Ons Recht februari 2014 by LBC-NVK

Maandblad van de landelijke bediendencentrale - nationaal verbond voor kaderpersoneel 118de jaargang | nummer 2 | februari 2014

10-11

ÂŠ foto: belgaimage

Lat ligt nog niet gelijk voor vakantiegeld

12-13 O U T P L AC E M E N T NU OOK ONDER DE 45

18-19 WETTELIJK PENSIOEN I S T E L AAG

Standpunt Distributie ANPCB ANPCB Campagne Statuut Statuut Sectoroverleg In de marge Vijftigplussers Pensioen Arbeids-gericht Inbox Jongeren Over de grenzen Internationaal Film Film Boek Welzijn De lezer schrijft Uitbetaling vakbondspremie Indexaanpassingen Achterklap Vanmol

RUBRIEKSNAAM inhoud

3 4 6 7 8 10 11 12 14 15 16 18 20 21 21 22 24 25 26 26 27 28 30 30 30 31 32

Tergende voorstellen Overvloed aan zondagopeningen is geen cadeau voor winkelpersoneel Veel mooie woorden rond werkgelegenheidsplan voor oudere werknemers Recht op vier opleidingsdagen in paritair comité 218 Uitzendkantoren behandelen jongeren als (on)menselijke grondstof Afspraken over vakantiegeld discrimineren bedienden Met de bus door belastingparadijs Brussel Nu ook outplacement voor werknemers jonger dan 45 jaar Onderhandelingen leveren toch resultaten op in Financiën Oudere werkzoekenden vechten tegen vooroordelen “Wettelijke pensioenen moeten naar omhoog” Stop je rechten veilig in je rugzak! Jonge vakbondsmensen slikken ‘universele waarheden’ niet voor zoete koek Cambodjaanse textielarbeiders knokken voor beter minimumloon 12 Years a Slave American Hustle Marcel Broodthaers “Inkomens en uitkeringen moeten waardig leven mogelijk maken”

De vakbond is er ook voor jongeren met of zonder werk. En dus ook voor jongeren die aan de slag trachten te geraken via een uitzendbureau. Op p. 8-9 lees je hoe sommige uitzendkantoren jongeren gewoon als ‘grondstof’ behandelen. In een zwartboek van KAJ wordt geschetst wat er soms allemaal kan mislopen. Maar jongeren zijn niet alleen lid van de vakbond, ze engageren zich ook voor hun collega’s op het werk. Op p. 22-23 stellen drie jonge militanten van de LBC-NVK, Dieter, Kelly en Jon, bepaalde ‘universele waarheden’ ter discussie. Ze weigeren de voortdurende pleidooien voor ‘langer werken’ en ‘nog meer flexibiliteit op de arbeidsmarkt’ zomaar klakkeloos te aanvaarden. 2 | FEBRUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

standpunt.

RUBRIEKSNAAM

Tergende voorstellen ferre w yckmans algemeen secretaris

Met de verkiezingen van 25 mei in zicht lijkt het Vlaams, Belgisch en Europees kampioenschap ‘werknemers plagen’ op gang geschoten. Er wordt overigens een combiné gereden, want ook het kampioenschap ‘werkgevers pamperen’ blijkt aan de gang te zijn. Het is niet zo dat de winnaar al bij voorbaat gekend is. Neen, er wordt met verbetenheid gestreden en dan is de eindmeet en dus ook de eindspurt nog niet in zicht.

Het is onthutsend welke tergende voorstellen naar voren worden geschoven. Elke krasse ambitie mag daarbij uitgebreid in woord en beeld aan bod komen, vaak zonder veel weerwerk van het journalistieke korps. Dat geeft flink te denken. Over de inhoud van de berichtgeving én over de vaststelling dat de pers lang niet altijd blijk geeft van kritisch denkvermogen. De voorlopige winnaar van al dit geweld is de werkgeversvereniging Unizo, meer bepaald haar voorman Karel Van Eetvelt. Een man die zich nog altijd een ‘sociale partner’ noemt en die anderen in dit vak lessen denkt te moeten geven. Van Eetvelt is niet sociaal en al evenmin een partner in iets wat ‘overleg’ heet. Van Eetvelt

Wij kunnen Van Wat is namelijk zijn plan? De lonen volledig blokEetvelt niet het recht keren tot 2016, de index afschaffen en de loonkosontzeggen om zich ten – mogelijk via de socialezekerheidsbijdragen nog ‘sociale partner’ – met zo’n twee miljard euro extra per jaar verminte noemen. Maar voor deren. Van Eetvelt pleit letterlijk voor ‘het verde LBC-NVK is het minderen van de koopkracht’. Met zulke ideeën is hij een stevige kanshebber op een podiumplaats. zonneklaar dat de Hij wil ook de bedrijfsbelastingen zien zakken en man deze titel niet de uitkeringen in de sociale zekerheid bevriezen. langer verdient. Als we deze ‘remedies’ toepassen, zou dat zo’n 80.000 nieuwe banen moeten opleveren. Maar

garanties zijn er niet. Of zoals Van Eetvelt zelf zegt: de terugverdieneffecten worden al te vaak overschat. De inleveringen door de werknemers moeten ‘maxi’ zijn, net zoals de garanties voor de werkgevers. Maar ‘mini’ is het ordewoord van Unizo als het om de werknemersrechten gaat. Wij kunnen Van Eetvelt niet het recht ontzeggen om zich nog ‘sociale partner’ te noemen. Maar voor de LBC-NVK is het zonneklaar dat de man deze titel niet langer verdient. Dexia

Opgelet: Unizo heeft concurrentie! Caroline Ven van het ‘ondernemersplatform’ VKW ging flink tekeer tegen diegenen die kritiek leverden toen Dexia enkele van zijn directeurs 30 procent méér loon wilde toekennen. Ze ergerde zich over ‘over het zoveelste dossier waarbij de regering het loondebat naar zich toe trok’. Toen de regering de gewone lonen voor 2013 en 2014 wettelijk blokkeerde, hoorden we Ven niet reclameren. Een salaris van 450.000 of 600.000 euro voor een topmanager vindt ze ‘geen hoogvlieger’. Volgens Ven krijg je voor zulke lonen alleen ‘derde keus’ in je onderneming. ‘Ethische verwachtingen’ noemt ze ‘een heel onduidelijk criterium’ wanneer het om lonen gaat. Veel zin voor de realiteit heeft ze niet. In de Kamer noemde N-VA-fractieleider Jan Jambon de hele discussie over de toplonen ‘naast de kwestie’. “We zouden veel beter af zijn door competente mensen te benoemen in de raad van bestuur”, klonk het. Zoiets komt dan uit de mond van een partij die vindt dat er over een indexering van de lonen telkens moet worden onderhandeld en dat dit geen automatisch recht is. Een partij die de loonblokkering best nog een tijd wil behouden en die de werkloosheidsuitkeringen in de tijd wil beperken. Toplonen zijn géén probleem, werkloosheidsuitkeringen zijn dat wel. Tja, dat is dan duidelijk, ook voor de kiezers. De komende maanden worden nog heel leerrijk.

Ons Recht | 118de jaargang | FEBRUARI 2014 |

distributie

Overvloed aan zondagopeningen is geen cadeau voor winkelpersoneel Zinvolle wetgeving wordt almaar meer uitgehold Chris Van Droogenbroeck

Steden en gemeenten vragen almaar vaker om bepaalde zones te laten erkennen als ‘toeristisch centrum’. Dat heeft voor een deel te maken met de inspanningen van de Vlaamse overheid om stadskernen te versterken via een aangepast winkelbeleid. Maar is het hek nu niet van de dam? Werkt straks iedereen in de ‘retail’ op zondag?

Als een zone als toeristisch centrum erkend is, kunnen de winkels daar zo’n 40 zondagen per jaar open zijn. Er wordt gegoocheld met toeristische argumenten maar snijden die wel echt hout? Sommige stads- en gemeentebesturen willen zich graag profileren. En er zijn ook fenomenen zoals ‘citymarketing’. Zo wordt de wet op de zondagsrust steeds meer uitgehold. Er zijn nu al 57 gemeenten erkend als toeristisch centrum, alle badplaatsen buiten beschouwing gelaten. Sinds de jongste aanpassing van het koninklijk besluit over de toeristische centra kwamen er al twaalf erkende steden en gemeenten bij. Het heeft er alle schijn van dat het aantal erkenningen nog zal aanzwellen. Voor steeds meer winkelpersoneel wordt de honderd jaar oude wet op de zondagsrust dus iets uit de geschiedenisboekjes.

Zon, zee, strand én shoppen aan de kust toeristisch hoogseizoen winkels open zijn aan onze kust. Wel dat hierover in veel gevallen geen goede afspraken worden gemaakt. Alleen in enkele grote ondernemingen kunnen regels worden afgesproken over een extra verloning voor het vele zondagwerk. En daar wringt dus vooral het schoentje. “Mij stoort het dat werkgeversverenigingen luid roepen dat ze zo moeilijk verkooppersoneel vinden”, zegt Jörgen Meulders, LBC-NVK-secretaris in Oostende. “Zeg nu eens eerlijk: zou jij elke zondag willen werken voor acht of negen euro per uur?” Het valt ook op dat sommige baanwinkels in de toeristische centra aan de kust iedere zondag open zijn en zich niet aan de wettelijke beperkingen houden. Net zoals in de toeristische centra in het binnenland. Met toerisme heeft dat niets meer te maken. De vakbond merkt dat er in heel wat bedrijven een toenemende druk is om meer en meer zondagopeningen te aanvaarden. Vaak hangt dat samen met dalende verkoopcijfers. Maar is het wel zo slim voor een bedrijf om de kosten nog te verhogen door een dag extra te openen zonder dat Afspraken nodig hiertegenover een gegarandeerde omzet Het grootste probleem is niet dat er in het staat? Aan de zee is elke badplaats al sinds lang erkend als toeristisch centrum. Uiteraard is de situatie aan de Belgische kust anders dan in het binnenland. Toch verschilt de aanpak soms sterk van kustgemeente tot kustgemeente. Oostende en de andere traditionele badplaatsen blijken best om te kunnen met de bestaande wettelijke regels. Zij respecteren wat er in het KB staat over het aantal zondagopeningen en over de periodes waarin zulke openingen mogen. Andere badplaatsen, die zich recenter ontwikkelden, ontpoppen zich steeds vaker tot een ‘winkelparadijs op zondag’. Nieuwpoort is een goed voorbeeld. Daar zijn bijna alle winkels, meestal zaken uit de zelfstandige kleinhandel, ’s zondags open. Het ergste van al: het is goed geweten welk winkelbeleid kustgemeenten als Nieuwpoort voeren maar geen enkele overheid tikt de lokale besturen op de vingers. Wie in Nieuwpoort in de verkoop wil werken, weet maar al te goed dat hij of zij heel vaak ’s zondags zal moeten werken. Zonder toeslag.

De meeste winkelbedienden werken liever niet op zondag. Wie werkt in de verkoop, heeft al een super-flexibel werkritme van maandag tot zaterdag, in een variabel uurrooster.

4 | FEBRUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

“Koopkracht stijgt niet hé” In Antwerpen zouden de winkels op de Meir en in de aanpalende straten voortaan ’s zondags moeten openen. “Waarom zouden die zondagopeningen een succes zijn?”, bedenkt LBC-NVK-afgevaardigde Veronique Van Bogaert. “De koopkracht van de mensen stijgt niet hé. En wat ze in de week uitgeven kunnen ze geen tweede keer besteden op zondag.” Veronique is bijna 30 jaar en werkt bij Forever 21, de grootste kledingwinkel op de Meir. Haar collega’s en hun klanten zijn opvallend jong en hip. Toch ziet het personeel het niet zitten om alle zondagen open te zijn. Kort door de bocht “Onze maatschappij wordt almaar veeleisender”, merkt Veronique. “In Antwerpen willen ze het nu mogelijk maken dat de winkels elke zondag kunnen openen. Dat zou zogezegd voor economische groei zorgen. Maar dat is toch wel kort door de bocht gaan. Winkelketens haken af door de onmenselijke woekerhuurprijzen die de vastgoedsector aanrekent. Bovendien doet de economische crisis de koopkracht van onze klanten zakken.” “Is ‘open op zondag’ wel een antwoord op een reële vraag?”, oppert de vakbondsvrouw. “De werkgever heeft heel wat extra kosten. En voor het personeel is de tol erg zwaar. Ons sociaal leven en ons gezinsleven zullen er zéér zeker bij inschieten. Wie zorgt er trouwens voor kinderopvang op zondag? Bij ons werken heel wat alleenstaande ouders. Of moet het personeel van de kinderopvang dan ook maar op zondag werken?” Volgens Veronique zijn de koopzondagen in Antwerpen vandaag een voltreffer omdat ze zo uitzonderlijk zijn. “Wanneer winkelen op zondag doodnormaal wordt, zal de aantrekkingskracht hiervan heel wat minder worden. Er zijn genoeg boeiende alternatieven om je zondag door te brengen: geniet van je familie, spreek af met vrienden, doe uitstappen, snuif wat cultuur op, ga lekker tafelen of bezoek bijzondere evenementen. Laten we de mensen in de ‘retail’ ook hun welverdiende zondagsrust gunnen.”

Voor steeds meer winkelpersoneel wordt de honderd jaar oude wet op de zondagsrust dus iets uit de geschiedenisboekjes.

Winkelbedienden boos op Kortrijks stadsbestuur In Kortrijk mogen de inwoners opnieuw op omdat dat voordeliger is dan dicht te blijven zondag hun gras afmaaien. Maar het stads- en de boete te betalen. Een extra vergoeding bestuur ziet ze op die dag nog liever shoppen voor personeel dat op zondag werkt zit er in K-shopping. niet in. Mick Verbandt is vakbondsafgevaardigde “De meeste winkelbedienden werken liever van de LBC-NVK. Hij werkt, samen met 43 niet op zondag”, weet Mick. “Wie werkt in collega’s, in een winkel in Kortrijk. Samen de verkoop, heeft al een super-flexibel wermet de 500 andere winkelbedienden in het kritme van maandag tot zaterdag, in een centrum van de stad zijn ze nog altijd kwaad variabel uurrooster. Die doorgedreven flexiover het besluit van het stadsbestuur om een biliteit verklaart ook waarom het winkelpererkenning als toeristisch centrum aan te vra- soneel niet enthousiast toehapt wanneer een gen. “Het nieuws dat Kortrijk een dossier zou werkgever dan toch toeslagen voorstelt voor indienen om te worden erkend als toeristisch zondag.” centrum, sloeg hier in als een bom”, onderstreept Mick. Sociaal leven Het jonge winkelcentrum K-in-Kortrijk ligt pal in de binnenstad en lonkt, zeker op zon- Zelf werkte Mick soms wel 40 zondagen per dag, ook naar mogelijke klanten uit Noord- jaar. “Een geweldige aanslag op je sociaal Frankrijk. De stad investeerde miljoenen leven. Nooit kan je op zondag eens mee naar euro’s om de winkelwandelzone heraan te familie of vrienden. Als je midden in de week leggen en wil die investering graag laten ren- thuis bent, zijn zij aan het werk. Bovendien deren. Als de historische binnenstad wordt wisselt de rustdag voortdurend zodat je in erkend als toeristisch centrum, kan K-in- je vrije tijd moeilijk een vast patroon kan Kortrijk ook op zondag open. In tegenstel- opbouwen.” ling tot het andere plaatselijke shoppingcen- Na een aantal jaar met zondagwerk aan de trum, aan de ringweg. kust besloot Mick bewust om in Kortrijk een De federale minister van Werk, Monica De job te zoeken. “Ook al had ik dan twee uur Coninck, keurde de aanvraag goed. Haar meer nodig voor de verplaatsingen. Al geven collega van Middenstand, Sabine Laruelle, ze me nu 1.000 euro toeslag, dan nog wil ik vroeg bijkomende inlichtingen. niet meer werken op zondag. No way!” Heel toeristisch kan je de Kortrijkse econo- Wie straks blijkt te werken in een toerismie niet noemen. Textiel, metaal, handel en tische winkelzone, pluist best even zijn onderwijs wegen veel zwaarder door. In de arbeidscontract en het arbeidsreglement voorbije jaren nam het aantal jobs zelfs af in uit. Tot nu toe zijn er nog geen sectorale het toerisme en de horeca. afspraken voor wie werkt in toeristische zones. Als het arbeidsreglement niets vermeldt over uurroosters voor zondag, kan je Weinig volk op die dag niet aan het werk worden gezet. Momenteel zakt er op zondag weinig volk Wie al in dienst is, kan niet tot zondagwerk af naar de Guldensporenstad. De Kortrijkse worden verplicht als dat niet bepaald is in winkelbedienden snappen dan ook niet wat het arbeidscontract of -reglement. hun werkgevers hopen te bereiken met meer zondagopeningen. Er bestaan al zes koop- Arbeidsreglement zondagen maar dat zijn geen hoogvliegers. Nog meer koopzondagen invoeren zal vooral “In ons arbeidsreglement staat niets over een de kosten verhogen en de winstgevendheid uurrooster op zondag”, stelt Mick. “Als de van de winkels onder druk zetten. Door de sociale inspectie vaststelt dat de wet op het aanhoudende crisis draaien er nu al winkels arbeidsreglement wordt overtreden, moet de met een minimale bezetting. “Je voelt zo aan werkgever een boete betalen die kan oplopen dat er voor het personeel geen faire deal in tot 500 euro per werknemer en per overtrezit”, vindt Mick Verbandt. “In onze onderne- ding.” mingsraad zal ik zeker vragen stellen over de “Navraag bij het Kortrijkse winkelpersocommerciële strategie van mijn winkel.” neel leert dat heel wat arbeidsreglementen momenteel geen uurrooster op zondag vermelden”, zegt LBC-NVK-secretaris Erika Boetes Lambert. “Het is dus belangrijk om deze Tijdens gesprekken met de betrokken werknemers nu bij te staan. Niemand mag partijen bleek dat bijna alle ketens in zich onder druk laten zetten om een bijlage K-shopping contractueel verplicht zijn om te tekenen waarmee wordt aanvaard om de openingstijden van het winkelcentrum te meer zondagen te werken. Als de werkgever volgen. Ook bij extra zondagopeningen. Als aanpassingen voorstelt, is het belangrijk om een keten zondagopeningen weigert, krijgt een gesprek te voeren en nieuwe afspraken ze een zware geldboete. Meer zondagope- te maken. Over het behoud van toeslagen, ningen zullen in eerste instantie vooral de de minimale personeelsbezetting, de beurtkassa van de eigenaar van K-shopping doen rol, de inplanning bovenop of binnen het rinkelen. Winkels zullen bij voorkeur ’s zon- normale uurrooster, een vaste vrije dag in dags openen en desnoods maar verlies lijden de week.”

