Tạp chí Kiến trúc & Đời sống - 164 (01/2020)

Page 1

164 + Ř , . , ľ 1 7 5 ä & 6 Ğ 7 + Ò 1 + 3 + Ő + Œ & + Ý 0 , 1 + 6Ő

7+Ú1*

Xuân Canh Tý

DUYÊN 9,Ŋ7 KHÔNG GIAN

THÁNG 1.2020

WÒW

8 9 3 8 5 0 0 5 1 2

+2Ô, 1,Ŋ0 & 'Ŵ &Ħ0

vườn xuân

55.000 KHÔNG GIAN THIÊNG TRONG KIẾN TRÚC CHÙA VIỆT TP. HCM



KT&ĐS THÁNG 1.2020

1


CƠ QUAN CỦA HỘI KIẾN TRÚC SƯ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, PHÁT HÀNH MỘT KỲ MỖI THÁNG TRỤ SỞ 88/1B MẠC ĐĨNH CHI, QUẬN 1, TP.HỒ CHÍ MINH TỔNG BIÊN TẬP PGS.TS.KTS NGUYỄN KHỞI HỘI ĐỒNG BIÊN TẬP PGS.TS.KTS NGUYỄN KHỞI KTS KHƯƠNG VĂN MƯỜI KTS NGUYỄN TRƯỜNG LƯU NHÀ BÁO PHẠM HY HƯNG NHÀ BÁO NGUYỄN VĨNH PHƯƠNG

.KÆQJ JLDQ WŃW +RµL QLŋP Yµ Gŵ FħP

THƯ KÝ TÒA SOAN NGUYỄN VĨNH PHƯƠNG

Nói ến không gian tết bạn sẽ nghĩ ến iều gì trước tiên? Với gia ình, có thể bạn sẽ nghĩ ngay ến không gian nhà mình, nơi có hoa mai, hoa ào và bàn thờ tổ tiên, nơi các thành viên sum họp ngày tết, nơi lưu giữ kỷ niệm. Với thôn xóm, làng quê, không gian tết có thể là ường làng, góc chợ, nơi hàng xóm chia sẻ câu chuyện ời sống, mùa xuân. Ở quy mô ô thị, không gian tết có thể là một ường hoa, chợ hoa, chợ tết, nơi là không gian giải trí, thưởng lãm, nơi mua sắm tết. Không gian tết có thể là nơi chốn hiện hữu ương ại nhưng cũng có thể nằm sâu trong ký ức ược ánh thức mỗi khi xuân về. Không gian tết cũng có thể là dự cảm, mong ước ở thì tương lai. Không gian tết của KT&ĐS sẽ có từ ường hoa Nguyễn Huệ, không gian tâm linh thiêng liêng của chùa Việt, là chợ hoa bến Bình Đông trên bến dưới thuyền, ến ô thị sáng tạo mới có ý tưởng quy hoạch ở phía ông thành phố Hồ Chí Minh; Không gian tết của KT&ĐS có từ những buổi sáng săn sương ở Đà Lạt, ến ngày xuân ở Hội An và khoảng lặng mùng một tết ở Hà Nội; Không gian tết của KT&ĐS có từ góc phố, phiên chợ xuân, món ăn ngày tết xa xưa trong ký ức ến ước mơ về một “con ường di sản” sông nước Sài Gòn tương lai. Một số báo với nội dung phong phú, ược chuẩn bị công phu ang chờ bạn thưởng thức. Mong rằng bạn ọc sẽ hài lòng với KT&ĐS số Xuân Canh Tý 2020. Kính chúc quý bạn ọc năm mới Hạnh phúc - An khanh - Thịnh vượng và hẹn gặp lại vào số báo tháng 2 năm 2020. Trân trọng,

MỸ THUẬT NGUYỄN THU VÂN LIFE SPACE MEDIA CO.,LTD PHỤ TRÁCH HÌNH ẢNH ĐINH QUANG TUẤN LIÊN HỆ BẠN ĐỌC, THƯ TỪ, BÀI VỞ ĐT: 028.38229314 88/1B MẠC ĐĨNH CHI, Q.1, TP.HỒ CHÍ MINH EMAIL: BANDOC.KTDS@GMAIL.COM

LIÊN HỆ QUẢNG CÁO CÔNG TY TNHH KHÔNG GIAN SỐNG MEDIA (LIFE SPACE MEDIA) 88/1B MẠC ĐĨNH CHI, Q.1, TP.HỒ CHÍ MINH MOBILE: 0902 636 588 WWW.KHONGGIANSONGMEDIA.COM IN TẠI CÔNG TY TNHH MTV LÊ QUANG LỘC GIẤY PHÉP XUẤT BẢN SỐ 23/GP-BTTTT NGÀY 5.1.2012 VÀ GIẤY PHÉP BỔ SUNG SỐ 1673/CBC-BCĐP NGÀY 5.12.2019 CỦA CỤC BÁO CHÍ - BỘ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG

+ Ř , . , ľ 1 7 5 ä & 6 Ğ 7 + Ò 1 + 3 + Ő + Œ & + Ý 0 , 1 + 6Ő

7+Ú1*

Xuân Canh Tý

DUYÊN 9,Ŋ7

Tổng biên tập

KHÔNG GIAN

WÒW

+2Ô, 1,Ŋ0 & 'Ŵ &Ħ0

893 850 0512

vườn xuân

55.000 KHÔNG GIAN THIÊNG TRONG KIẾN TRÚC CHÙA VIỆT TP. HCM

PGS.TS.KTS Nguyễn Khởi

ẢNH ĐINH QUANG TUẤN

Bạn ọc có thể ọc tạp chí Kiến Trúc & Đời Sống phiên bản iện tử từ: www.ktds.vn; ashui.com; https://www.facebook.com/kientrucvadoisong

+ Ř , . , ľ 1 7 5 ä & 6 Ğ 7 + Ò 1 + 3 + Ő + Œ & + Ý 0 , 1 + 6Ő

7+Ú1*

+ Ř , . , ľ 1 7 5 ä & 6 Ğ 7 + Ò 1 + 3 + Ő + Œ & + Ý 0 , 1 + 6Ő 7+Ú1*

7+,ł7 %Ŏ 9Ŋ 6,1+ 7+ä1* 0,1+

+ Ř , . , ľ 1 7 5 ä & 6 Ğ 7 + Ò 1 + 3 + Ő + Œ & + Ý 0 , 1 + 6Ő 7+Ú1*

.+ä1* 7+ņ /Ô0 0å

ÁNH SÁNG ĐẸP

KTS NGUYỄN ĐÌNH GIỚI:

Muốn tồn tại, phải ầu tư về chuyên môn

MUA CONDOTEL, SHOPHOUSE:

/ĢŞ7 6ã1* òŎ$ Ŕ& 7+Š,

KT&ĐS THÁNG 1.2020

NHÀ MÁI VƯỜN 1+Ô Ţ

7+$< òŘ, +2Ô1 +Ħ2

7+Š, 6Ŵ .,ł1 75æ&

9.500 RICHARDO BOFILL VÀ NHỮNG CÔNG TRÌNH ĐẦY CHẤT THƠ

9.500 BJARKE INGELS: TẦM NHÌN KHÁC BIỆT, Ý TƯỞNG LỚN

893 8500512

89 3 8 50 0 5 12

;ã7 7+,Û1 1+,Û1

89 3 8 50 0 5 12

89 3 8 50 0 5 12

7Ř Ĩ0 òÜ1* <Û8

9.500 FRANK GEHRY - THIÊN TÀI KHÔNG BIẾT MỎI MỆT CỦA GIỚI KIẾN TRÚC

TÌM Ý CHO TRANG TRÍ

NÉT DUYÊN NỘI THẤT

&Ě1 +Ŝ

NHÀ SIÊU NHỎ

&+8<Û1 òń

òŎ$ Ŕ&

1+Ô Ţ

.+ä1* *,$1 7Ŏ1+ 7,ł1

&Ú1 1+IJ& .+, VAY NGÂN HÀNG

2

+ Ř , . , ľ 1 7 5 ä & 6 Ğ 7 + Ò 1 + 3 + Ő + Œ & + Ý 0 , 1 + 6Ő 7+Ú1*

/Ĩ1 %,ņ1 &Ī1 *,Š

7+,ł7 .ł òĦ2 %ł3

9.500 JOHN PAWSON “ÔNG HOÀNG” CỦA NỘI THẤT TỐI GIẢN


YóL F»F tên WXãL

KIẾN TRÚC & ĐỜI SỐNG XUÂN CANH TÝ

PGS. TS. KTS Nguyễn Khởi TS. KTS Lê Văn Năm KTS Khương Văn Mười KTS Nguyễn Trường Lưu Đỗ Trung Quân Nhà văn Trầm Hương CEO Kelly-Moore Viet Nam Trần Văn Châu Phạm Công Luận Họa sĩ Trần Thùy Linh ThS. KTS Hà Anh Tuấn Phạm Xuân Vinh Phạm Hy Hưng Nguyễn Vĩnh Phương Hà Thành

