διάφορα
20
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
8
ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2011
"Με μαγικό ραβδάκι
Συνέντευξη της Υπουργού Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων,
"Ο
ι αλλαγές δεν γίνονται με μαγικό ραβδάκι", τονίζει η υπουργός Παιδείας, Άννα Διαμαντοπούλου. Προτάσσοντας ένα νέο εκπαιδευτικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων, μιλά για τον νέο σχολικό χάρτη, με εστίαση του ενδιαφέροντος στον μαθητή. Αναγνωρίζοντας πως η κατάσταση στην Παιδεία είναι πράγματι δύσκολη, δίνει απαντήσεις ανάμεσα στα άλλα, και στο σοβαρό θέμα της συγχώνευσης των σχολείων, αλλά και στην δημιουργία δικτύου ιστορικών σχολείων. "Η προτεραιότητα του υπουργού Παιδείας", επισημαίνει, "είναι να μάθουν τα παιδιά γράμματα". Αναφερόμενη στην κατάσταση των Πανεπιστημίων, σημειώνει ότι η ελληνική ανώτατη εκπαίδευση έχει πολύ σημαντικές δυνάμεις και στους καθηγητές και στους φοιτητές, δυνάμεις που είναι εγκλωβισμένες. Η υπουργός Παιδείας υποστηρίζει την δημόσια ποιοτική Παιδεία, στην οποία θα πρέπει να έχουν όλοι πρόσβαση Δύσκολες οι εποχές για την ελληνική οικονομία, δύσκολες όμως και για την Παιδεία. Ποιες δυσκολίες αντιμε τωπίζετε στην εφαρμογή ενός καινοτόμου εκπαιδευτικού συστήματος στην Ελλάδα; Πόσο εφικτόόείναι ένα τέτοιο όραμα την στιγμή αυτή; Σε αυτή την εξαιρετικά δύσκολη εποχή ο κάθε υπουργός πρέπει να κινηθεί σε δύο επίπεδα: το πρώτο είναι με τις συγκεκριμένες οικονομικές δυσκολίες να εκσυγχρονίσει και να συμμαζέψει σε πολύ μεγάλο βαθμό όλες τις δομές οι οποίες και στον χώρο της Παιδείας όπως και σε πολλούς άλλους χώρους είχαν φτάσει στα όριά τους. Ενώ λοιπόν πρέπει να γίνεται αυτή η δουλειά που είναι δύσκολη, πρέπει ταυτόχρονα να αναπτύσσονται και οι αλλαγές, οι μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη η χώρα. Είναι δυνατή η εφαρμογή νέων πολιτικών στο χώρο της Παιδείας με τις συγκεκριμένες δυσκολίες; Θα σας απαντήσω πως ναι. Πρώτον διότι παρουσιάσαμε ένα σχέδιο μεταρρυθμίσεων τον Ιανουάριο του 2010, δηλαδή στο υπουργικό συμβούλιο είπα τι θα κάνουμε τα επόμενα τέσσερα χρόνια, και αυτό σημαίνει Νη-
σιο, δεν υπάρχει δεύτερη σκέψη.