Ons Recht | 118de jaargang | FEBRUARI 2014 |

anpcb

Veel mooie woorden rond werkgelegenheidsplan voor oudere werknemers Enquête toont dat het vaak bij goede intenties blijft Jeroen Vandamme

Ondernemingen met meer dan 20 werknemers zijn sinds kort verplicht een werkgelegenheidsplan op te stellen om het aantal werknemers van 45 jaar en ouder te behouden of te verhogen. Die verplichting vloeit voort uit de afspraken van cao nr. 104. De LBC-NVK hield een enquête bij haar militanten in een stuk of 95 bedrijven uit paritair comité 218 om na te gaan of er een plan werd gemaakt en welke maatregelen daarin werden voorgesteld. Onder PC 218 vallen onder meer dienstverlenende ondernemingen uit de ICT, de groothandel en diverse industriële bedrijfstakken zoals de bouw en de grafische sector.

leert dat de werkgevers vooral verwijzen naar de sectorale opleidingsinspanningen die al voorzien zijn en dat ze ook de sectorale afspraken rond het tijdkrediet en de 4/5e landingsbaan naar voren schuiven. Echt vernieuwend of creatief is dat niet. In heel veel gevallen blijft het toch de werknemer die zich moet aanpassen aan de arbeidssituatie door bijvoorbeeld te kiezen voor een landingsbaan. Maar weinig bedrijven maken werk van echt aangepaste jobs of van loopbaantrajecten die rekening houden met de diverse levensfases van hun werknemers. Verworven competenties worden niet vaak erkend, ook al zijn die essentieel voor ervaren medewerkers die het bij interne of externe sollicitaties moeten opnemen tegen vaak veel hoger gekwalificeerde jongere collega’s. Positief is dan weer dat er in zowat de helft van de plannen sprake is van maatregelen die fysieke of psychosociale risico’s (bijvoorbeeld stress) moeten verminderen.

Van de bevraagde ondernemingen blijken er 62 een plan te hebben opgesteld, 20 waren daar eind 2013 nog mee bezig en dertien onder- Discussie gestimuleerd nemingen hadden geen plannen in die zin. Nochtans gaat het om een wettelijke verplich- Uit de bevraging blijkt in elk geval dat cao nr. ting. Ruim twee derde van de plannen loopt over meerdere jaren, 29 ondernemingen kozen ervoor om elk jaar een plan op te stellen. Een belangrijke voorwaarde uit cao nr. 104 is dat het plan ter advies moet worden voorgelegd aan de overlegorganen. De werknemersafgevaardigden kunnen zo het plan beoordelen en eventueel aanvullende maatregelen voorstellen. Helaas is het advies niet bindend. Zeventien ondernemingen hebben dan ook een plan geregistreerd zonder dat dit aan de ondernemingsraad is voorgelegd. Inspraak van de werknemers is in die ondernemingen een extra aandachtspunt, en niet alleen in het belang van de oudere werknemers. De afgevaardigden van 34 ondernemingen verklaarden dat ze wel opmerkingen hadden mogen formuleren maar dat de werkgever daar uiteindelijk bitter weinig rekening mee hield. Wellicht zijn er meer echt afdwingbare afspraken nodig. Nog heel wat werk aan de winkel dus om het debat over langer werken in de ondernemingen echt op gang te trekken. Weinig vernieuwend

Welke maatregelen zijn het populairst? Vorming & opleiding en aanpassingen van de arbeidstijd en arbeidsomstandigheden. Op zich is dat positief. Maar nader onderzoek 6 | FEBRUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

104 in heel wat ondernemingen de discussie stimuleert over specifieke maatregelen om de jobs werkbaar te houden. De LBC-NVK kan niet genoeg beklemtonen dat een goed personeelsbeleid aandacht moet hebben voor de situatie van werknemers op elk moment van hun loopbaan. Begeleiding bij de start van de carrière, genoeg opleiding en vorming onderweg, aandacht voor specifieke noden of verwachtingen van oudere werknemers. Dit moet een verhaal van kansen worden. Helaas blijkt uit ons onderzoek dat het vaak blijft bij goede intenties en bij de opsomming van al bestaande initiatieven. Zo wordt bevestigd hoe belangrijk de sectorale cao’s over tijdkrediet en vorming en opleiding in het Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor Bedienden (ANPCB) wel zijn. Maar tegelijkertijd is er nood aan creatieve en ambitieuze keuzes in het personeelsbeleid. Directies moeten omstandigheden creëren waarin werknemers op een fatsoenlijke manier langer kunnen werken. Hiervoor kunnen ze zeker rekenen op de inzet van onze vakbondsafgevaardigden in de ondernemingsraden.

anpcb

Recht op vier opleidingsdagen in paritair comité 218 Nieuwe cao regelt ook recht op extra dag Annemie Plessers

De nieuwe vormingscao voor het Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor Bedienden (ANPCB) of paritair comité 218 is op 12 december 2013 ondertekend. In die cao staan de afspraken rond opleidingen die de beroepsbekwaamheid van de betrokken bedienden vergroten.

het weekend plaatsvindt en dus buiten de werktijd valt. Concreet gaat het om een beroepsopleiding die door Cevora wordt georganiseerd. De bediende doet zijn aanvraag rechtstreeks bij Cevora en het is de werknemer die beslist welke opleiding hij wil volgen. Hij kan ook beslissen om geen gebruik te maken van het aanbod. Wat de vier plus één opleidingsdagen betreft, krijgen deeltijdse bedienden hetzelfde maar in verhouding tot hun arbeidsprestaties. Bedienden in opzeg of met een arbeidsovereenkomst van minder dan één jaar blijven uitgesloten, ook al drong de vakbond erop aan om hen mee te nemen in de regeling.

Volgens de tekst engageren de werkgevers zich om vier dagen opleiding toe te kennen tussen 1 januari 2014 en 31 december 2015. De opleidingsdagen mogen worden toegekend in 2014 en /of 2015. Uiteraard moeten Premie de afspraken en de timing, bepaald in een mogelijk opleidingsplan, worden gerespec- Voor de extra opleidingsdag krijgt de bediende van Cevora een premie van 40 teerd. euro als hij een volledige dag volgt. Die centen gelden als bijdrage in de opleidings- en Bijkomende dag verplaatsingskosten. Maar zo’n aanvullende In de nieuwe cao zit ook het recht op een opleidingsdag komt op geen enkele manier extra dag beroepsopleiding dat ergens tus- in aanmerking voor Betaald Educatief sen 1 januari 2014 en 31 december 2015 Verlof. kan worden uitgeoefend. Hier gaat het Hoe kan je nu een beroep doen op de vier wel om een opleiding die ’s avonds of in traditionele opleidingsdagen? Voor die vier

dagen moet de werkgever een aanbod doen dat tijdens de werkuren valt. Vinden sommige van die opleidingsmomenten buiten de werkuren plaats? Dan moet de werknemer die uren kunnen recupereren. Een overurentoeslag is hiervoor niet van toepassing. Mogelijke verplaatsingskosten moeten worden betaald door de werkgever. Uiteraard maak je hierover best vooraf duidelijke afspraken met de werkgever. Opleidingsplan

De onderneming kan een opleidingsplan maken waarin staat welke afdelingen welke opleidingsdagen krijgen. Zo’n plan kan worden opgesteld tussen 1 januari en 30 juni 2014. De onderneming kan ook aan elke bediende apart een voorstel doen rond de vraag hoe de vier opleidingsdagen kunnen worden ingevuld. Individueel

Doet de werkgever voor 31 december 2014 geen concreet voorstel rond de invulling van de opleidingsdagen? Dan moet elke bediende die het recht wil uitoefenen een brief sturen naar de werkgever en daarin vragen om de dagen te kunnen opnemen. Zo’n brief moet worden verstuurd voor 31 maart 2015. Daarna moet de werkgever voor 30 april 2015 schriftelijk voorstellen hoe de resterende opleidingsdagen kunnen worden ingevuld. Komt de werkgever de afspraken uit het opleidingsplan niet na? Of reageert hij niet voor 30 april 2015 op de brief van de werknemer? Dan kan de werknemer de resterende dagen laten omzetten in dagen betaald verlof of zich op eigen initiatief inschrijven voor opleidingsdagen bij Cevora.

Opgelet

Tot 30 juni 2014 is er tijd om in een onderneming over een opleidingsplan te onderhandelen. De militanten van de LBC-NVK zijn goed geplaatst om mee te praten over vorming, training en opleiding. In bedrijven waar bijna niets gebeurt trachten de militanten het thema opleiding op de agenda van het sociaal overleg te zetten. Maar er zijn ook bedrijven waar al wel één en ander gebeurt. Daar leveren de militanten input voor een goed en syndicaal verantwoord opleidingsplan waarin alle werknemers zich kunnen terugvinden. Praat er gerust met je vakbondsafgevaardigde over! Ons Recht | 118de jaargang | FEBRUARI 2014 |

campagne

Uitzendkantoren behandelen jongeren als (on)menselijke grondstof Zwartboek schetst wantoestanden in sector Sebastia an Kok

Een job als uitzendkracht is een opstap naar vast werk, zo doen de uitzendkantoren ons geloven. In de praktijk blijkt dat niet te kloppen. Erger nog: jongeren worden vaak respectloos behandeld door sommige uitzendconsulenten. De jongeren moeten in een zeer concurrentiële omgeving werk zoeken en werken. Bovendien is de sociale bescherming in de uitzendsector bijzonder klein. Jongeren staan geïsoleerd. En wie durft te klagen, moet niet meer rekenen op een interimjob. Het ‘Zwartboek Interim’ van KAJ schetst niet meteen een fraai beeld van uitzendarbeid.

M., 21 jaar, Genk: “Ik moest een test doen om bij Terumo te werken via Randstad. Ik haalde 98 percent, maar ze vonden me te jong en te onervaren. Waarom laten ze me die test dan doen? Ik ben eenentwintig jaar en ik wil werken. Hoe kan ik ervaring opdoen zonder te werken?” De KAJ (Kristelijke Arbeiders Jongeren) voert al enkele jaren campagne rond uitzendwerk. Om de stem van de jongeren kracht bij te zetten publiceerde de vereniging eind vorig jaar een zwartboek met citaten van jongeren. De solidaire samenleving is ver zoek in de verhalen van deze werkzoekenden. Ons Recht ging praten met Bart Holvoet en Patrick Nell van de KAJ.

Werk is niet alleen een middel om economische meerwaarde te creëren. Het is ook een middel om maatschappelijk zinvol bezig te zijn en om jezelf te ontplooien.

‘werkgroep uitzendarbeid’ vertelde dat hij vaak werkaanbiedingen zag uithangen die al lang waren ingevuld. Een andere KAJ’er zei dat ze bij bijna alle werkaanbiedingen ‘optie vast’ zag staan, maar dat bedrijven die mogelijkheid helemaal niet aanboden. En zo waren er nog talloze andere verhalen. De teneur was duidelijk: het zit goed fout met de interimarbeid. Daar moesten we gewoon iets mee doen.” Ons Recht:

lijk?

Hoe groot is het probleem eigen-

Bart: “Zeventig procent van de werkaankoppen gehaald, maar eigenlijk voeren jullie al biedingen voor jongeren met een diploma langer campagne. secundair onderwijs bestaat uit interimjobs. Bart: “De campagne is min of meer toeval- Voor jongeren met een masterdiploma gaat lig ontstaan. Op een nationale raad van de het om 36 procent, maar dat aandeel neemt KAJ, zes jaar geleden, hebben we met de toe. En voor de meeste jongeren is uitzendjongeren een reeks thema’s uit hun leef- arbeid nagenoeg de enige toegang tot de wereld besproken. Uitzendarbeid was één arbeidsmarkt. Maar de jongeren worden van die thema’s. Een deelnemer uit de onheus behandeld.” Ons Recht: Het zwartboek heeft veel kranten-

8 | FEBRUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

Valse beloftes

Wat loopt er dan allemaal mis? “Uitzendkantoren lokken jongeren met valse beloftes. De consulenten bellen je op en vragen om langs te komen in het kantoor omdat ze werk voor je hebben. Maar in het kantoor blijkt daar niets van aan en moet je je opnieuw inschrijven en tests afleggen, ook al heb je dat vorige week al gedaan. Ook de geafficheerde werkaanbiedingen kloppen vaak niet. Het werk dat uithangt bestaat niet, de ‘optie vast’ is onjuist, de boodschap ‘dringend gezocht’ strookt niet met de realiteit.” Patrick: “Maar het gaat nog veel verder. De uitzendconsulenten vragen aan jongeren om stand-by te staan voor een bepaalde job. Toch krijgen die jongeren nooit een oproep om te gaan werken. En als dat wel het geval is, moeten ze vaak binnen een half uur ter plaatse zijn, niet eens in hun buurt!” Ons Recht: Bart:

K., 18 jaar, Genk: “Synergie belde me eens dat ik kon beginnen en enkel het contract nog hoefde te komen tekenen. Toen ik daar aankwam, bleek er helemaal geen contract en geen werk te zijn.”

Geen opstap

de bedrijven en mini-lonen voor de jongeren. De werkzoekenden hebben geen keuze K., 23 jaar, Oostende: “Weet en moeten de slechte behandeling door de je waardoor ik mij ook een uitzendkantoren gewoon ondergaan.” nul voel? Letterlijk dan: nul, “Het draait allemaal te veel rond de winst niemand? Wel, ik heb hout van het bedrijf. We moeten streven naar gestudeerd en dan stellen een meer solidaire samenleving. Het maatschappelijk belang van werk moet worden ze me bij Randstad voor om geherwaardeerd. Werk is niet alleen een rond te rijden met een truck. Ik heb niet eens een rijbewijs, middel om economische meerwaarde te creëren. Het is ook een middel om maatschapwaar zijn ze mee bezig?” pelijk zinvol bezig te zijn en om jezelf te ontplooien. De KAJ zal hierrond de komende jaren actie blijven voeren.” Zinvolle jobs

Ons Recht: Uitzendarbeid is dus geen opstap

naar een vaste job? Bart: “Neen, wel integendeel. Uitzendarbeid komt steeds meer in de plaats van vast werk. Het aantal aangeboden interimjobs neemt toe. Maar dat is geen aanwijzing meer dat de arbeidsmarkt aantrekt. Het duidt wel op de toenemende flexibiliteit die van werknemers wordt verwacht. Is er minder werk? Dan vliegen de uitzendkrachten de deur uit. Ze zijn alleen een buffer om pieken op te vangen. “Veel jongeren kunnen vandaag alleen via uitzendarbeid aan de slag omdat jobs via uitzendkantoren worden aangeboden. De uitzendsector plaatst zich tussen de werkzoekende en het werk. We hebben de indruk dat hierdoor veel minder jongeren vast werk hebben dan pakweg twintig jaar geleden.” Patrick: “We mogen dit niet aanvaarden. Deze flexibiliteit leidt tot werkonzekerheid en te lage inkomens. Jongeren stellen zo het zelfstandig wonen, trouwen en een gezin uit, omdat ze niet anders kunnen. En vooral: het knaagt enorm aan hun eigenwaarde.”

Ons Recht: Hoe kunnen we jongeren opnieuw

een perspectief geven op zinvol werk? Patrick: “Werk moet inderdaad opnieuw zinvol worden. Nu gebruiken uitzendkantoren jongeren als een grondstof die je niet menselijk moet behandelen. Je interesses? Niet belangrijk. Maakt voortdurend standby staan je dagelijkse leven onmogelijk? Dat is dan spijtig voor jou. Ben je toch bereid om ver van huis op een raar uur te werken? Sorry, maar daar hebben wij geen vertrouwen in.” “Vroeger werd werk gezien als een manier om je te ontplooien, om zinvol bezig te zijn, om met een gezin te kunnen beginnen en een woning te kunnen kopen. Maar voor veel jongeren komt uitzendarbeid nu neer op overleven met een maandloon onder de armoedegrens, werken in de meest onzekere omstandigheden en ver weg van je ambities en dromen.” Bart: “De KAJ wil het maatschappelijk debat aanwakkeren. Iedereen heeft recht op financiële onafhankelijkheid. Wie langdurig als uitzendkracht werkt, staat te zwak om weerbaar te zijn tegen onredelijke eisen van S., 20 jaar, Antwerpen: “Op 11 een werkgever. Dat leidt tot meer winst voor

T., 25 jaar, Sint-Niklaas: “Ik heb bij Dacor gewerkt via AGO. Het uitzendbureau zei me op voorhand dat het met ‘optie vast’ was, maar ik heb er maar vier weken gewerkt. Zij zochten iemand om de kerstperiode te kunnen overbruggen. Toen die echter voorbij was, hadden ze mij niet meer nodig en Dacor wist niets van een vast contract.”

De citaten in dit artikel komen uit het boek “Is dit nu de moderne arbeidsmarkt? Zwartboek interim”. Het boek kan je bestellen bij KAJ, Britsierlaan 5, 1030 Schaarbeek. Je kan ook bellen naar 02 / 246 53 00 of e-mailen naar info@kaj.be. Of het boek downloaden via http://www.kaj.be/zwartboek.

april ging ik langs bij Daoust. De consulente vroeg me: ‘Wat kom je doen?’ Ik zei: ‘Werk zoeken.’ De consulente antwoordde: ‘We hebben nu geen tijd.’ Dus ik terug naar buiten.” Bart: “Dat positief zelfbeeld wordt trouwens ook onderuit gehaald door het beperken van de werkloosheidsuitkering in de tijd. Met die boodschap geef je mensen het gevoel dat het hun eigen schuld is als ze geen werk hebben. Maar hoe kan je 200.000 werklozen aan het werk krijgen wanneer er maar 70.000 werkaanbiedingen zijn? Zeker als je weet dat veel vacatures alleen voor hooggeschoolden bestemd zijn of over knelpuntberoepen gaan. Op die manier ontneem je jongeren het geloof in hun toekomst.”

Ons Recht | 118de jaargang | FEBRUARI 2014 |

statuut

Afspraken over vakantiegeld discrimineren bedienden Verschillen met arbeiders moeten correct worden weggewerkt Ferre W yckmans

Er zijn trouwens niet alleen nog altijd verschillen maar ook nog altijd onvervalste discriminaties. Neem nu de manier waarop het vakantiegeld wordt berekend: op dat punt worden bedienden ontegensprekelijk benadeeld ten opzichte van arbeiders. Juridisch is dit verschil nog niet omschreven als een wettelijk verboden discriminatie. Maar voor de LBC-NVK is het zonneklaar dat het wel degelijk om een discriminatie gaat. Het vakantiegeld wordt verschillend berekend én het wordt ook verschillend uitbetaald. Een schande die best zo snel mogelijk uit de wereld wordt geholpen. Alle rechthebbende werknemers, arbeiders én bedienden, krijgen het zogenaamd enkel vakantiegeld. Dat is het loon voor de dagen dat er vakantie wordt opgenomen. Tijdens de vakantiedagen wordt de arbeidsovereenkomst geschorst: de werknemer moet dan niet werken maar ontvangt toch loon. Arbeiders én bedienden krijgen ook dubbel vakantiegeld. Dat is het echte, bijkomende vakantiegeld, het extra bedrag dat werknemers bijvoorbeeld in staat stelt om met vakantie te gaan. De manier waarop het vakantiegeld wordt berekend verschilt tussen arbeiders en bedienden. Voor arbeiders bedraagt het vakantiegeld – enkel én dubbel samen – 15,38 procent van 108 procent van het loon in het vakantiedienstjaar. Dat vakantiedienstjaar is het jaar dat voorafgaat aan het jaar waarin iemand vakantie neemt. Wanneer het vakantiegeld voor dit jaar wordt berekend, is 2014 het vakantiejaar en 2013 het vakantiedienstjaar. Voor bedienden geldt het principe dat de werkgever hun loon gewoon uitbetaalt voor de dagen dat ze vakantie nemen (enkel vakantiegeld). Op het ogenblik dat de 10 | FEBRUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

De ‘wet betreffende de invoering van een eenheidsstatuut tussen arbeiders en bedienden inzake de opzeggingstermijnen en de carenzdag en begeleidende maatregelen’ is nu van kracht. Het lijkt alsof alle verschillen tussen arbeiders en bedienden zijn weggewerkt. Maar niets is minder waar. Ook vandaag nog worden werknemers aangeworven met een arbeidsovereenkomst als arbeider of als bediende. Het echte eenheidsstatuut is er nog niet.