Nguyễn Đình Thiên An Trương Nguyên Ngã Nguyễn Hàng Tình Khánh Phương Phan Huy Hồng Đức Hiền Phùng Ngọc Vũ Vũ Anh Dũng Nguyễn Nhân Ái Trương Gia Hòa Quang Tâm Bích Nga Thanh Nga Hưng Long Đinh Quang Tuấn Ngọc Hoài Left Studio Trần Tuấn Việt MINQ BUI Trần Trương Tôn Dzũng Nguyễn Thị Thu Hằng Nguyệt Cát Châu Tú Thành Đạt Huỳnh Nhi Bình Duy Đắc Quân Bảo Trân KT&ĐS THÁNG 1.2020

3


thông tin h᝙i

&½F NLĹ˜Q WUĂ’F Vĸ WKDP JLD ĈĂ?QJ JĂ?S Â? NLĹ˜Q FKR /XņW .LĹ˜Q WUĂ’F WÄşL YİQ SKĂŽQJ +ŲL .LĹ˜Q WUĂ’F Vĸ 73 +&0

TRĆŻáťš áťšC TH HᝀM M Ä?áş I Háť˜I Háť˜I KIáşž áşžN TRĂšC C SĆŻ ĆŻ TH HĂ€N NH PH Háť? Háť’ CH HĂ? MIN NH KHĂ“ Ă“A VIIII NH HIᝆM Kᝲ 2020-2 2025 5

ćĺL KŲ ŲL ÄˆÄş ÄşL ELĹœX +Ų ŲL .LĹ˜Q WWUĂ’ Ă’F VVĸ 73 + +&0 NKĂ? Ă?D 9,,, Q QKLĹ P P NNĆŒ GĆŠ NLĹ˜ Ĺ˜Q VĹ– G GLĹžQ UD YžR R QJ Jž\ 7UUĸŴF WK KĹšP ćĺ ÄşL K KŲL Yž ž FÄ´QJ J Ož ž WUĸŴ Ĺ´F WKĹšP P QİP P PĹ´L &D DQK 7Â? .7 ć ć6 ÄˆĂ FĂ? Ă? FX XŲF WUDR ÄˆĹŽL YĹ´L .7 76 1 1JX\ĹžQ Q 7UĸŜQ QJ / /ĸX &KĆ€ WŤFK K +ŲLL . .LĹ˜Q WWUĂ’F VVĸ 73 +& &0 YĹš Q QKĆˆQ QJ WKžQK K WĆŠX FĆ€D D NK KĂ?D YĆ„D TXD Yž ž SK KĸĜQ QJ FKÂż ÂżP KžQK Ĉ ĈŲQ QJ Qİ İP WĹ´ Ĺ´L FĆ€ Ć€D +ŲL .LĹ˜Q WUUĂ’F Vĸ 7 73 +&0 0 %ĂŤ, +< +Ģ1* Äť1+ TL

;LQ Æ ÆQJ J Ăł ó´QK K JLL´ Ăł óÆLL QÂťWW YĹ… Ĺ… WWKÂľQ QK WĹľ ĹľX FĹŤD D F F´F N NLĹƒQ Q WWUÉF F V VÄŁ YÂľ Âľ KR RÄĽW Ăł ĂłĹ?Q QJ FĹŤ ĹŤD + +Ĺ?L WURQJ J QK KLĹ‹P P N Nš Y YĹŻD T TXD D

Váť›i tư cĂĄch lĂ Háť™i thĂ nh viĂŞn cáť§a LiĂŞn hiᝇp cĂĄc háť™i văn háť?c nghᝇ thuáş­t TP.HCM, trong suáť‘t nhiᝇm káťł 2015-2020, Háť™i Kiáşżn trĂşc sư TP.HCM luĂ´n ảm bảo cĂ´ng tĂĄc tuyĂŞn truyáť n ưáť?ng láť‘i, phĂĄp luáş­t cáť§a Ä?ảng, NhĂ nưáť›c áşżn cĂĄc háť™i viĂŞn. CĂĄc chưƥng trĂŹnh hoất áť™ng cáť§a Háť™i luĂ´n bĂĄm sĂĄt cháť§ áť , nhiᝇm v᝼ hoất áť™ng cáť§a thĂ nh pháť‘. Váť nhᝯng thĂ nh táťąu cáť§a nhiᝇm káťł qua, tĂ´i ĂĄnh giĂĄ lĂ máť™t nhiᝇm káťł thĂ nh cĂ´ng. Dưáť›i gĂłc áť™ chuyĂŞn mĂ´n, thĂ nh cĂ´ng cáť§a cĂĄc kiáşżn trĂşc sư háť™i viĂŞn phải dáťąa trĂŞn tĂĄc phẊm. Nhiᝇm káťł vᝍa qua, chĂşng ta ĂŁ cĂł 4

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

nhᝯng tĂĄc phẊm ᝊng ưᝣc, nghÄŠa là ưᝣc cháť§ áş§u tư vĂ xĂŁ háť™i chẼp nháş­n. Trong Ăł, nhiáť u tĂĄc phẊm ưᝣc ĂĄnh giĂĄ cao thĂ´ng qua viᝇc cĂĄc kiáşżn trĂşc sư lĂ háť™i viĂŞn Háť™i kiáşżn trĂşc sư thĂ nh pháť‘ ĂŁ ất ưᝣc cĂĄc giải thưáť&#x;ng cáť§a Giải thưáť&#x;ng kiáşżn trĂşc quáť‘c gia, Giải thưáť&#x;ng kiáşżn trĂşc TP.HCM, Giải thưáť&#x;ng kiáşżn trĂşc xanh vĂ nhiáť u giải thưáť&#x;ng kiáşżn trĂşc quáť‘c táşż khĂĄc. Nhiáť u kiáşżn trĂşc sư, ạc biᝇt lĂ cĂĄc kiáşżn trĂşc sư tráşť ĂŁ bưáť›c áş§u kháşłng áť‹nh ưᝣc tĂŞn tuáť•i cáť§a mĂŹnh như cĂĄc KTS VĹŠ Viᝇt Anh, Phấm Tháť‹ Ă i Tháť§y, VĂľ Cao Thắng, Nguyáť…n HoĂ ng Mấnh, Huáťłnh TrĂ , Nguyáť…n Quáťłnh Thư, NgĂ´ Tháť‹ HoĂ ng Ly‌ CĆĄ sáť&#x; tiáşżp theo áťƒ tĂ´i ĂĄnh giĂĄ thĂ nh cĂ´ng váť chuyĂŞn mĂ´n lĂ suáť‘t nhiᝇm káťł vᝍa qua, trong báť‘i cảnh


