26.zenbakia
Bermeon, 2008ko maiatzaren 30ean
AGURRA Almike Herrero, Ariadne Rayo, Aitor Benguria, Aitor Lartitegi, Larraitz Allika eta Garazi Uribarren izan gara aldizkari honen erredaktoreak. Espero dugu egindako aldizkaria zuen gustukoa izatea eta irakurtzen zaudeten bitartean asko dibertitzea. gauza interesgarri asko daude eta. IRAKURRI!!!!!
A U R K I B I D E A
ZILARREZKO ETA BRONTZEZKO DOMINAK LORTU DITU XIXILIK Xixili elkarteak Euskadiko txapelketarako ordezkariak sailkatzeko lortu du kategoria guztietan. Xixili Gimnasia Taldeko neskek emaitza onak lortu zituzten Loiuko Urdaneta ikastetxeko polikiroldegian zapatuan egindako Bizkaiko eskolarteko txapelketan. Umeen taldeak zilarra lortu zuen bigarren postuan geratu ostean eta gaztetxoek, ordea, brontzea. Banakako kategorian ere Xixiliko gimnastek maila handia erakutsi zuten eta euretako bi sailkatu ziren maiatzaren 31n Donostian egingo den Euskadiko eskolarteko txapelketarako. Iraia Cabanillas bermeotarra eta Idoia Ormaetxea busturiarra izango dira, hain zuzen ere, eskualdeko ordezkariak urteko txapelketarik garrantzitsuenean. Euskadi mailako eskolarteko txapelketa Donostian jokatuko da zapatuan eta Xixiliko neskak umeen, gaztetxoen eta banakako kategorian ariko dira. Busturialdeko Hitza
1-Agurra. 2-Inkesta. 3-Iùaki Friera. 4-5-Txiki-Txoko. 6-Lumaren kilima. 7-Zu eta ni olerkari. 8-9-Herriko pertsonaia ospetsua. 10-11.-Entretenigarriak. 12.– Amara Berri sarea 13.-Bermeoko toponimia. 14.-Asteburuko agenda.
Erredaktoreak
Ostiralean Iñaki Friera 3. ziklokoekin Izaroko Altxorra liburuari buruz hitz egitera datorkigu. Hori dela eta liburuari buruzko inkestatxo hau prestatu dugu 3. zikloko irakurleei egiteko.
1-Gustatu al zaizu liburua? Bai : 7 Gutxi : 1 Ez : 0 2-Osorik irakurri al duzu liburua? Bai : 5 Ia-ia: 2 Ez : 1 3-Zenbat denbora eman duzu liburua irakurtzen? 3 aste : 2 2 aste : 3 Aste bat : 2 3 egun : 1 4-Zein da gehien gustatu zaizun atala? Azken atala : 8 5-Zein da zure pertsonaiarik gogokoena? Ane: 1 Hiru umeak eta txakurra : 2 Blacky: 4 Patxo: 1 6-Zer galdetuko zenioke Iñakiri? Ia zenbat liburu argitaratu duen, noiztik hasi den liburuak idazten, nondik ateratzen duen hainbeste irudimen …. 7-Interesik ba al duzu Iñaki Frieraren beste libururen bat irakurtzeko ? Bai: 8 Ez: 0 2
Iñaki Friera Barakaldokoa da, irailaren 16an ospatzen du bere urtebetetzea, Bermeoko jai nagusiaren egunean, San Eufemia egunean. Idazlea eta itzultzailea da. Gazteentzat abentura eta intrigazko hainbat liburu idatzi ditu : Izaroko altxorra, Aska itzazu pottokak, Non bizi da Bildur, Ahots isilduaren bahiketa, Trianoko gau gorriak.. Eta nagusientzat 2001ean argitaratutako inmigraziori buruzko nobela bat : “Lehorreko paterak” . Eskolan “Izaroko altxorra” irakurri dugu, gure herriarekin zerikusi handia duen istorioa kontatzen du. Liburua gustatu zaigu, batez ere azken kapituluak, intriga handikoak izan direlako. ESKERRIK ASKO zure liburua irakurtzen pasa dugun momentu onagatik eta gaur gure artean egotegatik. ESKERRIK ASKO IÑAKI.
3
a U b e s Jo
go m 1 e t riar
aila
Haizea Ab ad 2. maila
ika 2 r i z u a L e Julen
4
.maila
Zuhaitz batean erlauntza bat zegoen. Erle asko zeuden, horietako bat Mapi zen. Mapi alaia eta jolaszalea zen. Goiz batean, zelaira zihoala ahots batzuk entzun zituen. Laguntza eskatzen zuten. Ehunzangoa errekako harri baten gainean zegoen . Mapik ikusi zuenean, hosto bat harrapatu zuen eta belar luze bati lotu zion eta bere lagunarengana joan zen. Ehunzangoa hostoaren gainean jarri zen, eta Mapik bere hegoak abiadura bizian mugituz urbazterreraino eraman zuen. Han besarkada handi bat eman zion.
