Ongevraagd medisch advies

Dr. G.M.A. Clauwaert, medisch adviseur

Soms moet na een trauma de milt operatief worden verwijderd om de bloeding onder controle te krijgen of omdat deze te fors is beschadigd. Gelukkig komt dat steeds minder vaak voor. Door voortschrijdende technieken op het gebied van zogenaamde interventionele radiologie, waardoor bloedvaten afgeklemd dan wel dichtgeslibt kunnen worden, kan het verwijderen van de milt steeds vaker voorkomen worden.

De milt bevindt zich in de linkerbovenhoek van de buik (in de nabijheid van de maag en alvleesklier) en is een belangrijk orgaan in ons afweermechanisme tegen infecties.

Het gaat dan vooral om infecties door gekapselde bacteriën, zoals pneumococcen, meningococcen en Haemophilus influenzae. Na het verwijderen van de milt is een verhoogd risico op bijvoorbeeld long-, oor- of bijholteontsteking, bloedvergiftiging of hersenvliesontsteking. Ook treden sneller wondinfecties op na dierenbeten, is er een verhoogd risico op malaria en bijvoorbeeld op ziekten (onder andere babesiose) die door een teek overgedragen worden.

Ook griep (influenza), soa’s, HIV, urineweginfecties en dergelijke, kunnen een ernstiger verloop kennen bij mensen zonder milt.

De meest gevreesde complicatie wordt OPSI (Overwhelming Post Splenectomy Infection) genoemd. Daarbij kan binnen enkele uren tijd een veralgemeende infectie ontstaan met een zeer slechte prognose: 38-69% van die patiënten overlijdt!

In 2/3 van de gevallen wordt dit door een pneumococ bacterie veroorzaakt.

Het grootste risico op een OPSI komt voor in de eerste twee jaar na het verwijderen van de milt, maar het risico blijft levenslang verhoogd. Het risico dat tijdens het leven van iemand zonder milt een dergelijk beeld optreedt bedraagt 5%.

Daarom is het van zeer groot belang dat bij hoge koorts, na een dierenbeet en bij zich algemeen ziek voelen, iemand zonder milt snel antibiotica kan innemen. Er wordt geadviseerd om steeds een verpakking antibiotica (amoxicilline/ clavulaanzuur, Augmentin®) in huis te hebben en zelfs liefst steeds op zak te hebben. Bij de genoemde symptomen moet een antibioticakuur immers onmiddellijk gestart worden, waarna een arts geconsulteerd kan worden om het verdere beleid te bepalen.

Er is geen consensus in de wetenschappelijke wereld om bij volwassenen profylactisch (preventief, dus als geen ziektesymptomen bestaan) gedurende twee jaar na de miltverwijdering antibiotica te nemen.

Om infecties te voorkómen wordt een aantal vaccinaties geadviseerd. Het gaat dan om vaccinaties tegen pneumococcen, Haemophilus influenzae type B, meningococcen types A, C, W135, en Y (in één spuit) en meningococcen B. Daarnaast moeten de gebruikelijke vaccinaties tegen tetanus, difterie, kinkhoest, mazelen, bof, rode hond, influenza en Covid-19 up-to-date gehouden worden.

Bij reizen dient dus een antibioticakuur meegenomen te worden die bij koorts of na een dierenbeet direct gestart en afgemaakt moet worden en daarnaast is het van belang om preventief (voldoende lang) malariapillen te nemen, als naar een land wordt gereisd waar malaria voorkomt. 