thông tin h᝙i

váť kinh táşż xĂŁ háť™i cĹŠng khĂ´ng phải lĂ hoĂ n toĂ n thuáş­n lᝣi, nhiáť u cĂ´ng trĂŹnh phải tấm ngᝍng, ĂŹnh trᝇ nhưng kháť‘i lưᝣng cĂ´ng viᝇc cáť§a anh em kiáşżn trĂşc sư dưáť?ng như khĂ´ng lᝇ thuáť™c vẼn áť nĂ y. Anh em kiáşżn trĂşc sư vẍn cĂł nhiáť u cĂ´ng trĂŹnh áť&#x; nhiáť u tháťƒ loấi khĂĄc nhau. Váť hoất áť™ng Háť™i, trong nhiᝇm káťł vᝍa qua ĂĄng ghi nháş­n lĂ cĂĄc háť™i thảo, táť?a Ă m váť›i chẼt lưᝣng chuyĂŞn mĂ´n cao, Ăłng gĂłp ưᝣc nhiáť u Ă˝ tưáť&#x;ng, giải phĂĄp cho cĂĄc vẼn áť váť kiáşżn trĂşc, quy hoấch, xây dáťąng cáť§a thĂ nh pháť‘ ta. CĂł tháťƒ káťƒ háť™i thảo Kiáşżn trĂşc vĂŹ máť™t TP.HCM cĂł chẼt lưᝣng sáť‘ng táť‘t, văn minh, hiᝇn ấi, nghÄŠa tĂŹnh táť• chᝊc thĂĄng 4.2016; háť™i thảo NhĂ áť&#x; trĂŞn kĂŞnh rấch TP.HCM: Tháťąc trấng & Giải phĂĄp thĂĄng 11.2016; háť™i thảo Ä?áť xuẼt Ă˝ tưáť&#x;ng kiáşżn trĂşc - quy hoấch TP.HCM thĂĄng 11.2017; táť?a Ă m Láťąa cháť?n gĂŹ cho thĂ nh pháť‘ thĂ´ng minh thĂĄng 12.2018. CĂĄc hoất áť™ng trĂŞn áť u bĂĄm sĂĄt nhiᝇm v᝼ cáť§a thĂ nh pháť‘ váť phĂĄt triáťƒn, chᝉnh trang Ă´ tháť‹. Máť™t dấng hoất áť™ng nᝯa ĂĄng ghi nháş­n lĂ viᝇc máť?i cĂĄc kiáşżn trĂşc sư danh tiáşżng tham gia hoất áť™ng giao tiáşżp váť›i kiáşżn trĂşc sư trong nưáť›c thĂ´ng qua cĂĄc hoất áť™ng chuyĂŞn mĂ´n. Ta ĂŁ táť• chᝊc ưᝣc Diáť…n Ă n kiáşżn trĂşc Viᝇt - Nháş­t năm 2017 váť›i sáťą cĂł mạt cáť§a KTS Toyo Ito, ngưáť?i ưᝣc vinh danh tấi Giải thưáť&#x;ng Pritzker 2013 vĂ Diáť…n Ă n kiáşżn trĂşc Viᝇt - Nháş­t năm 2018 váť›i sáťą cĂł mạt cáť§a KTS Maki Fumihiko. Ráť“i áşżn buáť•i nĂłi chuyᝇn váť kiáşżn trĂşc cáť™ng áť“ng cáť§a KTS Elizabeth Chu Richter, nguyĂŞn Cháť§ táť‹ch Háť™i Kiáşżn trĂşc sư Máťš (FAIA) vĂ KTS David Richter, nguyĂŞn Cháť§ táť‹ch Háť™i Kiáşżn trĂşc sư Texas; KTS Nikolaus Goetze, cĂ´ng ty gmp. BĂŞn cấnh Ăł, Háť™i Kiáşżn trĂşc sư TP.HCM cĹŠng táť• chᝊc nhiáť u láť›p nháşąm giĂşp cĂĄc háť™i viĂŞn nắm bắt xu hưáť›ng káťš thuáş­t máť›i, ĂĄp d᝼ng cĂĄc tiĂŞu chuẊn, hᝇ tháť‘ng phĂĄp luáş­t máť›i áťƒ ᝊng d᝼ng tráťąc tiáşżp vĂ o cĂ´ng viᝇc sĂĄng tĂĄc. NgoĂ i ra, cĂĄc cĂ´ng tĂĄc sinh hoất Háť™i trong nhiᝇm káťł vᝍa qua như thưáť?ng xuyĂŞn thăm háť?i cĂĄc kiáşżn trĂşc sư lĂŁo thĂ nh, cĂ´ng tĂĄc tᝍ thiᝇn áť§ng háť™ áť“ng bĂ o báť‹ thiĂŞn tai, tham gia cĂĄc phong trĂ o áť n ĆĄn ĂĄp nghÄŠa cĹŠng ưᝣc cĂĄc háť™i viĂŞn hưáť&#x;ng ᝊng. CĂĄc hoất áť™ng vui chĆĄi giải trĂ­, tháťƒ thao dĂ nh cho háť™i viĂŞn như giải tennis‌ ưᝣc duy trĂŹ áť&#x; mᝊc áť™ táť‘t. 9Ĺ&#x;L Q QKLLĹ‹P Nš š WĹ&#x; Ĺ&#x;L [ [LQ Æ ÆQJ K K¸\ FKLLD VÄż Y YĹ… S SKÄŁÄĄQ QJ F FKÂśP P K KRÄĽW Ăł ĂłĹ?QJ P PÂľ + +Ĺ?L .LĹƒ ĹƒQ WUÉF F VÄŁ ÄŁ 7 73 + +&0 VĹ Ĺ K KÄŁĹ&#x; Ĺ&#x;QJ Ăł ĂłĹƒQ"

M᝼c tiĂŞu láť›n nhẼt váť ngháť nghiᝇp lĂ phải tấo ra sản phẊn táť‘t nhẼt cho xĂŁ háť™i trĂŞn tinh tháş§n cáť§a Luáş­t Kiáşżn trĂşc sáş˝ cĂł hiᝇu láťąc vĂ o thĂĄng 7.2020. Theo Ăł, chĂşng tĂ´i ĂŁ áť‹nh ra phưƥng châm hĂ nh áť™ng cáť§a Háť™i Kiáşżn trĂşc sư TP.HCM trong khĂła VIII nhiᝇm káťł 2020-2025 lĂ sĂĄng tấo vĂ chuyĂŞn nghiᝇp.

Kiáşżn trĂşc lĂ nghᝇ thuáş­t thĂŹ ưƥng nhiĂŞn sĂĄng tấo lĂ iáť u phải nhẼn mấnh. SĂĄng tấo lĂ bản chẼt cáť§a viᝇc sĂĄng tĂĄc ra tĂĄc phẊm kiáşżn trĂşc. Kiáşżn trĂşc sư muáť‘n cĂł tĂĄc phẊm táť‘t, ưᝣc xĂŁ háť™i ĂĄnh giĂĄ cao thĂŹ phải biáşżt sĂĄng tấo. ChuyĂŞn nghiᝇp lĂ iáť u mĂ chĂşng tĂ´i cĹŠng muáť‘n hưáť›ng áşżn. Ta cĂł tháťƒ lẼy máť™t vĂ­ d᝼ pháť• biáşżn hĆĄn áťƒ so sĂĄnh lĂ bĂłng ĂĄ. Cáş§u tháť§ bĂłng ĂĄ chuyĂŞn nghiᝇp trưáť›c háşżt phải lĂ ngưáť?i sáť‘ng ưᝣc báşąng ngháť ĂĄ bĂłng. CĂĄc cáş§u tháť§ phải rèn luyᝇn, thi Ẽu táť‘t máť›i cĂł hᝣp áť“ng, máť›i tráť&#x; thĂ nh cáş§u tháť§ chuyĂŞn nghiᝇp. Kiáşżn trĂşc sư cĹŠng váş­y. LĂ m chuyĂŞn nghiᝇp lĂ phải sáť‘ng ưᝣc, sáť‘ng Ă ng hoĂ ng báşąng ngháť . Muáť‘n váş­y ta phải áş§u tư cho ngháť nghiᝇp, phải cĂł áť§ táť‘ chẼt, năng láťąc chuyĂŞn mĂ´n, tinh tháş§n lĂ m viᝇc, thĂĄi áť™ áť­ng xáť­ chuyĂŞn nghiᝇp. CĂł máť™t sáť‘ Ă˝ kiáşżn cho ráşąng trong giai oấn 2020-2025, cáş§n nhẼn mấnh yáşżu táť‘ háť™i nháş­p. TĂ´i nghÄŠ ráşąng muáť‘n háť™i nháş­p thĂŹ phải chuyĂŞn nghiᝇp. Náşżu kiáşżn trĂşc sư lĂ nhᝯng ngưáť?i chuyĂŞn nghiᝇp thĂŹ sáş˝ háť™i nháş­p ưᝣc váť›i tháşż giáť›i. 7Ģ /,,ĹŠ8 8 & &Ăœ& . .Ĺś òĤ, + +Ĺœ, +Ĺœ Ĺœ, . .,Ĺ‚1 1 75ĂŚ ĂŚ& 6 6Ģ 7+ +Ă”1+ 3 3+Ĺ” + +Ĺ– &+ +Ă&#x; 0,1 1+ òļL K KĹ?L WWKÂľ ÂľQK OÄą ÄąS QKLLĹ‹P P N Nš , Q QJž\\ YYĹ´L VVĆŠ WKDP P GĆŠ FĆ€D D KŲL YLÆQ VV½QJ OņS S %DQ Q WK Kĸ NNÂ? JĹŹ ĹŹP .7 76 /ĸX X 7KD DQK 1 1KĂ Ă OžP WĹŽ ĹŽQJ WKĸ NNÂ? .76 6 1 1JX X\ĹžQ 4XDQ QJ 1 1KÄş ÄşF SK KĂ? WĹŽQJ J WWKĸ ĸ NÂ? . .76 /Æ Æ 9 9İQ 1 1İP P SKĂ? Ă? WWĹŽQJ WKĸ ĸ NNÂ? .76 6 1JX\\ĹžQ Q Ă´Q QK 7X\Ĺ˜WW Ć€ Ć€\ YYLÆQ . .76 1J JX\Ĺž ĹžQ .LP P 6Ĺ˜ Ĺ˜Q Ć€\ \ YLÆ ÆQ òļL K KĹ?L OÄŤ ÄŤQ QK KLĹ‹ Ĺ‹P N Nš ,,

