Seppe Lampe

Is de klimaatverandering iets nieuw?

“De klimaatverandering is al bezig sinds de industriële revolutie Al vanaf 1850, begin 1900, zitten we met de opwarming van de aarde Gewoon omdat we dan kool zijn beginnen ontginnen om onze stoommachines en nu onze energiecentrales te poweren We hebben hier al sinds de jaren 70 concrete bewijzen van en er zijn al heel wat wetenschappers naar voor gekomen om te zeggen dat de klimaatverandering een serieuze zaak is Als we niets doen, komen we in de problemen ”

“Het eerste decennia is er niet veel gebeurt om hier iets aan te veranderen Het werd vooral genegeerd en er werd pas aandacht aan gegeven in 1996 In dat jaar heeft de regering protocollen ingevoerd, waarbij al enkele maatregelen genomen werden Dat was een grote overwinning, maar niet veel later kwam er terug een stilte van bijna 15 jaar lang Na 20 jaar kwam er het Parijs-akkoord van 2015, waar alle wereldleiders samenkwamen om af te spreken dat ze hun best zouden doen om onder 1.5 graad globale opwarming te blijven Dat was het nieuwe streefdoel. Dit is toen ook veel in het nieuws gekomen, waarbij de klimaatwetenschappers enthousiast waren over deze mooie doelstellingen. We zien nu acht jaar later, dat deze doelstellingen niet zijn gehaald en er ook niet veel gebeurt om ze te kunnen halen ”

“Het Parijs-akkoord had opgevolgd moeten worden De verschillende landen die het akkoord hadden gesloten, moesten meer doen dan ze beloofd hadden om aan een maximum van 1.5 graden stijging te blijven Dit is wat de laatste jaren het klimaatprobleem vormt, omdat het meer aandacht kreeg van de pers Ze hadden een goed streefdoel opgesteld dat volledig genegeerd werd We zitten op dit moment al aan 1,2 graden opwarming, dus om het streefdoel van 1 5 graden te behouden, zouden we onze CO2-uitstoot drastisch naar beneden moeten halen In de jaren 2000 was er veel meer tijd om dit probleem geleidelijk aan op te lossen Omdat er de laatste decennia amper iets gebeurd is, moeten we nu voor sterke dalingen zorgen ”

Wat houdt de staat of de mensen tegen om actie te ondernemen als we al zolang weten dat het slecht gaat?

“Bij zo een actie is er vaak heel wat geld mee gemoeid Er is veel natuurlijke energie dat nog uit olie en gas komt en die moet omgezet worden naar hernieuwbaar energie De instalaties hiervoor kosten enorm veel geld. Het geld dat daar wordt ingestoken is meer dan men terugkrijgt De energie die hierbij wordt geproduceerd is veel goedkoper dan de olie die hiervoor gebruikt wordt. Eenmaal dat er windmolens en zonnepanelen worden geïnstalleerd, heb je veel goedkopere energie, waarbij men de investeringen pas op lange termijn kan terugverdienen.

Waarbij vroeger misschien gesproken werd over een ‘zeer warme zomer’, wordt die 35°C nu verschoven naar 40°C, dat is klimaatopwarming.”

Zijn klimaatrampen veroorzaakt door de mens?

“Deze uitspraak vind ik deels waar en deels niet. Klimaatrampen zijn van alle tijden, dus het is niet dat als het ergens droog is dat het per se ten gevolge van ‘de klimaatopwarming’ is We weten wel dat klimaatrampen versterkt en frequenter voorkomen nu, zeker de heel extreme Daarvan kunnen we zeggen dat dit een gevolg is van de klimaatopwarming Er zou altijd sprake geweest zijn van klimaatrampen, zoals droogte of hittegolven, maar die kwamen in mindere mate voor Waarbij vroeger misschien gesproken werd over een ‘zeer warme zomer’, wordt die 35°C nu verschoven naar 40°C, dat is klimaatopwarming.”

Zoals u weet heeft de klimaatverandering wereldwijd negatieve gevolgen en zullen deze gevolgen in de toekomst nog groter worden. In één artikel ‘De tijd tikt door, de motor hapert’ zegt u dat er hoop is om ons klimaatbeleid in de goede richting te sturen. Hoe wordt dat vandaag de dag in praktijk gebracht?

