Stopnie swobody układu – jest to ilość parametrów (temperatura, ciśnienie, stężenie), które możemy zmieniać nie powodując zmiany ilości faz. Składniki niezależne – jest to najmniejsza ilość składników, z których można odtworzyć dany układ. (układ CaCO3 CaO + CO2 w stanie równowagi, pomimo, że składa się z trzech składników, tylko pierwszy jest niezależny ponieważ pozostałe dwa możemy z niego otrzymać). Faza – jest to część układu oddzielona od pozostałości wyraźną granicą.
Rys.27. Wykres fazowy wody Na rysunku (27) podającym zależności ciśnienia od temperatury w układzie jednoskładnikowym, na przykładzie, wody przedstawiono współistnienia różnych faz w stanie równowagi oraz wyliczono liczbę stopni swobody – s, w różnych punktach danego układu. krzywa – a, pokazuje prężność pary nasyconej nad cieczą do punktu K (temperatury krytycznej dla wody – 374oC, po wyżej której istnieje tylko para). krzywa – b, krzywa krzepnięcia (topnienia). krzywa – c, krzywa sublimacji. W punkcie – p, tylko w określonych warunkach może współistnieć trzy fazy; gazowa (para), ciecz i faza stała (lód). W punkcie potrójnym – P, wg reguły faz Gibbsa (wzór – 66) ilość stopni swobody – s, wynosi: s=1–3+2=0 n – składnik jeden (H2O); f – faz trzy Punkt ten może istnieć tylko w ściśle określonych warunkach; temperatura – 0,00748oC i ciśnienie – 6,10 hPa (4,58 mmHg). 102