Q QJž\\ YYĹ´L Ĉ ÄˆÄşL ELĹœX X %DQ WKĸ ĸ NNÂ? JĹŹP . .76 / /Æ 9İ İQ 1İ İP WĹŽQ QJ WKĸ ĸ NÂ? . .76 1J JX\ĹžQ Q Ă´ Ă´QK 7X\Ĺ˜ Ĺ˜W SKĂ? Ă? WĹŽ ĹŽQJ WKĸ NÂ? WKĸ ĸŜQ QJ WWUĆŠF . .76 1JX X\Ĺž ĹžQ 4X XDQJ J 1KÄşF S SKĂ? WĹŽ ĹŽQJ WK Kĸ NÂ? . .76 6 1 1JX\\ĹžQ .LP P 6 6Ĺ˜Q SKĂ? WĹŽQJ WWKĸ ĸ NÂ?Â? .76 6 7 7UĹ€Q ć ćÉQK K 4X\\ĹšQ Ć€\ YYLÆQ .76 6 1 1JX X\Ĺž ĹžQ 9İQ 2 2DQK Ć€\\ YLÆQ . .76 7 7UĹ€Q 9İQ ' 'ĸź ĹşQJ J Ć€\ YYLÆ ÆQ òļL K KĹ?L OÄŤ ÄŤQ QK KLĹ‹ Ĺ‹P N Nš ,,, WK½Q QJ YYĹ´L ÄˆÄş ÄşL ELĹœX ćRžQ FK KĆ€ WWŤFK JĹŹ ĹŹP .7 76 /Æ Æ 9İQ Q 1İ İP F FKĆ€ WWŤFK . .76 1J JX\ĹžQ Q Ă´Q QK 7X\Ĺ˜ Ĺ˜W SKĂ? Ă? F FKĆ€ WŤFK WKĸŜQ QJ WWUĆŠF F .76 6 1JX\ \ĹžQ . .LP 6 6Ĺ˜Q SK KĂ? FKĆ€ Ć€ WŤFK K .76 6 1 1JX\Ĺž ĹžQ 4 4XDQJ 1 1KÄşF SK KĂ? F FKĆ€ WŤFK . .76 6 7 7UĹ€Q ć ćÉQK 4X X\ĹšQ Q Ć€\ YYLÆQ .7 76 7UĹ€ Ĺ€Q 9 9İQ 'ĸź ĹşQJ Ć€ Ć€\ YLÆ ÆQ .76 6 .KĸĜ ÄśQJ 9 9İQ 0ĸŜL Ć€\\ YLÆQ òļL K KĹ?L OÄŤ ÄŤQ QK KLĹ‹ Ĺ‹P N Nš ,9 WK½Q QJ YYĹ´L Ĉ ÄˆÄşL ELĹœX ćRžQ FK KĆ€ WWŤFK JĹŹ ĹŹP .7 76 /Æ Æ 9İQ Q 1İ İP F FKĆ€ WWŤFK . .76 1J JX\ĹžQ Q Ă´Q QK 7X\Ĺ˜ Ĺ˜W SKĂ? Ă? F FKĆ€ WŤFK WKĸŜQ QJ WWUĆŠF F .76 6 1JX\ \ĹžQ . .LP 6 6Ĺ˜Q SK KĂ? FKĆ€ Ć€ WŤFK K .76 6 . .KĸĜQ QJ 9 9İQ 0ĸ ĸŜL SKĂ? Ă? F FKĆ€ WŤFK .76 7 7UĹ€ Ĺ€Q 9 9İQ ' 'ĸźQJ Ć€\\ YYLÆ ÆQ . .76 1J JX\ĹžQ 9İQ Q 7 7ÄžW Ć€\\ YLÆQ Q .7 76 7UĹ€Q Q ćÉQK 4X X\Ĺš ĹšQ Ć€\ YLÆQ .7 76 1 1JX\Ĺž ĹžQ 7UĸŜ ĹśQJ / /ĸX Ć€ Ć€\ YYLÆQ Q .76 6 1JX\\ĹžQ 4 4XDQJ 1 1KÄşF Ć€\ YYLÆQ òļL K KĹ?L OÄŤ ÄŤQ QK KLĹ‹ Ĺ‹P N Nš 9

QJž\\ YYž YĹ´ Ĺ´L Ĉ ÄˆÄşL ELĹœ ĹœX ćRžQ FK KĆ€ WWŤFK JĹŹ ĹŹP .7 76 . .KĸĜQ QJ 9İ İQ 0 0ĸŜL FKĆ€ Ć€ WWŤFK . .76 & &KÂżX X 0 0Ć’ $Q QK SKĂ? Ă? F FKĆ€ WŤFK WKĸŜQ QJ WWUĆŠF F .76 6 /Æ & &Ĺ‚P P 7 7KĂ“\ S SKĂ? Ă? FKĆ€ Ć€ WŤFK K .7 76 1JX X\ĹžQ 7 7KX 3K KRQJ SKĂ? F FKĆ€ WŤF FK .76 / /Æ 9 9İQ Q 1İP P Ć€\ YYLÆ ÆQ . .76 1 1JX X\Ĺž ĹžQ 9İQ Q 7ÄžWW Ć€\ YYLÆ ÆQ .7 76 1 1JX X\ĹžQ 7 7UĸŜQ QJ / /ĸX X Ć€\ YLÆQ .7 76 ' 'ĸĜQJ J +ĹŹQJ J + +LĹ˜ Ĺ˜Q Ć€\\ YLÆ ÆQ . .76 7 7UĹ€Q 0 0LQK K 7 7ÂżP Ć€ Ć€\ Y YLÆQ Q òļL K KĹ?L OÄŤ ÄŤQ QK KLĹ‹ Ĺ‹P N Nš 9, QJž ž\ YYž YĹ´ Ĺ´L K KÄśQ ÄˆÄşL E ELĹœ ĹœX ćĺL KŲL Ĉ ÄˆĂ EĹ€X UUD %DQ F FKÄžS S KžQ QK NKR½ ½ 9, QK KLĹ P P NĆŒ J JĹŹP WKžQK K YYLÆQ Q %DQ F FKÄž ÄžS K KžQK Ĉ ÄˆĂ KĹŚS S E EĹ€X X UD Ĉ ĈRžQ Q FKĆ€ Ć€ WŤFK K JĹŹ ĹŹP WK KžQK YLLÆQ Q .76 . .KĸĜQ QJ 9 9İQ Q 0ĸŜL OžP P F FKĆ€ WŤF FK F½F F . .76 6 &KÂż ÂżX 0 0Ć’ $ $QK . .76 1 1JX\ \ĹžQ 9İQ Q 7 7ÄžW .76 1 1JX\Ĺž ĹžQ 7 7Uĸ ĸŜQJ /ĸX YYž . .76 6 1JX X\ĹžQ 7KX X 3K KRQJ J OžP P SK KĂ? FKĆ€ Ć€ WŤF FK +Ų ŲL . .LĹ˜Q WUUĂ’F VVĸ 73 + +&0 òļL K KĹ?L OÄŤ ÄŤQ QK KLĹ‹ Ĺ‹P N Nš 9,, QJž ž\ YYž YYĹ´L VĆŠ ĆŠ WKDP P GĆŠ F FĆ€D ÄˆÄşL ELLĹœX X ć ćĺL KŲL Ĉ ÄˆĂ EĹ€ Ĺ€X UD D %DQ Q F FKÄž ÄžS K KžQK P PĹ´L JĹŹP WKžQ QK Y YLÆQ Q .7 76 1JX X\Ĺž ĹžQ 7UĸŜQ QJ / /ĸX X OžP F FKĆ€ WŤFK K . .76 1 1JX\\ĹžQ Q 9 9İQ 7 7ÄžW . .76 3K KÄşP 7 7Ć‚ YYž . .76 / /ĸX +ĸ ĸŴQJ 'ĸĜQJ OOžP SKĂ? F FKĆ€ WŤF FK +Ų ŲL