πιαγωγείο, Γυμνάσιο, Λύκειο, Πανεπιστήμιο. Στόχος μας είναι να ολοκληρώσουμε τις θεσμικές αλλαγές, ώστε όσα χρήματα έχουμε από το ευρωπαϊκό πλαίσιο να επικεντρωθούν στην εφαρμογή των καινοτόμων προγραμμάτων. Άρα, από πλευράς στρατηγικής και θεσμών είναι όλα προγραμματισμένα και από πλευράς χρηματοδότησης θα χρησιμοποιήσουμε τους πόρους της ΕΕ. Μαθητές, φοιτητές, δάσκαλοι και καθηγητές διαπιστώνουν απόόκοινού ότι με το πέρασμα των χρόνων παρά τις όποιες προσπάθειες τίποτε ουσιαστικόόδεν έχει αλλάξει στην εκπαίδευση. Τουναντίον παρουσιάζεται το ίδιο φαινόμενο χαώδους κατάστασης στα ελληνικά σχολεία και τα Πανεπιστήμια. Τι σκέφτεται το υπουργείο για την αλλαγή αυτής της κατάστασης; Η κατάσταση είναι πράγματι δύσκολη και την αντιλαμβάνεται ο κάθε μαθητής, ο κάθε γονιός, ο κάθε φοιτητής. Νομίζω πως όλοι καταλαβαίνουμε ότι ένα σύστημα που έχει 200.000 εκπαιδευτικ ο ύ ς , 1.300.000 μαθητές, 300.000 φοιτητές και εκατομμύρια γονείς, είναι ένα σύστημα για το οποίο ό,τι και να κάνεις, δεν μπορεί να αλλάξει από την μια μέρα στην άλλη. Αντίθετα, κάθε αλλαγή συναντά τέτοιες δυσκολίες που είναι σα να ρίχνεις ένα βότσαλο και να δημιουργείται τσουνάμι. Η αλλαγή, λοιπόν, δεν είναι ένα μαγικό ραβδί που λες κάτι και γίνεται, ο υπουργός που θα πιστέψει ότι επί των ημερών του, και μόνο, θα αλλάξει η Παιδεία, είναι τουλάχιστον αφελής. Αυτό που φιλοδοξώ είναι να ξεκινήσουν όλες αυτές οι αλλαγές με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα έτσι ώστε όλοι, μαθητές και φοιτητές, να τις κατανοήσουν. Επομένως, όλα με μέθοδο και σε όλα τα επίπεδα για να κάνουμε το νέο ξεκίνημα που χρειάζεται η Παιδεία. Διότι, αλλάζοντας την Παιδεία, αλ-
λάζουμε την ίδια την Ελλάδα και αυτό είναι το μείζον ζητούμενο των σημερινών καιρών. Ο δρόμος για την Ελλάδα που θα μας κάνει όλους περήφανους περνάει μέσα από την Παιδεία. Είναι υποχρεωτική η κατεύθυνση και δεν γίνεται bypass. Αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσουν όλοι. Έ ν α σ ο β α ρ ό όθ έ μ α π ο υ α φορά την εκπαιδευτική κοινότητα στο σύνολόότης έχει να κάνει με την ενο ποίηση - συγχώνευση των σχολείων. Σύμφωνα με το υπουργείο, αυτόόγίνεται για εκπαιδευτικούς λόγους. Η συγχώνευση ό μως αυτή έχει προκαλέσει αναστά τωση στις τάξεις των δασκάλων αλλά και των γονέων. Τι λέτε για αυτό; Ο νέος σχολικός χάρτης της χώρας εντάσσεται μέσα σε ένα σχέδιο βελτίωσης των προϋποθέσεων του εκπαιδευτικού έργου και στοχεύει στην δημιουργία ενός καμβά πάνω στον οποίο θα χτισθεί η εκπαιδευτική αλλαγή. Πέρυσι κάναμε μια πολύ μεγάλη προσπάθεια για μια σωστή διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού. Σας θυμίζω ότι 6 χιλιάδες αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί γύρισαν στα σχολεία τους. Διότι σχολείο χωρίς δάσκαλο δεν μπορεί να εφαρμόσει καμία αλλαγή. Αυτό έγινε την πρώτη χρονιά, όταν ασχοληθήκαμε με την σωστή διαχείριση του εκπαιδευτικού δυναμικού. Την δεύτερη χρονιά,
Λυδία λίθος της ανάπτυξης μίας χώρας είναι το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα. Γι' αυτό και όλος ο σχεδιασμός μας αφορά στην ποιότητα στο δημόσιο δημοτικό, στο δημόσιο γυμνάσιο, στο δημόσιο λύκειο στο δημόσιο πανεπιστήμιο.
