oluflturmak amac›na de¤il, fakat ayn› zamanda, ‘80’li y›llar›n ikinci yar›s›nda özel bir heves olarak kendini gösteren Türk ve ‹slam dünyas› üzerindeki emperyalist amaçlara da uygun düflen bir tercih oldu. Burada ayr›nt›lar›na giremeyece¤imiz bu politika ve uygu-lamalara iliflkin olarak öncelikle belirtilmesi gereken nokta fludur: Tüm bu “de¤iflimler”, Türk burjuvazisinin ‘50’li y›llardan itiba-ren yaflad›¤› h›zl› geliflme ve palazlanman›n hem olanakl› ve hem de zorunlu k›ld›¤› politika ve uygulamalar oldular. Tekelci bur-juvazi, bir yandan, son 30-40 y›lda kazand›¤› büyük iktisadi gücü toplum yaflam›n›n her alan›n› kontrol etmek do¤rultusunda bilinçli bir biçimde kullanma yoluna gitti. Öte yandan ise, iki devrimci yükselifl döneminin tüm deneyimlerini gözeterek ve iktisadi-sos-yal cephede çözme gücü gösteremedi¤i yap›sal sorunlar›n yeni devrimci yükseliflleri besleyece¤i konusunda gerçekçi davranarak, buna karfl› önden mümkün olan her tedbiri alma bilinciyle hare-ket etti. Denilebilir ki, nispi güçsüzlü¤ünden oldu¤u kadar o gün için Türkiye kapitalizminin yap›sal sorunlar›n›n sosyo-politik sonuçlar› konusunda henüz yeterli bir öngörüden yoksun olmas› nedeniyle de 12 Mart’ta yar›m kalan karfl›-devrimci operasyonu-nu, böylece 12 Eylül’le tamamlam›fl oldu. Tüm bu politika ve uygulamalar›n Türkiye’nin yak›n tarihindeki sosyal mücadeleler aç›s›ndan en önemli sosyo-politik sonuçlar›ndan biri, orta burjuva ve küçük-burjuva katmanlar›n politik tercih ya da rollerindeki de¤iflim oldu. Orta katmanlar: Düzenle tam bütünleflme 24 Ocak politikalar› geleneksel orta burjuvazinin belli kesimlerini tasfiye ederken, tekelci ekonomiye yan sanayiler ya da ticaret-pazarlama kanallar›yla çok s›k› ba¤larla ba¤l› yeni bir or-ta burjuva s›n›f›n geliflmesini h›zland›rd›. Öte yandan, ekonomi-nin rantiye karakterinin alabildi¤ine güçlenmesine ba¤l› olarak, neredeyse tümden rantiye yeni tür bir orta s›n›f 126
yaratt›. Büyük kentlerde önemli bir güç kazanan ve piyasa de¤erlerinin hararet-li destekçisi ve kozmopolit kültürün tafl›y›c›s› olan bu rantç› or-ta katmanlar nezdinde düzen önemli bir sosyal dayanak yaratt› kendine. Oysa kent orta s›n›flar›n›n, özellikle onlar›n ayd›n tem-silcilerinin, ‘60’l› y›llardaki sosyal uyan›fl›n sol kemalist bir düflünsel-politik içerikle flekillenmesinde önemli rolleri olmufltu. Ayn› katmanlar, ‘70’li y›llarda, solun ve sosyal demokrasinin ge-nel popülist ve anti-faflist söylemi temelinde, alt s›n›flarla, CHP flahs›nda politik bir “birlik” içinde olmufllard›. Kuflkusuz bu yol-la, emekçi s›n›flar› düzene ba¤lama kay›fl› olarak, “ilerici” görünüm içinde özünde gerici bir rol oynuyorlard›. Fakat yine de dü-zen içi bir “sol” ideolojik-politik konumu tutuyorlar ve genel sol politizasyonda belli bir rol oynuyorlard›. ‘80’li y›llar bu konumda önemli de¤iflimlere yol açt›. 24 Ocak politikalar› organik iktisadi ba¤larla, 12 Eylül karfl›devrimi ise, gerek “gücünü göstererek” gerekse de devrime ve sosyalizme düflmanl›k temelinde ideolojik aç›dan bütünüyle kazanarak, bu katmanlar› düzene en s›k› flekilde ba¤lad›. Sol kemalist ideolo-jinin Kürt halk›n›n ulusal uyan›fl› karfl›s›nda en floven bir karak-ter kazanmas› ise, flu son y›llarda bu katmanlar› düzene perçin-leyen yeni bir etken olarak rol oynad›. Bu katmanlardaki tutum de¤iflikli¤inin politik aynas› yaln›zca Özalc› politik ak›m›n büyük kentlerde belirgin bir güç kazanmas› de¤ildir. Fakat ayn› zamanda, sosyal-demokrasinin 12 Eylül sonras›nda düzen içinde üstlendi-¤i yeni politik roldür de. Bunu muhalefetteki ve son dört y›ld›r koalisyondaki SHP kadar, ismi art›k Türkefl ile birlikte an›lan Ecevit’in yeni politik kiflili¤i üzerinden de izlemek mümkündür. Orta burjuva katmanlar›n bu sosyo-politik tutum de¤iflikli¤i, ‘80’li y›llar›n önemli geliflmelerinden biridir. Bu, görünürde sola güç kaybettirmifltir; fakat gerçekte, düzen solunun devrimci sol hareket üzerindeki etkinli¤inin temel toplumsal zeminindeki bu kayma tümüyle devrim lehine bir geliflme olmufltur. Zira bu sayede, bugünün ve gelece¤in devrimci sosyal mücadelelerinin 127