48
TÜRKÇÜLÜĞÜN
ESASLARI
mil olup olmadığı meselesi meydana çıkar. Medeniyet, birtakım müesseselerin, yani düşünüş ve icra tarzlarımın, heyeti mecmuasıdır. Hayvan cemiyetleri ise, uzvî verasetle intikal eden şevki tabiîlerle idare olunurlar. Bunlarda, hattâ taksimi âmâl (iş bölümü) ve meslekî ihtisas bile irsidir. Hükümdar, amele, asker gibi sınıflar, vazifelerine lâzım olan uzuvları hâmil olarak dünyaya gelirler. Hayvan cemiyetlerinde an'ane ve terbiye tariklerile intikal eden müesseselere benzer hiçbir şey yoktur. Binaenaleyh, bunlarda medeniyetin vücudunu kabul etmemek lâzımgelir. O halde, medeniyet hakkında aşağıdaki iki esası hakikat olarak ileri sürebiliriz: 1) Medeniyet, bütün insan cemiyetlerinde mevcuttur. 2) Medeniyet, yalnız insan cemiyetlerine mahsustur. Medeniyet, birtakım müesseselerin heyeti mecmuasıdır, demiştik. Halbuki yalnız bir millete mahsus olan müesseselerin mecmuuna hars denilir. Yalnız bir ümmete mahsus bulunan müesseselerin mecmuuna da din adı -verildiği gibi. Bu iki mefhumun karşısında, medeniyet mefhumunun mevkii ne olabilir? Sosyolojiye göre, harsları ve dinleri ayrı olan müteaddit cemiyetler arasındaki müşterek müesseselerin mecmuuna da medeniyet adını vermemiz muvafıktır. Demek ki, harsça ve dince birbirine, yabancı bulunan cemiyetler, medeniyette, müşterek olabilirler. Harstaki ihtilâflar nasıl dindeki müşarekete mâni değilse, harsm ve dinin ayrı olması da medeniyetteki iştirâke mâni olamaz. Meselâ Yahudilerle Japonlar gerek hars, gerek din itibarile Avrupalılara yabancı oldukları halde medeniyetçe Avrupa milletlerile müşterektirler. Medeniyet meselesinin müphem kalmasının bir sebebi de, medeniyetin yalnız bir türlü olduğunu zannetmektir. Halbuki medeniyet de müteaddittir. Meselâ, bugün