Gewoon de Kneet

Nou, wat een lekker pennetje heb jij seg! Ik herinner me die woorden als de dag van gisteren. Ze kwamen uit de mond van Gerrie Knetemann, bij de start van de Ronde van Limburg. Die profwedstrijd maakte jarenlang deel uit van het Belgische openingsweekend en had plaats op dezelfde dag als Kuurne-Brussel-Kuurne. Ik was een jaar of tien (we spreken over de jaren tachtig) en ging met mijn vader naar de starts van profkoersen uit de buurt.

Zoals vele jongens van mijn leeftijd verzamelde ik handtekeningen van de helden. Bernard Hinault, Jeff Bernard, Jan Raas, Bert Oosterbosch, Eric Vanderaerden en Henk Lubberding had ik eerder kunnen strikken voor een vluchtige krabbel. Enkel de handtekening van mijn groot idool Gerrie Knetemann ontbrak nog. Tot die zonnige zondagochtend in Sint-Truiden. Vreemd, maar dertig jaar later kan ik me die gevoelens nog voor de geest halen, ook al weet ik niet meer over welk jaar het precies ging. Knetemann stond rustig te praten met enkele collega’s. ‘Stap er nu maar op af’, zei m’n vader. Schroom hield me tegen, om die ietwat luidruchtige Knetemann zomaar te verstoren. Plots, toevallig uiteraard, draaide de Nederlander plots zijn hoofd mijn richting uit. Het was nu of nooit. ‘Mag ik alstublieft een handtekening, meneer Knetemann?’ en ik duwde mijn rechthoekig schriftje (zonder lijntjes) en mijn pen vooruit. De Kneet nam mijn

“Ik stond aan de grond genageld. Mijn idool had het woord tot mij gericht.”

(Christophe Vandegoor)

Christophe Vandegoor volgt al sinds 2007 de Ronde van Frankrijk voor Sporza Radio. Vandegoor is een gepassioneerd wielerfan met een merkwaardige adoratie. In zijn cycling hall of fame prijkt niet Greg LeMond, Sean Kelly of Laurent Fignon op 1 maar wel de Nederlandse ex-wereldkampioen Gerrie ‘de Kneet’ Knetemann.

pen beet, zette zijn krabbel en sprak de voor mij legendarische woorden: ‘Nou, wat een lekker pennetje heb jij seg’! Ik stond aan de grond genageld. Mijn idool had het woord tot mij gericht. Omstanders schoten in de lach. Uiteraard. Want ieder grapje van een topsporter, hoogstaand of niet, wordt door omstanders als supergrappig ervaren. De buit was binnen, ik liep op een wolk.

Van het strand geplukt Jarenlang vergezelde Knetemann mij tijdens de grote schoolvakantie. We gingen met het gezin naar zee, tijdens de periode van de Ronde van Frankrijk. In het zand op het strand spelen met de kleine zus, putjes graven, een beetje zwemmen, u herkent de taferelen ongetwijfeld. Het appartement dat we huurden in Mariakerke, had een prachtig uitzicht op de Noordzee. Maar vooral, ik kon visueel contact houden met mijn vader die voor het laatste uur van de Touretappes 6 hoog naar binnen trok. Bij tijdritten gaf hij vanop het terras een teken wanneer Knetemann ging binnenkomen. Ik haastte me naar boven, pikte de aankomst van mijn held mee en stortte me nadien opnieuw volop in de gezinstaferelen op het strand.

Tranen Vreemd, die voorkeur die ik heb en had voor de renner Gerrie Knetemann. Want als mens heb ik hem uiteraard nooit gekend. Nu nog steeds, bijna 27 jaar later, schiet ik vol bij het zien van de Amstel Gold Race uit 1985. Gerrie Knetemann wint die doorregende editie en weet met zijn emoties geen blijf. Trui (van Skill-Sem), pet, kleren, sokken en schoenen zijn helemaal doorweekt van de hevige regenval. Snot kleeft nog aan de zijkanten van zijn aangewasemde bril. De Kneet weent. Hij spoelt de film van die verschrikkelijke Dwars door België terug. Twee jaar eerder kwam hij zeer ernstig ten val in die semiklassieker. Even werd gevreesd voor zijn carrière. Maar de uitvinder van talloze wieleruitdrukkingen (mongolenwaaier, met je hol open zitten,… ) vocht terug. Daarom was hij nu zo emotioneel. Interviewer met dienst Mart Smeets drukte hem stevig tegen het forse lijf aan en zegt laat je tranen maar komen, dat mag best. Legendarische tv-beelden. > Etappe Etappe Etappe Etappe

Renners hangen vaak de stoere bink uit, laten hun ego spreken. Macho is hun middlename. Maar op momenten als deze besef je ook als buitenstaander (journalist, toeschouwer) hoe belangrijk en intens het wielerleven kan zijn. Renners geven de indruk dat het hen allemaal niet veel kan schelen, dat ze een olifantenhuid hebben. Tot tegenslag hen raakt.

Radio Tour Later mocht ik hem herhaaldelijk interviewen voor Radio Tour, het wielerprogramma tijdens de Ronde van Frankrijk op radio1. De collega’s gaven me al snel het etiket van Hollander omdat ik ervan hield Nederlanders te interviewen. Een van de eerste lessen die Jan Wauters me ooit meegaf, was de volgende: ‘Interview liever een Nederlander die weinig te zeggen heeft dan een Belg die weet waarover het gaat. Het gesprek met de Nederlander zal veel beter klinken. Je maakt per slot van rekening radio’. Daarom was een evaluatie-interview met Knetemann op de eerste rustdag een must voor mij. Even Gerrie bellen en zijn mening vragen. Dagen voordien keek ik ernaar uit. Het werd steevast een gesprek van een klein kwartier, wat gigantisch is naar radionormen. Knetemann sprak smakelijk, had gefundeerde en soms verrassende meningen, maar vooral, hij klonk fantastisch. De Kneet deed je luisteren, hij hield je aan het toestel gekluisterd. Meerdere keren per jaar denk ik spontaan aan die momenten, die ik koester, terug.

“Interview liever een Nederlander die weinig te zeggen heeft dan een Belg die weet waarover het gaat.”

(Jan Wauters)

Nu nog zit er een foto van hem in mijn portefeuille, een sticker uit de Paniniboeken, Sport Superstars 1983. Samen met Joop Zoetemelk, Hennie Kuiper, Peter Post (met pilotenzonnebril, nu na 30 jaar opnieuw in de mode) en Jan Raas. De foto van Kuiper is de verschraling nabij. Bepaalde delen van het gezicht hebben de tand des tijds niet doorstaan. Niet zo bij die van de Kneet. Ik laat hem lekker tussen zijn ex-ploegmaats inzitten. Omarmd en beschermd, als dank voor jarenlang genot en plezier van een wielerpersoonlijkheid zoals ze die vandaag niet meer maken.

Gerrie Knetemann (1951-2004) wint als neoprof de Amstel Gold Race in 1975. Drie jaar later wordt hij wereldkampioen. De met droge humor gespeende Nederlander lanceert een reeks unieke wieleruitdrukkingen die tot op vandaag standaardtermen zijn in het pelotonjargon. Wie ‘er een snok aan geeft’, ‘uit zijn hol knalt’ of ‘aan het harken is’, is schatplichtig aan Knetemann.

Etappe Etappe

Tussen 1977 en 1984 heeft Knetemann een eigen rubriek tijdens het programma ‘Radio Tour de France’ op de Nederlandse radio. In zijn dagelijkse ‘Kneetstory’ vertelt hij over het reilen en zeilen in het Tourpeloton. (foto Cor Vos)