αυτή τη χώρα, είναι απαραίτητο να τεθεί η βιομάζα, η βιοενέργεια και τα βιοκαύσιμα σε πρώτη γραμμή προτεραιότητας- όπως γίνεται, άλλωστε, σε όλο τον κόσμο. 6. Ποια θεωρείτε ότι είναι τα φυσικά, θεσμικά και τεχνολογικά όρια στην εξάπλωση και χρήση της Βιομάζας; Σε αντίθεση με άλλες μορφές ΑΠΕ (ηλιακή, αιολική) οι οποίες χρησιμοποιούν "κοινόχρηστες" πρώτες ύλες για την παραγωγή ενέργειας (ήλιος, αέρας), για την παραγωγή βιοενέργειας είναι απαραίτητη η πρόσβαση σε πρώτη ύλη βιομάζας. Η πρόσβαση αυτή έχει και χωροταξικούς και τεχνολογικούς και οικονομικούς περιορισμούς. Άρα, καταρχάς, υπάρχουν φυσικοί περιορισμοί με την έννοια της εγγύτητας σε κατάλληλης ποιότητας βιομάζα, της οποία το κόστος συλλογής και μεταφοράς είναι το μικρότερο δυνατό. Εάν αναφερόμαστε, δε, σε χρήση πέλλετς βιομάζας για οικιακή κατανάλωση, και πάλι είναι απαραίτητη η εύκολη πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας καύσιμο. Σε θεσμικό επίπεδο, η ΥΑ 189533/07-11-2011 τερμάτισε τον παραλογισμό στον περιορισμό της δυνατότητας καύσης βιομάζας στα 2 μεγάλα αστικά κέντρα. Και πάλι, όμως, απαιτούνται περαιτέρω διευκρινίσεις σχετικά με τους περιορισμούς ως προς την ποιότητα των χρησιμοποιούμενων βιοκαυσίμων. Αναφορικά με το βιοαέριο, θα πρέπει να υπάρξει μια νέα διαβάθμιση των εγγυημένων τιμών ταρίφας προς όφελος των μικρών εγκαταστάσεων (<500 kWe). Απαραίτητο είναι, ακόμα, να υπάρξει μια αύξηση στις τιμές πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας από βιοαέριο από την αναερόβια χώνευση φυτικής βιομάζας, καθώς αποτελεί πρώτη ύλη με κόστος παραγωγής / απόκτησης (δεν είναι υπόλειμμα / απόβλητο). Έτσι, μέρος των εσόδων από την πώληση της ηλεκτρικής ενέργειας επιστρέφει στους αγρότες, δίνοντάς τους σημαντικά κίνητρα για την καλλιέργεια της γης και κατ’ επέκταση για την ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας. Τέλος, για την μεγιστοποίηση του περιβαλλοντικού οφέλους από τις μονάδες βιομάζας θα πρέπει να τεθεί πλέον σε αυστηρότερη ισχύ ο νόμος του "ο ρυπαίνων πληρώνει" έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι περιπτώσεις παράνομης εναπόθεσης αποβλήτων και υπολειμμάτων- υλικών, δηλαδή, που ως βιομάζα αποτελούν πηγή ενέργειας! Από τεχνολογικής σκοπιάς, οι περιορισμοί πάντα θα υπάρχουν, καθώς μιλάμε για τεχνολογίες που πολλές από αυτές είναι σε ανάπτυξη ακόμα (π.χ. αεριοποίηση, πυρόλυση, ενέργεια από άλγη). Αυτό που έχει σημασία είναι ότι: ο αριθμός των ώριμων - εμπορικά εφαρμόσιμων τε-
Σημειώσεις
20 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
χνολογιών ενεργειακής αξιοποίησης της βιομάζας αυξάνει διαρκώς, να γίνει σαφής η ύπαρξη των εν λόγω περιορισμών και να υπάρξει σχετική ενημέρωση των υποψηφίων καταναλωτών και επενδυτών, ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα εξαπάτησης τους- φαινόμενα που επί της ουσίας πλήττουν τον ίδιο τον κλάδο της βιομάζας.
ληλος σχεδιασμός και λειτουργία της μονάδας. Για τα πέλλετς βιομάζας, πάντως, η συγκυρία μετά την ΥΑ του περασμένου Νοεμβρίου είναι εξαιρετικά ευνοϊκή για την ανάπτυξή τους, γεγονός που αποδείχθηκε στην πράξη και τον τελευταίο χειμώνα με την αύξηση στην κατανάλωση των πέλλετς βιομάζας για οικιακή θέρμανση.
