ROZDZIAŁ V GORĄCZKA To podwyższenie temperatury ciała przy zachowanej w pełni sprawności ośrodków termoregulacji, które ulegają przestawieniu. W podwzgórzu istnieje biologiczny wzorzec temperatury ciała (set point), którego poziom termiczny jest kontrolowany przez ośrodek w podwzgórzu – termoregulacji i porównywany z temperaturą krwi. Substancje pirogenne podnoszą poziom wzorca. W efekcie zadziałania wirusów, bakterii, endotoksyn bakteryjnych, rośnie aktywność fagocytarna neutrofilów, monocytów, makrofagów i eozynofilów. Komórki te produkują nowe MRNA i syntetyzują nowe białka, w tym endogenny pirogen, stymulujący termoreceptory podwzgórza. Przy udziale prostaglandyn impuls przez tylna część podwzgórza przekazywany jest do ośrodka naczynioruchowego rdzenia przedłużonego. Glikokortykosterydy hamują wytwarzanie prostaglandyn. Jeśli do ustroju dostaną się drobnoustroje, rozmnażając się wytwarzają jady tj. ciała pirogenetyczne, jako wynik swej przemiany materii. Długość okresu gorączkowego w zakażeniu zależy od zjadliwości zarazka, od długości przebywania jego w ustroju i od odporności – gdy mała odporność okres gorączkowy dłuższy. Oddawanie ciepła zależy od zdolności pocenia, krążenia krwi, aklimatyzacji, substancji biologicznie czynnych tj. katecholamin i hormonów tarczycy. Mechanizmy utraty ciepła – pocenie, spadek hormonów tarczycy Mechanizmy wzrostu ciepła – zwężenie naczyń skórnych, przyspieszenie akcji serca, dreszcze, uwalnianie adrenaliny. Różnica pomiędzy poziomem wzorca a temperatura krwi jest oceniana przez ośrodek termoregulacji Termoregulacja – jest to zdolność do utrzymywania stałej temperatury ciała mimo zmieniającej się temperatury. Stałość środowiska wewnętrznego zależy od centralnego ośrodka termoregulacyjnego w podwzgórzu. Stałość temperatury wynika z dynamicznej równowagi pomiędzy procesami wytwarzania ciepła i procesami utraty ciepła.
- 28 -