Tabela 1.5. Wybrane przykłady toksalbumin roślinnych. nazwa toksalbuminy
rycyna
cykutotoksyna
nazwa rośliny
charakterystyka toksykologiczna
Rącznik pospolity (Ricinus communis L.)
Rycyna jest najsilniej działającą ze znanych toksalbumin. Podanie tej substancji pozajelitowo nawet w ilościach śladowych (10-4 mg/kg) może być dawką śmiertelną, z kolei podawana doustnie wchłania się tylko częściowo i w związku z tym jest o wiele mniej toksyczna. Pokruszone nasiona wywołują silne, bardzo poważne zatrucie, co objawia się: pieczeniem w jamie ustnej, stanami zapalnymi żołądka i jelit, wymiotami, kolkami, krwawą biegunką i obrzmieniem wątroby oraz nerek. Nawet kilka nasion rącznika może być dawką śmiertelną dla dziecka. W Polsce występuje realne zagrożenie zatruciami rącznikiem podczas przetwarzania jego nasion na olej.
Szalej jadowity (Cicuta virosa L.)
W zasadzie w całej roślinie można znaleźć cykutotoksynę, ale w okresie maj/czerwiec jest jej najwięcej. Substancja ta po dostaniu się do organizmu człowieka wywołuje bardzo silne drgawki na skutek działania na o.u.n., z kolei w większych dawkach poraża układ naczynioruchowy, nerw błędny i ośrodek oddechowy, co doprowadza do zgonu. Pierwsze objawy zatrucia są prawie natychmiastowe – pieczenie w ustach i przełyku, nudności, bicie serca, zawroty głowy, uczucie upojenia, omdlenia i napady drgawek. Ponadto występuje również: ślinotok, krwawa piana na ustach i utrata przytomności.
1.5. Toksyny grzybowe Grzyby (Fungi) to królestwo należące do domeny jądrowców (Eucaryota), wielokomórkowe lub komórczakowe organizmy cudzożywne (głównie osmotroficzne), niezdolne do aktywnego ruchu, o ścianach komórkowych zbudowanych z chityny. Z toksykologicznego punktu widzenia rozróżnia się dwa typy niebezpiecznych grzybów – klasyczne grzyby leśne (kapeluszowe) 88