De discriminatie op het vlak van het vakantiegeld zal waarschijnlijk pas tegen 2016 worden weggewerkt. Uiteraard zou de LBC-NVK veel liever zien dat de discriminatie veel eerder verdwijnt.

bediende de hoofdvakantie neemt, krijgt hij afschaffen kan nadat hierover een akkoord het dubbel vakantiegeld. Dat stemt overeen met de werkgevers is gesloten. Maar het met 1/12 van 92 procent van het normale kan ook zonder zo’n akkoord: het is permaandloon, vermenigvuldigd met het aan- fect mogelijk de wet eenvoudig aan te pastal gewerkte of gelijkgestelde maanden tij- sen zodat bedienden dezelfde rechten krijdens het vakantiedienstjaar. Wie vorig jaar gen als arbeiders. het hele jaar gewerkt heeft, ontvangt dus 92 procent van het normale maandloon als Het vakantiegeld wordt ook op verschillende manieren betaald. Op zich is dat dubbel vakantiegeld. geen discriminatie, maar het zou wel goed zijn dat er één algemeen geldende afspraak Lager vakantiegeld komt. Het vakantiegeld (enkel en dubbel) Aangezien arbeiders dubbel vakantiegeld van bedienden wordt rechtstreeks door de krijgen op het volledige jaarloon, betekent werkgever betaald. Voor de arbeiders betaalt dat ook dat ze vakantiegeld ontvangen op een vakantiekas of de Rijksdienst voor jaarjaarlijks betaalde premies zoals de einde- lijkse vakantie, gespijsd met werkgeversjaarspremie. Voor bedienden is dat niet zo. bijdragen, dat vakantiegeld uit, en dat ten Eigenlijk is het vakantiegeld van bedienden vroegste op 2 mei. Gevolg: als een arbeider dus lager dan dat van arbeiders. bijvoorbeeld enkele dagen in de krokus- of Dat is wel degelijk een discriminatie, zegt paasvakantie neemt, krijgt hij geen loon de LBC-NVK. Een discriminatie die dus (enkel vakantiegeld) voor die dagen. In moet worden weggewerkt. Hiervoor moet mei wordt namelijk het volledig enkel en de wet worden veranderd. De discriminatie dubbel vakantiegeld uitbetaald. Voor het

maandinkomen van bedienden maakt zo’n scenario is het wel te hopen dat het geen verschil uit in welke maand de berekeningswijze die geldt voor de vakantie genomen wordt. arbeiders wordt veralgemeend, en niet De bedienderegeling voor het enkel die van de bedienden. Een discriminavakantiegeld lijkt ons veel beter en tie kan je namelijk op diverse maniejuister. Het dubbel vakantiegeld zou ren afschaffen. kunnen worden uitbetaald door de werkgever of via de omweg van vakan- Moord en brand tiekassen. Dat is niet het ergste verHet is echter de vraag of we met deze schil of grootste struikelblok. aanpak snel tot een oplossing komen die de discriminatie wegwerkt. De Stroeve gesprekken LBC-NVK twijfelt daar sterk aan. Niet Er lopen gesprekken om de discrimi- omdat Unizo-baas Karel Van Eetvelt, natie in berekening en de verschillen de ‘Monsieur Non’ als het gaat om de in betalingswijze weg te werken. Maar rechten van werknemers, al moord en die gesprekken schieten niet echt op. brand schreeuwde toen de mogelijke “Het zal veel te veel kosten als we het piste bekend raakte. Unizo, je weet stelsel van de arbeiders toekennen aan wel, de rabiate anti-werknemers- en de bedienden”, beweren de werkgevers. anti-overlegclub. In die hoek hebben Toch zal het die kant moeten opgaan. ze niet veel nodig om moord en brand Het is ondenkbaar en onbespreekbaar te roepen. dat de arbeiders zouden ‘inleveren’ en Waarom we dan zulke sterke twijfels zouden worden gelijkgeschakeld met hebben over een juridische procede bedienden. dure? Omdat er veel kans is dat zowel de werkgevers als de huidige en volgende regering zullen afwachten wat de rechtbank en het Grondwettelijk Het vakantiegeld Hof zeggen in deze procedure. Dat betekent dat we in 2014 geen stap verwordt verschillend der geraken. Mogelijk is er wel een uitberekend én spraak in 2015. Maar als de wetgeving over de berekening van het vakantiehet wordt ook geld wordt aangepast, valt dat bij voorverschillend keur samen met een kalenderjaar. Als de regels in de loop van een jaar woruitbetaald. Een den veranderd, heeft dat enorme problemen en heel veel extra administraschande die best tie tot gevolg, met dus kans op fouten.

zo snel mogelijk uit de wereld wordt geholpen.

BBTK, de socialistische bediendebond, wil deze discriminatie weg. De LBC-NVK en het ACV willen precies hetzelfde, laat daar géén twijfel over bestaan. Omdat de gesprekken niet echt vlotten, wil de BBTK via juridische weg een doorbraak afdwingen. De collega’s willen bij de arbeidsrechtbank een procedure aanspannen op basis van een individueel dossier en hopen dat die rechtbank dan aan het Grondwettelijk Hof een ‘prejudiciële vraag’ zal stellen: of het hier niet om een discriminatie gaat? In de verwachting dat het Grondwettelijk Hof de situatie effectief als discriminatie zal bestempelen. Er is een redelijke tot grote kans dat het Grondwettelijk Hof inderdaad van discriminatie zal spreken. Als dat gebeurt, moeten regering en parlement de discriminatie wegwerken. In

Alibi om niets te doen

Conclusie? De discriminatie op het vlak van het vakantiegeld zal zo waarschijnlijk pas tegen 2016 worden weggewerkt. Uiteraard zou de LBC-NVK veel liever zien dat de discriminatie veel eerder verdwijnt. Zal dat lukken via sociaal overleg? Ook dat is niet zeker. Maar nu lijken werkgevers en regering een alibi te hebben, zo groot als een huis: “We wachten de juridische resultaten af”. Deze discriminatie moet weg, net zoals alle andere kwesties uit het dossier arbeiders-bedienden moeten worden opgelost. Als de werkgevers niet snel tonen dat ze een ernstig sociaal overleg willen, kan je bijna niet anders besluiten dan dat ze de vakbonden aanmoedigen of uitnodigen om juridische procedures te voeren. Het is aan hen om het tegendeel te bewijzen. De werkgevers kunnen en moeten procedures vermijden door te willen onderhandelen over fatsoenlijke oplossingen.

Met de bus door belastingparadijs Brussel Enthousiaste fans en sympathisanten van het Financieel Actie Netwerk (FAN) en het Réseau pour la Justice Fiscale (RJF) maakten op 3 januari 2014 met de bus een originele rondrit door het belastingparadijs Brussel. Ons land is een fiscale hel voor wie moet leven van zijn arbeid maar een paradijs voor het kapitaal.

Een efficiënt gestructureerde belastingontduikingsindustrie staat ten dienste van de kapitaalkrachtigen die die hun centen willen verbergen voor de staatskas. Een ware fiscale industrie van advocatenassociaties, banken en consultancybureaus. FAN en RJF eisen meer fiscale rechtvaardigheid omdat het vooral de gewone mensen zijn die belastingen betalen. In Frankrijk of zelfs in Nederland is het mogelijk om de rijkdom van burgers redelijk precies in te schatten. Bij ons kan dat niet. Hier heb je een fiscaal bankgeheim, geen vermogensbelasting, geen belasting op meerwaarden, een bevrijdende roerende voorheffing. Kapitaalkrachtigen kunnen personenvennootschappen en offshorevennootschappen oprichten. En ook Luxemburg biedt ‘mogelijkheden’. Voor de netwerken FAN en RJF moeten financiële verrichtingen volledig transparant worden. Dus moet het bankgeheim volledig verdwijnen. Er is ook nood aan een vermogenskadaster. Op basis daarvan kan de fiscaliteit aanzienlijk rechtvaardiger worden gemaakt. De deelnemers aan de busrit reden langs het bureau van fiscaal expert Thierry Afschrift (die zijn rijke klanten ‘verdedigt’ tegen de fiscus), het Square du Bois (een afgesloten straat waar heel wat miljonairs huizen), de Britse bank HSBC (ook een trouwe partner van wie zijn vermogen ‘veilig’ wil parkeren), en PriceWaterhouseCoopers (een audit- en adviesbureau dat weinig moet weten van een rechtvaardige fiscaliteit). Bij FAN en RJF zijn sociale bewegingen, vakbonden, ngo’s en sociale actiegroepen aangesloten. Ook de LBC-NVK en het ACV zijn lid van FAN. Meer over het Financieel Actie Netwerk lees je op www.hetgrotegeld.be. Aan het Brusselse Square du Bois huizen tal van gefortuneerden. Ook deze plek werd bezocht door FAN en RJF.

Ons Recht | 118de jaargang | FEBRUARI 2014 |

Nu ook outplacement voor werknemers jonger dan 45 jaar Duur opzegtermijn is voortaan bepalend

Audrey Rottier

Voor 45-plussers

Nu veralgemeend

De wet die de opzegtermijnen voor arbeiders en bedienden gelijk maakt, heeft per 1 januari 2014 ook een nieuwe outplacementregeling ingevoerd. Of je recht hebt op outplacement, is niet langer afhankelijk van je leeftijd. Wel van de duur van de opzegtermijn.

Er bestond al een outplacementregeling voor 2014. Volgens die regeling hebben werknemers uit de privésector onder bepaalde voorwaarden recht op outplacement. Ze moeten op het ogenblik van het ontslag minstens 45 jaar oud zijn. Er moet op dat moment sprake zijn van minstens één jaar ononderbroken anciënniteit. En het ontslag moet door de werkgever zijn gegeven, weliswaar niet om een dringende reden. De werkgever is niet verplicht om outplacement te voorzien voor een werknemer die een minder dan halftijdse arbeidsovereenkomst heeft. En evenmin als de betrokken werknemer een volledig uitkeringsgerechtigde werkloze zou worden zonder te moeten beschikbaar blijven voor de arbeidsmarkt (SWT’ers bijvoorbeeld). De werkgever is wel verplicht outplacement aan te bieden aan zulke werknemers als zij er uitdrukkelijk naar vragen. Deze al bestaande regeling blijft van toepassing op de werknemers die niet voldoen aan de voorwaarden van de nieuwe regeling.

De nieuwe regeling veralgemeent het recht op outplacement naar alle werknemers met een opzegtermijn van minstens 30 weken of een opzegvergoeding die minstens een periode van 30 weken omvat. Komen voortaan dus ook in aanmerking: de publieke sector, werknemers die een minder dan halftijdse arbeidsovereenkomst hebben of werknemers die volledig uitkeringsgerechtigde werkloze worden en niet meer beschikbaar moeten zijn voor de arbeidsmarkt (zoals SWT’ers). Het gevolg van de nieuwe regeling is dat alle werknemers die met een redelijke anciënniteit worden ontslagen recht hebben op een ontslagpakket dat bestaat uit outplacement en een opzegtermijn of -vergoeding. Behalve wanneer het gaat om een ontslag om dringende reden. De enige uitzondering zijn werknemers van bedrijven in herstructurering: zij behouden hun eigen outplacementregeling. Er zijn twee verschillende situaties. In de ene situatie wordt de werknemer ontslagen

Vanuit het streven om zoveel mogelijk mensen aan het werk te krijgen worden werkgevers in een aantal gevallen verplicht om outplacement te voorzien voor werknemers die worden ontslagen. Outplacement is een vorm van begeleiding die ontslagen werknemers moet helpen om zo vlug mogelijk weer aan de slag te gaan als werknemer of zelfstandige. De begeleiding kan psychologisch zijn. Ze kan er ook op gericht zijn om mensen te leren hoe ze beter kunnen onderhandelen over een nieuwe arbeidsovereenkomst. Het kan net zo goed gaan om administratieve begeleiding. 12 | FEBRUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

statuut Outplacement kan een vorm van psychologische of administratieve begeleiding zijn. Het kan er ook op gericht zijn om mensen te leren hoe ze beter kunnen onderhandelen over een nieuwe arbeidsovereenkomst.

om al dan niet in te stemmen met het aanbod. Hij mag dit ten vroegste doen na het moment waarop de opzegging is gegeven.

Aanvang of hervatting bij verlies nieuwe job

met een opzegvergoeding, in de andere met een opzegtermijn. Opzegvergoeding van minstens 30 weken

Als een werknemer ontslagen wordt met een opzegvergoeding die overeenstemt met een periode van minstens 30 weken (of het resterende deel ervan wanneer er nog wordt verbroken tijdens de al lopende opzegtermijn), heeft hij recht op: • 60 uur outplacement ter waarde van 1/12 van het jaarloon van het kalenderjaar voorafgaandelijk aan het ontslag, met een minimum van 1.800 euro en een maximum van 5.500 euro (pro rata voor deeltijdsen) en • een opzegvergoeding, verminderd met 4 weken loon. De werkgever moet binnen de 15 dagen na het einde van de arbeidsovereenkomst per aangetekende brief een outplacementaanbod doen. Als hij dat niet doet, kan de werknemer hem binnen de 39 weken na de 15 dagen-termijn schriftelijk in gebreke stellen.

De werkgever heeft dan weer 4 weken de tijd om het outplacementaanbod alsnog te doen en de werknemer heeft nadien 4 weken de tijd om al dan niet in te stemmen met het aanbod. Hij mag dit ten vroegste doen op het ogenblik waarop de opzegging wordt gegeven. De outplacementbegeleiding duurt maximum 12 maanden en bestaat uit drie fases: • maximum 2 maanden: recht op 20 begeleidingsuren, behalve wanneer de werknemer de werkgever heeft laten weten dat hij een nieuwe job gevonden heeft en de begeleiding niet wil starten; • voortzetting in de daaropvolgende 4 maanden (maximum) ten belope van 20 uren, behalve wanneer hij de werkgever heeft laten weten dat hij een nieuwe job gevonden heeft en de begeleiding niet wil voortzetten; • voortzetting in de daaropvolgende 6 maanden (maximum) ten belope van 20 uren, behalve wanneer hij de werkgever heeft laten weten dat hij een nieuwe job gevonden heeft en de begeleiding niet wil voortzetten. Als de werkgever zijn outplacementverplichtingen niet nakomt, recupereert de werknemer de 4 weken loon waarmee zijn opzegvergoeding is verminderd. Tot en met 31 december 2015 heeft de werknemer nog de mogelijkheid om al dan niet te kiezen voor deze regeling van outplacement. Wanneer hij er dus geen gebruik van maakt, wordt zijn opzegvergoeding ook niet met 4 weken loon verminderd. Vanaf 1 januari 2016 zal de opzegvergoeding ook met 4 weken loon worden verminderd wanneer de werknemer het outplacementaanbod heeft van de hand gewezen. Opzegtermijn van minstens 30 weken

Als een werknemer ontslagen wordt met een opzegtermijn van minstens 30 weken, heeft hij recht op: • 60 uur outplacement; de hieraan bestede tijd wordt aangerekend op het sollicitatieverlof; • een opzegtermijn van minstens 30 weken. De werkgever moet binnen de 4 weken na de start van de opzegtermijn per aangetekende brief een outplacementaanbod doen. Als hij dat niet doet, kan de werknemer hem binnen 4 weken na het verstrijken van die termijn schriftelijk in gebreke stellen. De werkgever heeft dan weer 4 weken de tijd om het outplacementaanbod alsnog te doen en de werknemer heeft nadien 4 weken de tijd

Wanneer de werknemer de werkgever heeft laten weten dat hij een nieuwe baan gevonden heeft en die job bij de nieuwe werkgever verliest binnen de 3 maanden na aanvang, kan de outplacementbegeleiding op zijn schriftelijk verzoek (binnen de 4 weken na het verlies) worden aangevat of hervat (voor de resterende uren). De werknemer die tijdens de opzegtermijn een tegenopzeg geeft omdat hij een nieuwe job gevonden heeft, behoudt het recht op outplacement tot 3 maanden na het einde van de arbeidsovereenkomst bij zijn vorige werkgever. De begeleiding zal sowieso stoppen bij het verstrijken van de periode van 12 maanden na aanvang.

Het is de bedoeling van de wetgever om de kosten van de ontslagvergoeding deels te gebruiken om de ‘inzetbaarheid’ van werknemers te vergroten. In dit verband krijgen de sectoren tot 1 januari 2019 de tijd om 1/3 van de opzegtermijn of -vergoeding in te vullen met maatregelen die de inzetbaarheid op de arbeidsmarkt moeten verbeteren. De overige 2/3 moet worden gepresteerd of uitbetaald. Maar de maatregelen mogen er niet toe leiden dat de opzegtermijn of -vergoeding lager uitvalt dan 26 weken. De maatregelen waarvan sprake kunnen bijvoorbeeld te maken hebben met opleidingen, loopbaantrajecten en outplacement. Vanaf 1 januari 2019 zal zelfs een bijkomende RSZ-bijdrage moeten worden betaald wanneer het ontslagpakket niet voor 1/3 bestaat uit maatregelen die de inzetbaarheid vergroten. Op het deel loon dat overeenkomt met 1/3 en dat alleszins 26 weken overschrijdt, is dan een RSZ-bijdrage verschuldigd van één procent door de werknemer en drie procent door de werkgever. Ons Recht | 118de jaargang | FEBRUARI 2014 |

sectoroverleg

Onderhandelingen leveren toch resultaten op in Financiën Al afspraken in vijf van de zeven sectoren Stefa an Decock

Van de zeven sectoren uit de Financiën zijn er vijf die al deelakkoorden of globale akkoorden konden afsluiten. Wie het sociaal overleg in de sectoren dood waant of wil begraven, zal dus toch nog even op zijn honger moeten blijven. Dat betekent niet dat de vakbond euforisch is over de behaalde resultaten. Maar pessimisme is ook niet aan de orde. Wat we kunnen realiseren, is binnen voor de werknemers en daar zijn we erg blij om.

Er zijn dus maar twee sectoren uit de Financiën waar de sociale partners nog geen afspraken konden maken. Het gaat om de notarisbedienden en om de verzekeringen. Bij de openbare kredietinstellingen werd een ontwerp van overeenkomst bereikt. Daar moeten alleen nog de nodige handtekeningen worden gezet. Voor de werknemers in de beursvennootschappen worden in 2013 en 2014 ecocheques voorzien voor een bedrag van respectievelijk 125 en 250 euro. En vanaf 1 januari 2015 krijgen ze daar elk jaar 200 euro aan 14 | FEBRUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

eurocheques, en dat voor onbepaalde duur. Het wordt mogelijk gemaakt om tot 36 maanden tijdkrediet ‘met motief’ te nemen. Er is ook een regeling tijdkrediet uitgewerkt voor 50-plussers met 28 maanden anciënniteit. Bij de beursvennootschappen werden ook de afspraken op het gebied van vorming vernieuwd. De cao over SWT – stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag – op 58 jaar is verlengd tot eind 2014. Het bestaande akkoord om te kunnen werken op feestdagen werd uitgebreid met drie dagen. De bedienden bij de verzekeringsmakelaars krijgen in 2013 en 2014 ook ecocheques, telkens voor een bedrag van 125 euro. Ook in deze sector zijn er vormingsafspraken. Er wordt een fietsvergoeding ingevoerd. Voor het eerst is er een akkoord dat de kans geeft om tijdkrediet ‘met motief’ en tijdkrediet voor 50-plussers met 28 jaar anciënniteit aan te bieden. Banken en spaarbanken

werden doorverwezen naar werkgroepen. Ondertussen zal de vernieuwing van de functieclassificatie worden voortgezet; de onderhandelingen daarover worden hopelijk afgerond tijdens de looptijd van deze cao. Nieuw in de banksector is dat de sociale partners een jongerenproject op poten zetten om de jeugdwerkloosheid te helpen verminderen. Dat project moet 200 jongeren onder de 26 jaar een opleidingstraject van vier maanden geven. Hierbij willen werkgevers en bonden gebruik maken van het stelsel van de ‘beroepsinlevingsovereenkomst’. De deelnemende jongeren zullen aan zelfstudie doen, les lopen in groep en een stage krijgen bij één van de banken die meedoen. Wie het traject met succes doorloopt, krijgt een getuigschrift waarop alle gevolgde opleidingen worden vermeld. Een bank-attestering in het kader van de Wet Willems maakt deel uit van het opleidingstraject. Zo’n attestering is vereist om contacten te mogen hebben met het cliënteel.

