Rozdział 5. WYNIKI BADAŃ W MAŁOPOLSCE
89
pytanie 1, w którym prawie 90% nauczycieli/ek (1229 osób) zadeklarowało, że porusza zagadnienia wymienione w kafeterii, takie jak: zrównoważony rozwój, globalne współzależności, zmiany klimatu (zagadnienia te mieszczą się w problematyce EG, ale celowo nie używano tego pojęcia w pytaniu inicjującym ankietę). Odpowiedzi respondentów potwierdzają to, co zostało już wcześniej przedstawione – większa liczba nauczycieli/ek deklaruje poruszanie zagadnień dotyczących EG niż tych, którzy deklarują zetknięcie się z samym pojęciem EG, i wskazują, że niektórzy nauczyciele/ki mogą realizować treści związane z problematyką EG, nie wiedząc jednocześnie, co wchodzi w zakres pojęciowy tego terminu (teza ta znalazła potwierdzenie również w wynikach badania jakościowego, rozdz. 5.2). Jednocześnie blisko 30% badanych (n = 404) w odpowiedzi na pytanie 3 przyznało, że nie zetknęło się z terminem „edukacja globalna”. Nie jest to wynik zaskakujący, jeśli uwzględnimy jego zakres pojęciowy. Warto w tym miejscu przytoczyć wypowiedź S. McCloskeya, który podjął próbę wyjaśnienia przyczyn powodujących, że ten termin jest tak niejednoznaczny: Zdefiniowanie edukacji rozwojowej [jedno z alternatywnych określeń EG – przyp. K.J., E.P.-W., M.K.] może przedstawiać problem, wymaga bowiem uchwycenia wielu elementów, które obejmuje ten rozległy proces pedagogiczny. Czy na przykład mamy się skupić na metodyce (uczenie aktywne, uczestniczące), na problemach socjalnych i gospodarczych, jakimi edukacja rozwojowa się zajmuje (handel, pomoc, konflikty itp.), na umiejętnościach, jakie kształtuje u uczących się (tolerancja, szacunek, świadomość kulturowa), na efektach, jakie chce uzyskać (sprawiedliwość społeczna i równość), na sektorach edukacyjnych, w jakich działa (dorośli, szkoły, grupy młodzieży itp.), czy też na narzędziach, z jakich korzysta (pomoce dydaktyczne, ćwiczenia, technologia informatyczna)? Problem komplikuje jeszcze wielość etykietek, jakie pedagodzy stosują w odniesieniu do metodyki, treści i procesów, które obejmuje edukacja rozwojowa. Alternatywnymi określeniami są tutaj: edukacja globalna, edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju, badania na rzecz rozwoju oraz świadomość rozwojowa10.
W tym miejscu odwołamy się także do badań zrealizowanych w latach 2007–2010 przez I. Żeber-Dzikowską11 wśród studentów kierunków przyrodniczych. Badania te, podobnie jak wyniki naszych badań, wykazały niski poziom znajomości problematyki dotyczącej zrównoważonego rozwoju (np. błędne lub powierzchowne – zdaniem autorki badań – interpretowanie terminu „zrównoważony rozwój” oraz niska świadomość zasad dokumentu programowego Agenda 21). 10
11
S. McCloskey, Edukacja rozwojowa jako czynnik zmiany społecznej: teoria i praktyka [w:] G. McCann, S. McCloskey, Lokalnie – globalnie. Kluczowe zagadnienia studiów nad rozwojem, Warszawa 2010, s. 187. Por. I. Żeber-Dzikowska, Wiedza studentów o zrównoważonym rozwoju [w:] E. Szadzińska (red.), Dydaktyczne „tropy” zrównoważonego rozwoju w edukacji, Kraków 2014, s. 59–80.
Edukacja globalna 89
02.06.2015 08:45