“Goede vraag! We weten dat het geld er is om te kunnen investeren in die klimaatvriendelijke technologie, maar het wordt gewoon niet investeert onze overhe in aardolie en aardgas brandstoffen en vijf ke bedrijfswagens die nie zijn Dat is nu aan het Vanaf volgend jaar, ron periode, moeten bedri elektrisch zijn Dat is e streefdoel Dit kan voo van de klimaatopwarm door gewoon hetzelfd spenderen aan elektris in de plaats van aan d benzinebedrijven.

“Er is natuurlijk ook inmenging van oliebedrijven die triljarden euro’s aan inkomsten hebben Ik denk dat als je de drie grootste oliebedrijven samenneemt, er een grotere omzet dan het zesde grootste land wordt gecreëerd. Dit zijn echt enorme instituties die de klimaatcrisis tegenwerken, want het is in hun nadeel natuurlijk. Hoe langer we fossiele brandstoffen gebruiken hoe meer winsten voor hen ”

Hoelang duurt het voordat die nieuwe energiebronnen winstmakend zijn?

“Het gaat hier over jaren Dat hangt van de soort energiebron af Zoals ik al eerder zei, moet je die eerst laten installeren Vanaf het moment dat die geïnstalleerd zijn, heb je goedkopere energie Een olieraffinaderij of een gascentrale moet eerst geïnstalleerd worden en dat kost een heleboel geld Het is niet zo logisch dat ze nu bijvoorbeeld nieuwe gascentrales gaan zetten, wanneer je evengoed het geld kan gebruiken om hernieuwbare energiebronnen te steken, energiebronnen die geen CO2 uitstoten zoals bijvoorbeeld kernenergie die quasi CO2 neutraal is ”

Zijn klimaatrampen veroorzaakt door de mens?

“Deze uitspraak vind ik deels waar en deels niet Klimaatrampen zijn van alle tijden, dus het is niet dat als het ergens er se ten gevolge van ming’ is We weten wel dat klimaatrampen versterkt en frequenter voorkomen nu, zeker de heel extreme. Daarvan kunnen we zeggen dat dit een gevolg is van de klimaatopwarming Er zou altijd sprake geweest zijn van klimaatrampen, zoals droogte of hittegolven, maar die kwamen in mindere mate voor

Verschillende landen spenderen veel geld aan fossiele brandstoffen. Zo worden bijvoorbeeld vliegtuigen en kerosine met heel veel subsidies betaald en zijn sommige vluchten zeer goedkoop. Terwijl de overheid dat geld ook in treinen zou kunnen steken, om zo de prijzen van een treinticket onder dat van een vliegticket te houden Reizen met de trein is vaak gewoon duurder dan met het vliegtuig Een trein is opzich een veel goedkoper alternatief dan het vliegtuig, maar zijn vaak enkel uit op geld Na een tijd wordt het gewoon vanzelfsprekend om voor het vliegtuig te kiezen Want ja, waarom zou je voor een duurdere trein kiezen?”

Is het klimaatprobleem eerder een financieel probleem, waarbij de overheid niet weet hoe ze het geld kunnen verdelen?

“Dat is zeker een groot deel van het probleem. Veel van de dingen die we nu zien en willen doen, kunnen opgelost worden door gewoon geld van het ene potje naar het andere potje door te schuiven. Daarvoor moet de politiek betrokken zijn en word je onpopulair bij de vliegtuigmaatschappijen, mensen die graag vliegen, mensen die op de luchthaven werken... Toch zijn dit voor het land of voor de wereld betere oplossingen.”

Er is recent een nieuw informatief programma aan de gang genaamd ‘Helder Verlicht’. U hebt op één maart, in aflevering zeven met uw collega Manuel Sintubin over het thema Klimaat en Milieu gesproken. Waarover ging dit eigenlijk?