En dan zijn er uiteraard de banken en de spaarbanken. In die sector zijn de afspra- Jongerenproject ken verlengd op het vlak van tijdkrediet, vorming en SWT. De discussies over inle- Om aan het jongerenproject te mogen veringen op de index en werkzekerheid meedoen moet je geen specifieke opleiding

RUBRIEKSNAAM in de marge wf

Ongelijkheid

hebben gevolgd. Zo wordt de toegang en ‘basis banktechnieken’. Tijdens het tratot dit project een stuk laagdrempeliger. ject zal de deelnemer worden georiënteerd Kandidaat-deelnemers moeten wel slagen naar een commerciële stage (‘front-office’) in een test die wordt gekoppeld aan een of naar een functie in de ‘back-office’ van stuk zelfstudie via ‘e-learning’. Die zelfstu- een bank. die komt neer op een soort ‘inleiding tot de Het is de bedoeling jongeren extra kansen financiële wereld’. te bezorgen om aan de slag te geraken in de financiële sector. Dankzij de voorziene opleiding worden de deelnemers meteen inzetbaar in functies waarbij je in contact komt met cliënteel.

Nieuw in de banksector is dat de sociale partners een jongerenproject op poten zetten om de jeugdwerkloosheid te helpen verminderen.

Meer kans op werk

Stel dat het inderdaad lukt om 200 jongeren met succes stage te laten lopen, dan krijgen ze aanzienlijk meer kans om een baan te vinden bij een bank of spaarbank. Wat zou bewijzen dat het sectoraal overleg zeer zinvol is en bij machte is om perspectieven te geven aan jonge mensen. In ieder geval staat het vast dat een deel van de deelnemende jongeren een loopbaan in de financiële sector zal kunnen uitbouwen. Het project wordt volledig uitgewerkt en In de eerste helft van dit jaar moet blijken begeleid door de sociale partners. Voor het of we in alle sectoren uit de Financiën al jongerenproject werken ze wel samen met dan niet een akkoord kunnen beklinken. de VDAB, Actiris, Forem en anderen. Er We zijn halfweg maar de oogst is nog niet wordt voor gezorgd dat de deelnemers oplei- volledig binnen. Het werk is dus zeker nog ding krijgen op het vlak van bureautica, taal niet klaar.

De Antwerpse diamantindustrie heeft vorig jaar voor 55 miljard dollar verhandeld – daar wordt niet in euro geteld - en komt zo dicht bij het recordjaar 2011, toen er voor 56,6 miljard dollar werd verhandeld. Crisis en diamanthandel lijken niet echt heel veel met elkaar te maken hebben. “Diamanten worden wel steeds groter en duurder. Klanten investeren in steeds hoogwaardigere diamant”, zegt de woordvoerder van de Antwerpse diamantgilde. Kortom een opsteker, een mens kan er al eens één gebruiken. Toch kon het niet achterwege blijven. Ook hier vragen ze om een fiscaal vriendelijker beleid. Want wie in de diamantwereld zijn belastingen juist betaalt – een combinatie die bij mij toch enige twijfel oproept - kijkt aan tegen een tarief van 33,99 procent. Dat de in- en uitvoer van diamant is vrijgesteld van taksen en invoerrechten werd voor de volledigheid niet vermeld. Wie wil klagen, moet niet teveel met gunstmaatregelen staan zwaaien… Ondertussen is er voor het zoveelste opeenvolgende jaar een stijging van het aantal onbetaalde schoolfacturen. Facturen die ongenadig hard inhakken op sommige gezinsbudgetten. Ook de grafiek van onbetaalde energiefacturen piekt voort en dan is er gelukkig, wat dat betreft, van winterkoude niet veel te merken. De zachte winter verlicht het facturenleed. OCMW’s ontsnappen, goed één jaar na de installatie van de nieuwe besturen, niet aan de besparingsdrang en komen zo in financiële moeilijkheden. Wanneer OCMW‘s in moeilijkheden geraken, kunnen ze hun bijstandsopdracht moeilijker gerealiseerd krijgen. De slachtoffers daarvan zijn uitgerekend diegenen die met niet te betalen schoolen energiefacturen langskomen op de sociale diensten. Besparingen en armoede, ze versterken elkaar. Het is allemaal tekenend voor de effecten van wat de economische crisis heet te zijn. Luxeartikelen als diamant worden meer verhandeld dan ooit. Geld schijnt niet te stinken. Maar wie zich bij diamant slechts iets kan voorstellen dat naar rijkdom ruikt, heeft het systematisch lastiger om de eindjes aan elkaar geknoopt te krijgen. Uit alle statistieken, in alle landen, blijkt dat er sinds de crisis een toename is van de ongelijkheid. De crisis is, zoals alles, erg ongelijk verdeeld. Laten we dus ophouden met de platitude te hanteren ‘dat het crisis is voor iedereen’. Dat is een politiek verfoeilijke analyse, die heel veel sociaal snoeiwerk moet verantwoorden en zo de crisis voor de zwaksten juist bestendigt. Nu de zwaksten het ook zonder de muzikale steun van Pete Seeger moeten stellen, zullen wij nog wat harder voor hen moeten opkomen.

Ons Recht | 118de jaargang | FEBRUARI 2014 |

Marc Gorris: “Ik heb nog helemaal geen zin om met pensioen te gaan. Ik wil wel minderen. Minder verantwoordelijkheid, minder tijd, minder verdienen. Maar ik ben nu 57 en wil nog minstens zes tot acht jaar werken.”

Oudere werkzoekenden vechten tegen vooroordelen “Een serieuze rugzak aan ervaring en competentie” duidelijk dat ik niet op zoek ben naar een nieuwe job als directeur. Ik wil graag wat We moeten langer aan de slag downsizen. Maar blijkbaar is dat moeilijk te geloven. De laatste jaren als directeur bij blijven. De effectieve pensioenSyntra voelde ik ook al dat ik terug naar de leeftijd moet naar omhoog. Zo basis wilde: vorming en opleiding geven. Nu klinkt het dagelijks in de media en heb ik dat gevoel nog sterker.” uit monden van politici. Allemaal Marc botst ook op andere vooroordelen goed en wel. Maar daar sta je dan en problemen. “Zoals het idee dat het niet als oudere werkloze, net bedankt meer loont om me in dienst te nemen, want voor bewezen diensten bij je dat ik toch binnen de kortste keren weg ben werkgever. Opnieuw aan de slag om van mijn pensioen te genieten. Maar gaan blijkt niet vanzelfsprekend. niks is minder waar. Ik heb nog helemaal geen zin om met pensioen te gaan. Ik wil Iedereen kent wel de verhalen van werkwil- wel minderen. Minder verantwoordelijklige oudere werklozen die er alles aan doen heid, minder tijd, minder verdienen. Maar om een nieuwe job te vinden. Maar die keer ik ben nu 57 en wil minstens nog zes tot op keer de deur op de neus krijgen. Zo ook acht jaar werken. En in die periode zal ik Marc Gorris, die in april 2013 als directeur zelfs minder geneigd zijn om op te stappen, zijn job zag verdwijnen bij het opleidings- net omdat het zo moeilijk is om als oudere centrum Syntra. Marc ondervindt nu al werknemer een andere job te vinden. De maanden aan den lijve dat zijn leeftijd in kans dat een jongere werknemer zes jaar de weg zit. bij dezelfde werkgever blijft, is dus kleiner dan bij mij.” En de productiviteit? Marc diept meteen ‘Overgekwalificeerd’ een artikel op over een Britse studie die “Gezegd wordt het nooit”, vertelt Marc de mythe fijntjes doorprikt (zie kader). Uit Gorris. “Integendeel. Vaak zeggen ze erbij onderzoek blijkt dat oudere werknemers dat ik zeker niet mag denken dat het iets even gemotiveerd en flexibel zijn als jonmet mijn leeftijd te maken heeft. Dat gere collega’s. “Ik hoef bijvoorbeeld niet maakt het dan nog méér duidelijk”, lacht meer thuis te zijn voor de kinderen, want hij ietwat zuur. Steevast worden dus andere die staan al op eigen benen. Lange dagen, redenen uit de werkgeversmouw geschud. avond- of weekendwerk schrikken me dus ‘Overgekwalificeerd’. Of ‘Wij kunnen je niet ook niet af. Ik wil vooral niet thuis zitten”, bieden wat je zoekt’. “Ik maak in elk gesprek klinkt het. “Ik heb heel wat vaardigheden en Jan Deceunynck

16 | FEBRUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

competenties in mijn rugzakje zitten. Maar ik bots op vooroordelen. Soms zijn die te begrijpen. Want er zijn inderdaad ouderen die niet echt meer willen. Maar dat zie je toch ook soms bij jongeren? Een gebrek aan ‘goesting’ bestaat toch niet alleen bij oudere werknemers?” Minder mag

Te duur? “Ik ben echt niet meer op zoek naar een job met hetzelfde loon als wat ik vroeger verdiende. Het mag best wat minder zijn. Mijn woning is afbetaald, de kinderen zijn het huis uit. Ik kom met wat minder ook wel toe. Bezig zijn en sociale contacten hebben zijn voor mij veel belangrijker dan een riant loon. Ik deed een paar opdrachten in het onderwijs en ik verdiende daar de helft van wat ik vroeger had. Daar heb ik geen moeite mee.” Samenwerken met jongere collega’s, een probleem? Geenszins. “Ik heb gedurende mijn hele carrière samengewerkt met jongere mensen. Bovendien is een groot leeftijdsverschil ook een voordeel. Ik ben minder een concurrent dan leeftijdgenoten. Als collega’s even oud zijn, willen ze samen aan hun carrière bouwen. En lopen ze dus elkaar voor de voeten in die ambitie. Ouderen zijn dan wellicht minder bedreigend. Die willen niet meer zo nodig omhoog. Maar ze kunnen wel hun rugzakje met vaardigheden overdragen.”

vijftigplussers

Ouderen even productief als jongeren Met de regelmaat van een klok staat het even in de mediabelangstelling. Om dan weer even snel uit die aandacht te verdwijnen: vijftigplussers hebben nauwelijks kansen op de arbeidsmarkt. Eind vorig jaar werd het met zoveel woorden gezegd door VDAB-topman Fons Leroy en zijn studiedienstmedewerker Ronny Misplon: “Voor alle kansengroep-werkzoekenden ligt de jobkans lager dan gemiddeld, maar de jobkans voor oudere werkzoekenden ligt gewoon extreem laag.” Slechts drie procent van de vijftigplussers vond vorig jaar een nieuwe baan. Bij de 25-49-jarigen was dat tien procent. En 54 procent van de ouderen is langer dan twee jaar werkloos, terwijl dat cijfer bij de jongere groep ‘slechts’ 18 procent bedraagt. De verklaring? Vooroordelen! Zo blijkt uit een grondige studie in opdracht van de Britse organisatie Age UK. Buitenlands onderzoek, akkoord. Maar de bevindingen van de onderzoekers klinken zo vertrouwd dat er geen reden is om aan te nemen dat ze niet voor België zouden opgaan.

Universiteit van Essex Age UK vroeg aan onderzoekers van de universiteit van Essex om na te gaan hoe het was gesteld met de productiviteit van ouderen. Uit het onderzoek bleek die niet te verschillen van die van jongere collega’s. De stereotiepe vooroordelen tegenover ouderen – weinig flexibel en gemotiveerd, meer ziek dan jongeren, minder snel en minder bereid tot bijleren, wachtend op pensioen – worden in het onderzoek naar de prullenmand verwezen. De 55-plussers lijken net zo gemotiveerd en flexibel als jongere medewerkers. En

Nieuwe kans

Omdat zijn ontslag nog niet helemaal afgewikkeld is, heeft Marc nog geen outplacementbegeleiding gehad. Maar hij dacht wel zelf grondig na over zijn toekomstige carrière. “In het begin solliciteerde ik in het wilde weg. Ik wilde zo snel mogelijk opnieuw aan de slag, maar twijfelde door het ontslag vooral ook erg aan mijn competenties en kwaliteiten. Dat leverde dus niet veel op. Ik heb mijn oude assessmentrapporten

hun fysieke nadelen worden gecompenseerd door hun specifieke vaardigheden en ervaring. Jongeren scoren beter als er snel repetitieve taken moeten worden uitgevoerd. Maar ouderen brengen dan weer sneller complexere taken tot een goed einde. Hun jarenlange ervaring heeft hen getraind in die meer complexe processen.

Autofabrieken Een vaststelling die trouwens wordt bevestigd door twee Duitse onderzoeken. Zowel bij Mercedes-Benz als bij BMW werd de productiviteit van oudere werknemers proefondervindelijk onderzocht. Bij Mercedes leerde het onderzoek dat de oudere werknemers in de fabriek productiever waren en minder fouten maakten dan hun jongere collega’s. En bij BMW bleek een productielijn die volledig door oudere werknemers werd bemand, jaarlijks zeven procent productiever dan een lijn met alleen maar jongere arbeiders. Het onderzoek stelde ook andere verschillen vast. Oudere werknemers vallen minder vaak uit door ziekte dan jongeren. Maar als ze ziek zijn, is het meestal wel voor een langere periode. Hetzelfde geldt voor arbeidsongevallen: ouderen zijn minder vaak het slachtoffer, maar het gaat bij hen wel om ernstigere ongevallen dan bij jongere collega’s. Onderzoekster Kathleen Riach van de universiteit van Essex: “Ons onderzoek toont aan dat de leeftijd geen bepalende factor is voor de productiviteit. Andere sociaaleconomische en psychologische factoren zijn veel meer bepalend. Het wordt dus tijd dat werkgevers en personeelsverantwoordelijken hun beeld over ouderen een beetje bijstellen. Want de link tussen productiviteit en leeftijd zit duidelijk meer tussen onze oren dan dat ze op feiten is gebaseerd.

creatieve manier te coachen.” Inmiddels heeft Marc al twee keer een interimopdracht gehad in een school. “Na een sollicitatie ben ik twee keer uitgenodigd voor een gesprek. En dat heeft in beide gevallen tot een tijdelijke opdracht geleid. Dat sterkt me in de overtuiging dat het vooral vooroordelen zijn die verhinderen dat ik werk vind. Als ik de kans krijg om mezelf voor te stellen, lukt het wel.” Rijden met de autocar

De tweede optie op zijn wenslijstje is het beroep van autocarchauffeur. “Ik ben gepassioneerd door aardrijkskunde en heb ooit nog lesgegeven in de opleiding tot reisleider. Dat vond ik heel plezierig. Vermits autocarchauffeur een knelpuntberoep is, organiseert de VDAB opleidingen in die richting. Maar voor die opleiding ben ik in principe overgekwalificeerd. Mogelijk mag ik er dus niet aan deelnemen. Ik heb binnenkort een gesprek met de VDAB om hen ervan te overtuigen me toch te aanvaarden.” Ook de derde keuze op het lijstje gaat over een knelpuntberoep: assistent-logistiek verantwoordelijke. Voor die VDAB-opleiding komt hij wel in aanmerking, al moet hij eerst nog wel op gesprek. “Ik zal alleszins mijn talen wat moeten opfrissen. Want die hebben de voorbije jaren een laagje stof vergaard. Maar een magazijn organiseren of een vrachtwagen bevrachten, dat sluit aan bij mijn vroegere werk als directeur bij Syntra. Ook daar was ik vooral met logistieke opdrachten bezig. Het is bovendien teamwerk. Daar hou ik van.” Als alle voorgaande pistes een dood spoor blijken, wil Marc eventueel als zelfstandige aan de slag. “Niet op mijn eentje”, zegt hij er wel bij. “Ik zou dan graag een coöperatieve oprichten met mensen in een gelijk-

Vaak zeggen ze erbij dat ik zeker niet mag denken dat het iets met mijn leeftijd te maken heeft.

daarom nog eens opgezocht en aan de hand aardige situatie: oudere werkzoekenden die daarvan een eigen SWOT-analyse gemaakt: geen plaats meer vinden, maar nog wel zin waar ben ik goed in en waarin minder? Wat hebben om te werken. Vijfenvijftigplussers vind ik belangrijk en wat niet? Zo heb ik met een flinke rugzak. Wat we dan precies een lijstje gemaakt met jobs waar ik nu op gaan doen, zal afhangen van de betrokken wil mikken.” personen. Het moet een gezamenlijk proBovenaan dat lijstje staat ‘vorming en ject worden. Ik heb al een beetje rondgeopleiding’. “Les geven”, verduidelijkt Marc. snuffeld. En ik ontdekte dat er misschien “Maakt niet uit of het in een school is of via het Europees Sociaal Fonds (ESF) wel in een bedrijfsomgeving. Mensen moti- wat ondersteuning kan worden gevonden. veren en enthousiasmeren is wat ik graag Wie weet draait het daar wel op uit.” doe. Resultaten halen door mensen op een Ons Recht | 118de jaargang | FEBRUARI 2014 |

pensioen

“Wettelijke pensioenen moeten naar omhoog” Ferre Wyckmans over uitdagingen voor ons pensioensysteem Denis Bouwen

De discussie over onze pensioenen heeft de gemoederen onlangs nog maar eens verhit. Het voorstel om misschien het belastingvoordeel voor pensioensparen af te schaffen werd vanuit diverse hoeken afgeschoten. Algemeen secretaris Ferre Wyckmans legt uit hoe de LBC-NVK aankijkt tegen de uitdagingen voor ons pensioensysteem.

moeten we keuzes maken. Overigens: alle systemen van de tweede pijler – een extra pensioen via het bedrijf of de sector – en de derde pijler – zelf sparen om later je pensioen aan te vullen – zijn gebaseerd op de vaststelling dat de eerste pijler, het wettelijke pensioen, niet groot genoeg is. Ze werden bedacht om werknemers een pensioen te garanderen dat hoger zou zijn dan het te lage wettelijke pensioen.”