έπρεπε να ασχοληθούμε με τον σωστό σχολικό χάρτη της χώρας. Φθάσαμε στο σημείο να έχουμε τον μεγαλύτερο αριθμό μονοθέσιων, διθέσιων και τριθέσιων σχολείων. Θέλω να απευθυνθώ στους γονείς λέγοντάς τους να σκεφθούν αν έχουν το δικαίωμα να αφήνουν το παιδί τους σε μια τάξη όπου έξι τάξεις μαζί κάνουν μάθημα ταυτόχρονα. Να σκεφθούν αν το παιδί που είναι στο διθέσιο έχει τις ίδιες δυνατότητες με αυτό που είναι στο εξαθέσιο. Να σκεφθούν οι γονείς, αν τα παιδιά που δεν έχουν την δυνατότητα να μπουν στα πιλοτικά προγράμματα, πρέπει να στερηθούν από την εκμάθηση της γλώσσας, της πληροφορικής κλπ. Πρώτα, λοιπόν, είναι ο μαθητής! Πρέπει να ασχοληθούμε με το τι δίνουμε στο παιδί. Είπατε ότι το υπουργείο έχει προτάξει τα εκπαιδευτικά επιχειρήματα. Όμως δεν είναι μόνο αυτά - είναι και τα οικονομικά επιχειρήματα. Αναρωτιέμαι, όταν ένα γυμνάσιο λειτουργεί με 15 ή 16 παιδιά και έχει 14 καθηγητές, κατά πόσο έχουμε άραγε τη δυνατότητα να έχουμε την αναλογία ένα μαθητή προς έναν καθηγητή; Και αυτό βέβαια το κάνουμε στο Καστελόριζο όπου έχουμε 13 μαθητές και 13 καθηγητές - εκεί πρέπει να γίνει, το κάνουμε στην Καρυά Ολύμπου, γιατί το σχολείο είναι στην κορυφή ενός βουνού και να το κάνουμε στην Οξύνεια που είναι μεν κοντά στην Καλαμπάκα αλλά υπάρχουν ειδικές οδικές συνθήκες. Όπου, λοιπόν, είναι οι γεωγραφικές συνθήκες που δεν γίνεται αλλιώς, προέχει ο μαθητής και δεν κοιτάμε το οικονομικό κόστος. Όπου όμως μπορούν να ενωθούν δύο γυμνάσια που απέχουν 10-20 χλμ και να κάνουμε ένα σωστό Γυμνά-
Πως θα αντιμετωπίσετε τις παρενέργειες απόότην συγ χώνευση - κατάργηση κάποιων "ιστορικών σχολείων" σε συνάρτηση με την επίδραση που θα έχει αυτόόστις τοπι κές κοινωνίες; Δεν πλήττεται με αυτόν τον τρόπο η πολιτιστική κληρονομιά τους; Πρώτα - πρώτα να ξεκινήσουμε από το ότι στη χώρα υπάρχουν σημαντικά σχολεία με ιστορική διαδρομή, δηλαδή έχουμε σχολεία που ξεκινούν από την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Στην περίοδο εκείνη ήταν άλλη η δομή της χώρας. Έχουν περάσει πολλές δεκαετίες από τότε. Τα ιστορικά σχολεία έχουν μια ιστορική δύναμη και πολλά από αυτά έχουν σημαντική αρχιτεκτονική αξία, κάποια δε από αυτά είναι σε περιοχές με επαρκή πληθυσμό, κάποια άλλα όχι. Το πρώτο και σημαντικό είναι ότι ανεξάρτητα από πού είναι το κάθε παιδί, πρέπει να είναι σε ένα σχολείο για να μάθει γράμματα. Δεύτερον, οργανώνουμε για τον σημαντικό θεσμό του ιστορικού σχολείου ένα δίκτυο με σχολεία από την Κωνσταντινούπολη μέχρι την Δημητσάνα και το Τσοτύλι και ορισμένα ενδιαφέροντα σχολεία που είναι στα νησιά. Το δίκτυο αυτό θα το υποστηρίξει το Υπουργείο Παιδείας, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα