KHU TRUNG TÂM HÀNH LỄ VÀ NHÀ TƯỞNG NIỆM NGHĨA TRANG LIỆT SỸ A1 TỈNH ĐIỆN BIÊN
-
-
-
-
-
-
-
Biên. Đây là nghĩa trang cấp Quốc gia. Năm 1993 được nâng cấp và tu bổ, có tổng diện tích 32.472m2, là nơi an nghỉ của 644 phần mộ các anh hùng liệt sĩ hy sinh trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Quy hoạch tổng thể nghĩa trang được phân thành 2 khu rõ rệt. Khu ngoài là diện tích quảng trường rộng rãi, có diện tích là 9.108m2. Chính giữa là nền sân bê tông, hai bên là các ô cỏ phân bố đều xen kẽ là sân bê tông. Quảng trường đủ điều kiện để tập kết các xe ô tô của khách và tổ chức các hoạt động cộng đồng có quy mô lớn tại phía trước nghĩa trang. Khu trong là cấu trúc tổng thể của nghĩa trang, có diện tích là 23.364m2. Ngăn cách khu ngoài với khu trong là kiến trúc tường thành, kéo dài toàn bộ bề ngang khu đất. Phía ngoài tường thành là 2 bức phù điêu hoành tráng. Phía trong tường thành là nơi ghi danh các anh hùng liệt sĩ. Tường thành là hạng mục kiến trúc chủ đạo của nghĩa trang, vừa tạo được bộ mặt, vừa là không gian ngăn cách, tạo nên sự yên tĩnh, trang trọng của nghĩa trang bên trong. Nhận xét chung, đây là một nghĩa trang có vị trí xây dựng, quy mô khu đất và các thành phần chức năng, có quy hoạch tổng mặt bằng cơ bản phù hợp và đẹp. Phân khu chức năng rõ ràng, bố trí các hạng mục công trình, tỷ lệ chiếm đất các bộ phận, cây xanh và các khoảng dãn cách cơ bản hợp lý và cân đối. Đây là một nghĩa trang có đủ điều kiện để đáp ứng được vị thế của chứng tích đồi A1 và xứng tầm Quốc gia. Do công trình xây dựng đã lâu, đến nay là 20 năm, nhiều hạng mục đã xuống cấp, chủ trương đầu tư nâng cấp, nhân kỷ niệm 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ là hợp lý và có tính thực tiễn. Đối với kiến trúc Nhà tưởng niệm, nằm ở vị trí độc tôn, thẳng trục trung tâm của nghĩa trang. Từ cổng chính nhìn thẳng vào, không nhận thấy rõ Nhà tưởng niệm này, một phần do kích thước công trình hơi nhỏ, một phần do hai cây đại cổ thụ bố trí quá gần, tán lá che khuất Nhà tưởng niệm. Đặc biệt là phông nền phía sau Nhà tưởng niệm, có một số nhà dân xây cao nhấp nhô làm ảnh hưởng đến sự trang trọng cần thiết của khu trung tâm hành lễ này. Các ý kiến cho rằng Nhà tưởng niệm không tương xứng với quy mô nghĩa trang cấp quốc gia và tầm vóc của chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ cũng là có cơ sở! Con đường lát đá dẫn vào (trục trung tâm) có kích thước ngang hơi nhỏ, nếu có thêm hàng bộ đội danh dự đứng hai bên là không đủ rộng. Mặt đường lát đá nhỏ, nếu được thay thế loại có kích thước lớn hơn, sẽ có hiệu quả hơn về thẩm mỹ và độ trang trọng của con đường. Hai bên đường và xung quanh các vị trí phần mộ, cũng như không gian nội thất của cổng tường thành, giải pháp đổ sỏi cuội bộc lộ nhiều nhược điểm, kém cảm xúc. Các diện tích này nên được thay bằng diện tích cỏ xanh. Phương án trồng cây xanh, xén tỉa bị lạm dụng quá nhiều và là loại cây không phù
-
hợp với xuất xứ địa phương, gây cảm giác nặng nề, bức bối, làm cho không gian tổng thể có cảm giác bừa bộn, lủng củng… mặc dù đây là sự cố gắng rất lớn của các cán bộ quản trang trong nhiều năm qua. Cần có phương án trồng cây lại, tăng diện tích mặt cỏ, tạo cảm giác thoáng, nhẹ nhàng và thanh tĩnh cho cảnh quan tổng thể của nghĩa trang. Một số vấn đề khác của các hạng mục công trình đã bị xuống cấp hoặc chưa được đầu tư thích đáng ở giai đoạn trước đây, cần được chỉnh trang và nâng cấp như: các phần mộ của các anh hùng liệt sĩ cần được hoàn thiện cho đẹp hơn. Nhà tường thành, bảng vàng ghi danh các anh hùng liệt sĩ đã xuống cấp, cần được chỉnh sửa lại, thay thế bằng đá granite khắc chữ vàng, nâng cao bệ để bát nhang hương… nhằm đạt được sự tôn nghiêm, trang trọng hơn và dễ dàng trong công tác duy tu, bảo dưỡng. Sân quảng trường phía trước cũng cần được thay thế làm mới bê tông mặt sân, tạo sự trang trọng ngay từ không gian đầu tiên của nghĩa trang. Có phương án trồng cây khác so với hiện nay. Hiện nay cây xanh ở các ô cỏ là loại không phù hợp với tinh thần, bản sắc địa phương và không có được diện tích rộng khi có nhu cầu sử dụng diện tích quảng trường cho các hoạt động có quy mô lớn. Nhà quản trang cũng cần được chỉnh trang lại, đặc biệt là không gian nội thất nơi tiếp khách đã xuống cấp và không tương xứng. Ý tưởng và giải pháp đề xuất đối với Khu Trung tâm hành lễ và Nhà tưởng niệm: Như đã phân tích ở trên, đây là nội dung trọng tâm của yêu cầu nhiệm vụ thiết kế nâng cấp. Để khắc phục những khiếm khuyết của Nhà tưởng niệm hiện trạng, ý tưởng đề xuất được quy nạp các yếu tố quan điểm như sau: Tôn trọng ý đồ quy hoạch hiện có, không làm thay đổi lớn về cảm nhận không gian vốn đã khá ổn định của khu Trung tâm hành lễ này. Cần có một hình khối không gian cao hơn và to hơn để tạo được điểm nhấn, trọng tâm thu hút từ xa, ngay từ khi du khách bước vào cổng tường thành. Tuy nhiên, hình khối này phải thoáng nhẹ, tạo cảm giác bay bổng, không nặng nề và lấn át thiên nhiên, tạo được hào khí chiến thắng, sức mạnh của sự đoàn kết, bất khuất. Hình khối này cần có chiều cao nhỉnh hơn chiều cao tường thành cổng phía trước. Đây là yếu tố tạo nên đối trọng cho toàn thể nghĩa trang, phù hợp với quan niệm về tâm linh và phong thủy Phương Đông. Trồng thêm vòng cung cây xanh phía sau, tạo nền che đi hình ảnh nhà dân phía sau và góp phần làm nổi bật hơn cho kiến trúc nhà tưởng niệm. (Hàng cây này đề xuất là cây tre, trồng các bụi sít nhau, có chiều cao lớn). Đây là một nghĩa trang đặc biệt, có tầm quốc gia. Vậy, để xứng với nó cần phải có
2.2.
-
-
-
2