Geen illusie creëren Pensioensparen

ABVV-topman Rudy De Leeuw wil af van het belastingvoordeel voor pensioensparen. Die maatregel moet het, samen met hogere sociale bijdragen, mogelijk maken om de te lage wettelijke pensioenen te verhogen. Ferre Wyckmans: “Onze wettelijke pensioenen zijn zeker te laag, zelfs met een volledige loopbaan in de privésector. Sommige websites van banken en verzekeraars gebruiken dat zelfs om klanten te ronselen. ‘De Belg heeft één van de laagste pensioenen in Europa’, kan je op één van die sites letterlijk lezen. We moeten de wettelijke pensioenen dus optrekken. Zo niet zullen de armoedecijfers structureel nog meer stijgen. Vergeet niet dat de gemiddelde levensduur stijgt.” “Net als alle vakbonden hebben wij altijd gepleit voor betere wettelijke pensioenen. Vermits een verhoging noodzakelijk is,

18 | FEBRUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

Ons pensioensysteem steunt nu op drie pijlers, het wettelijke pensioen, het pensioensparen en de groepsverzekering. In welke mate is dat een goed systeem ? Ferre: “Er wordt soms ook gesproken van een vierde pijler, de eigen woning. Het is duidelijk dat de eerste sokkel, die van het wettelijke pensioen, te klein is. Dat is onder meer zo omdat alleen een beperkte groep in staat is om aan een volledige loopbaan van 45 jaar te geraken.” “Veel van de voorstellen die erop gericht zijn om hogere pensioenen mogelijk te maken en het systeem betaalbaar te houden zijn nogal eenzijdig en draaien rond ‘langer werken’. We weten dat er op dit vlak ingrepen mogelijk zijn. Maar het is compleet fout om mensen de illusie te geven dat iedereen aan een volledige loopbaan zal geraken.” “Als veel pensioenen te laag zijn, heeft dat ook te maken met het feit dat de pensioenberekening gebaseerd is op 60 procent Ons Recht:

De politiek en de werkgevers reageerden vernietigend op het voorstel om het fiscaal voordeel voor pensioensparen af te schaffen. Nogal wat gewone werknemers reageerden ook afkeurend in de (sociale) media. Ferre: “Het zou de geloofwaardigheid van politici en werkgevers hebben gediend als ze zich eerst zouden hebben uitgesproken over het uitgangspunt: zijn onze wettelijke pensioenen niet te laag? Daarna hadden ze dan hun mening kunnen geven over het omstreden voorstel. Maar bijna niemand wilde blijkbaar die moeite doen. Politiek gezien lijkt het makkelijker om het medicijn af te keuren dan om iets te zeggen over het ziektebeeld.” “Bij het ABVV wordt gepleit voor dit medicijn: gebruik de publieke middelen, voorzien om het pensioensparen te promoten, om de wettelijke pensioenen te verhogen. Het gaat om een theoretische denkoefening. Maar Ons Recht:

Ons Recht:

het voorgestelde medicijn is verkeerd. Je kan niet eerst mensen lokken en dan zeggen dat het gebruikte lokaas niet valabel meer is. Zoiets zou als fiscale contractbreuk worden beschouwd. Wie het belastingvoordeel wil afschaffen, moet op zijn minst een garantie geven aan al wie in het systeem stapte. Het minste wat je kan zeggen is dat er op dit punt weinig duidelijkheid was.”

(alleenstaande) of 75 procent (gezinshoofd) van het loon, en dan nog geplafonneerd tot 52.761 euro per jaar. Heb je 45 jaar lang gewerkt en heb je tijdens heel die periode meer verdiend dan het plafond, dan krijg je een maximaal brutopensioen van 2.145 euro (alleenstaande) of 2.681 euro (gezinshoofd) per maand. Maar er worden wel bijdragen betaald op het volledige loon, dus ongeplafonneerd. Zo dreigt er een te groot verschil te ontstaan tussen de ongelimiteerde bijdragen en de te beperkte uitkeringen. Je krijgt dus pensioenbedragen die feitelijk te laag zijn en bovendien wordt het geloof in het wettelijke systeem aangetast.” “De pensioenen willen optrekken van 60 naar 75 procent van het loon, zoals in het afgeschoten voorstel stond, is wel degelijk een goed idee. Maar de werkgevers reageerden meteen: er is geen geld voor! Vreemd: bedrijven en sectoren hebben wél centen om de tweede pijler te financieren. En er zijn ook fiscale middelen om de derde pijler aan te moedigen. Kunnen we de huidige en toekomstige middelen niet efficiënter besteden om de wettelijke sokkel groter en steviger te maken? Dat is de hamvraag waarover we moeten discussiëren.”

– correct de belastingen op hun loon. Heel veel zelfs. Inkomsten van bedrijven en uit grote vermogens worden amper of niet belast. De vakbond pleit voor een verschuiving waardoor werknemers eindelijk minder gaan betalen. Zoiets kan als de anderen eindelijk ook genoeg belastingen betalen. ‘Belastingparadijs België’, het nieuwe boek van Marco Van Hees, is in dat opzicht een aanrader. Dat boek schetst een ontluisterend beeld van de situatie.”

Kunnen we de huidige en toekomstige middelen niet efficiënter besteden om de wettelijke sokkel groter en steviger te maken? Dat is de hamvraag waarover we moeten discussiëren.

verdedigbaar en zou ten goede komen van wie al heel vroeg begon te werken. Wie op zijn 18de begint te werken, zou dan op zijn 60ste een volledig pensioen hebben als hij altijd gewerkt heeft. Onduidelijk is wat er in het sp.a-plan gebeurt met mensen die ziek worden, werkloos zijn of ouderschapsverlof nemen; moeten zij extra presteren om aan genoeg arbeidsjaren te geraken? Als dat zo is, zullen mensen flink langer moeten werken om nog een volledig pensioen te ontvangen.” Gelijkgestelde periodes

Er zijn nogal wat gelijkgestelde periodes die meetellen voor de berekening van het latere pensioen. Denk aan werkloosheid, ziekte, invaliditeit, SWT. Maar nogal wat politici bekijken die gelijkstellingen met een scheef oog en willen er graag vanaf. Ferre: “Het klopt dat er heel wat gelijkgestelde periodes bestaan. Periodes waarvoor geen echte afdrachten zijn gebeurd en die toch worden gelijk gesteld voor de loopbaanberekening, zij het met beperkingen qua omvang en bedrag. Zonder die gelijkstelling zouden de gemiddelde pensioenen nog veel lager uitvallen. Als we de armoede Ons Recht: Niet meer dan een derde van de bij ouderen niet immens willen vergroten, actieve bevolking doet aan pensioensparen. Ons Recht: Diverse politieke partijen plei- kunnen we zeker niet fors prutsen aan die Twee derde valt dus uit de boot. Klinkt niet ten voor langere loopbanen om de pensioenen gelijkstellingen. We moeten zorgen voor betaalbaar te houden. Volgens de sp.a zou je 42 arbeidsomstandigheden waardoor mensen echt sociaal? Ferre: “In de privésector bedraagt het jaar moeten werken om recht te hebben op een langer kunnen werken. Maar je kan wie ziek gemiddelde pensioen zowat de helft van volwaardig pensioen. of werkloos wordt niet twee keer de gevolhet maximumbedrag. De vraag hoe sociaal Ferre: “Dat klinkt heel oké maar is het gen laten dragen: op het moment zelf krijzoiets is, dringt zich nog méér op. Maar het toch niet helemaal. Wie langer studeert, gen ze een vervangingsinkomen, dus minklopt natuurlijk dat wie elke maand moet zou dan ook tot een hogere leeftijd moeder geld, en op oudere leeftijd zouden ze spartelen om de eindjes aan elkaar te kno- ten werken om een volledige loopbaan van dan ook nog ’s worden gestraft? Kan niet pen niet in staat is om aan pensioensparen 42 jaar te halen. Zoiets is misschien nog natuurlijk.” te doen. Het belastingvoordeel voor pensioensparen komt dus niet ten goede van de mensen met de laagste inkomens en de laagste pensioenen. Zeker zij hebben nood aan een beter wettelijk pensioen.” Ons Recht:

Fiscale aftrekposten

De belastingexpert Michel Maus vindt het wel de moeite om het ABVV-voorstel te onderzoeken. Hij wil vooral ‘grote kuis’ houden in alle mogelijke fiscale aftrekposten en wil de lasten op arbeid nog meer verlagen. Ferre: “Wij vinden het een prima idee om de bezem te halen door de fiscale aftrekposten en om bedrijven en mensen met grote vermogens correct hun belastingen te doen betalen. In ons systeem betalen werknemers – en zij alleen, niet de werkgevers

Ons Recht:

De vakbond vindt het een prima idee om de bezem te halen door de fiscale aftrekposten en om bedrijven en mensen met grote vermogens correct hun belastingen te doen betalen. Zo krijg je meer inkomsten voor de overheid en wordt het ook bijvoorbeeld mogelijk betere wettelijke pensioenen te betalen.

Ons Recht | 118de jaargang | FEBRUARI 2014 |

RUBRIEKSNAAM arbeids-gericht marc weyns

Ons Recht brengt in deze rubriek elke maand een kleine greep uit de recente rechtspraak over de arbeidsovereenkomsten. We geven telkens een samenvatting van enkele vonnissen of arresten waarvan de draagwijdte verder reikt dan alleen maar het individuele geval. Sinds januari is de Arbeidsovereenkomstenwet op enkele belangrijke punten diepgaand veranderd. Ongetwijfeld zullen de veranderde wetsbepalingen tot heel wat rechtspraak leiden maar het zal even duren voor die er komt. Al loopt het bij de arbeidsgerechten heel wat sneller dan bij de meeste andere rechtbanken, ook de sociale rechtspraak komt niet tot stand met de snelheid van het licht. De rechtbanken zullen de eerstkomende tijd nog heel wat geschillen moeten beslechten waarbij de ‘oude’ wetgeving wordt toegepast. Wat er nieuw is in de wet, is voor het grootste deel ook meteen van toepassing op de lopende arbeidsovereenkomsten. Maar geschillen die zich voordeden vóór 2014 vallen onder de oude wetgeving. Voor deze rubriek zullen we vonnissen en arresten kiezen die ook nog van belang zijn in het licht van de nieuwe wetsbepalingen. We zullen het bijvoorbeeld niet langer hebben over de proeftijd, die werd immers afgeschaft.

Vakantiedagen verlengen opzegtermijn Een werknemer die is opgezegd, maakt van arbeidsduurvermindering, toegekend in de de opzegtermijn gebruik om ander werk te vorm van verlofdagen, geldt niet als vakanzoeken. Als de werknemer vakantie neemt – tiedagen. Die dagen verlengen de opzegtervaak een al eerder geplande vakantie – of ziek mijn dus niet. wordt, onderbreekt dit zijn zoektocht naar Dat deed het arbeidshof van Brussel nog eens een nieuwe baan. Daarom wordt de opzeg- uit de doeken in een arrest van 15 januari termijn verlengd met die vakantie- en ziek- 2013. In hetzelfde arrest beslisten de rechters tedagen. dat een werknemer die een arbeidsduurverHet gaat hierbij niet alleen over de gewone mindering heeft in de vorm van verlofdagen wettelijke vakantiedagen, ook de bijko- recht heeft op het loon voor die dagen die hij mende vakantiedagen, zoals het anciënni- bij het einde van zijn arbeidsovereenkomst teitsverlof, verlengen de opzegtermijn. De nog niet kreeg toegekend.

Educatief verlof Bij vele werkgevers is alles wat de normale de loop van de opleidingsperiode niet ontwerkorganisatie kan verstoren een doorn slaan. Tenzij hij bewijst dat het ontslag niets in het oog. De ervaring leert dat ontslagbe- te maken heeft met dat educatief verlof. In scherming geen overbodige luxe is voor werk- het concrete geval waren er voordien geen nemers die educatief verlof nemen om een problemen; maar sinds de aanvraag van het opleiding te kunnen volgen. Dat bleek nog educatief verlof ging het volgens de werkeens in het geval waarover de arbeidsrecht- gever de verkeerde kant op. De werknemer bank van Gent op 14 november 2013 een uit- haalde niet het vereiste rendement, was plots spraak deed. geen ploegspeler meer en was niet discreet en Een werknemer werkte een tijdje in een niet oprecht in zijn communicatie. Allemaal bedrijf en het leek allemaal goed en vlot te vage beweringen en de werkgever slaagde er verlopen. Tot hij op 27 september 2011 een niet in ze te staven voor de rechtbank. De aanvraag deed voor educatief verlof. Dat viel werknemer werd ook nooit in gebreke gesteld niet in goede aarde en op 22 december werd voor zijn vermeende tekortkomingen. hij ontslagen. De rechtbank stuurde de werkgever dan ook Wanneer een werknemer educatief verlof wandelen en legde hem op om een schadeheeft aangevraagd mag de werkgever hem in vergoeding van drie maanden loon te betalen.

Snelheidsovertredingen

20 | FEBRUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

Een taxichauffeur beging in nauwelijks zes maanden tijd diverse zware snelheidsovertredingen. De overtredingen konden tellen: 89 km per uur waar maximaal 50 was toegestaan, 112 waar de limiet 90 was, 81 in een zone van 50. Gevolg: de werkgever stuurde de chauffeur meteen de laan uit. Maar de taxichauffeur vocht zijn ontslag aan. Het besluit van het arbeidshof van Brussel op 26 juni 2013 was duidelijk. Zware en herhaalde snelheidsovertredingen, die het leven van andere weggebruikers in gevaar brengen, zijn een dringende reden. De fouten werden begaan in het professioneel kader van personenvervoer en dat was nog een verzwarende omstandigheid.

inbox

Stop je rechten veilig in je rugzak! Het nieuwe werknemersstatuut is er. Als vakbond hebben we er alles aan gedaan om de rechten van onze leden optimaal te beschermen. Op het vlak van de ontslagvergoeding hebben we ervoor gezorgd dat de rechten die werknemers bij hun werkgever hebben opgebouwd niet verloren gaan. Die rechten blijven als een soort rugzakje onverkort overeind.

Voor de jaren die je vóór 2014 werkte, wordt de opzegtermijn of -vergoeding berekend in schijven van maanden naargelang je loon hoger of lager was dan 32.254 euro. Om bij een eventueel ontslag – nu of in de toekomst – die rechten te kunnen laten gelden, is het uiteraard belangrijk dat je die opgebouwde rechten op dat moment kan aantonen. Hou daarom zeker je loonbrief

van december 2013 en/of je jaarlijkse individuele rekening van 2013 bij (die krijg je uiterlijk op 1 maart 2014 van je werkgever). Op die documenten staan je anciënniteit en je loon vermeld. Die elementen zijn bepalend voor de berekening van je opzeg. Controleer dus of de vermelde gegevens correct zijn. Maak daarnaast ook een lijst van alle andere voordelen die je van je werkgever krijgt in het kader van je arbeidsovereenkomst (zoals een bedrijfswagen, groepsverzekering, hospitalisatieverzekering). Ook die voordelen worden mee in rekening gebracht bij een ontslag. Hopelijk heb je dit rugzakje niet snel nodig. Maar als het later toch zo is, zou het jammer zijn dat je het onderweg verloren bent… Nog vragen? Aarzel niet om ons te contacteren. De adressen en contactgegevens van onze secretariaten vind je op p. 31 van ons ledenblad.

jan deceunynck

Nieuw werknemersstatuut Het nieuwe werknemersstatuut is sinds 1 januari 2014 een feit. Dat betekent dat er heel wat is veranderd voor werknemers, op tal van gebieden. Er zijn nieuwe spelregels bij ontslag, er gelden nieuwe regels als je ziek bent, de proeftijd is afgeschaft enzovoort. Alle nieuwe regels en afspraken hebben we gebundeld op www.hetnieuwestatuut.be. Op basis van uitgewerkte voorbeelden vind je er duidelijke info over wat de aanpassing voor jou betekent. Ga er zeker eens een kijkje nemen!

Nadenken over je loopbaan? Bij de start van het nieuwe jaar heeft het Centrum voor Loopbaanontwikkeling van de LBC-NVK een hele reeks nieuwe data voor hun workshops en startavonden gelanceerd. Naast het klassieke aanbod van loopbaanbegeleiding zijn er ook workshops over thema’s als burn-out, efficiënt solliciteren en ‘time management’. Je vindt alle info op www.loopbaanontwikkeling.be.

Alles over je loon Op www.allesovermijnloon.be kom je alles te weten over je loon. Niet alleen over de loonreglementering maar ook over de hoogte van je loon. Dankzij de resultaten van 25.000 ingevulde enquêtes krijg je er voor zowat 200 beroepen een idee van de gangbare lonen voor bepaalde functies of sectoren. Om deze gegevensbank nog te verbeteren is het belangrijk dat nog meer mensen de enquête invullen. Maak even tijd vrij en help ons om de service aan onze leden nog te verbeteren!

miniisback.be De rechten van werknemers staan zwaar onder druk. Steeds vaker zien we miniakkoorden, mini-jobs en mini-contracten. Maar wie wordt daar eigenlijk beter van? Die vraag stellen we ons op www.miniisback.be. Je vindt op de website niet alleen een test om na te gaan hoe solidair je zelf bent maar ook alle mogelijke materiaal om deze campagne mee vorm te geven op het werk of in je buurt.

Ons Recht | 118de jaargang | FEBRUARI 2014 |

jongeren

Jonge vakbondsmensen slikken ‘universele waarheden’ niet voor zoete koek

Dieter, Kelly en Jon snakken naar ander soort economie

Wouter Parmentier

“We moeten met zijn allen langer werken.” “De arbeidsmarkt moet nog flexibeler worden.” “En iedereen moet zijn steentje bijdragen.” Dat zijn enkele van de ‘universele waarheden’ die werkgevers, politici en sommige media dag na dag rondbazuinen. Maar zijn die ‘waarheden’ wel altijd even gefundeerd? Gaat het vaak niet eerder om ideologisch gekleurde boodschappen? De verkondigers van deze boodschappen streven naar een samenleving op het ritme van de winst. Wat de gevolgen zijn voor werknemers, daar staan de hoge heren en dames minder bij stil.

