Z WARSZTATU BADAWCZEGO · INNOWACJE
Stanisław Korczyński
60
bardzo złożonych i odpowiedzialnych zadań w skomplikowanym środowisku fizycznym i społecznym szkoły. Zadaniem nauczyciela jest rozpoznawanie aktualnych potrzeb rozwojowych dziecka oraz diagnozowanie w zakresie podstawowych umiejętności typu szkolnego, a także wspieranie rozwoju dziecka w obszarze fizycznym, poznawczym, emocjonalnym i społeczno-moralnym16. Odsetek zestresowanych nauczycieli zmienia się w zależności od stażu pracy zawodowej. Najwyższy o wysokim i bardzo wysokim poziomie stresu odnotowaliśmy wśród ankietowanych o najdłuższym stażu pracy pedagogicznej (51,4%). Pewnym zaskoczeniem jest stosunkowo niski odsetek o takich poziomach stażu w grupie nauczycieli na początku pracy zawodowej (25,6%), gdyż początki pracy z reguły wiążą się z dużym napięciem emocjonalnym. Jednak badania wykazują, że w pierwszych latach pracy zawodowej nauczyciele doświadczają wysokiego poziomu satysfakcji zawodowej17. Wszystko, co nauczyciel czyni, jest nowym, ciekawym doświadczeniem. Przejawia duże zaangażowanie w przebieg wszelkich czynności, odkrywa swoje zdolności i umiejętności pedagogiczne, jest pełen energii, optymizmu i entuzjazmu. Wnika w sytuacje edukacyjne, analizuje je w oparciu o świeżo zdobytą wiedzę, krytycznie nieustannie obserwuje siebie, własne poczynania. Blisko połowa ogółu badanych uznała za nadrzędną przyczynę stresu zachowania dzieci oraz pracę pod wpływem presji czasu. Ponad 40% wymienia: poczucie zagrożenia w pracy, sytuacje konfliktogenne, poczucie zawodowej odpowiedzialności oraz uciążliwości fizyczne. Blisko 40% – poczucie psychicznego obciążenia pracą oraz uciążliwości związane z pełnieniem funkcji dydaktycznej i wychowawczej. Powyżej 30% – poczucie braku wsparcia oraz poczucie niedostatku nagród. Wśród wspólnych (wymienianych we wszystkich czterech grupach stażu pracy) szczegółowych stresorów, zidentyfikowanych przez ponad 40% ankietowanych, znalazły się: 1. duży nakład pracy poza godzinami spędzonymi z dziećmi (53%–79%), 2. obawa utraty pracy (48%–64%), 3. obwinianie nauczycieli przez rodziców za przejawiany stosunek dziecka do szkoły (40%–71%), 4. możliwość popełnienia błędu w procesie oddziaływań wychowawczych (40%–64%), B. Murawska, Edukacja wczesnoszkolna, [w:] Niezbędnik Dobrego Nauczyciela, A.I. Brzezińska (red.), Warszawa 2014, s. 44. 17 S. Korczyński, Satysfakcja zawodowa nauczycieli, Łódź 2017, s. 169. 16