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

5


không gian TẾT

Không gian thiêng trong kiến trúc chùa Việt ở thành phố Hồ Chí Minh &KÓD FKLŚQ Ÿ QĸŴF WD FÍ Ÿ NKňS QĶL WUÆQ PŦL PLŚQ WŮ TXŪF 7X\ QKLÆQ WĺL WK¾QK SKŪ +Ŭ &KÈ 0LQK QKƈQJ NKÏQJ JLDQ OLQK WKLÆQJ WURQJ FKÓD 9LŠW OĺL FÍ QKƈQJ QÄW ULÆQJ FƀD QÍ ćÍ O¾ NKÏQJ JLDQ WKLÆQJ OLÆQJ WURQJ F½F QJÏL FKÓD 9LŠW FŮ Y¾ FKÓD 9LŠW PŴL BÀI 3*6 76 .76 1*8<ň1 .+Ţ, Ļ1+ 7/ .7 ò6

TRONG NHỮNG NGÀY ĐẦU NĂM MỚI, khi mà khí xuân ang tràn ngập ất trời, khi mà mọi nhà ã làm lễ ón gia tiên về ăn tết cùng gia ình, và cùng chúc nhau những iều tốt ẹp, thì dường như mọi người lại mong muốn tìm về một chốn an lành, một không gian yên bình ể nhìn lại chính mình trong thời gian qua, ể chiêm nghiệm những iều trong cuộc sống hướng tới những giá trị tốt ẹp của tâm hồn. Điều này có thể tìm thấy trong những không gian tâm linh, không gian thiêng liêng nơi các công trình tôn giáo mà kiến trúc chùa Việt là một không gian như thế. Vì vậy 6

KT&ĐS THÁNG 1.2020

trong những ngày tết chúng ta rất dễ bắt gặp những dòng người i viếng chùa, ến những nơi linh thiêng ể giải bày cõi lòng, ể cầu xin những iều tốt lành cho năm mới, tạo nên một nét sinh hoạt văn hóa, một tập quán lâu ời của người dân. Chùa chiền ở nước ta có ở khắp nơi trên mọi miền ất nước, tuy nhiên tại TP.HCM những không gian linh thiêng trong chùa Việt lại có những nét riêng của nó. Đó là các không gian thiêng trong các ngôi chùa Việt cổ và không gian thiêng trong các ngôi chùa mới. Chùa cổ là những ngôi chùa ược hình thành cùng


&KĂ“D ;½ /ĹźL

thiᝇn máťš, ất áşżn cĂĄi chân tâm thanh táť‹nh trong tâm háť“n. Vưáť?n chĂša ưᝣc ngăn cĂĄch váť›i khĂ´ng gian xung quanh báşąng nhᝯng láť›p tưáť?ng rĂ o nháşąm tấo ra máť™t khĂ´ng gian riĂŞng cĂł cảnh quan yĂŞn tÄŠnh, tráş§m lắng phĂš hᝣp váť›i tư tưáť&#x;ng thoĂĄt t᝼c, xuẼt tháşż gian cáť§a Pháş­t giĂĄo. Ä?áťƒ tăng thĂŞm tĂ­nh thiĂŞng liĂŞng, sân chĂša ưᝣc ắp cao hĆĄn mạt Ẽt hĂ ng mĂŠt như chĂša GiĂĄc Lâm, chĂša Ph᝼ng SĆĄn. Háş§u háşżt trong cĂĄc chĂša cáť• TP.HCM trong vưáť?n còn cĂł tháť? Quan Ă‚m Báť“ TĂĄt dưáť›i gáť‘c cây báť“ áť , káşżt hᝣp váť›i tiáťƒu cảnh non báť™, trĂŞn cĂł láť?ng che hoạc mĂĄi láş§u ngĹŠ giĂĄc. Tưᝣng Quan Ă‚m ưᝣc tháť? ngoĂ i tráť?i lĂ tưᝣng ᝊng, tay bưng bĂŹnh nưáť›c &KĂˆQK ĈLĹ Q FKĂ“D 9IJQK 1JKLÆP JĹŹP FĂ? E½L ĈLĹ Q EÄźQ ĈLĹ Q Yž ćŤD 7ÄşQJ ĈLĹ Q cam láť™, tưáť›i xuáť‘ng ráť­a sấch b᝼i tráş§n, cᝊu áť™ chĂşng sinh. Ä?ạt ngoĂ i tráť?i dáť… váť›i bưáť›c chân cáť§a lưu dân Viᝇt tᝍ Thuáş­n Quảng trĂŞn gáş§n gĹŠi, cĂł tĂ­nh bĂŹnh dân giᝯa khĂ´ng gian tráť?i Ẽt, cảm vĂšng Ẽt máť›i khai phĂĄ cĂĄch ây khoảng trĂŞn 300 năm, thĂ´ng thẼu hiáťƒu vĂ áť™ cho tiáşżng kĂŞu than cáť§a con ngưáť?i. lĂ sản phẊm cáť§a quĂĄ trĂŹnh cáť™ng cư ĂĄp ᝊng nhu cáş§u Tư tưáť&#x;ng uáť‘ng nưáť›c nháť› nguáť“n tháťƒ hiᝇn qua tâm linh cáş§n thiáşżt, cĂł máť‘i liĂŞn hᝇ máş­t thiáşżt váť›i cáť™ng khĂ´ng gian sân vưáť?n chĂša bao báť?c khu thĂĄp máť™ váť›i vưáť?n áť“ng, như chĂša GiĂĄc Lâm, chĂša Ph᝼ng SĆĄn, chĂša Cây thĂĄp, bao gáť“m cĂĄc thĂĄp táť• khai sĆĄn vĂ tr᝼ trĂŹ hĂ i hòa Mai v.v‌ lĂ nhᝯng chĂša tiĂŞu biáťƒu. váť›i cây xanh trĂĄi ngáť?t hoa kiáťƒng miáť n Nam, tấo cho sân ChĂša cáť• cĂł kiáşżn trĂşc gắn liáť n váť›i cảnh quan lĂ ng xĂŁ chĂša cáť• SĂ i Gòn ạc trưng váş­t chẼt vĂ tinh tháş§n khĂ´ng trĂŞn vĂšng Ẽt Gia Ä?áť‹nh xưa, thưáť?ng ưᝣc xây dáťąng gắn tháťƒ lẍn váť›i bẼt káťł chĂša nĂ o trĂŞn Ẽt Viᝇt. váť›i giao thĂ´ng tháť§y, trĂŞn gò cao dưáť›i nhᝯng lĂšm cây um Ä?áť‘i váť›i Pháş­t giĂĄo, con ngưáť?i tiáşżp cáş­n áť&#x; hai mạt: tĂšm, cảnh trĂ­ u nhĂŁ, thanh táť‹nh, lĂ nĆĄi chuyáťƒn linh khĂ­ Ăł lĂ giĂĄo lĂ˝ triáşżt háť?c Pháş­t giĂĄo cĂšng váť›i Pháş­t phĂĄp chᝉ váť›i tráť?i Ẽt giao hòa áťƒ t᝼ háť™i linh thiĂŞng cho ngưáť?i áşżn ra con ưáť?ng giải thoĂĄt ưa con ngưáť?i tᝍ cĂľi tráş§n áşżn thăm viáşżng. cĂľi Pháş­t thĂ´ng qua chân lĂ˝ Tᝊ Diᝇu Ä?áşż (Kháť•, Táş­p, Diᝇt, Kiáşżn trĂşc chĂša biáťƒu hiᝇn giĂĄo lĂ˝ vĂ con ưáť?ng giải Ä?ấo). Mạt khĂĄc lĂ thiáşżt cháşż tĂ­n ngưᝥng tâm linh cĂšng thoĂĄt, ưa con ngưáť?i tᝍ cĂľi tráş§n áşżn cĂľi Pháş­t. Ä?áşżn váť›i nghi thᝊc tháť? ph᝼ng, trong Ăł ngĂ´i chĂša váť›i khĂ´ng gian chĂša, kiáşżn trĂşc áş§u tiĂŞn chĂşng ta bắt gạp lĂ cáť•ng tam quan. Ä?Ăł lĂ kiáşżn trĂşc dẍn láť‘i, nhưng tam quan khĂ´ng ĆĄn thuáş§n lĂ láť‘i vĂ o váť›i ba cáť•ng, mà Ẋn chᝊa máť™t cĂĄi nhĂŹn xuyĂŞn thẼu cáť§a Pháş­t phĂĄp. Tam quan Ă´i khi còn ưᝣc gáť?i lĂ Tam giải thoĂĄt mĂ´n, Tam niáşżt bĂ n mĂ´n hay KhĂ´ng mĂ´n áťƒ phản ảnh tư tưáť&#x;ng tam khĂ´ng cáť§a nhĂ Pháş­t. Máť™t tư tưáť&#x;ng láť›n trong hᝇ tháť‘ng tư tưáť&#x;ng cáť§a Pháş­t giĂĄo. VĂ o cáť­a tam quan lĂ vĂ o cáť­a Pháş­t, lĂ cĂĄi vấch giáť›i hấn tᝍ tháşż giáť›i bĂŞn ngoĂ i cáť§a áť?i thưáť?ng váť›i nhᝯng toan tĂ­nh lo âu‌ áťƒ vĂ o bĂŞn trong chĂša cĂĄi tháşż giáť›i mĂ con ngưáť?i trong giây lĂĄt trĂşt báť? i nhᝯng au kháť•, cĂł nhᝯng phĂşt bĂŹnh lạng thanh thản trong tâm háť“n áťƒ hưáť›ng áşżn chân KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