Voor jonge mensen is het vaak moeilijk om hun werk te combineren met het gezinsleven. Gelukkig hebben ze soms gepensioneerde ouders die de kinderen kunnen opvangen.

twee dochters, Elise en Paulien. Tot slot Werkdruk schuift Jon (32) mee aan tafel. Hij is onderzoeker aan de KU Leuven en zit in de onder- Ons Recht: Hoe ervaren jullie de werkdruk? nemingsraad en het preventiecomité. Jon Dieter: “Bij De Okkernoot heeft iedere is de papa van Nette en de pasgeboren Lola. opvoeder een leefgroep van vijf of zes perDieter, Kelly en Jon worden alle drie gecon- sonen. Dat valt mee, maar toch zijn er soms fronteerd met de toenemende flexibiliteit conflicten omdat mensen met autisme zich en de concurrentiedrang. Met alle gevolgen niet in anderen kunnen inleven. Werken als opvoeder is best zwaar omdat je die conflicvan dien, ook op het gezinsleven. ten moet beheersen. Je moet ook de menOns Recht: Dag iedereen. Kwestie van een sen aandacht geven, eten halen en activijuist beeld te hebben: hoe ziet een werkdag bij teiten organiseren. Het is niet uitzonderlijk jullie eruit? om elf uur aan een stuk te werken. Met de Dieter: “Ik ben opvoeder, wat erop neer- vakbonden trachten we nu iets te doen aan komt dat ik zowat alles doe. Bewoners wak- die heel lange shifts. Veel collega’s zien die ker maken, hen wassen en ook hun dagen niet meer zitten.” helpen in te vullen, gaande van kookateliers Kelly: “In mijn job is het vooral moeilijk om tot paardrijden. Soms organiseer ik samen het werk te combineren met het gezinsleven. Mijn man werkt in ploegen en ik werk vaak met mijn gasten een feestje.” Kelly: “Momenteel werk ik bij Decathlon tot acht uur ’s avonds. Gelukkig zijn mijn Ons Recht voelt drie jonge militanten van aan de kassa en het onthaal. Ik doe er ook ouders en schoonouders gepensioneerd, de LBC-NVK aan de tand. Mensen die de wat administratie en moet collega’s begelei- want anders werd het een ramp. De grootsolidariteit hoog in het vaandel dragen. den en opleiding geven.” ouders halen vaak de kinderen op wanneer Dieter (31) is gelukkig getrouwd en heeft Jon: “Bij de KU Leuven verricht ik onder- wij nog aan het werk zijn. Dat vergt een hele een mondige zoon, Florian. Hij werkt in zoek en geef ik ook les. Dit semester zorgde organisatie. In de keuken hangt een groot De Okkernoot, een instelling voor men- ik er wel voor dat ik geen les moest geven. bord met alle uren en afspraken van het hele sen met autisme. Kelly (31) is afgevaar- Zo heb ik meer tijd voor m’n pasgeboren gezin.” digde bij Decathlon en werkt in de winkel dochter.” “Naast het gewone werk geef ik nog opleiin Roeselare. Zij en haar man Wim hebben dingen in het bedrijf en engageer ik me als

22 | FEBRUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

vakbondsvrouw. Soms moet ik onverwacht onbepaalde duur, vandaag zijn dat meer mijn hele agenda omgooien. Die flexibiliteit en meer contracten van bepaalde duur. heeft niet alleen effect op mezelf, maar ook Daarnaast is er een systeem waarbij je vrijop mijn hele gezin. In onze sector ben je ver- willig op zondag kan werken. Ik moet bekenplicht om alles strak te organiseren.” nen dat ik als vakbondsafgevaardigde aan mensen met een contract van bepaalde duur de raad geef om ‘s zondags te komen werAlmaar flexibeler ken; omdat de werkgever daar toch rekening Ons Recht: De media hebben het voortdurend mee houdt wanneer er moet worden beslist over flexibeler en langer werken. Wat merken over een contract van onbepaalde duur. Hoe jullie daarvan op de werkvloer? vrijwillig is het zondagwerk dan nog?” Jon: “Wij merken zeker dat dit speelt. Als “Ondertussen doen de werknemers ook veel je het mij vraagt, hebben ze de flexibiliteit meer dan in de functieclassificatie omschrebedacht aan de universiteit. Alleen noe- ven staat. Mensen worden niet correct men ze dat daar ‘academische vrijheid’. betaald. Het sociaal overleg hierover verVeel mensen zijn gepassioneerd door hun loopt momenteel zeer stroef bij Decathlon. vakgebied en zijn er ook ’s avonds of in het Sinds de komst van een nieuwe personeelsweekend mee bezig. Op zich is daar niks manager kan je eigenlijk niet meer van socimis mee, maar het wordt een probleem als aal overleg spreken. We hebben voor de dat eigenlijk van je verwacht wordt. Er zijn eerste keer gestaakt en we zullen nog actie veel mensen die 60 uur of meer per week voeren.” werken. Daarnaast zijn er ook veel ‘competitieve selectiemechanismen’. Velen werken Politiek

Vroeger kreeg je bij ons snel een contract van onbepaalde duur, vandaag zijn dat meer en meer contracten van bepaalde duur. met contracten van bepaalde duur die om de zoveel tijd moeten worden vernieuwd. Je moet dus telkens opnieuw solliciteren om je job te kunnen behouden. De universiteit beoordeelt je op je productiviteit. Wanneer alle anderen 60 uur per week presteren, weet je het dan wel. In hoeverre heb je dan nog ‘academische vrijheid’? Je wordt voor een stuk opgezet tegen je eigen collega’s.” Dieter: “Bij ons kan je niet anders dan onregelmatig werken. De bewoners hebben 24 uur op 24 zorg nodig. Onze sector heeft vooral meer centen nodig. In dat opzicht zouden werkgevers en werknemers aan dezelfde kant moeten staan. Volgens mij vinden almaar meer mensen dat onze economie 24 uur op 24 en zeven dagen op zeven moet draaien. Ik vraag me dan af: willen we een economie op maat van de winst of op maat van de mensen? De zondagsrust wordt bijvoorbeeld meer en meer uitgehold. Hoeveel winkels zijn er al niet open op zondag? De zondagsrust ontstond in de tijd dat veel mensen nog naar de kerk gingen. Als gelovige vind ik het wel belangrijk een dag te hebben om tot rust te komen. Steeds meer mensen lijken in het weekend te moeten werken.” Kelly: “Ik kan ervan meespreken. Vroeger kreeg je bij ons snel een contract van

is scheefgetrokken. Veel mensen gaan daar spijtig genoeg in mee.” Ontgoocheld Ons Recht: Voelen jullie je nog vertegenwoor-

digd door de politiek? “Weinig. Ik moet ver zoeken. Socialisten zijn bijvoorbeeld geen socialisten meer. Eigenlijk verkopen alle partijen hetzelfde verhaal met een andere verpakking errond.” Jon: “Ik stel weinig hoop in de traditionele partijen. We hebben al heel vaak socialistische ministers (van Onderwijs, nvdr) gehad, maar ook liberalen en christendemocraten. Allemaal waren ze even hard doordrongen van de marktlogica. De N-VA is nog erger. Ze maken het onderwijs meer afhankelijk van bedrijven die onderzoek kopen. Onderwijs moet niet meer dienen tot zelfontplooiing maar om studenten klaar te stomen voor de arbeidsmarkt. De politiek wil bereiken dat studenten snel inzetbaar zijn in de bedrijOns Recht: In hoeverre werken politici en ven, zonder bijkomende opleidingen.” beleidsmakers de grotere flexibiliteit in de Kelly: “De flexibele tewerkstelling met contracten van bepaalde duur is iets wat de polihand? Jon: “Het beleid stimuleert de concurren- tiek heeft mogelijk gemaakt. Ik voel me dus tiegeest. In het hoger onderwijs heb je het niet echt vertegenwoordigd. Politici willen financieringsdecreet dat destijds door Frank ook altijd ‘meer doen voor de bedrijven’. Als Vandenbroucke werd ingevoerd. Dat decreet ik zie wat voor winsten er worden gemaakt koppelt de financiering van het hoger in onze onderneming, vraag ik me af hoeonderwijs aan marktprincipes. Het ziet veel premies en subsidies ze nog moeten onze onderwijsinstellingen als fabriekjes hebben. Wanneer volgt onze premie?” die ‘papers’ en diploma’s produceren. Wie de meeste ‘output’ haalt, krijgt de meeste Solidariteit centen. De instellingen worden tegen elkaar uitgespeeld, want de globale pot middelen Ons Recht: ‘Van solidariteit word je beter’, ligt op voorhand vast. Geen wonder dat die onder dat motto voeren het ACV en de LBCinstellingen in dezelfde geest een beleid NVK campagne voor solidariteit en tegen indibeginnen te voeren rond hun personeel en vidualisme en concurrentie onder werknemers. Zijn jullie op het werk met solidariteit bezig? studenten.” “Zo is er bijvoorbeeld een grote druk om te Dieter: “Soms probeer ik erover te praten publiceren. In de extreemste gevallen begin- of hang ik een artikeltje aan het prikbord. nen academici te sjoemelen of verzinnen Een recent artikel ging bijvoorbeeld over ze een onderzoek. Het grootste probleem een multinational met een superwinst die is dat veel onderzoek herkauwd wordt en belachelijk weinig belastingen moest betalen. Heel veel mensen zijn daarover verontweinig vernieuwend is.” Kelly: “Momenteel liggen we in de clinch waardigd maar hebben geen tijd of wil meer met K-in-Kortrijk, een shoppingcenter in om daar actief tegen te knokken. Maar net het hart van de stad. De eigenaars willen nu mensen meer naar zichzelf kijken, is zo’n het centrum omtoveren tot een toeristi- campagne belangrijk.” sche zone waardoor werknemers erg veel Kelly: “Ik probeer duidelijk te maken aan de zondagen zouden moeten werken. Ze klop- mensen dat je resultaten boekt door samen pen even aan bij Quickie – burgemeester te werken. Het is niet omdat het vandaag in Vincent Van Quickenborne – die volmon- een bepaalde winkel goed gaat dat dit over dig akkoord gaat. Vaak op zondag werken enkele jaren nog zo zal zijn. Al te vaak is het is niet voor iedereen haalbaar. Maar in het ieder voor zich. En da’s verkeerd.” huidige economische klimaat kan je niet JON: “De vakbond moet een tegenmacht zomaar ontslag nemen en snel ander werk vormen. Alle vakbonden samen vertegenvinden. Werkgevers en politici weten dat en woordigen drie of vier miljoen mensen. Van mij mag er gerust een syndicale partij worbuiten dat uit.” Dieter: “De lasten zijn altijd voor de kleine den opgericht. Zo’n partij kan de vakbondsman. Werkende mensen en werklozen wor- eisen vertalen naar de politiek. Wij hebben den geacht om in te leveren en flexibeler te de macht van het getal en dat is iets wat we zijn ‘omdat het crisis is’. Maar wat zetten moeten uitspelen.” de werkgevers daar tegenover? De balans Dieter:

Ons Recht | 118de jaargang | FEBRUARI 2014 |

RUBRIEKSNAAM over

de grenzen

annick aerts

Solvay steunt internationale normen Het Belgische chemieconcern Solvay tekende op 17 december 2013 een akkoord met de internationale industrievakbond IndustriAll. In dat akkoord staan afspraken over de verantwoordelijkheden op sociaal en ecologisch vlak. Solvay schaarde zich achter internationale standaarden zoals die gedefinieerd zijn door de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO): de vrijheid van vereniging, het recht op collectief onderhandelen, het verbod op kinderarbeid en dwangarbeid. Er komen ook punten aan bod zoals de voorkeur voor contracten van onbepaalde duur, het aanmoedigen van loopbaanplanning

via training, het ontwikkelen van kennis en vaardigheden, interne mobiliteit. Verder moeten bij een herstructurering de werknemers tijdig worden geïnformeerd om via sociaal overleg de gevolgen voor hen trachten te minimaliseren. Het akkoord bevat ook afspraken rond veiligheid en gezondheid. Indicatoren moeten helpen om toezicht te houden in de eigen vestigingen en bij onderaannemers en zo de prestaties te verbeteren. Nieuwe investeringsprojecten mogen niet ten koste gaan van de gezondheid en de veiligheid van personeel en omwonenden.

Al deze afspraken gelden niet alleen voor de Belgische werknemers maar ook voor de circa 30.000 werknemers wereldwijd. Solvay verwacht van leveranciers en onderaannemers dat zij al de normen onderschrijven. Elk jaar zullen gezamenlijke missies worden gestuurd naar vestigingen gekozen door IndustriAll, het management en vakbondsvertegenwoordigers. De eerste missie legt de focus op het veiligheidsbeleid. IndustriAll is heel blij met dit akkoord en met het feit dat zo het sociaal overleg op internationaal niveau wordt erkend. www.industriall-union.org/

Moord en doodslag in Colombia Colombia heeft een slechte reputatie in de internationale vakbondswereld. Elk jaar worden daar talrijke vakbondsmensen vervolgd en geïntimideerd. Soms vallen er ook doden. De mondiale industrievakbond IndustriAll liet weten dat er in Colombia weer een vakbondsleider heel brutaal is aangevallen. Meer bepaald op 10 januari, toen werknemers en leden van vakbonden de straat opgingen om de toepassing van een collectieve arbeidsovereenkomst af te dwingen. De betogers werden aangevallen met explosieven. Verscheidene betogers, onder wie de voorzitter van de vakbond CUT,

werden gewond. De vakbondsleider ligt nu al geruime tijd in het ziekenhuis, met heel ernstige verwondingen aan zijn ogen. Een deel van zijn gezicht zal moeten worden gereconstrueerd. Een nog vreselijker verhaal kwam binnen van de mondiale voedingsvakbond IUF. Volgens IUF werd een regionale leider van de vakbond voor de brouwerijen om het leven gebracht door onbekenden. Dat gebeurde toen de man op een bus aan het wachten was. Een dag na de feiten kreeg de voorzitter van dezelfde vakbond doodsbedreigingen van paramilitairen terwijl de vakbond een algemene vergadering aan het

houden was. De aanvallen, bedreigingen en moorden houden maar niet op in Colombia. Sociale protesten worden nog altijd gecriminaliseerd. Kenmerkend voor het land is dat de politieke wil ontbreekt om deze situatie te veranderen. Op 15 januari mobiliseerden de vakbonden vele werknemers om actie te voeren voor de vrijheid van vereniging en om de verschrikkelijke aanvallen af te keuren. Steun de eis van de Colombianen en surf naar www.labourstart.org om de petitie te tekenen.

Amazon gaat zwaar uit de bocht

Midden in de kerstperiode heerste er grote graag onderhandelen om loonafspraken wereldwijd vakbondsnetwerk op te richsociale onrust bij Amazon in Duitsland. te maken en de monitoring van het per- ten bij Amazon. Zo’n netwerk zal toezien Amazon is de Amerikaanse online-win- soneel te bespreken. Het management op de arbeidsomstandigheden en aandrinkel die in Europa een grote afzetmarkt weigert te onderhandelen. Die situatie gen op sociaal overleg op de diverse werkin Duitsland heeft. Bij hun klanten pak- leidde in mei 2013 tot een eerste staking vloeren. ken ze graag uit met de slogan ‘Work in Duitsland. Andere vestigingen volgden www.uniglobalunion.org hard, have fun, make history!’ (werk hard, snel. Na iedere actie steeg het aantal leden maak plezier, schrijf geschiedenis). Maar van de vakbond. met zijn loon- en arbeidsvoorwaarden In de kerstvakantie bereikte het conflict komt Amazon zeker niet in de geschiede- een hoogtepunt en waren er een hele week nisboeken. lang acties in tal van vestigingen. De actieAmazon betaalt één derde minder dan voerders kregen steun van vakbonden uit andere online-verkopers in Duitsland. de hele wereld. Amerikaanse en Engelse Heel veel van zijn werknemers hebben vakbonden zien gelijkaardige praktijmaar een tijdelijk contract. De onderne- ken bij hen op de werkvloer. Volgens de ming controleert streng of de werknemers Engelse vakbond GMB kan je het vakwel snel genoeg werken. Ze doet dat via de bondswerk bij Amazon vergelijken met het scanners waarmee de werknemers de arti- ondergrondse werk van het Franse verzet kelen voor de klanten ophalen. De perso- in de oorlog. Werknemers van het bedrijf neelsleden voelen zich soms meer robots blijken vaak met fysieke en mentale prodan mensen. En overleg met vakbonden blemen te kampen. is uit den boze. De mondiale dienstenvakbond UNI global De Duitse vakbond Verdi wil nochtans union zal alles in het werk stellen om een

24 | FEBRUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

internationaal

Cambodjaanse textielarbeiders knokken voor beter minimumloon Geweld van werkgeverskant leidt tot heel wat doden en gewonden

Als consument heb je het misschien al gemerkt? Steeds vaker lees je op het label van jouw broek, rok of blouse dat de kleren gemaakt zijn in Bangladesh, China, Indonesië of Cambodja. Onze kleren zijn echte wereldproducten geworden: gemaakt aan de ene kant van de wereld en gekocht aan de andere kant. De toegenomen concurrentie komt de werkomstandigheden in de fabrieken niet ten goede. Lage lonen, lange werktijden, onderdrukking van vakbonden, slechte verlichting en verluchting. Het is schering en inslag.

In Cambodja is dat niet anders. Eén op vijf Cambodjanen is afhankelijk van de kledingindustrie. De lonen volstaan niet om de normale levensbehoeften te betalen. In 2013 bedroeg het minimumloon er 58 tot 66 euro per maand. De textielarbeiders presteren dan ook buitengewoon veel overuren. Eind 2013 gaf een onderzoeksteam van de overheid het advies om het minimumloon naar 118 euro te verhogen. Onder druk van de werkgevers besliste de Cambodjaanse regering om dat voorstel compleet te negeren. De druppel die de emmer deed overlopen voor veel werknemers. Massaal kwamen ze op straat. Op het hoogtepunt lagen 127 fabrieken plat en nam tachtig procent van de werknemers uit de sector deel aan de nationale actie. IJzeren staven

De staking verliep vreedzaam tot een kledingbedrijf op 2 januari de hulp inriep van speciale ordediensten. Met ijzeren staven gingen die de stakende arbeiders te lijf. Later die dag viel de militaire politie een groep van zingende arbeidsters aan met metalen buizen, messen en AK47-machinegeweren. Er vielen daarbij minstens vijf doden en 39 gewonden; 23 arbeiders werden opgepakt en in de gevangenis gestoken. Vreemd genoeg wil de werkgeversvereniging GMAC de vakbonden verantwoordelijk stellen voor de schade die aangericht is bij de onlusten in de hoofdstad Phnom-Penh. Volgens berichten in de media en onafhankelijke bronnen waren het de ordediensten die aanzetten tot geweld, niet de arbeiders.

Annick Aerts

De Cambodjaanse textielarbeid(st)ers zijn hun schamele loontjes en schrijnende werkomstandigheden flink zat. En ze aarzelen niet om massaal op straat te komen en verbetering te eisen.

Het voelt aan als een terugkeer naar de militaire dictatuur. De grote kledingmerken kunnen het tij keren door hun macht aan te wenden bij de Cambodjaanse werkgevers.