εν λόγω σχολεία είτε ως summer school των Πανεπιστημίων σε μόνιμη βάση, είτε να γίνονται καλοκαιρινά μαθήματα των τεχνικών σχολείων με καινοτομίες, είτε να διοργανώνονται ειδικές εκδηλώσεις που αφορούν την εκπαίδευση, την παρουσίαση της αξιολόγησης και την σύνδεσή τους με την τεχνολογία, δηλαδή την δια βίου εκπαίδευση. Όλα αυτά λοιπόν τα σχολεία, θα αποτελέσουν ένα πολιτισμικό και παιδαγωγικό δίκτυο. Ανεξαρτήτως αν έχουν ή όχι παιδιά, θα χρησιμοποιηθούν ως εκπαιδευτικά κύτταρα. Το υπουργείο θα τα υποστηρίξει ώστε να αναπτύξουν μια σειρά από εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Η εικόνα των κτιριακών υποδομών και γενικότερα η εμφάνιση των σχολείων δεν προδιαθέτουν τον μαθητή να αφιερωθεί με ενδιαφέρον στην
μάθηση. Έχουμε λοιπόν ένα βασικόόέλλειμμα που μάταια πολλές φορές προσπαθούν να καλύψουν οι φιλότιμες προσπάθειες δασκάλων και καθηγητών. Δεν πιστεύετε ότι έφτασε ο καιρός για να δοθούν επιτέλους σοβαρά κονδύλια για την Παιδεία; Καλό είναι, πιστεύω, να μην είμαστε δογματικοί. Έχουν γίνει πολλές σοβαρές υποδομές στην χώρα, όχι όμως με τον ορθολογισμό που θα έπρεπε. Για παράδειγμα έχουμε πολύ μεγάλα σχολεία σε μικρά χωριά. Πολλές φορές ο σχεδιασμός γινόταν υπό την πίεση των τοπικών παραγόντων και όχι με έναν συνολικό σχεδιασμό σε περιφερειακό επίπεδο ή έστω σε επίπεδο Δήμου, ώστε να ξέρουμε που θα έχουμε συγκεντρώσεις. Ο κάθε Δήμος, λοιπόν θα παρουσιάσει την επόμενη χρονιά τον δημοτικό σχολικό χάρτη, που σημαίνει ότι θα έχουμε μια πλήρη καταγραφή των κτηρίων και των εργαστηρίων. Πρέπει να σας πω ότι την δεκαετία του ΄90 εγκαταστάθηκαν εργαστήρια φυσικής αξίας 150.000 ευρώ. Αυτά τα εργαστήρια πρέπει να είναι αντικείμενα 5-6 σχολείων, ομάδας σχολείων. Πρέπει ό,τι έχουμε να το χρησιμοποιούμε με το σωστότερο δυνατό τρόπο. Δεν αρνούμαι ότι υπήρχαν προβλήματα. Ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα, επειδή δεν υπήρχε ούτε γη ούτε οικόπεδα, και υπήρξε ταυτόχρονα και μεγάλη έλευση πληθυσμού, υπήρξαν σοβαρά προβλήματα. Όμως πρέπει να κάνουμε ένα εξορθολογισμό, γι' αυτό και λέω να κάνουμε το δημοτικό σχολικό χάρτη, όπου να γίνει η σωστή χρήση των αιθουσών, των εργαστηρίων και του ψηφιακού εξοπλισμού και να προχωρήσουμε σε νέα σχολεία όπου προκύπτει ανάγκη και υπάρχει τεκμηρίωση. Πέρυσι ξεκινήσαμε με τους διαδραστικούς πίνακες σε 100 γυμνάσια και τον Σεπτέμβριο θέλουμε να ολοκληρώσουμε αυτό το έργο, ώστε ο διαδραστικός πίνακας να είναι μία σοβαρή υποδομή που αλλάζει το μάθημα στο Γυμνάσιο. Άσχημη κατάσταση επικρα τεί και στα Πανεπιστήμια. Εκεί βέβαια τα προβλήματα σχετίζονται πολλάκις και με τον άχαρο ρόλο των κομμάτων που εγκλωβίζουν τους