7


khĂ´ng gian TáşžT

&KĂˆQK ĈLĹ Q FKĂ“D *L½F /ÂżP EžL WUĂˆ WKHR NLĹœX |WLĹšQ 3KņW KņX WĹŽ} SKĂˆD WUĸŴF FKĂˆQK ĈLĹ Q WKĹś WÄžW FÄź F½F YŤ FKĸ 3KņW SKĂˆD VDX WKĹś F½F WĹŽ NKDL VÄśQ Yž WUĹž WUÉ FKĂ“D

Pháş­t iᝇn lĂ nhᝯng hĂŹnh tưᝣng c᝼ tháťƒ áťƒ con ngưáť?i bĂ y táť? chiĂŞm nghiᝇm nhᝯng gĂŹ thiĂŞng liĂŞng nhẼt biáťƒu hiᝇn “cĂľi Pháş­tâ€?. ChĂ­nh vĂŹ váş­y trung tâm ngĂ´i chĂša lĂ khĂ´ng gian iᝇn tháť?. ThĂ´ng thưáť?ng áť&#x; nhᝯng ngĂ´i chĂša truyáť n tháť‘ng cĂł ba khĂ´ng gian chĂ­nh. Thᝊ nhẼt lĂ Tiáť n ưáť?ng - biáťƒu hiᝇn Ă˝ niᝇm D᝼c giáť›i. Ä?Ăł lĂ cĂľi áť?i cáť§a con ngưáť?i, lĂ tháşż giáť›i cáť§a chĂşng sinh cĂł áť§ ᝊc tĂ­nh tháşż t᝼c, lĂ tháşż giáť›i mĂ con ngưáť?i chưa thoĂĄt kháť?i lòng ham muáť‘n nĂŞn áş§y kháť• au cáş§n tu hĂ nh áťƒ cáş§u chᝊng ngáť™ giải thoĂĄt. Thᝊ hai lĂ ThiĂŞu hưƥng biáťƒu tháť‹ Ă˝ niᝇm sắc giáť›i lĂ cĂľi giáť›i ĂŁ lĂŹa báť? Nháť‹ d᝼c, lĂ tháşż giáť›i tu hĂ nh cáť§a cĂĄc báş­c cao tăng, cĂĄc nhĂ sư tuy vẍn còn tháťƒ xĂĄc nhưng ĂŁ diᝇt ưᝣc d᝼c. Thᝊ

8

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

ba lĂ Thưᝣng iᝇn biáťƒu tháť‹ Ă˝ niᝇm vĂ´ sắc giáť›i lĂ cĂľi tráť?i táť™t cĂšng cáť§a tháşż giáť›i. Trong cĂľi giáť›i nĂ y chᝉ cĂł tâm thᝊc mĂ khĂ´ng cĂł sắc chẼt. Ä?Ăł lĂ tháşż giáť›i cáť§a Chư Pháş­t, Báť“ TĂĄt vui cảnh giáť›i cáť§a Tᝊ Thiáť n ThiĂŞn. Ä?áť‘i váť›i chĂša cáť• SĂ i Gòn - TP.HCM cĂł báť‘ c᝼c ba dĂŁy nhĂ náť‘i liáť n nhau theo kiáťƒu sắp áť?i. ChĂ­nh iᝇn, nhĂ giảng vĂ nhĂ trai cĂšng váť›i Ă´ng lang vĂ tây lang áť&#x; hai bĂŞn. Náť™i thẼt chĂša như chĂša GiĂĄc Lâm khĂ´ng phân biᝇt cĂľi áť‹a ng᝼c, tháşż gian hay cáť­a Pháş­t, cĂľi Pháş­t mĂ gáť?p thĂ nh máť™t khĂ´ng gian chung. PhĂ­a trưáť›c chĂĄnh iᝇn tháť? tẼt cả cĂĄc chư váť‹ Pháş­t, phĂ­a sau tháť? cĂĄc táť• khai sĆĄn vĂ tr᝼ trĂŹ chĂša. Như váş­y trong khĂ´ng gian náť™i thẼt chĂša cáť• SĂ i Gòn tháť? theo kiáťƒu “tiáť n Pháş­t háş­u Táť•â€? khĂĄc váť›i chĂša Bắc tháť? “tiáť n Pháş­t háş­u Tháş§nâ€?. Tiáşżp theo lĂ giảng ưáť?ng vĂ sau cĂšng lĂ trai ưáť?ng. Váť›i nghi thᝊc tháť? “tiáť n Pháş­t háş­u Táť•â€? trong chĂ­nh iᝇn vĂ sáťą cĂł mạt cĂĄc thĂĄp táť• khai sĆĄn áť&#x; vưáť?n chĂša tháťƒ hiᝇn tư tưáť&#x;ng uáť‘ng nưáť›c nháť› nguáť“n, c᝼ tháťƒ hĂła tĂ­n ngưᝥng tháť? Ă´ng bĂ táť• tiĂŞn cáť§a ngưáť?i dân xa xᝊ. NgoĂ i cĂĄc tưᝣng Pháş­t tháť? còn cĂł iĂŞu khắc trang trĂ­ câu áť‘i cĂšng ĂĄnh sĂĄng máť? ảo trong chĂ­nh iᝇn lĂ m cho báş§u khĂ´ng khĂ­ tâm linh thiĂŞng liĂŞng lắng áť?ng giᝯa cảnh khĂłi hưƥng nghi ngĂşt cĂ ng tăng thĂŞm cĂĄc triáşżt lĂ˝ “sắc sắc khĂ´ng khĂ´ngâ€? cáť§a nhĂ Pháş­t. ChĂša máť›i lĂ sản phẊm Pháş­t giĂĄo Ă´ tháť‹ cáş­n hiᝇn ấi khi mĂ káşżt cẼu bĂŞtĂ´ng ra áť?i tᝍ áş§u tháşż kᝡ XX do cĂł giao lưu văn hĂła phưƥng Tây vĂ theo Ă chẼn hưng Pháş­t giĂĄo Nam báť™ mĂ cĂł.