GMAC wil ook dat de bedrijven vakbondsleiders ontslaan. Intimidatie

“Deze situatie is echt ongezien”, zegt Athit Kong van de onafhankelijke vakbondsfederatie C.CAWDU in Cambodja. “We zijn het al gewend om sterk te worden geïntimideerd. Maar wat er nu gebeurt maakt ons bang. Het voelt aan als een terugkeer naar de militaire dictatuur. De grote kledingmerken kunnen het tij keren door hun macht aan te wenden bij de Cambodjaanse

werkgevers. Onze overheid moet voelen dat deze situatie onaanvaardbaar is. Hiervoor hebben we de steun nodig van onze internationale partners.” Tussen 10 en 13 januari was er in Cambodja een vakbondsmissie van de mondiale vakbondsconfederatie IVV en de mondiale industrievakbond IndustriAll. De leden van de missie waren erg ongerust over de gezondheidstoestand van één van de gevangenen, vakbondsvoorzitter Vorn Pao. De man is zwaar in elkaar geslagen en krijgt te weinig medische verzorging. Volgens de missie horen de vakbondsactivisten niet in de cel te zitten. De vakbondsmissie wil ook dat er een onafhankelijk onderzoek komt naar de moorden. Wie verantwoordelijk is, mag niet ongestraft blijven. Als de Cambodjaanse overheid wil meewerken, kunnen de sociale partners opnieuw bijeenkomen om te onderhandelen over het minimumloon. Ook de werkgeversvereniging moet zich veel constructiever opstellen. Naast de vakbonden roepen ook 30 grote kledingmerken, waaronder H&M, Levi’s en GAP, de partijen op om alle geweld af te zweren en opnieuw te onderhandelen. Wil je de eisen van de Cambodjaanse werknemers steunen? Surf dan naar www.labourstart.org en stuur een e-mail. De actueelste informatie vind je op www.wereldsolidariteit.be. Ons Recht | 118de jaargang | FEBRUARI 2014 |

RUBRIEKSNAAM film k arin seberechts

American Hustle “Enkele van deze feiten zijn ook werkelijk gebeurd.” Dat is het eerste dat je ziet van David O. Russells ‘American Hustle’. “Maar ze zijn een beetje bij de haren gesleurd”, kun je daar eventueel bij denken. Haar is overigens het tweede dat je – volop – ziet in deze met Oscarnominaties overladen zwarte komedie: zorgvuldig bijeengeschraapte haarpartijen, óverkammen (comb-overs), uitbundig getoupeerde kuiven, krulspelden en –rollen en wat nog meer.

van een uitdijende plot met potsierlijke personages die zichzelf tamelijk au sérieux nemen en elkaar voor de voeten lopen in de hoop zelf de grootste slag te slaan. David Russells schampere zwendelhistorie lijkt veel op het filmisch equivalent van een jamsessie met ADHD-patiënten. Eentje met véél snedige praat en Magistraal en trefzeker relaas over de gruwel van de slavernij (Michael Fassbender, Lupita Nyong’o en Chiwetel Ejiofor). nog meer omhaal. Ondertussen kijk je met spanning uit naar wie nu uiteindelijk wie het hardst zal oplichten. Russell-habitués Bradley Cooper “Verontschuldig mij voor (als hyperkinetische FBI-man) wars van escapisme. McQueens en Jennifer Lawrence (als halfschriftuur en mise-en-scène zijn mijn voorkomen”, zegt gare echtgenote) hebben spet– letterlijk – magistraal. Elk shot Solomon Northup wanterende scènes, Jeremy Renner van de vroegere Turner Prizeneer hij na twaalf jaar (als toegewijd politicus en huiswinnaar past in een museum: slavernij zijn ondertussen vader) is hoogst aimabel en van de prachtig gekadreerde volwassen kinderen weer Christian Bale zit (als dikke en mensen en natuurelementen in de armen sluit. Of hoe kalende flessentrekker ) weer tot de bijna abstracte details ontbering en ontmense(de schroeven van een boot en Onderweg doet Russell (‘Silver onherkenbaar goed in zijn rol. lijking de beschaving in het opspattende water bijvoor- Linings Playbook’), een verhaal Maar Amy Adams – gedecolledeze man nooit helemaal beeld). De sequentie waarin uit de doeken over kleine oplich- teerd tot aan de navel – is het hebben weggevreten. Solomon zichzelf op zijn tippen ters uit New Jersey die op aan- innemendst als de zich via de staande houdt met zijn hoofd sturen van het FBI een nepsjeik kunst van de oplichterij opgeDe zwarte violist Northup (de in een strop, terwijl het leven inzetten om corrupte politici uit werkte stripteaseuse die cool Brit Chiwetel Ejiofor: uitmun- rondom hem een dag lang zijn hun kot te lokken. Dat verhaal en teder tegelijk is. tend), geboren als een vrij mens gang gaat, is nu al iconisch. is inderdaad voor een stukje ‘American Hustle’ is niet bepaald en achtenswaardig burger van De regisseur filmt langzaam geleend van het echte Abscam strak geregisseerde, maar wel Saratoga Springs, New York, maar pijnlijk trefzeker. Hij gunt (kort voor Abdel Scam), een geestige en overrompelend gaat in 1841 in op een aanlokke- de kijker geen ontsnappings- undercoveraffaire van de FBI drieste cinema. En Bradley lijk jobaanbod. De werkaanbie- mogelijkheid of interpretatie: van het einde van de jaren ’70. Cooper met zijn kop onder de ding blijkt een valstrik. Northup de Amerikaanse slavernij was Het is even thuiskomen in deze haarspelden… je zou er niet ontwaakt na een optreden in geen jammerlijk teken des tijds mallotige impressie van de meteen een moord voor plegen, de boeien en wordt verkocht en maar een misdadig systeem, in seventies én in het spervuur van maar leuk om zien is het wel… verscheept naar de slavenstaat stand gehouden door barbaarse misbaar en getater, voor je goed Louisiana. Daar ondergaat hij lieden, die wisten wat ze deden en wel het ritme van Russells ‘American Hustle’ komt op onder de slavennaam Platt het en die doof en blind bleven voor tumultueuze film te pakken 12 februari in de Belgische hele spectrum van tirannie. Met humane motieven. krijgt. Daarna is het smullen cinema’s. ongeloof en ingehouden woede Met slechts drie films op zijn maar nooit berustend in zijn lot. naam – Hunger, Shame en 12 Tumultueuze oplichterhistorie, met veel oog voor haar (Christian Bale, De bijbel heeft, vreemd genoeg, Years – mag Steve McQueen zich Amy Adams en Bradley Cooper). voor alle spelers binnen dat nu al tot de markantste filmmaspectrum, de waarheid en de kers van de 21ste eeuw rekenen. troost in pacht… Zijn films zijn bittere revelaties: Steve McQueen voegt dra- esthetisch hoogstaand, themamatisch weinig toe aan het tisch pregnant en lang nazingruwelijke, maar opmerke- derend. lijk gedistingeerd vertelde Met voorts nog opmerkerelaas van Northup waarop lijke vertolkingen van vast hij zijn film baseerde; de ont- M c Q u e e n a c t e u r M i c h a e l hutsende ervaringen spreken Fassbender en Lupita Nyong’o. voor zich. De Londenaar met Grenadaanse roots is er de ‘12 Years a Slave’ is sinds 22 man niet naar om te hengelen januari uit in de Belgische naar Hollywoodemotie; daar is zalen. zijn werk te ernstig voor, en te

12 Years a Slave

26 | FEBRUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

boek

RUBRIEKSNAAM

gutenberg

Marcel Broodthaers Bij Lannoo verscheen zopas, in vijf talen tegelijk, een prachtig dik salontafelboek over de Belgische, Franstalige kunstenaar Marcel Broodthaers (19241976), bij het grote publiek bekend als ‘de man van de mosselpot’.

kocht een porseleinen urinoir in een winkel in New York, signeerde het met een pseudoniem, R. Mutt, en probeerde het onder de titel ‘Fountain’ tentoon te stellen. Duchamp had voor het eerst in de geschiedenis de term ‘kunst’ in vraag gesteld en Marcel Broodthaers volgde een halve eeuw later zijn voorbeeld. Hij zette zijn laatste 50 onverkochte dichtbundels ‘Pense-Bête’ vast Een houten kleerhanger: 4.000 euro. Twee in een hoop gips en vond een Brusselse galedamesschoenen, één gevuld met pingpong- riehouder bereid om ze tentoon te stellen. ballen: 78.000 euro. Een houten tuinstoel Op de uitnodiging schreef hij: “Ook ik heb met een lamp ernaast: 40.000 euro. Een me afgevraagd of ik niet iets kon verkopen Museum witgeschilderd tafeltje vol lege eierschalen: om te slagen in het leven. Ik ben nu alweer 78.000 euro. Marcel Broodthaers had nooit een hele tijd nergens goed voor. Ik ben reeds En het allermooiste is natuurlijk zijn kunnen dromen dat zijn grappige, tegen- veertig jaar oud... Uiteindelijk kwam ik op museum. In 1968 richt Broodthaers zijn draadse, ironische objecten 30 jaar na zijn het idee om iets onoprechts uit te vinden ruime woning in de Boomkwekerijstraat in dood recordprijzen zouden halen op veilin- en ik ben meteen aan de slag gegaan. Drie Brussel in als een museum dat bij gebrek gen in Keulen, Londen, Parijs en New York. maanden later liet ik het resultaat zien aan aan plaatsruimte slechts een deel van zijn Ph. Edouard Toussaint, de eigenaar van collectie kan tentoonstellen. Er staan grote Galerie Saint-Laurent. “Hé, maar dat is houten kratten met opschriften als ‘voorMosselpot kunst”, zei hij, “en dat wil ik graag expo- zichtig’ en ‘deze kant boven’, maar de (zeldEn dan was er in 1999 nog het incident met seren.” zame) bezoekers krijgen slechts prentbriefzijn mosselpot. Broodthaers bekendste kaarten van de kunstwerken te zien: Ingres, werk, ‘La grande casserole de moules’, een David, Delacroix en Wiertz, de meesterwerzwarte pan vol lege mosselschelpen, dreigde ken zelf werden zogezegd niet uitgepakt. voor 20 miljoen frank (500.000 euro) te Broodthaers stelt een maandelijks bulleworden aangekocht door een museum De artiest zelf heeft tin op over fictieve tentoonstellingen en in de Verenigde Staten. Jan Hoet, die het stuurt ze naar andere museumdirecteurs. werk graag voor zijn pas geopende S.M.A.K. maar weinig plezier van Zijn imaginaire ‘Musée de l’art moderne’ is had verworven, zette een inzamelactie op zijn nieuwe status als een kunstwerk op zichzelf geworden. touw. De actie bracht vijf miljoen frank Had Broodthaers succes? Ja, een aantal verop en minister van Cultuur Anciaux legde kunstenaar. Hij wordt zamelaars ziet in de jaren ’60 en ’70 brood hetzelfde bedrag bij. De mosselpot bleef in zijn werk en koopt zijn vondsten aan, zij ziek en heeft al zijn in Gent. Maar wat was er dan zo bijzonder het niet tegen de waanzinnige bedragen die aan een pan vol lege mosselschelpen? Onder geld nodig om zich er nu worden voor gegeven. Een aantal van meer op die vraag proberen de schrijvers zijn vondsten komt zelfs in musea terecht, van het Broodthaersboek, Wilfried Dickhoff te laten behandelen. onder meer in het S.M.A.K. en in Oostende. en Bernard Marcadé, een antwoord te geven. De artiest zelf heeft maar weinig plezier van Marcel Broodthaers werd geboren in Sintzijn nieuwe status als kunstenaar. Hij wordt Gillis, een randgemeente van Brussel. Hij ziek en heeft al zijn geld nodig om zich te liefhebberde in de journalistiek, schreef laten behandelen. Exact op zijn verjaardag, vier nauwelijks opgemerkte dichtbundels Volgens Broodthaers kwam het in de kunst amper 52 jaar oud, overlijdt hij in 1976 in en besloot op zijn veertigste beeldend kun- van zijn tijd op onoprechtheid, commercie Keulen aan de gevolgen van een levercirrose. stenaar te worden, net als zijn grote voor- en maatschappelijk succes aan. Omdat hij Het boek dat Lannoo over hem uitgeeft, beelden Réne Magritte en Marcel Duchamp, niet kon tekenen, besloot hij een concep- bevat onder andere Broodthaers’ eigen met wie hij meer dan alleen maar zijn voor- tueel kunstenaar te worden, iemand voor interpretaties en verklaringen van zijn naam gemeen had. wie het idee belangrijker was dan het object werk, hoewel die niet altijd even verheldezelf. Vermits de schilderkunst en de litera- rend zijn. Maar de prachtige afbeeldingen tuur voor hem onverbrekelijk met elkaar zullen u misschien doen nadenken en ongeFietswiel op een krukje verbonden waren, zit zijn oeuvre vol verwij- twijfeld doen glimlachen. De Fransman Duchamp had ongeveer zingen naar het ene en het andere domein. dezelfde carrièrewending gemaakt als hij. Hij schildert het dijbeen van een man in de Hij was begonnen als schilder, in de stijl drie kleuren van de Belgische vlag en noemt GUTENBERG van Paul Cézanne, tot hij in 1915 de schilder- het ‘Fémure d’homme Belge’, hij schildert MARCEL BROODTHAERS kunst de rug toe keerde, een fietswiel op een een melkfles wit en schrijft er in rode let- Marie-Puck Broodthaers Uitgeverij Lannoo krukje monteerde en het uitriep tot ‘Kunst’. ters ‘lait’ op. 320 blz. Twee jaar later bakte hij het nog bruiner. Hij Ons Recht | 118de jaargang | FEBRUARI 2014 |

“Inkomens en uitkeringen moeten waardig leven mogelijk maken” Netwerk tegen Armoede vindt universeel basisinkomen niet beste idee Denis Bouwen

Het oude idee van een universeel basisinkomen gaat de jongste tijd weer vaker over de tongen. In Zwitserland wordt er zelfs een referendum over gehouden nadat meer dan 100.000 handtekeningen werden verzameld. Geef iedereen het recht op een gelijk basisbedrag, doe dat onvoorwaardelijk en je krijgt een simpel systeem van sociale bescherming dat alleen maar voordelen heeft, zo luidt de redenering. Bij het Netwerk tegen Armoede lopen ze niet meteen warm.

“Laten we eerst maar eens inspanningen doen om de sociale zekerheid te versterken zoals we die kennen. Daarna kunnen we luchtkastelen beginnen te bouwen”, zegt algemeen coördinator Frederic Vanhauwaert. “De laagste uitkeringen die nu bestaan moeten naar omhoog, tot boven de armoedegrens.” Sommige voorstanders zien het universele basisinkomen nochtans als hét antwoord op de armoede. Ze verwijzen naar recente 28 | FEBRUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

succesvolle experimenten in ontwikkelingslanden en in een iets verder verleden ook in de VS en Canada. Een heel sprekend voorbeeld is dat van de Canadese stad Dauphin, waar de invoering van een universeel basisinkomen in de jaren 1970 spectaculaire effecten had: méér mensen die hun middelbare school af maakten, minder inwoners die in het ziekenhuis belandden en noem maar op. Wat is de redenering? Als je geen voorwaarden oplegt, verdwijnen allerlei drempels en uitsluitingsmechanismen waardoor nu mensen in onze sociale zekerheid uit de boot vallen of te weinig worden beschermd. Wie de absolute zekerheid heeft dat hij altijd op een basisbedrag kan terugvallen, zou juist worden aangespoord om zijn eigen toekomst vorm te geven en te ontsnappen uit de afhankelijkheid. De voorstanders gaan ervan uit dat het niet zo is dat minder mensen zullen (willen) werken als ze een basisinkomen krijgen. In hun redenering zou er ook geen nood meer zijn aan het hele controle- en opvolgingsmechanisme dat gekoppeld is aan systemen van sociale zekerheid en bijstand. “In de filosofie rond het universeel basisinkomen zitten zeker elementen die ons charmeren”, erkent Frederic Vanhauwaert. “Maar er blijven ook en vooral vragen waarop we

geen antwoord krijgen.” Fijnmazig systeem

“Wie voor een universeel basisinkomen pleit, moet ons maar eens precies uitleggen hoe dat zal worden gefinancierd”, stelt Frederic. “Er waren experimenten maar voor zover wij weten nooit echt op grote schaal. Over de hoogte van het basisinkomen circuleren ook uiteenlopende ideeën, al naargelang wie aan het woord is. Peter De Keyzer, hoofdeconoom bij BNP Paribas Foris, pleitte niet lang geleden voor een maandelijks bedrag van 1.000 euro. Als je dat vergelijkt met de laagste uitkeringen voor alleenstaanden vandaag is dat al een stuk beter, maar in zijn ogen kan dat dan ook wel even in de plaats komen van onze huidige sociale zekerheid en andere sociale investeringen. Een heel gevaarlijke piste. Onze sociale zekerheid is een heel fijnmazig systeem dat wel wat méér inhoudt dan alleen maar een basisuitkering. Het systeem is misschien niet fijnmazig genoeg maar om het nu helemaal overboord te gooien? Dat in géén geval.” Frederic vermoedt dat het debat over een basisinkomen nu weer in de mode is omdat er een economische crisis woedt die ook nog eens de middenklasse treft. “De eenvoud

welzijn “Mensen in armoede hebben meestal geen schop onder hun kont nodig om hun lot in eigen handen te nemen, ook al is het tegenwoordig populair om dat te beweren”, zegt het Netwerk tegen Armoede.

van het idee spreekt mensen aan. Je hoeft geen econoom te zijn om er een mening over te hebben. Het zou wel mooi zijn als de hernieuwde interesse tot een debat in het Europees Parlement zou leiden over een minimale sociale bescherming in elke lidstaat. Wij zouden het geweldig vinden als Europa een minimale bescherming zou opleggen die een waardig bestaan garandeert.” Het Netwerk tegen Armoede geeft daarom voorrang aan een verhoging van de uitkeringen die nu bestaan en aan een verdere verfijning en versterking van de huidige sociale bescherming. “De rest vinden wij een beetje sciencefiction, al zijn kleinschalige experimenten of gerichte maatregelen voor specifieke doelgroepen zeker denkbaar. We verwijzen graag naar wat er al in Londen gebeurde: daar kreeg een aantal langdurig daklozen gedurende een lange periode een maandelijks inkomen toegekend, zonder voorwaarden. Bijna al die mensen namen definitief hun eigen leven in handen. Een voorbeeld dat zeker tot de verbeelding spreekt.” ‘Hangmat’

Bij het Netwerk vertrekken ze van de gedachte dat de meeste mensen graag vooruit willen in het leven en zich helemaal niet willen nestelen in het vangnet van de sociale welvaartsstaat. “Mensen in armoede moeten we helpen met uitkeringen die hoog genoeg zijn”, vindt Frederic. “Ze hebben meestal geen schop onder hun kont nodig om hun lot in eigen handen te nemen, ook al is het tegenwoordig populair om dat te beweren. Sommige mensen wijzen uitkeringstrekkers met de vinger op basis van misbruiken die ze in hun eigen omgeving zien. Het is verkeerd om daar algemene conclusies uit te trekken. Als we de sociale bescherming verbeteren, zal je de fraude met uitkeringen, die al bij al beperkt is, zien verminderen. Nu lopen sommige mensen er de kantjes af omdat ze anders alleen maar zwarte miserie kennen.” ‘Activeren’ is een woord dat heel wat van onze politici wat graag in de mond nemen. “De politiek vergist zich als ze denkt dat mensen niet willen werken. Wij gaan ervan uit dat onze mensen in armoede wat graag actief willen zijn. Maar de verwachtingen moeten wel realistisch blijven. Niet iedereen kan aan dezelfde hoge maatstaven beantwoorden, en op dat punt wringt het schoentje vaak: werkgevers stellen hoge, soms onrealistische eisen. En er bestaan ook veel vooroordelen. Hoeveel werkgevers staan te

popelen om iemand aan te werven die een leefloon heeft, die de 50 voorbij is of die een beperking heeft?” Veel uitkeringen liggen onder de armoedegrens. Liberale geesten in onze politiek hebben liever niet dat de sociale uitkeringen worden opgetrokken. Want dat zou mensen ontmoedigen om een job te zoeken, zo luidt de redenering. “Die schrik is niet alleen ongegrond, ze is ook contraproductief”, zegt het Netwerk tegen Armoede. “Als je mensen een te povere uitkering geeft, hebben ze een permanente stress en hebben ze zoveel zorgen dat ze er niet gauw aan toe komen om werk te zoeken: hoe krijg ik

In de filosofie rond het universeel basisinkomen zitten zeker elementen die ons charmeren.

voor de sociale zekerheid is in ieders belang. ‘A system for the poor becomes a poor system’, zoals ze in het Engels zeggen. Als mensen er zich niet in herkennen is de druk op de politiek om erin te investeren weg. Dan krijg je binnen de kortste keren een sociale bescherming die haar naam niet meer verdient.” Maar de slinger mag ook niet naar de andere kant doorslaan. In de voorbije tientallen jaren zagen we onze welvaart groeien en verhoogden we onze sociale uitgaven, en toch nam de armoede in België niet wezenlijk af. En dan kennen we de omvang van sommige problemen niet eens. Zo zijn er geen betrouwbare cijfers over daklozen of mensen zonder papieren; ook zij leven in armoede, maar ze zitten nauwelijks of niet in de statistieken. “Een pijnlijke vaststelling die erop wijst dat een aantal investeringen of verbeteringen aan het systeem veel te weinig de kwetsbaarsten ten goede komt en eerder gaat naar wie al beter beschermd is”, zegt Frederic. “Maar het is ook waar dat de armoedecijfers nog een stuk hoger zouden uitvallen zonder onze sociale zekerheid. Als we bijvoorbeeld de inkomensgarantie voor ouderen zouden afschaffen, zouden we meteen een grote groep armen erbij hebben.” Verkiezingen

morgen brood op de plank? Hoe betaal ik de schoolrekeningen van de kinderen? Hoe vermijd ik dat ik mijn woning kwijtspeel? De kritiek komt vaak van diegenen die zelf geen uitkering nodig hebben en die het allemaal bezien vanuit hun eigen comfortabele positie.” “Is het trouwens niet merkwaardig dat sommigen het heel normaal vinden dat we elk jaar zes miljard euro geven aan bedrijven die profiteren van de notionele intrestaftrek?”, bedenkt Frederic. “Terwijl ze zich met hand en tand verzetten tegen het voorstel om elk jaar anderhalf miljard uit te trekken om de laagste uitkeringen te verhogen.”

