amrehemul. Na katika kitabu: "A-AGHANy" c h a A B I L - F A R A JA I ' A S - F I H A N Yk w a s a n a d y a k e : ( t k o ) kw a mb a m ganga m ' mo j a a l i k u w a k w a At-W a l i i d B IN U KBA huo m ganga a k a w a a n a i n g i a n d a n i y a n g ' ombe k i sh a a n at ok a,B w. J u n d u b a k a m u o n ay e y e h a p o a k arudi nyu mb a ni na ak abebau p a n g a w a k e , y u l e mg a n g a a l i po. ingia ndani ya ng'ombe Jundub. alisema:"MNALETA U G A N G A H A L I M N A T I Z A M A?" K i s h a a k a m p i g a n g ' o m b e ka t ik at i. ak am k a ta n a a k a Ă&#x2030; n k a tah u o rn g a n g a vi l ev i l e , w a t u w a k a b a b a i k ah, a p o w a l i i d a k a m f u n g an a a k a mu a n d i k ia Ut hm ani B i n A fa a n k u m w e l e z a h a y o ; N a al i e ku w a am es im am ah a p o j e l a n i mtu mmo j a m n a sara. al i p o muona J undub, a n a s i m a m a { k w a i b a d a ) usi ku m z i m a , n a m c h a n aa n a f u n g a a , l i s e m ah u o m n a s a r a :" N a ap a kwa M ' ngu, wat u a mb a o h u y u n d i e rn r" ro v w u ao ni watu wa ukweli"; na hapoakamuakilisha mtu mwengine i o l a n a a k a i n g i a{ M j i } w a ( K O F A ) ; a k a u l i z am w e m a w a we n ye i i wak e wak am u a m b i a : n i As h -a th B i n O A Y S , akawa mgeni wake. hapo akamuonaAsh-ath analala u s i k u n a a k i a m k aa n a t a k ac h a k u l ac h a k e a k a t o k ak w a k e n a a k a u l i a a :" N ' n a n i k a t i k a w a t u w a K O F A a l i e m w e m a zaidil" W a k a m w a m b i an i J A R I I R B i n A B D U L L A H , a k a m k u t a a n a l a l a u s i k u n a k u k i p a m b a z u k a n a a g i z i ac h a k u l a c h a k e .H a p o a l i e l e k e ak i b l a n a a k a s e m a :M O L A W A N G U NI MOLA WA JUNDUB,NA DINI YANGU NI DINI YA JUNDUBna akasilimu, Na B ay haqii am e k i to a k i s a h i c h i k a ti k a Al -Ssunan i l -ku b r aapam oja na rn a b a d i l i k ofu l a n i k a ti k a k i s a che. nyewe. Ametaja mategemezewayake mpaka kwa Al-as'-

44

wa d , kwam ba: A l- wa l i i d b i n U q b a h a l i k u w a k o l ra qi na mganga mmoia anacheza mbele yake; alikuwa anakata ki ch w a c ha m t u k ish a a n a mp i g i a u k e l e l e a k a s i mama aki p i g a m ak elele hapo a n a mru d i s h i ak i c h w a c h a k e'

Watu wakasema: "SUB-HANA LLAHI" anawahuyi waliokufa. akamuona yeye mtu mmoia katika wemâ wa "MUHAJIRINA" ilipokuja siku ya pili alichukuwa upanga wake na akamkata kichwa chake. na akasema: "Aki w a ni m k weli na i i h u y i mw e n y e w e l " Al -w a l i i d akamu a mris ha Dinar m t u w a j e l a n a a k a mfu n g ay e y e , MW ' Kamwe ajabu zaidi kuliko hili: ni alilolitoa Alb a yh a q iik wa m at egem e z e w ay a k e , k a ti k a k i s a k i re fu: N a ki sa h i c ho, ni k wam ba : M w a n a mk e M ' mo j a a l i j i fu ndi sha u g a n g a k wa m alaik a w a l e w a w i l i W A B AB IL A, ambao n i H AR UT A na M A R U T A. n a k w a mb a h u o m w a namke a l i ch u k uwa ngano. ak a i a mb i a b a a d a y a k u i tu p a chi ni : Ji p a n d e , nay o ik aiipa n d a -Ak a i a mb i a : J i ti m e , n a y o i kai i Iima. kisha akaiwacha; Halafu akaiambia: Jikaushe' n a y o i k a i i k a u s h a .K i s h a a k a i a m b i a :J i s a g e , n a y o i k a i i sa g a . Mwis ho ak aiamb i a :J i fa n y e m k a te n a y o i k a ii fanya mka te . A k awa ( huo m w a n a mk e ) h a ta k i i a mb o i l l a l i nakuwa.

N a m am bo y a k is h e tw a n i ,h a y a h i s a b i k i .N a y a tosha a ta ka yo k uy alet a DA J AL I' N a m aagiz o y a k e k w e n y e k u fu a ta K u r-a ni , na hadithi na kwenye kuzi khalifu. (KITABU KIMEKOIV'|A H A P A) 45

\1 / -lot ' Ă&#x160;,f+T'f.ir

^14 \ll

^t'/

*,

JL+y lr.,r],lel .iJi; -'*U -t;'t{Êl\,jtl-J 1,3.1-.Ilftl I

;:J,uDtf;'#,ilU,Y -àll^( -.a\.11 .>-*-5'Êt't 't-))-*)Ià6:-v\â--ta--+ru-i.IttîuDs

-+ât, èts-tltS$is y+e,Ly't -o1j;t_.ÈU)l

dL;*ir,rL -Â \t 11 ç Dâ/