ChĂša máť›i cĂł báť‘ c᝼c hĂŹnh áť‘ng, lĂ chĂša Ă´ tháť‹ phĂĄt triáťƒn mấnh máş˝ tháť?a mĂŁn iáť u kiᝇn Ẽt ai Ă´ tháť‹ cháş­t háşšp vĂ cĂł khuynh hưáť›ng lĂŞn cao táş§ng như cĂĄc Táť• ĂŹnh VÄŠnh NghiĂŞm, chĂša XĂĄ Lᝣi, Táť• ĂŹnh Ấn Quang, Táť• ĂŹnh Quan Tháşż Ă‚m v.v‌ NĂłi chung cĂĄc chĂša máť›i xây cẼt vĂ o nhᝯng tháş­p niĂŞn 50 áşżn 60 cáť§a tháşż kᝡ XX. ChẼt thanh vắng ĂŁ ra i, cĹŠng khĂ´ng còn nĂŠt cáť• kĂ­nh cáť§a chĂša Bắc káťƒ cả váşť u táť‹ch cáť§a chĂša cáť• Nam báť™. ChĂša máť›i SĂ i Gòn lĂ máť™t tháťąc tháťƒ táť“n tấi vĂ vẍn ang hòa nháş­p trong lòng xĂŁ háť™i cáť™ng áť“ng và ưᝣc cáť™ng áť“ng chẼp nháş­n. Náşżu như chĂša cáť• thưáť?ng ưᝣc xây trĂŞn nhᝯng gò cao rĂĄo, dưáť›i bĂłng cây cáť• th᝼ um tĂšm lâu năm thĂŹ chĂša máť›i chᝉ cĂł nhᝯng cây máť›i tráť“ng theo kiáťƒu cây xanh Ă´ tháť‹ nĂŞn cĂł sáťą khoĂĄng ĂŁng sĂĄng sáť§a hĆĄn, nhưng vẍn bảo ảm ưᝣc tĂ­nh chẼt thiĂŞng liĂŞng cáť§a nĂł. áťž chĂša máť›i cáť•ng tam quan ưᝣc xây ngay tᝍ áş§u, trong sân vưáť?n dưáť›i gáť‘c cây báť“ áť vẍn cĂł tháť? Quan Ă‚m ngoĂ i tráť?i. Náşżu áť&#x; chĂša khĂ´ng cĂł tưᝣng Quan Ă‚m thĂŹ thay vĂ o Ăł lĂ cạp tưᝣng tháş§n Kim Cang náşąm ăng áť‘i hai bĂŞn cáť­a chĂ­nh áť&#x; láť‘i hĂ nh lang ra vĂ o hai bĂŞn chĂĄnh iᝇn như trưáť?ng hᝣp chĂša VÄŠnh NghiĂŞm cháşłng hấn. Còn cây báť“ áť mang Ă˝ nghÄŠa thiĂŞng liĂŞng Pháş­t giĂĄo chᝉ sáťą giĂĄc ngáť™ háş§u như áť u cĂł áť&#x; chĂša Viᝇt TP.HCM. Ä?ạc iáťƒm cáť§a chĂša máť›i lĂ trong sân khĂ´ng cĂł thĂĄp máť™, nhưng thay vĂ o Ăł ngưáť?i ta xây thĂĄp xĂĄ lᝣi (chĂša XĂĄ Lᝣi, chĂša NhẼt Tr᝼ áť&#x; Tháť§ Ä?ᝊc, chĂša PhĂĄp Hoa v.v‌) hay thĂĄp Quan Ă‚m (chĂša VÄŠnh NghiĂŞm). CĂĄc thĂĄp nĂ y thưáť?ng cĂł chiáť u cao trĂŞn bảy táş§ng, lĂ iáťƒm nhẼn khĂ´ng gian theo phưƥng ᝊng, tưƥng phản váť›i phưƥng ngang cáť§a kháť‘i nhĂ . Trong iáť u kiᝇn Ẽt ai Ă´ tháť‹ cháş­t háşšp, kiáşżn trĂşc chĂša máť›i khĂ´ng trải dĂ i theo chiáť u ráť™ng mĂ vưƥn cao theo chiáť u ᝊng. Báť‘ c᝼c, hĂŹnh kháť‘i vĂ phân khu chᝊc năng theo phưƥng thᝊc cháť§ nghÄŠa cĂ´ng năng cáť§a kiáşżn trĂşc hiᝇn ấi phưƥng Tây. CĂĄc chĂ­nh iᝇn cĂł tᝍ hai áşżn ba táş§ng, trong Ăł táş§ng trᝇt dĂšng lĂ m tiáť n sảnh, giảng

9ÂľR FĹąD WDP TXDQ OÂľ YÂľR FĹąD 3KÄąW OÂľ F´L YÄĽFK JLĹ&#x;L KÄĽQ WĹŻ WKĹƒ JLĹ&#x;L E½Q QJRÂľL FĹŤD óťL WKÄŁĹĄQJ YÂľR WKĹƒ JLĹ&#x;L KÄŁĹ&#x;QJ ĂłĹƒQ FKÂśQ WKLĹ‹Q PĹ˝ óļW ĂłĹƒQ FKĹ•Q WKDQK WĹ?QK WURQJ WÂśP KĹ—Q

ưáť?ng, cĂĄc phòng viᝇn cháť§, thiáť n cháť§ vĂ trai ưáť?ng như áť&#x; chĂša XĂĄ Lᝣi, chĂša VÄŠnh NghiĂŞm lĂ máť™t vĂ­ d᝼, còn Pháş­t iᝇn ưᝣc ưa lĂŞn táş§ng láş§u cĂ ng lĂ m tăng thĂŞm tĂ­nh chẼt trang nghiĂŞm vĂ thiĂŞng liĂŞng cáť§a ngĂ´i chĂša. Trong chĂ­nh iᝇn gáť“m cĂł bĂĄi iᝇn, bản iᝇn vĂ áť‹a tấng iᝇn, xu tháşż chung trong chĂša máť›i chᝉ tháť? máť™t Pháş­t ThĂ­ch Ca lĂ áť§. Trong khĂ´ng gian Pháş­t iᝇn chĂša máť›i, ĂĄnh sĂĄng táťą nhiĂŞn ưᝣc tráťąc tiáşżp chiáşżu ráť?i sĂĄng sáť§a thay tháşż cho ĂĄnh sĂĄng tĂĄn xấ yáşżu áť›t thâm u trong cĂĄc chĂša cáť•. Ä?ᝊng trưáť›c sân iᝇn máť™t khĂ´ng gian hᝯu hấn ưᝣc bao báť?c báť&#x;i nhĂ cáť­a cáť§a pháť‘ phưáť?ng xung quanh trong cĂĄi vĂ´ hấn cáť§a Ẽt tráť?i con ngưáť?i cảm thẼy bĂŠ nháť?, áť?i ngưáť?i tháş­t ngắn ngáť§i chᝣt ngáť™ ra Ă˝ nghÄŠa thiĂŞng liĂŞng cáť§a Pháş­t dấy. Mạt dĂš chĂša máť›i ưᝣc xây dáťąng báşąng bĂŞtĂ´ng cáť‘t thĂŠp nhưng váť nghᝇ thuáş­t tấo hĂŹnh vẍn giᝯ ưᝣc phong cĂĄch kiáşżn trĂşc truyáť n tháť‘ng: mĂĄi cháť“ng diĂŞm, tĂ u ao lĂĄ mĂĄi váť›i gĂłc ao cong vĂşt em lấi cho cĂ´ng trĂŹnh máť™t ưáť?ng nĂŠt cáť• kĂ­nh cáť§a máť™t ngĂ´i chĂša xᝊ Bắc gᝣi nháť› hĂŹnh ảnh thân quen sâu lắng nhưng cĹŠng khĂ´ng kĂŠm pháş§n hiᝇn ấi. Trong máť™t cẼp áť™ nĂ o Ăł, ngĂ´i chĂša Viᝇt vẍn lĂ máť™t diᝇn mấo váş­t chẼt chᝊa áťąng báť sâu tâm thᝊc cáť§a cư dân mang giĂĄ tráť‹ váş­t tháťƒ vĂ phi váş­t tháťƒ. NĆĄi ây tháťƒ hiᝇn máť™t khĂ´ng gian tâm linh, máť™t khĂ´ng gian thiĂŞng liĂŞng gắn bĂł áť?i sáť‘ng tinh tháş§n cáť§a cư dân thĂ nh pháť‘, phản ảnh láť‘i sáť‘ng Ă´ tháť‹ vĂ sinh hoất tĂ­n ngưᝥng cáť§a xĂŁ háť™i. Nhᝯng khĂ´ng gian tâm linh trong chĂša Viᝇt áť&#x; TP.HCM pháş§n nĂ o em lấi sáťą tĂĄi láş­p quân bĂŹnh áť?i sáť‘ng tinh tháş§n ngưáť?i dân, gĂłp pháş§n xây dáťąng bản sắc văn hĂła dân táť™c, truyáť n tháť‘ng ấo lĂ˝ táť‘t áşšp cáť§a con ngưáť?i, hưáť›ng cĂĄ nhân vĂ cáť™ng áť“ng táť›i máť™t náť n văn hĂła nhân bản vĂŹ con ngưáť?i vĂ vĂŹ máť™t xĂŁ háť™i phĂĄt triáťƒn báť n vᝯng.

