Po dysocjacji elektrolitu każdy powstały jon zachowuje się jak samodzielna cząsteczka, dlatego w niektórych obliczeniach należy uwzględnić ten fakt. Ilość powstałych cząsteczek określa tzw. współczynnik osmotyczny (izotoniczny) – i. Zależność między współczynnikiem osmotycznym (izotonicznym) – i, stopniem dysocjacji – i ilością jonów z których się składa dany elektrolit – j, podaje równanie (51):
i 1 j 1
(51)
Współczynnik osmotyczny (izotoniczny) wskazuje, ile razy dane uzyskane z doświadczenia z udziałem elektrolitów, są większe od wyliczonych teoretycznie (podwyższenie temperatury wrzenia lub obniżenia temperatury krzepnięcia, wartości ciśnienia osmotycznego i inne wielkości). Gdy = 1, to współczynnik osmotyczny (izotoniczny) – i, odpowiada ilości jonów wchodzących w skład badanego związku chemicznego. Np. dla NaCl; j = 2, K2SO4; j = 3, Al2(SO4)3; j = 5. Dla nieelektrolitów i = 1. XI. Iloczyn jonowy wody, pH
Podobnie jak w przypadku słabych elektrolitów, dla wody można wyznaczyć stałą dysocjacji (52) w oparciu o stałą równowagi chemicznej H2O H+ + OHK H 2O
[ H ][OH ] 1,8 10 16 [ H 2O ]
(52)
Po przekształceniu i wstawieniu wartości liczbowej za [H2O] = 55,4 mola (stężenie molowe wody), otrzymujemy: KH2O [H2O] = I H2O (iloczyn jonowy wody) IH2O = [H+]. [OH-] = 110-14 mol dm-3 (53) + Iloczyn jonów [H ] i [OH ] w każdym roztworze zachowuje w temperaturze 25oC stałą wartość wynoszącą 1 10-14 mol dm-3. W czystej wodzie [ H+] = [OH-] = 1 10-7 mol jonówdm-3. Taki roztwór przyjmuje się jako obojętny. 72