Een helpende hand aan de gevangenispoort
‘Uit de bak, aan de bak’. Het is de titel van een documentaireserie die de NTR sinds 15 april van dit jaar uitzendt, maar het had gemakkelijk de populaire vertaling kunnen zijn van het werk van de mensen van het Prison Gate Office in Veenhuizen. Een wat minder in het oog springend stuk werk van het Leger des Heils, maar wel 100% William Booth: “Zolang er nog mannen naar de gevangenis gaan, erin en eruit, erin en eruit, zal ik strijden.” Foto: Nathan Sudmeier Tekst: Jurjen Sietsema
H
et kantoor van het Prison Gate Office (PGO) staat zo’n beetje letterlijk aan de gevangenispoort in het Drentse Veenhuizen. Ooit was dit een armenkolonie waar landlopers en ander schorremorrie werden opgevoed tot modelburgers. Inmiddels de plek waar drie gevangenissen staan, in vaktaal penitentiaire inrichtingen of P.I.’s genoemd. De mensen van Prison Gate doen hun werk op een kleine 50 meter van de ingang van de P.I. Norgerhaven. Een plek waar langgestraften hun straf uitzitten. “Langgestraft ben je in Nederland als je meer dan een maand moet zitten,” zegt Harry Zuidema. Hij coördineert de PGO Veenhuizen. Samen met zijn collega’s Homme Jan Heida en Catrien Kort behandelt hij jaarlijks tientallen verzoeken om hulp. Een flink aantal van de gedetineerden die hun straf erop hebben zitten, kan daarna nergens terecht. Homme Jan Heida: “Vaak zijn ze tijdens hun detentie hun huis kwijtgeraakt of het contact met familie of vrienden verloren. Dan staan ze hier buiten de poort met een bus- of treinkaartje en geen plek om de nacht door te brengen. Voor deze mensen zijn wij er.” Het werk begint al binnen de muren van de P.I.’s in Veenhuizen, Ter Apel en Hoogeveen. “Gedetineerden kunnen een aantal maanden voordat ze vrij komen al aangeven of ze na het einde van hun straf onderdak hebben,” zegt Catrien Kort. “Dat geeft ons de mogelijkheid om een plek te regelen van waaruit ze verder kunnen zoeken naar woonruimte. Dan kijken we of ze wellicht doorverwezen kunnen worden naar andere vormen van hulpverlening. Een (ex-)gevangene heeft vaak meer problemen.” Volgens Harry Zuidema is de kans op terugval groot als iemand geen dak boven zijn hoofd heeft, niet weet hoe hij zijn dag door moet komen en geen uitzicht heeft op een beter
32
Strijdkreet Jubileumspecial
leven. “Dan zie je mensen zo weer de fout ingaan met als gevolg dat ze binnen de kortste keren weer achter de tralies zitten. Daarom wordt er binnen de muren van de P.I.’s ook veel aandacht besteedt aan de terugkeer in de maatschappij. Gedetineerden krijgen de mogelijkheid om een vak te leren en worden ook op andere manieren voorbereid op hun leven na detentie, maar niet voor iedereen betekent dat huisje, boompje, beestje.” Het beeld van de (ex-)gedetineerde met een tas of een vuilniszak, die op één van de perrons in het dorp staat te wachten op de bus, is beroemd in de omtrek. Een wat treurige aanblik; mensen zonder bestemming. Homme Jan Heida is blij dat juist het Leger des Heils dit werk in zijn portefeuille heeft. “We hebben een breed netwerk van voorzieningen waar mensen voor kortere of langere tijd terechtkunnen. Veel van onze cliënten zijn mensen met een indicatie. Ze zijn verslaafd (geweest) of hebben een psychiatrische achtergrond. Dan lukt het vaak ze te plaatsen in één van onze opvangvoorzieningen.” Volgens Harry Zuidema lukt dat niet altijd en ook niet met iedereen. “We zien de laatste tijd toch een soort gevangene die niet helemaal in het klassieke plaatje past. Een nieuwe groep van goed opgeleide mensen die door verkeerde keuzes, soms ook door domme pech, tussen wal en schip vallen en vervolgens een keer met justitie in aanraking komen. Deze mensen kunnen niet via een indicatie worden geplaatst in een van onze voorzieningen. Dan moet je vaak alle zeilen bijzetten en al je creativiteit uit de kast halen om ze onder dak te krijgen. Dat is nog weleens een uitdaging, maar dat is ook wat je werk aantrekkelijk maakt en houdt. Iedere cliënt is anders, een mens met een verhaal die een respectvolle behandeling verdient en die het waard is om voor te strijden.”
“Iedere cliënt is anders, een mens met een verhaal die een respectvolle behandeling verdient en die het waard is om voor te strijden”