4 Itsaso Korretxer 2. maila
5
Bazen behin tximeleta bat, kolorerik ez zuena. Den denek barre egiten zioten oso itsusia zelako. Bere herria oso polita zen, lorez beterik eta usaina ona zuen. Egun batean, gure tximeleta nazkatuta, herritik herrira bidaiatzea bururatu zitzaion. New Yorkera joan zen lehenik eta behin baina ez zuen ezertxo ere aurkitu. Gero Japoniara joan zen baina... ezer ere ez, kolore interesgarririk ez zuen aurkitu. Eta horrela mundu osoa zeharkatu zuen baina ezer ez.
6
Halako batean pozik bizitzea bururatu zitzaion eta hala izan zen, alaitasunarekin koloreak lortu zituen, barre gehiagorik ez zioten egin eta poz-pozik bizi izan zen. Asier Izagirre 4. maila
Oi! Pirata maltzurra. Oi Pirata borrokalari ona. Zure itsasontzi politarekin beti altxorraren atzetik. Katalejoarekin irlak ikusten eta altxorrak aurkitzen. Gorka Ortega 3.maila
-Zer nahi duzu aitona? -Zure besarkada bat. -Zer gertatzen zaizu aitona? -Gaixorik nagoela. -Zer duzu hor aitona? -Zuretzat oparia. Irantzu Urdaibai 3.maila
Maite maitea, izekorik onena, ama bezain jatorra. Ilargia sartzerakoan oraindik hobeagoa. Tximeleta dantzaria, emakumerik politena. Leire Garai 3.maila
Txakur polita nire lagunik hoberena. Txakur txikia, txakur saltaria, txakur alaia, txakur barregarria. Txakurtxo, ez gara inoiz urrunduko. Txakurtxo zure bihotza eta nirea elkarrekin daude betirako. Aintzane Martinez 4.maila
Corre y corre en la pradera, Vamos, vamos que empieza la carrera. ¡Qué cachorro! ¡Qué peligroso! Pronto será un gran oso.
Ander Izpizua 4.maila
7
Benito Barrueta Maiatzaren 10etik 25era Nestor Basterretxea Kultura Aretoan Benito Barruetaren erakusketa izan dugu ikusgai, Barrueta Arte Elkarteak, eta Joxe Miel Barandiaran Udal Liburutegiak antolatuta. Benito Barrueta Asteinza margolari onenetakoa zen. 1873ko martxoaren 21ean jaio zen, Bermeon, Ertzilla dorretxean eta Bermeon hil egin zen 1953ko abenduaren 5ean. Udalak marrazkilari ona zenez, 1500 pezetako beka bat eman zion urte beterako marrazki ikasketak egiteko. Benitok eskerrak emateko “ La bendición de la barca” izeneko koadroa oparitu zion Udalari eta orain Udaletxean bertan ikus dezakegu. 1893an Madrilera joan zen soldadutza egitera eta Pradoko Museoan Velazquezen obrak kopiatzen zituen. XX. mendean Parisera joan zen eta hamaika urte igaro zituen han. Bertan Picasso eta beste margolari ospetsuak ezagutu zituen. 1914an Lehen Mundu Gerra zela eta Bermeora itzuli zen. 8
"La bendición de la barca"
Bermeora heldu zenean Itsas Eskolako maisua eta Arte Lanbideko maisua izan zen. Horregatik eskolaren aurrean dagoen Institutoa, Lanbide Hastapenaren ondoan, Benito Barrueta Institutua deitzen da. Paisajeak, erretatoak eta ohiturako koadroak egiten zituen. Berak egindako lan nagusiak hauek dira: Macelina del Basañez, Naturaleza muerta, Rue Ravignan, Rincón de París, La bendición de la barca, Arrelepo... tera joan ziren eta us ik ta ke us ak er etaren leak Benito Barru a as ik o ok kl : zi n re Bigar n utzi duten oharra ea ld ria or eb w re hona hemen gu " lantzen dugun an o ok tx rri e "H , eak ikustera joan lean, 2. zikloko um ra ta ti ke os us n, ak 3a er 2 en ak o tz adr “Maia tar pintorearen ku eo rm be bai Lazpiur, bai a u, et ts rru go Ba go a et t Benito es o pr etak nak emoteko ond pe al az n, o rt gure zain. Erakusk Be en . u en it en gin g ki eu , dakigu zein gaermiotar bi pintore Galdona ,beste b eta zehatzak eman zizkuguten. Honela trato, autorreerre argi nola ikusi ideiak eta kolorea. Baita ka re o n e ar o zi si an zizkiguten. Be npo m ko e k en d na su ua ta ts in zi rd nt rra ezba paisaien arteko ta e a oi urteetan egingo o eg d ng o re ,b ur o h trat in ga z otibagarria. Horre tu gi n tu zt e n . a id b n o g netan izan zen m ra e ta g id a tu e ta d ir e n e ra ku sk KERRIK ASKO.” ES a et K A N IO R Denon partez ZO
