Klasse Magazine
Sanne Feryn: “Uit onze nultest met 240 Vlaamse kleuters blijkt dat kinderen met SES-kenmerken significant lager scoren op executieve functies dan hun leeftijdsgenoten uit de middenklasse. Uit internationaal wetenschappelijk onderzoek blijkt dat wie als kleuter laag scoort op zelfregulering, later meer kans maakt om zonder diploma uit te stromen, het moeilijker krijgt om financieel alles op orde te krijgen en te houden, meer risico loopt om te roken op vijftien jaar.” Via de executieve functies kan je dus aan armoede werken? Dieter Baeyens: “Leraren hebben weinig invloed op de armoede thuis. Maar ze kunnen wel in de klas die executieve functies extra stimuleren en oefenen. Dat is goed voor elk kind maar je maakt daarmee méér verschil voor een kind dat in armoede leeft. Het is goed dat leraren zich daar meer bewust van worden.” Sanne Feryn: “Ik train kleuteronderwijzers om hun EF-bril op te zetten en te kijken hoe zij kleuters begeleiden, hoe ze hun klas kunnen organiseren en welke activiteiten ze kunnen aanbieden om die executieve functies te stimuleren. Als kinderen meester zijn over hun gedrag, kunnen ze actief leren en zijn ze niet langer slaaf van hun omgeving. Wie aan executieve functies werkt, verbetert het leren van (kans)arme kinderen duurzaam. En zo verhoog je de kans dat ze later een succesvol leven leiden.” Met het project ‘Zet je EF-bril op’ vormt de stad Aalst, i.s.m. Odisee Hogeschool en KU Leuven, kleuteronderwijzers om de zelfsturende vaardigheden bij kleuters te stimuleren. Zo wil de stad een stimulans geven om kinderarmoede via onderwijs aan te pakken. Meer info op www.ef-bril.be/
Het project ‘Kleine Kinderen Grote Kansen’ wil kinderarmoede en sociale ongelijkheid in Vlaanderen helpen aanpakken. In dat kader zetten alle lerarenopleidingen kleuter onderwijs in op kwaliteitsvolle interacties in de klas. Hoe creëer je een krachtige leeromgeving die de ontwikkeling van taal, denken en relaties in de klas stimuleert? Meer info op www.grotekansen.be
53
Boost executieve functies: 9 tips 01.
Zorg voor een warm, responsief klimaat: dat werkt voor kinderen in armoede als een buffer tegen de negatieve invloed van stress.
02.
Gebruik spiegelspraak: laat de kleuter bewust worden van zijn of haar gedrag door te benoemen wat je ziet: “Jamal, je bent Evi aan het duwen. Je hebt het precies wat moeilijk om in de rij te wachten.” Of in plaats van “Goed gedaan”, zeg je “Wauw Adam, ik zie dat je veel kleuren gebruikt hebt, waarom heb je die kleuren gekozen?”
03.
Leer de STOP-DENK-DOE-strategie aan: leer kleuters om even te stoppen, na te denken en dan pas te doen of te antwoorden. Zo daag je hen uit om de tijd te nemen om na te denken of een andere oplossing te bedenken.
04.
Creëer rust: integreer een stop-bankje in je klas. Laat de kleuter hierop even tot rust komen als hij van streek of boos is en denk samen met de kleuter na over het probleem.
05.
Beweeg: specifieke bewegingsactiviteiten dagen de ontwikkeling van de executieve functies uit: “Als de muziek stopt, sta je stil en word je een standbeeld dat beide handen in de lucht steekt.”
06.
Doe alsof je het antwoord niet weet: als een kleuter een probleem heeft met een opdracht, geef dan niet meteen het antwoord. Denk samen na, help hem op weg: “Ken jij een andere manier om …” of “Wat zou je kunnen doen om …”.
07.
Denk luidop mee: “Heb jij honger? Ik voel dat ik ook een beetje honger heb en ik wil mijn appel eten, maar ik weet dat ik eerst mijn handen moet wassen.”
08.
Begeleid de overgangsmomenten: binnenkomen in de klas, tussendoortjes, jassen aantrekken zijn momenten die veel zelfsturing vragen. Geef je duidelijke instructies? Zijn er niet te veel overgangsmomenten? Duren ze niet te lang?
09.
Werk met buddy’s: een vriend bij wie een kleuter zich goed voelt en die kan helpen om een opdracht uit te voeren.