W regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej udział biorą: • Hormony: parathormon, kalcytonina, aktywna postać witaminy D • Tkanki: kości, nerki, wątroba • Komórki kostne: osteoblasty, osteocyty, osteoklasty 1. Parathormon jest syntetyzowany w sposób ciągły w przytarczycach, a jego uwalnianie do krwi regulowane jest poprzez stężenie wapnia zjonizowanego. Jest liniowym polipeptydem (115 aminokwasów) 2. Kalcytonina pochodzi z komórek C tarczycy i (składa się z 32 aminokwasów), antagonizuje działanie parathormonu (PTH) 3. Witamina D ma czynny udział we wchłanianiu Ca z przewodu pokarmowego. NADCZYNNOŚĆ PRZYTARCZYC Wzmożona produkcja i wydzielanie PTH niespowodowane zaburzeniami gospodarki wapniowo-fosforanowej. ETIOLOGIA: • Gruczolaki przytarczyc • Rak przytarczyc hormonalnie czynny • Nowotwory ektopowe hormonalnie czynne Patofizjologia: • • • • • • • • • • •
Wzmożona mobilizacja wapnia z kości Zwiększone wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego Zwiększone wydalanie fosforanów z moczem Hiperkalcemia i hipofosfatemia Kamica i wapnica nerek Odkładanie się złogów wapniowych w tkankach miękkich Ogniskowe ubytki, złamania, zniekształcenia, bóle kręgosłupa Uogólniona i miejscowa osteoporoza Łatwe męczenie się Adynamia mięśniowa Odkładanie złogów wapniowych w tkance okołostawowej, rogówce
NIEDOCZYNNOŚĆ PRZYTARCZYC Spowodowana brakiem przytarczyc lub niedostateczną produkcją biologicznie czynnego PTH. Przyczyna może być: • • • • • •
Obustronna strumektomia Uszkodzenie po radioterapii Przerzuty nowotworowe do przytarczyc Zmiany zapalne w obrębie tarczycy Zespoły autoimmunizacyjne przeciwko przytarczycom Złogi amyloidu
- 135 -