Barruetaren omenez Nestor Basterretxeak egindako eskultura
"La Parra"
"Arrelepo"
"Molino de agua"
Maite Velasco
9
L
A
E
I
O
U
R
S
F
A
S
E
V
W
Y
Z
A
P
I
B
T
U
N
X
E
I
O
A
S
C
P
U
I
T
W
V
U
G
H
D
A
Z
W
X
I
S
T
H
E
P
E
Z
S
U
R
L
I
E
F
A
L
Y
M
E
A
T
S
T
G
S
L
U
V
W
X
L
S
T
H
T
A
R
P
O
N
M
K
I
I
A
S
T
P
E
P
P
E
R
S
G
Gaia: FOOD. Find the seven words, from top to bottom and from left to right. Ibon Uriondo 3. maila
⇒ ⇒ ⇒ ⇒
It’s got two blue eyes. It’s got three orange noses. It’s got red hair. It’s got one black mouth. Eider Uribarri 3. maila
10
11
Con el aire va, con el aire viene, no tiene peso y lo inflas con un beso. Puede ser de muchos colores, su mayor enemigo: una punta afilada, un erizo erizado, o un cactus espinado. Puede ser pequeño o grande y llega a los sitios aunque no ande. Maialen Carmona 4.maila
⇒ This ⇒ He’s ⇒ He’s
got four arms.
⇒ He’s
got small knees.
is big and fat.
got very big hands.
Almike Zabala3. maila
12
Izaro irla Matxitxako eta Ogoño artean dago, Urdaibaiko itsasadarren aurrean. Izaro uhartean, mendeetan zehar, zenbait santutegi eraiki dira. Komentua eraiki baino lehen, antza, ermita bat izan omen zen Izaron. Frantziskotarren komentuak 1422an eraiki zen eta 300 urte iraun zuen uhartean. 1719an fraideek uhartetik ihes egin eta Forura joan ziren. Aurrerantzean Madalen izeneko santutegi bat eraiki zen. Gaur santutegi horietako hondarrak besterik ez dira geratzen. Erregeek Izaro bisitatu zuten : Enrique IV.ak, Fernando Katolikoak eta Isabel Katolikoak, honek, berak ordainduta 254 harmailadun eskalinata eraikitzeko agindu zuen. 1596an piratak heldu ziren erasotzera eta uharteko zenbait atal hondatu zituzten.
IZAROKO TOPONIMIAK Ipar muturrari Artxikote esaten zaio, mendebaldeko azpiko kostaldeari Madalenape, marea behean zegoenean ikusten ziren harriei Plantxadea . Muturrean azaltzen den haitzari Potorroarritxiki, Ipar Ekialdeko portuari Izaroko portua deitzen zaio. Iparralderago, uhartetik 200metrora Arriederra izeneko haitza ateratzen da itsasotik.
“Isaró” Irune Allikak eta Bitor Uriartek idatzitako “BERMEOKO TOPONIMIA” liburutik hartuta.
13
“Ondo ibilli! Gitxi gasta ta bueltak etxera”.”
Diario de una niñera
La noche es nuestra
-AEB. Komedia. -Aktoreak: Scarlett, Johansson, Annie, Braddock, Laura Linney. -Zuzendaria: Robert Pulcini, Shary Spriger Berman.
-AEB.Thrillerra. -Aktoreak: Joaquin, P h o e ni x , M ar k Wahlerg, Eva Mendes -Zuzendaria: James Gray.
Kalera urteten dugunean “ondo ibilli! Gitxi gasta ta bueltak etxera” dinogu. “Itsosupeteko berbetie” liburutik hartuta
Umeentzako ipuin kontalaria : Txomin (4 urterik aurrera). Udal liburutegian ostiralean arratsaldeko 6:00etan.
1958an jaiotakoen ospakizuna: Ostiralean arratsaldeko 8:00etan meza Santa Eufemia elizan, Erroxapeko koruarekin. Gaueko 10etan afari-dantzaldia kasinoan.
Kontzertua : Set (Bermeo). Bermeoko Kafe Antzokian , larunbatean gaueko 10:00etan, sarrera 5 euro.
Umeen atletismo olinpiada : Maiatzak 31an, goizeko 10:00etatik aurrera, Burujabetasun Zelaian. Frogak:Lasterketak, krosa, luzera jauzia, altuera jauzia, pisu jaurtiketa eta disko jaurtiketa. Uda erotismo beterik dator : Testu erotikoen irakurraldiak, euskal idazleak zuzenean, musika zuzenean, erakustaldiak, antzezpenak … Larunbatean Talan, eguerdiko 12:00etatik 2:00etara.
Maiatz hotzak dakarz pozak.
14