De Vrijstaat is straks groter, mooier en fijner

Bijna af! Na een maand of tien nadert de renovatie van de ‘grote boerderij’ van De Vrijstaat de ontknoping. Wat kunnen we verwachten van dit monumentale vernieuwde pand? We vroegen het aan oprichter Daphne de Bruin.

Daphne de Bruin

Aan de Hof van Monaco, pal naast Leidsche Rijn Centrum, bevindt zich al een jaar of dertien De Vrijstaat: een ‘kunst- en cultuurhuis voor jong Utrecht’. Artistiek directeur Daphne de Bruin vond het al meteen een fijne plek. ‘De boerderij stond toen nog tussen de weilanden. We hadden een enorme achtertuin. Nu is alles om ons heen heel hoog geworden.’

Het is nog steeds een fijne plek, benadrukt Daphne. ‘We hebben de hele ontwikkeling van dit gebied van dichtbij mee kunnen maken. Om ons heen gebeurt er ontzettend veel en wij zitten hier, als in het oog van een orkaan: het rustige gat in het midden. Hier gebeurt natuurlijk ook van alles, maar die oude rust voel je nog.’

Zomerhuis

Op het terrein van De Vrijstaat kan iedereen van 6 tot 26 jaar kunst maken en ervaren. Het aanbod is bijzonder divers. Er zijn workshops, voorstellingen, feestjes, jaarprogramma’s en vakantieweken. Je kunt aan de slag met beeldende kunst, koken, theater en muziek. Dit alles kon de afgelopen maanden nog steeds, maar niet in de grote boerderij. Vanwege de verbouwing zijn de nabijgelegen ruimtes ‘onder de bogen’ ingericht als werkruimtes. De kantoren zitten tijdelijk in het zomerhuis, de ‘kleine boerderij’ die direct naast de grote boerderij staat, op hetzelfde terrein. Daphne: ‘Wat ik heel tof vind is dat op deze manier alles voor de kinderen en de jongeren kon doorgaan. Zij hebben weinig last van de verbouwing.’

Aan de slag

De grote boerderij die nu gerenoveerd wordt, stamt uit het begin van de vorige eeuw en is een rijksmonument. Eigenaar is de gemeente Utrecht. In oktober vorig jaar ging de verbouwing van start. Een enorme operatie, uiteraard binnen de grenzen die er gelden voor rijksmonumenten. Daphne is enthousiast: ‘Fijn dat de gemeente vertrouwen heeft in onze organisatie en de monumentale boerderij voor cultuur wil behouden. De samenwerking is ook fijn. Samen kijken we hoe we hier een echte culturele plek voor kinderen, jongeren en jonge makers in Leidsche Rijn van kunnen maken.’ Het ziet er veelbelovend uit, vervolgt ze. ‘Het wordt helemaal op maat gemaakt. Precies zoals wij het willen. Een prettig gebouw, waar je lekker aan de slag kan gaan. Geen kantoorsfeer of een plek waar je niet vies mag worden bijvoorbeeld. We willen een ruimte die activeert en inspireert.’

Eten

Een grote verandering vindt plaats in de deel, waar vroeger de koeienstallen stonden. Deze ruimte is onverwarmd. ‘In de winter gebruikten we het óf niet óf we liepen rond met mutsen en handschoenen.’ Na de renovatie beschikt het hele

pand over vloerverwarming. Een tweede grote verandering is dat de zolder geschikt wordt gemaakt voor gebruik. Die zolder, die zich uitstrekt over het hele pand, was niet veilig en werd daarom niet gebruikt. Ook komt er een nieuw dak. En de vloeren worden geëgaliseerd, zodat de boerderij rolstoeltoegankelijk wordt.

Zo wordt het hele gebouw groter, mooier en comfortabeler. Er komen ook extra kantoorruimtes, te gebruiken door andere organisaties die nog een inspirerende werkplek zoeken. En een nieuwe keuken. ‘Eten is belangrijk’, vindt Daphne. ‘Kunst is een onderdeel van het dagelijks leven, net als eten. Het is mooi als je dat ook als bezoeker kan ervaren. De keuken is nu een keet in de tuin. Straks hebben we een mooie grote woonkeuken.’

Een maand feest

In plaats van een openingsdag komt er een openingsmáánd, beginnend op 10 september, dan is het Open Monumentendag en Uitfeest. Dan gaan de deuren open voor publiek, met workshops, een speurtocht door de boerderij en een expositie over de geschiedenis van het pand en de verbouwing. Daarna volgt een maand vol festiviteiten, die eindigt in een groot ‘oogstfeest’ in oktober.

Daphne kijkt er naar uit. ‘Ik voel me enorm bevoorrecht en trots dat we in dit traject zitten. Het is fijn dat we de ruimte krijgen om verder te ontwikkelen. Zo kunnen we nog beter een plek bieden aan organisaties, kinderen en jongeren in de buurt. Het wordt geweldig.’

TEKST: ANNEKE PAUL | BEELD: DE VRIJSTAAT