Klasy w Polsce. Teorie, dyskusje, badania, konteksty (red. Maciej Gdula, Michał Sutowski)

Page 184

postrzegać społeczeństwo jako niesprawiedliwe. I tak na przykład to spadek bezrobocia może prowadzić do tego, że ci, którzy zostali w tyle za ukazywanym przez media światem Pracowniczej Krainy Czarów, zaczynają bardziej świadomie, ale częściowo też z goryczą zgłaszać własne roszczenia do dobrej pracy i dobrego życia. Przepytywany przez nas sekretarz związkowy pracujący w jednym z zakładów, tymi słowami podsumował szerzące się nastroje: To nie jest po prostu strach; to raczej mieszanka wielu czynników powoduje, że pracownicy są niezadowoleni. Na wschodzie większość mieszka w miejscowościach, z których pochodzą, a nie w miastach, do których się wyjeżdża. Można mieć stałe zatrudnienie, ale zarabiać za mało, by pozwolić sobie na takie życie, które media pokazują jako normalne. Wielu ma poczucie, że nie nadąża za bogacącym się społeczeństwem, że straciło z nim łączność. W sferze publicznej na te problemy nie ma jednak miejsca. Robotnicy są nieobecni. A potem przyjeżdżają uchodźcy i zyskują uwagę, której robotnikowi nikt nie poświęca. Inwestycje, nauczyciele, personel do prowadzenia kursów językowych i szkoleń zawodowych. Wielu uważa to za niesprawiedliwe. I dlatego nawet dla działaczy rad zakładowych czy aktywnych związkowców nie ma żadnej sprzeczności między zaangażowaniem się w walki pracownicze i równoczesnym chodzeniem na demonstracje PEGIDY.

To właśnie ten rozdźwięk między doświadczeniem a fikcyjną, zainscenizowaną rzeczywistością społeczną powoduje frustrację i wściekłość oraz prowokuje do niechęci wobec innych. Nie tylko strach przed utratą statusu, lecz niezadowolenie z tego, że status, który samemu uważa się za miarodajny i który odpowiadałby naszym aspiracjom, jest nieosiągalny – przynosi utrapienie. Człowiek czuje się nienormalny nie ze swej winy, niedoceniony i właśnie to wywołuje niezadowolenie i wściekłość. Ta obserwacja z pewnością nie dotyczy wyłącznie – ale, zdaniem pytanych 182


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.