“Het programma was zeer gelijkaardig aan de topics waar ik net over gesproken heb Er wordt al sinds de start van de industriële revolutie berekend hoeveel graden we zijn gestegen. We zitten nu aan 1,2 graden en mogen volgens het Parijs-akkoord aan maximum 1,5 graden geraken. Deze stijgingen zorgen voor een toename in klimaatrampen. De stijging in het aantal graden is ook niet lineair Het verschil tussen 1 en 1,5 is kleiner dan het verschil tussen 1,5 en 2 Bijvoorbeeld: bij 1,5 graden zijn 70% koralenriffen dood Bij twee graden zouden er amper nog koralenriffen bestaan, er zouden er meer dan 99% sterven Daarnaast komen er ook meer en meer hittegolven, droogtes, overstromingen ”

Zoals u zei: “We gaan al die natuurrampen niet meer kunnen controleren”, hoelang zou het nog duren als we zo verder gaan?

“Dat hangt ervan af wat je beschouwt als ‘het is voorbij’. We weten dat verschillende landen een stijging van 1,5 graden wel kunnen overleven, maar ook heel wat landen niet Voor hen is dat al een ‘point of no Return’. Bij twee graden ook, bij drie graden ook Het zal op meer en meer vlakken erger en erger worden We hebben in de klimaatwetenschap ook nog iets wat nu veel bestudeerd wordt als ‘tipping points’: als te veel ijskappen smelten, geeft dat een versterkend effect en lukt het niet meer om terug te gaan Als je op een bepaald moment te veel van het Amazonewoud weg doet, maakt het niet meer uit of je nu stopt met kappen en zal het verdwijnen Als we aan die 1,5 en 2 graden komen, bereiken we waarschijnlijk ook een ‘point of no return’ en zou het ooit wel eens kunnen zijn dat we een paar van die ‘tipping points’ overschrijden Dan komen we met hele grote globale veranderingen te zitten ”

Om in te gaan op wat u eerder zei, wou ik nog iets vragen: Wat stopt de regering, de stad of het beleid om de klimaatcrisis aan te pakken?

“Ja, ik heb dezelfde vragen en ik weet ook niet altijd waarom. Dat is ook de reden dat jongeren en wij, als klimaatwetenschappers, op straat komen We weten dat de oplossingen er zijn, we weten dat ze haalbaar zijn, maar er gebeurt niets De eerste twee stappen zijn om de problemen te identificeren en om oplossingen aan te bieden, maar dat kunnen wij niet doen ”

“Implementeren is voor de mensen die in de westrand zitten, de mensen die politieke macht hebben Vandaar komen ook al die klimaatmarsen, klimaatprotesten en andere soorten acties Er gebeurt vaak wel vanalles, maar in mijn standpunt gaat het allemaal veel te traag Alle beloftes die gemaakt worden, worden niet nageleefd Meer en meer bedrijven en overheden worden aangeklaagd, omdat ze hun doelstelling niet halen, ze vervuilen en hun beloftes niet nakomen ”

Hoe kunnen mensen met een laag inkomen, zoals studenten bijvoorbeeld, zich meer inzetten in het klimaatbeleid? Dus hoe kunnen wij, studenten, er mee voor zorgen dat er iets verandert?

“Dat hangt ervan af op welke schaal je het wil bekijken. Als je wil dat er iets groots verandert, kun je naar de klimaatmarsen gaan of zoveel mogelijk proberen om de negatieve dingen op te merken en te melden Zou je iets klimaatonvriendelijk merken op de VUB, dan kun je een mail sturen naar de rector Probeer iets te doen als je die kans hebt. Ook in je eigen leven kun je overschakelen naar de fiets in plaats van de auto Dat zijn kleinere dingen uiteraard, dus het hangt ervan af op welke schaal je wil denken ”

Hebben deze kleine dingen een dergelijke impact?

“Deze kleine dingen hebben volgens mij wel een impact, waarbij het vaak gaat over mensen aanmoedigen om actie te nemen Zo nemen nu steeds minder mensen de auto en wordt de fiets vaker gebruikt Als er al vijf van de acht vrienden in een vriendengroep dit zouden doen, worden die drie anderen misschien ook overtuigd Carpoolen is ook iets dat weinig gebeurt, maar kan leiden tot minder uitstoot.”