Tekst: © Tomasz Wolnik Zdjęcie: @ Narodowe Archiwum Cyfrowe
Rzeka, wino i pieniądze Szlak Węgierski w Dolinie Popradu
Postanowiłem zacząć ten felieton nieco przekornie, tak naprawdę podsumowując go już w samym tytule. Mowa będzie oczywiście o Popradzie, rzece, która przecina Beskid Sądecki, rozdzielając go na dwa pasma - pasmo Jaworzyny Krynickiej oraz pasmo Radziejowej. Rzece od wieków transgranicznej, mającej swoje źródła w Słowackich Wysokich Tatrach. Rzece, która powstaje z połączenia Hińczowego Potoku z potokiem Krupa wypływającego z Popradzkiego Stawu. Rzece, która ma niemal 170 km długości, jest idealnym przykładem rzeki górskiej, nieokiełznanej, niebezpiecznej, niosącej zawsze po ulewnych deszczach ogromne ilości mułu i materiału skalnego. Rzece, która wpada do Dunajca pomiędzy Starym a Nowym Sączem. Ostatecznie rzece, która nierozerwalnie połączyła się z Byczą Krwią. Aby lepiej zrozumieć zagadnienie, należy zwrócić uwagę na fakt, jak wielkie znaczenie miała rzeka dla ludności zamieszkującej dawniej w jej pobliżu. Przede wszystkim były to korzyści wynikające z możliwości łowienia ryb i dostępie do wody pitnej, zarówno dla siebie, jak i bydła. Rzeka pozwalała również spławiać towary i drewno, a to czyniło z niej arterię komunikacyjną. W tym kontekście rzeka Poprad była bardzo istotnym traktem komunikacyjnym, gdyż pozwalała na spławianie towaru w stosunkowo łatwy sposób, omijając granie Beski116
du Sądeckiego czy gór Lubovelskich. To była bardzo istotna zaleta, gdyż przy znikomej sieci dróg kilkaset lat temu, pokonywanie masywów górskich stanowiło nie lada wyzwanie, zwłaszcza w handlu. Ponadto Poprad wpadając do Dunajca, który łączy się dalej z Wisłą, tworzył dogodne połączenie granic państwa z jego ówczesną stolicą w Krakowie. Stąd też w celu ochrony tak ważnego traktu handlowego powstały wzdłuż biegu rzeki liczne zamki i warownie. Możemy tu wymienić między innymi zamek w Muszynie, Rytrze, Nowym Sączu, Rożnowie, zameczek w Gródku nad Dunajcem, Wytrzyszczce, Czorsztynie oraz Nowym Wiśniczu. Jak widać, skala fortyfikacji była znacząca, co tym bardziej podnosiło rangę szlaku biegnącego między innymi Doliną Popradu. Tak, pokrótce, rodził się niezwykle ważny Szlak Węgierski. Szlak nazywany również „Starą Drogą”, „Wielką Drogą” czy też „Traktem Królewskim”. Należy podkreślić, że choć Trakt Węgierski przebiegał między innymi Doliną Popradu, to nie był to jego jedyny przebieg, a raczej jedna z nici wiodących do Królestwa Polskiego. Trakt Węgierski pełnił rolę przede wszystkim handlową, do najistotniejszych należała sól wydobywana w Wieliczce, miedź oraz słynne na Polskim Dworze węgierskie wino. To właśnie wino stało się głównym towarem eksportowanym z Węgier Doliną Popradu. Szacuje się,
