152
ZAMIAST ZAKOŃCZENIA. „JEDEN JEST RZEMIEŚLNIKIEM, A DRUGI JEST ARTYSTĄ”
[…] z czym wiąże się zagubienie silnie eksponowanych w poprzednich dekadach tematów, jakimi są osobowość nauczyciela, wzór osobowy nauczyciela, autorytet nauczyciela i wychowawcy itp.11
Podobne stanowisko przyjmuje Z. Ratajek, który pytania o sylwetkę nauczyciela umiejscawia „[…] między uniformem powinności służbowych i standardem kwalifikacji a osobotwórczym i etycznym wymiarem nauczycielskiej profesji”12. Zdaniem W. Dróżki: W obecnie rozwijającej się globalnej cywilizacji późnej nowoczesności, z charakterystyczną dlań dialektyką globalności i lokalności, tego, co zewnętrzne, i tego, co wewnętrzne, tego, co publiczne, społeczne, tego, co osobiste i prywatne, nauczyciel zyskuje pozycję interpretatora i mediatora zmiany13.
Tymczasem nauczycielom/kom czasami bliższe są biurokratyczne role urzędników zarządzających zmianą i utożsamiających profesjonalizm raczej z perfekcjonizmem w odtwórczym rzemiośle niż role liderów środowiska edukacyjnego realizujących autentycznie twórczą pracę dydaktyczno-wychowawczą14. W świetle wyników badań własnych zarysowują się obydwie role, o których jedna z nauczycielek mówi: To musi być pasja. I być może tutaj jest odpowiedź na pani pytanie, dlaczego jedni się angażują, a drudzy nie. […] Jeden jest rzemieślnikiem, a drugi jest artystą, czyli rzemieślnik wykona pracę, sprawdzi klasówki, nauczy […], natomiast nie ma tego czegoś, co by poszło dalej, czyli jak zrobiłeś dodawanie i odejmowanie, to pomyśl o tych, którzy tego nie zrobili, bo nie mają szkoły, bo trwa wojna, bo jest głód (R 12, s. 129 w niniejszej książce).
Zgodnie ze stanowiskiem Szymańskiego, wychowanie odpowiadające współczesnym potrzebom spowodowanym zmianą społeczną wymaga np.: wykorzystania bogatego potencjału emocjonalnego i intelektualnego tkwiącego zarówno w wychowawcach, jak i wychowankach; aktywnego włączenia wy-
11 12 13
14
M.J. Szymański, Edukacyjne problemy współczesności, Kraków 2014, s. 126. Z. Ratajek, Zatroskanie o przyszłość nauczycielskiej profesji…, dz. cyt., s. 18. W. Dróżka, Nauczyciel i zawód nauczycielski wobec współczesnych przemian. Wnioski z biograficznych badań nad pokoleniami nauczycieli [w:] J. Szempruch, E. Zyzik, M. Parlak (red.), Nauczyciel i uczeń w przestrzeni edukacyjnej, dz. cyt., s. 21; szerzej: W. Dróżka, Generacja wielkiej zmiany. Studium autobiografii średniego pokolenia nauczycieli, Kielce 2008. Por. M. Groenwald, Wpływ procesów endogenicznych i egzogenicznych na edukację. Przypadek egzaminów szkolnych [w:] M. Dudzikowa, S. Jaskulska (red.), Edukacja szkolna w zmianach? Zmiany w edukacji szkolnej? Problematyzowanie problemów, „Studia Pedagogiczne” 64, 2011, s. 57; W. Dróżka, Nauczyciel i zawód nauczycielski wobec współczesnych przemian…, dz. cyt., s. 31.
Edukacja globalna 152
02.06.2015 08:45