7. Στο πεδίο της Βιομάζας μιλάμε για έναν ολόκληρο κλάδο και βιομηχανικό κύκλο που περιλαμβάνει την παραγωγή, τη διαχείριση και τη διανομή των προϊόντων και συστημάτων για την αξιοποίησή της. Ποιοι οι αποδέκτες και οι "καταναλωτές" της Βιομάζας στην Ελλάδα;
9. Η παγκόσμια στροφή στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας έχει δημιουργήσει ένα ευρύτερο ενδιαφέρον και έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στην έρευνα και την ανάπτυξη. Σε αυτή τη σκηνή η Ελλάδα που βρίσκεται, αναλογικά πάντα με την δυναμική της, και ποιες οι δυνατότητές της να συνεισφέρει πέρα από τα σύνορα;
Εξ ορισμού, η βιομάζα χαρακτηρίζεται ως η οργανική πρώτη ύλη από την οποία, μέσω καταλλήλων τεχνολογιών μετατροπής, παράγονται: ηλεκτρική ή/και θερμική ενέργεια που ονομάζεται βιοενέργεια (bioenergy), καύσιμα κίνησης ή/και θέρμανσης που ονομάζονται βιοκαύσιμα (biofuels). Αναφορικά με το κομμάτι της βιοενέργειας, το παραγόμενο ρεύμα διοχετεύεται στο δίκτυο ενώ, σε περίπτωση συμπαραγωγής, η θερμότητα που προκύπτει κυρίως ιδιοκαταναλώνεται. Σχετικά με τα στερεά βιοκαύσιμα, τελικοί καταναλωτές των πέλλετς μπορούν να είναι όλοι οι οικιακοί καταναλωτές σε όλη την επικράτεια. Η στερεή βιομάζα αποτελεί εξαιρετική εναλλακτική και σε βιομηχανικούς λέβητες, αντικαθιστώντας τα συμβατικά ορυκτά καύσιμα με εναλλακτική, πιο φθηνή πρώτη ύλη, με συνέπεια την μείωση των λειτουργικών τους εξόδων, γεγονός υψίστης σημασίας την δύσκολη περίοδο που διανύει η ελληνική βιομηχανία και βιοτεχνία. Από τα υγρά βιοκαύσιμα, μόνο το βιοντίζελ παράγεται στην Ελλάδα, το οποίο πωλείται στα 4 διυλιστήρια της χώρας για ανάμιξη του με το συμβατικό ντίζελ, σε αναλογία περίπου 6,5%. Σημειώνεται ότι παραγωγή βιοαιθανόλης δεν υπάρχει ακόμα στην Ελλάδα. 8. Πόσο επισφαλής και πόσο εγγυημένηείναι σήμερα η επένδυση στην παραγωγή και τη διαχείριση της Βιομάζας. Βρίσκετε ότι υπάρχουν αρκετά ελκυστικά στοιχεία για εκτεταμένες επενδύσεις; Με την ραγδαία επιδείνωση της εγχώριας οικονομικής και πολιτικής κατάστασης, είναι δύσκολο για οποιαδήποτε επένδυση να χαρακτηριστεί εγγυημένη. Σε συνθήκες οικονομική ομαλότητας, πάντως, είναι αναμφίβολο ότι οι τεχνολογίες ενεργειακής αξιοποίησης της βιομάζας αποτελούν εξαιρετικά ελκυστικές επενδύσεις, οι οποίες μπορεί να έχουν ταχύτερες αποδόσεις απόσβεσης των ιδίων κεφαλαίων. Απαραίτητη προϋπόθεση για αυτό είναι ο κατάλ-
Αν και γίνονται κάποιες προσπάθειες από ελληνικά ερευνητικά ιδρύματα και πανεπιστήμια, η αλήθεια είναι ότι είμαστε αρκετά πίσω σε σχέση με το εξωτερικό. Ιδίως στο κομμάτι της ανάπτυξης, όπου όλα αυτά που έχουν αποδειχθεί σε εργαστηριακό επίπεδο πρέπει να εφαρμοστούν σε πιλοτική κλίμακα. Είναι σαφής η ανάγκη προώθησης της έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα της βιομάζας στην Ελλάδα. Είναι, παράλληλα, σκόπιμο να δοθούν τα απαιτούμενα κίνητρα ώστε οι έχοντες την σχετική τεχνογνωσία να μπορέσουν να την εφαρμόσουν και σε επαγγελματικό επίπεδο μέσω της σύστασης spin-off εταιρειών. Η ενίσχυση της εγχώριας καινοτομίας και η εμπορική εκμετάλλευση της τεχνογνωσίας είναι κάτι που σαφώς θα μπορούσε να αναδείξει τον ελληνικό κλάδο της βιομάζας και πέρα από τα σύνορά μας. 10. Πώς εκτιμάτε την ελληνική βιομηχανία παραγωγής και διαχείρισης Βιομάζας σήμερα σε σχέση με τη διεθνή βιομηχανία; Αν και έχουν γίνει μεγάλα βήματα προόδου τα τελευταία χρόνια, η ελληνική βιομηχανία βιομάζας είναι ακόμα σε αρχικό επίπεδο. Μόνο ο κλάδος που ασχολείται με το βιοντίζελ -ενδεχομένως, επειδή ήταν και ο πρώτος που άρχισε να αναπτύσσεται περίπου το 2005 και καθορίστηκε νωρίς το θεσμικό του πλαίσιο- είναι σε σχετικά πιο ώριμη κατάσταση. Εξαίρεση αποτελεί η ύπαρξη σημαντικού αριθμού βιομηχανιών και βιοτεχνιών που παράγουν λέβητες για την καύση βιομάζας- οι οποίοι μάλιστα είναι και υψηλής ποιότητας, ικανοί να ανταγωνιστούν ποιοτικά εκείνους του εξωτερικού. Καθώς η χώρα έχει και υψηλό δυναμικό βιομάζας και μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξής της, θα είναι σαφέστατα προς όφελος της η ύπαρξη εταιρειών ικανών να καλύψουν και την εγχώρια ζήτηση αλλά που θα στρέφουν το βλέμμα και σε αγορές του εξωτερικού.
** Η Ελληνική Εταιρεία Βιομάζας επίσης είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βιομάζας (AEBIOM) που εδρεύει στο Βέλγιο και έχει σαν στόχο την εκπροσώπηση και διάδοση της βιοενέργειας σε επίπεδο Ε.Ε.