06
Achtergrond
De zeekomkommer heeft het zwaar Door Michelle Jonker
Wie dacht dat komkommers alleen aan een plant groeien, heeft het mis. De wondere onderwaterwereld herbergt meer dan alleen de zeester, de zee-egel en het zeepaardje. Ook de zeekomkommer laat zich graag meevoeren met de stroming. Maar de zeekomkommer heeft het zwaar, zo zwaar zelfs dat hij met uitsterven bedreigd wordt. Want gold hij vroeger alleen in Azië als delicatesse, tegenwoordig weten ook steeds meer Europeanen deze onderwaterworm te waarderen. Zeekomkommers (Holothuroidea) leven vooral in de zeeën bij Zuidoost-Azië, rond de Filippijnen, Indonesië en Papoea-Nieuw-Guinea. Maar ook op de zeebodem bij Canada, de Galapagos Eilanden en de Seychellen komen komkommers voor.
Wonderlijk beest
Zeekomkommers behoren tot de klasse van de stekelhuidigen, dat maakt ze familie van onder andere de zeester. Ze hebben een lang en leerachtig lijf. De stekels beschermen de piepkleine kieuwen die overal op de huid liggen. Het zijn eigenaardige, komkommervormige dieren. De kleinste komkommers zijn een millimeter lang, maar je hebt ook soorten die wel twee meter kunnen worden. Eigenlijk bestaat het beestje uit niet veel meer dan een mond aan de bovenkant, een darmstelsel en een anus aan de onderkant. Als er gevaar dreigt kan een zeekomkommer zijn hele darmstelsel naar buiten gooien. De vijand eet dit op en de zeekomkommer kan ontsnappen. Binnen enkele dagen heeft hij al zijn uitgespuwde organen weer vervangen. Eet smakelijk! Echt lekker ziet het langwerpige, stekelige zeebeest er niet uit. Toch staat de zeekomkommer in Azië al jarenlang op de menukaart. Met zijn zoutige en glibberige smaak geldt het als een echte delicatesse. Maar ook de Portugezen en andere voornamelijk Zuid-Europeanen hebben de zilte smaak van de komkommer ontdekt. Door de groeiende populariteit in de Aziatische en Europese keukens dreigt de zeekomkommer zelfs uit te sterven.
tijdens het broedseizoen en monitoring van zeekomkommerpopulaties. Ook werden de overheden in Zuidoost Azië aangespoord om de illegale vangst te bestrijden. Helaas zonder resultaat; de zeekommer wordt nog steeds met uitsterven bedreigd. Maar dit is nou ook typisch is zo’n lelijk beestje dat geen geld weet binnen te halen met een ‘red de bedreigde
In Azië vindt je zeekomkommer gewoon in de schappen
Red de zeekomkommer!
Om aan de enorme vraag naar zeekomkommers te voldoen, wordt jaarlijks 20.000 tot 40.000 ton zeekomkommer opgevist. Hierdoor worden de dieren steeds zeldzamer. Iets waar het Wereld Voedsel Programma van de Verenigde Naties in 2009 al voor waarschuwde. De onderzoekers pleitten destijds voor het instellen van visquota’s, visverboden
Engelse onderzoekers denken de oplossing te hebben. Ze willen de met uitsterven bedreigde zeekomkommer gebruiken om de zeeën te redden. Zeekomkommers leven van micro-organismen en bodemafval. Ze zuigen het op met hun mond en worden daarom ook wel de stofzuigers van de zeebodem genoemd. Ze kunnen dus prima worden ingezet om de vervuiling van onze zeeën tegen te gaan! Eigenlijk heeft iedereen er baat bij dat de zeekomkommers als schoonmakers aan het werk worden gezet. De zeeën worden schoner, de zeekomkommer floreert en kan dus ook weer volop als voedselbron of medicijn worden gebruikt.
Medicijn
Zeekomkommers doen het niet alleen goed als lekkernij. Ze bevatten stofjes die gebruikt worden in voedingssupplementen. Gedroogde exemplaren zien we ook veel terug in mest of medicijnen. Zo bevat de zeekomkommer de stof lectine. Die stof kan de ontwikkeling van parasieten tegenhouden die muggen met het malariavirus infecteren. Ook mensen met gewrichtsproblemen zweren bij de zeekomkommer. Het beestje zit vol met glucosamine en chondroïtine. Dit zijn belangrijke bouwstoffen voor de aanmaak van kraakbeen en bindweefsel. Deze bouwstoffen zorgen ervoor dat we soepel bewegen.
Stofzuiger van de zee
Broccoli met zeekomkommer als delicatesse
diersoort campagne’. Een snoezige, zielig kijkende pandabeer werkt al snel in op de emotie. Een stekelige, langwerpige zeekomkommer zonder ogen en oren toch een stuk minder…
Omdat de onderwaterwormen gemakkelijk te kweken zijn, zien de Engelse wetenschappers zelfs een grote kans voor armere landen. Het voedseltekort in deze landen zou door de zeekomkommer kunnen worden aangepakt. En zo blijkt maar weer dat ook de lelijkste dieren uitermate nuttig kunnen zijn.
De zeekomkommer kan zich verdedigen tegen potentiële ‘opeters’. Weten hoe? Scan deze QR-code