In mei zijn er nieuwe federale, regionale en Europese verkiezingen. Het Netwerk hoopt dat een nieuwe federale regering zal afspreken om de laagste inkomens en uitkeringen op te trekken tot de armoedegrens. “Als dat punt niet in het regeerakkoord belandt, komt er niks van in huis.” Ook op Vlaams niveau zijn positieve maatregelen hard nodig, klinkt het. “De kinderbijslag wordt een Vlaamse bevoegdheid. Wij willen dat de herverdeling in de kinderbijslag behouden blijft en vragen zelfs meer herverdeling.” Aan de woonbonus moet ook worden gesleuteld, vindt het Netwerk. “Die fiscale aftrek kwam er om jonge, instappende gezinnen Zelf ziek of werkloos te steunen. Maar in de praktijk zien we dat “Ook bij leden van de vakbond stellen we vooral oudere huiseigenaars die hun woning vast dat ze zichzelf soms te weinig kriti- definitief van de hand doen hiervan profische vragen stellen”, klinkt het. “Wat als je teerden omdat de woonbonus leidde tot zelf morgen ziek of werkloos wordt? Komen een extra stijging van de vastgoedprijje bejaarde ouders toe met hun pensioen? zen. Ondertussen stijgt elk jaar het aantal Mensen staan te weinig stil bij het feit dat koopwoningen waarvoor een woonbonus het hen morgen zelf kan overkomen. Weten geldt; zo wordt het systeem onbetaalbaar we echt wel waarover we praten als het over en dreigt het zelfs op andere budgetten te anderen gaat? Slagen mensen met een han- wegen. En dat terwijl de noden op de woondicap erin om rond te komen met wat ze markt enorm zijn en er te weinig in wordt krijgen? En al die allochtone mensen in geïnvesteerd. De huidige Vlaamse regering armoede? Zou jouw werkgever bereid zijn liet veel te weinig nieuwe sociale woningen veel mensen met vreemde roots aan te wer- bijbouwen. Ze investeerde ook veel te weiven?” nig in een uitbreiding van de huursubsidies. Het Netwerk tegen Armoede hecht sterk Als je weet hoe zwaar huisvesting doorweegt aan onze sociale zekerheid en onderstreept in het budget van gezinnen met een laag dat het systeem ook voor de middenklasse inkomen is dat hét werkpunt voor de volmoet blijven werken. “Een breed draagvlak gende Vlaamse regering.’ Ons Recht | 118de jaargang | FEBRUARI 2014 |

de lezer schrijft VERWORVEN RECHTEN P.H. - GALMAARDEN

Ik ben 57 jaar en werk in een steeds kleiner wordende KMO. In juni 2013 kreeg ik te horen dat ik zou worden ontslagen. Ter voorbereiding van mijn verweer liet ik bij mijn vakbondssecretariaat in Halle uitrekenen wat de opzegtermijn zou zijn of welke financiële vergoeding ik zou krijgen als ik de opzegtermijn niet zou moeten presteren. De werkgever wachtte tot 6 januari 2014, mijn eerste werkdag in het nieuwe jaar, om me te ontslaan. Op dat moment was het nieuwe werknemersstatuut namelijk van toepassing. Als eerste zet op het schaakbord eiste mijn werkgever dat ik de opzegtermijn zou uitdoen. Tot mijn verbijstering is de officiële opzegtermijn door de nieuwe regels plotseling korter geworden. Ik heb een managementfunctie in het bedrijf en ben als verkoopmanager zowat ons gezicht bij de klanten. Er zal dan ook in beider belang een compromis moeten worden gevonden waarbij ik word uitbetaald en de firma mag verlaten. De juridische dienstverleners van de LBC-NVK werken al aan mijn dossier. Maar in 2014 zal de opzegvergoeding wel lager liggen dan in 2013. Mijn aanvoelen is dat er afbreuk wordt gedaan aan mijn verworven rechten. Kan de wetgever mij verworven rechten afnemen?

Lezersbrieven dienen te worden gestuurd aan: Redactie Ons Recht · Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen · lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be

Uiteindelijk zeggen de nieuwe regels dat de opgebouwde rechten tot en met 31 december 2013 voor de betrokken cateAnonieme brieven worden niet gepubliceerd. Naam en adres van gorie van bedienden op unide steller moeten ons bekend zijn. De brieven worden in de regel forme wijze worden vastgegepubliceerd met vermelding van de initialen en de woonplaats klikt, namelijk op één maand van de schrijver, hoewel die op uitdrukkelijk verzoek kunnen opzeg per begonnen jaar dienst worden weggelaten. De redactie behoudt zich het recht voor te (met een minimum van drie lange lezersbrieven eventueel in te korten zonder aan de essentie ervan te raken. De publicatie van lezersbrieven betekent niet dat maanden opzeg). In veel gevalde redactie in alle opzichten akkoord gaat met de inhoud ervan. len zal dit overeenkomen met de formule-Claeys. Maar niet altijd. Het is erg twijfelachtig of Indien nodig wil ik graag dat de rechter een redelijke opzegter- er nog een rechtsgrond te vinLBC-NVK mijn zaak voor de rech- mijn moest bepalen als er geen den is om dit stukje van de wet ter brengt. overeenkomst kon worden juridisch te kunnen betwisten. bereikt tussen de partijen. De N.v.d.r. hoven en rechtbanken hielden De wetgever heeft in principe daarbij rekening met criteria TOPLONEN het recht om bestaande wet- zoals loon, leeftijd en anciën- A.J. - LANAKEN geving te veranderen, andere niteit die werden ‘gewogen’ en Al dat geleuter over toplonen. voorwaarden op te leggen in formules gegoten. Eén van Honderdduizend euro meer of en nieuwe regelingen in te de meest gehanteerde formules minder, wat maakt het allemaal voeren. In het dossier arbei- was de formule-Claeys. De uit. Hoe meer mensen de Lotto ders-bedienden werd de wet- redelijke opzegtermijn vast- winnen, des te beter. Toch? gever er trouwens door het stellen was dus in belangrijke De mensen met deze exorbitante lonen zorgen voor generaties Grondwettelijk Hof toe ver- mate ‘rechtersrecht’. plicht om een wettelijke oploss- De nieuwe wetgeving bevat nakomelingen die rijk worden ing uit te werken voor de overgangsbepalingen waarbij geboren. Ze krijgen de beste ongelijke opzegtermijnen van wordt getracht zoveel mogelijk opleiding, de duurste advocaten arbeiders en bedienden. rekening te houden met de legi- en het beste netwerk. Met de noDat leidde onder meer tot tieme verwachtingen opge- dige privileges als resultaat. En de opheffing van het wetsar- bouwd onder de oude wetge- dit alles verdedigd door de politikel waarin stond dat voor be- ving. De LBC-NVK zette zich tieke klasse. Terwijl de armen dienden met een jaarloon sterk in om de opgebouwde worden uitgesloten en als ‘profiboven de 32.254 euro (grens- rechten tot en met 31 decem- teurs’ worden bestempeld. bedrag 2013) de opzegtermijn ber 2013 zo veel mogelijk te be- Te grote sociale ongelijkheid bij overeenkomst tussen werk- schermen. Maar het was niet ondermijnt de moderne soligever en werknemer moest vanzelfsprekend om de uiteen- daire en rechtvaardige samenleworden vastgelegd. lopende rechtspraak ter zake ving. Zelfs Karel De Gucht zou dat moeten weten. Het artikel bepaalde ook dat de om te zetten.

Sociocultureel werk

hebben ook recht op de premie. Het attest dat u ontvangt moet In de socioculturele sector (PC volledig ingevuld worden terug329) krijgen de gesyndiceerde aan uw plaatselijke LBC-NVK- recht op de premie als hij in bezorgd aan het plaatselijke werknemers een vakbondspre- secretariaat. 2013 minstens één maand in de LBC-NVK-secretariaat. Leden mie van 37 euro uitbetaald als ze sector werkte en daarna werk- uit de sector die geen attest de volledige vakbondsbijdrage loos werd, in voltijds tijdkre- kregen, kunnen best contact betalen. Wie de bijdrage voor Textiel- en diet ging of met (brug-)pensi- opnemen met hun LBC-NVKdeeltijdse werknemers betaalt, breigoednijverheid oen vertrok. Langdurig zieken secretariaat. krijgt een premie van 18,50 euro. Om recht te hebben op de pre- In de periode van 1 februari tot indexaanpassingen JAN 2014 mie moet je ten laatste op 1 15 juli 2014 wordt aan de gesynoktober 2013 bij de vakbond diceerde bedienden uit de texaangesloten zijn. Je moet ook tiel- en breigoednijverheid (PC 216.00 notarisbedienden vorige lonen x 1,0018 vorig jaar minstens één dag 214) een vakbondspremie van 218.00 ANPCB vorige lonen x 1,0102 130 euro uitbetaald. gewerkt hebben in de sector. 220.00 voedingsnijverheid vorige lonen x 1,0104 Uiteraard moet je ook in orde Om recht te hebben op de pre221.00 papiernijverheid vorige lonen x 1,0029 zijn met de betaling van de vak- mie moet de werknemer sinds 222.00 papieren kartonbewerking vorige lonen x 1,0029 bondsbijdrage op het ogenblik 1 november 2013 lid zijn en in 306.00 verzekeringswezen vorige lonen x 1,0100125 orde zijn met de betaling van de van de uitbetaling. 308.00 hypothecaire leningen, sparen De tewerkstellingsattesten ledenbijdrage. Het lid moet in en kapitalisatie vorige lonen x 1,0009 die recht geven op de premie, 2013 minstens één dag in de tex309.00 beursvennootschappen vorige lonen x 1,00091 moeten ingevuld en onder- tielsector hebben gewerkt. 310.00 banken vorige lonen x 1,0009 tekend worden terugbezorgd De werknemer behoudt het 30 | FEBRUARI 2014 | 118de jaargang | Ons Recht

uitbetaling vakbondspremie

achterklap

ons recht

walter

Het is niets Ik had een annonce gezet om een fiets te verkopen en de eerste die belde was een vrouw. De vrouw stelde zich voor als Elisabeth. Ze had een leuke, opgewekte stem, een beetje springerig en tsjilpend, alsof ze om de één of andere reden zenuwachtig was, maar ook vief en helder en geïnteresseerd. We raakten het niet helemaal eens over onze transactie en ze zou me misschien nog terugbellen, maar toen – net voor ik wilde ophangen – kwam de aap uit de mouw.

haar heel lichtblauwe ogen die onveranderlijk op ‘onschuld’ stonden, terwijl ze geloof ik iets had met haar leraar Nederlands. Beth, de lachende, de gierende zelfs, mijn kameraadje naar wie ik nooit een hand had durven uitsteken, maar naar wie ik ondanks al mijn grappen heimelijk had verlangd. O ja, ik herinnerde me die avond maar al te goed. Ik had grote plannen met haar gehad die dag. Ik had als de Romeinse auguren alle voortekenen bestudeerd en besloten om na de film mijn kans te wagen. Ik geloof dat ik zelfs mijn 2CV had gestofzuigd en zeer zeker had ik mijn haar gewassen. En toen was ze inderdaad niet thuis geweest. Mieke

“Mijn naam zegt u waarschijnlijk niets meer”, Ik had voor de korte pijn gekozen toen. Het zei ze, “maar ik ken de uwe. Ik wil van de gele- was duidelijk: Beth hield niet van mij. Ik had genheid gebruik maken om u mijn excuses aan haar nooit meer teruggezien. Uit louter baldadigheid was ik een week later iets begonnen te bieden.” met haar vriendin, Mieke, een aanhankelijk “Excuses? Waarvoor?” “Ja, u zult me misschien wel belachelijk vinden, meisje met een bril. Ze was lang niet zo mooi maar veertig jaar geleden, toen ik een jong als Beth en ze lachte niet zo gretig en na amper meisje was, heb ik u erg onbeschoft behandeld. een maand had ik het uitgemaakt. Zonder het Ik was een kip zonder kop in die tijd, een losge- te weten had ik haar hart gebroken, want toen slagen projectiel. Mijn ouders wisten niet wat ze een jaar later trouwde, kreeg ik een kaart: ze met me moesten aanvangen. Ik heb toen “Als jij me toen niet de bons had gegeven, zou ik nu niet zo’n dwaasheid begaan.” heel wat mensen pijn gedaan.” Na vier jaar was haar huwelijk voorbij. De Veertig jaar geleden? Dat was mijn eigen jongehondentijd, de periode van dumping en being oudste van haar twee kinderen, een jongen, dumped, waarin je als aankomende gozer pro- is later nog helemaal de verkeerde kant opgebeerde uit te testen hoe groot je sjans wel was gaan, met geweld en bendevorming en harde bij het andere geslacht. Het was heel attent drugs. Haar dochter, die sprekend op haar leek, van Elisabeth dat ze zoveel eeuwen later als- werd fotomodel voor iets grotere maten. Ze nog haar boetekleed had aangetrokken, maar trouwde met een homo en bleef in Italië rondhangen. Toen hij stierf, wilde zijn familie niets zelf kon ik er in die dagen ook wat van. “En wat heeft u dan in die tijd precies gedaan?” meer met haar te maken hebben. Ik geloof dat “O, we hadden afgesproken dat u me zou ze nu op Sicilië woont, in de schaduw van de komen oppikken om naar de film te gaan en Etna, en dat ze minstens twintig katten heeft. toen u voor de deur stond, was ik niet thuis. Mieke zelf is nooit meer hertrouwd. Ze had Mijn moeder geneerde zich dood. Ik heb voor haar huwelijk haar baan opgegeven en daarna nooit meer iets van u gehoord. Met had haar hele leven moeten krasselen om rond te komen. Ik heb haar nog één keer teruggereden natuurlijk.” Elisabeth... Mijn vrijerszieltje had in mijn zien, maar gelukkig had ze me niet herkend, jonge jaren meer blauwe plekken opgelopen anders had ik toch maar naar haar vriendin dan gelijk welke onhandige zwaargewichtbok- gevraagd. ser in gelijk welke ring, maar van een film en “Dus nog een keer: mijn excuses,” zei Elisabeth. een mislukte afspraak met een Elisabeth her- “Ik weet niet wat me die dag heeft bezield.” Ik had altijd al het antwoord willen geven dat innerde ik me niets. de Oostenrijkse aartshertog Franz Ferdinand aan zijn lijfarts gaf, meteen nadat Gavrilo Mooiste van allemaal Prinzip hem op 28 juni 1914 in Sarajevo met een kogel uit een Belgische FN-revolver dodeTenzij... lijk had verwond in zijn keel, de rechtstreekse Natuurlijk! Beth! Beth S., de mooiste van alleaanleiding voor de Eerste Wereldoorlog. maal, het blonde meisje uit het laatste jaar dat “Het is niets, Elisabeth,” zei ik en ik ging verder af en toe bij me kwam langsgefietst, in haar bruine schooluniform, met haar sproeten en met mijn ontbijt. “Het is niets.” Missie van de LBC-NVK De Landelijke Bediendecentrale – Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel (LBC-NVK) is een vakbond die als deel van het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) opkomt voor meer en sterkere rechten voor werknemers (m/v). De LBC-NVK is een onafhankelijke democratische organisatie met leden en militanten, die streeft naar solidariteit onder werknemers. Nationale en internationale solidariteit is een belangrijk doel en bindmiddel. De LBC-NVK staat voor een democratische kijk op de samenleving. Samen met gelijkgezinde bewegingen wil ze een strijdbare tegenmacht zijn.

verantwoordelijke uitgever: Marc Weyns Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen hoofdredacteur: Denis Bouwen redactiesecretaris: Jan Deceunynck vormgeving: Peer De Maeyer drukkerij: Corelio Printing redactie en administratie: Sudermanstraat 5- 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11 • Fax 03/220.89.83 lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

LBC-NVK-secretariaten en -steunpunten • LBC-NVK AALST-OUDENAARDE Hopmarkt 45 - 9300 Aalst tel. 053/73.45.20 - fax 03/220.88.01 lbc-nvk.aalst@acv-csc.be Steunpunt: Koningsstraat 5 - 9700 Oudenaarde tel. 053/73.45.25 - fax 03/220.88.03 lbc-nvk.oudenaarde@acv-csc.be • LBC-NVK ANTWERPEN Nationalestraat 111-113 - 2000 Antwerpen tel. 03/222.70.00 - fax 03/220.88.02 lbc-nvk.antwerpen@acv-csc.be • LBC-NVK BRUGGE-OOSTENDE Kan. Dr. L. Colensstraat 7 - 8400 Oostende Steunpunt: Oude Burg 17- 8000 Brugge tel. 059/55.25.54 - fax 03/220.88.15 lbc-nvk.brugge-oostende@acv-csc.be • LBC-NVK BRUSSEL Pletinckxstraat 19 - 1000 Brussel tel. 02/557.86.40 - fax 03/220.88.05 lbc-nvk.brussel@acv-csc.be • LBC-NVK GENT Poel 7 - 9000 Gent tel. 09/265.43.00 - fax 03/220.88.08 lbc-nvk.gent@acv-csc.be • LBC-NVK HALLE Vanden Eeckhoudtstraat 11 - 1500 Halle tel. 02/557.86.70 - fax 03/220.88.06 lbc-nvk.halle@acv-csc.be • LBC-NVK HASSELT Mgr. Broekxplein 6 - 3500 Hasselt tel. 011/29.09.61 - fax 03/220.88.09 lbc-nvk.hasselt@acv-csc.be • LBC-NVK KEMPEN Korte Begijnenstraat 20 - 2300 Turnhout tel. 014/44.61.55 - fax 03/220.88.20 lbc-nvk.turnhout@acv-csc.be • LBC-NVK KORTRIJK-ROESELARE-IEPER President Kennedypark 16D - 8500 Kortrijk Steunpunten: H. Horriestraat 31 - 8800 Roeselare St. Jacobsstraat 34 - 8900 Ieper tel. 056/23.55.61 - fax 03/220.88.12 lbc-nvk.kortrijk-roeselare-ieper@acv-csc.be • LBC-NVK LEUVEN Martelarenlaan 8 - 3010 Kessel-Lo tel. 016/21.94.30 - fax 03/220.88.13 lbc-nvk.leuven@acv-csc.be • LBC-NVK MECHELEN-RUPEL Onder Den Toren 5 - 2800 Mechelen-Rupel tel. 015/71.85.00 - fax 03/220.88.14 lbc-nvk.mechelen@acv-csc.be • LBC-NVK WAAS & DENDER H. Heymanplein 7 - 9100 Sint-Niklaas tel. 03/765.23.70 - fax 03/220.88.18 lbc-nvk.sint-niklaas@acv-csc.be Steunpunt: Oude Vest 146 - 9200 Dendermonde tel. 03/765.23.71 - fax 03/220.88.19 lbc-nvk.dendermonde@acv-csc.be • LBC-NVK VILVOORDE Toekomststraat 17 - 1800 Vilvoorde tel. 02/557.86.80 - fax 03/220.88.07 lbc-nvk.vilvoorde@acv-csc.be

algemeen secretariaat Sudermanstraat 5 - 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83 lbc-nvk@acv-csc.be | www.lbc-nvk.be Ons Recht wordt gedrukt op verbeterd krantenpapier. Dit papier wordt gemaakt op basis van gerecycleerd materiaal. Ons Recht | 118de jaargang | FEBRUARI 2014 | 31