Beeldende kunst
C17
deze Papier Biënnale zal er nauwelijks nog iets van over zijn.” De kunstenaar Pim Palsgraaf (1979) weet daarentegen met zijn kunstwerken verloren gewaande huizen nieuw leven in te blazen. Met een groep kunstenaars reist hij jaarlijks naar voormalig Oost-Duitsland. Daar laat hij zich inspireren door verlaten huizen of fabrieken. Palsgraaf gebruikt behangpapier, karton en hout uit de gebouwen om twee- en driedimensionale ruimtes te maken die de sfeer van het gebouw weergeven. Wind: „Kunnen we aan het behang aflezen wie er ooit hebben gewoond en geleefd?”
Een huis van papier Uiteindelijk koos de curator 23 papierkunstenaars die aan de gestelde criteria voldeden. Daarvan selecteerde ze er 14 na een zogenoemde Open Call. De curator ontving hiervoor zo’n 130 aanmeldingen en minstens zoveel diversiteit. „De oudste kunstenares die meedoet, is de 86-jarige Duitse Josephine Tabbert (1934). Ze grijpt in haar werk terug op haar persoonlijke geschiedenis. In 1945 was zij 10 jaar, toen ze moest vluchten uit Oost-Pruissen voor de Russen. De ‘Vluchtboeken’ die op de tentoonstelling zijn te bewonderen, heeft zij later speciaal voor haar familie gemaakt. We laten onder andere ook een kinderdagboekje zien. Daarvoor heeft ze eigenhandig papier gemaakt van planten. De jongste kunstenaar is de 28-jarige uit Curaçao afkomstige Quentley Barbara. Hij maakt, zoals hij zelf zegt, autobiogafiekunst. Mensfiguren – gewoon van bruine kartonnen dozen en grijs ducttape. Het is geweldig om te zien hoe mooi deze materialen bij elkaar passen. Quentley woont in Rotterdam en werkt in Den Haag. Voor de Biënnale maakt hij nieuw werk”, aldus Diana Wind.
De Vluchtboeken van Josephine Tabbert
Huis en haard De in Zwitserland geboren kunstenaar Senol Tatli is van Turkse afkomst. Een deel van zijn jeugd woonde hij in Istanbul, daarna keerde hij terug naar zijn geboorteland. „Voor hem is het onderwerp HOME eveneens zeer biografisch”, verklaart Wind. „Waar kom je vandaan en waar voel je je thuis zijn vragen die bij hem een nadrukkelijke rol spelen.” De oorlog in Syrië die leidde tot miljoenen vluchtelingen, trekt hij zich persoonlijk aan. In 2018 en 2019 heeft hij zijn betrokkenheid omgezet in een aantal kunstwerken over de oorlog in Syrië. Tegelijkertijd gaat zijn werk over alle landen waar oorlog en onderdrukking plaatsvindt en mensen huis en haard moeten achterlaten. „Geïnspireerd door dit gegeven, maakte hij van dik papier een muur. Vervolgens sneed hij stukjes uit het karton die op de grond eromheen liggen. Ze staan symbool voor de vele vluchtelingen die uitwaaieren over de wereld.” Een heel andere interpretatie van het thema THUIS maakte de Duitse kunstenares Ulli Böhmelmann (Mainz, 1970). Ze bouwt een labyrint van wit semitransparant papier in Museum Rijswijk. „Je kunt ook echt het labyrint in. Maar het haalt je direct uit dat wat bekend voelt”, stelt de curator. „Zoals iemand die emigreert denkt te weten waar hij heen gaat en bij aankomst wordt verrast door het onbekende of het desoriënterende van de nieuwe omgeving. Als je het labyrint verlaat, ben je ook even gedesoriënteerd en kijk je wellicht met een andere blik naar de omgeving.”
Thuis is dichtbij Een jaar geleden trad Diana Wind aan bij het relatief kleine museum in het hart van Rijswijk, een gemeente in de luwte van Den Haag. Wind is geen onbekende in de kunstsector. Eerder was ze directeur van het
Pim Palsgraaf Ashes 06, Hout, verweerd behangpapier uit verlaten fabriekspanden, karton, 2019
Stedelijk Museum Schiedam. Maar de 62-jarige Wind zag zichzelf niet als directeur-bestuurder van een museum van formaat. „Ik houd van de kleinere musea, net als het Stedelijk in Schiedam. Daar is oog voor de menselijke maat. Mens en kunst kunnen er met elkaar een dialoog aangaan. Ook biedt het ruimte voor ongekende mogelijkheden. Je wordt er zelf ook creatiever van!” Wat dat betreft heeft de curator veel in petto voor haar eerste Papier Biënnale. „Iedereen die de Papier Biënnale 2020 komt bekijken, mag zijn of haar stem uitbrengen. De maker van het kunstwerk dat de meeste publieksstemmen ontvangt, krijgt een solo-expositie in Museum Rijswijk. Let wel, pas na de
Textiel Biënnale van volgend jaar.” De Papier Biënnale duurt een kleine vijf maanden. Wind hoopt dat we ergens richting zomer langzaamaan het dagelijkse leven weer kunnen oppakken. Het denkbeeldige thema THUIS|HOME zette haar tijdens het samenstellen van de kunstmanifestatie aan het denken. „Thuis”, concludeert de curator, „thuis is niet ergens ver weg, maar eigenlijk heel dichtbij.” museumrijswijk.nl Papier Biënnale 2020 HOME|THUIS 27 JUN T/M 15 NOV 2020