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

9


khĂ´ng gian TáşžT

Ä?Ă´ tháť‹ sĂĄng tấo: Kh hĂ´ng gia an tấ ấo áť™n ng láťą áťąc phĂĄt triáťƒn cho thĂ Ă nh pháť‘ 73 + +&0 YYĆ„D WUD DR J JLÄźL Q QKÄž ÄžW F FXŲF F WKL WX X\ĹœQ T TXĹŞF WĹ˜ WÉÉP NLĹ˜P P Â? WĸŸ ŸQJ |4 4X\\ K KRÄşFK S SK½ ½W WWULĹœQ Q NNKX X Ĉ ĈĂ? WK KŤ VV½QJ WÄşR R WĸĜQ QJ WW½F F FDR S SKĂˆD D Ĉ ĈĂ?QJ 7 73 + +&0} FKR OOLÆ ÆQ GDQ QK 6 6DVDNL $VVVRF FLDWH HV ,Q QF +R RD . .ĆŒ ( (QF FLWW\ 8UE EDQ 6R ROX XWLR RQV 3 37( /7' ' 6LQJDSRUH H + +ŲL Ĉ ÄˆĹŹQJ * *L½ ½P NNKÄźR F FXŲ ŲF WWKL F FĂ? & &KĆ€ Ć€ WŤFK K + +ŲL ÄˆĹŹ ĹŹQJ Ož ž Ă?Q QJ 0 0LFK KDHO .R RK WK KžQK YYLÆ ÆQ Ĉ ĈLĹš ĹšX K KžQK 7UX XQJ WÂż ÂżP F F½F WWKž žQK S SKĹŞ Ĉ Ĉ½Q QJ VVĹŞQ QJ WK KXŲF % %Ų 4 4XĹŞ ĹŞF J JLD SK½ ½W WULĹœ ĹœQ 6 6LQJD DSR RUH H YYž WK KžQ QK YLÆ ÆQ Ož ž F F½F NLLĹ˜Q WWUĂ’F Vĸ F FKX\ÆQ JLD D NNLQ QK WĹ˜ Ĺ˜ [[Ă K KŲLL F FĆ€D 9 9LĹ Ĺ W 1 1DP P YYž TXĹŞ ĹŞF WĹ˜ Ĺ˜ .7 ć6 WUÂż ÂżQ WUĹŚ ĹŚQJ J JLĹ´ Ĺ´L WWKLĹ Ĺ X Â?Â? NLĹ˜ Ĺ˜Q F FĆ€D . .76 6 . .Kĸ ĸĜQJ J 9 9İQ 0ĸ ĸŜL 3 3KĂ? F FKĆ€ WWŤFK K +Ų ŲL .LĹ˜ Ĺ˜Q WWUĂ’F F Vĸ ĸ 9 9LĹ Ĺ W 1 1DP WWKžQ QK YLÆ ÆQ +ŲLL Ĉ ÄˆĹŹQJ J JL½P P NNKÄź ÄźR [[XQJ J T TXDQ QK F FXŲF WWKL Q Qž\ \ +Ģ1 1* / /21* * *+, Äť Äť1+ ò ò,1 1+ 4 48$1* * 7 78Ĩ1 0,1 1+ + +ĹĽ$ 6 6Ţ 4 48< + +2Ĥ&+ + . .,Ĺ‚ Ĺ‚1 7 75ĂŚ& 7 73 + +&0

TRĆŻáťšC HáşžT TĂ”I MUáť?N CH HIA A Sáşş VáťšI Báş N Ä?áťŒ áťŒC LĂ€ NHIᝆ ᝆM Vᝤ CᝌA CUáť˜C THI VĂ€ KHĂ II NIᝆ ᝆM Ä?Ă” THᝊ SĂ Ă NG Táş áş O TĆŻ ĆŻĆ N NG TĂ C CAO. Ä?áť bĂ i tᝊc nhiᝇm v᝼ cáť§a cuáť™c thi rẼt rĂľ rĂ ng. Ä?áťƒ chuẊn báť‹ táť‘t hĆĄn cho tưƥng lai TP.HCM trong hai mưƥi năm táť›i, chĂ­nh quyáť n ang tĂŹm kiáşżm máť™t chiáşżn lưᝣc phĂĄt triáťƒn áťƒ chuyáťƒn áť•i khu váťąc phĂ­a Ă´ng TP.HCM tráť&#x; thĂ nh khu váťąc kinh táşż sĂĄng tấo vĂ tưƥng tĂĄc cao. Phấm vi nghiĂŞn cᝊu bao gáť“m diᝇn tĂ­ch cĂĄc quáş­n 2, quáş­n 9 vĂ quáş­n Tháť§ Ä?ᝊc. Cuáť™c thi tuyáťƒn quáť‘c táşż nháşąm tĂŹm kiáşżm Ă˝ tưáť&#x;ng “Quy hoấch khĂ´ng gian Ă´ tháť‹â€? cĂł tĂ­ch hᝣp váť›i “Chiáşżn lưᝣc phĂĄt triáťƒn kinh táşż xĂŁ háť™iâ€?. Cuáť™c thi áť“ng tháť?i chĂş tráť?ng tĂ­nh khả thi, 10

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

giải quyáşżt thĂĄch thᝊc hiᝇn hᝯu vĂ lĂ m náť•i báş­t lᝣi tháşż cấnh tranh cáť§a thĂ nh pháť‘. CĂĄc ĆĄn váť‹, liĂŞn danh tham gia sĆĄ tuyáťƒn áť u phải ĂĄp ᝊng iáť u kiᝇn, khĂ´ng chᝉ mấnh váť quy hoấch, kiáşżn trĂşc mĂ còn phải chᝊng minh ưᝣc năng láťąc nghiĂŞn cᝊu chuyĂŞn sâu váť kinh táşż Ă´ tháť‹. Ä?áť“ ĂĄn dáťą thi khĂ´ng chᝉ lĂ táť• chᝊc khĂ´ng gian mĂ còn bao gáť“m áť‹nh hưáť›ng phĂĄt triáťƒn, cĂĄc bưáť›c triáťƒn khai, cĂ´ng c᝼ tháťąc hiᝇn. Trong phĂĄt triáťƒn cáť§a tháşż giáť›i chĂşng ta áť&#x; quĂĄ khᝊ, ĂŁ cĂł giai oấn mĂ tĂ i nguyĂŞn thiĂŞn nhiĂŞn báť‹ khai thĂĄc quĂĄ mᝊc, tháş­m chĂ­ báť‹ tĂ n phĂĄ. Viᝇc nĂ y ĂŁ gây nĂŞn thảm háť?a Ă´ nhiáť…m mĂ´i trưáť?ng, giĂĄn tiáşżp tấo ra thiĂŞn tai, sáťą biáşżn áť•i khĂ­ háş­u vĂ thiĂŞn nhiĂŞn ĂŁ tĂĄc áť™ng tiĂŞu cáťąc tráť&#x; lấi áşżn sáťą phĂĄt triáťƒn cáť§a xĂŁ háť™i vĂ áť?i sáť‘ng con ngưáť?i. ChĂ­nh vĂŹ láş˝ Ăł mĂ xu hưáť›ng phĂĄt triáťƒn Ă´ tháť‹ trĂŞn tháşż giáť›i hiᝇn nay hưáť›ng áşżn “ Ă´ tháť‹ thĂ´ng minhâ€?, “ Ă´ tháť‹ xanhâ€?, “ Ă´ tháť‹ phĂĄt triáťƒn báť n vᝯngâ€?‌ So váť›i cĂĄc khĂĄi niᝇm trĂŞn, Ă´ tháť‹ sĂĄng tấo tưƥng tĂĄc cao cĂł náť™i hĂ m ráť™ng hĆĄn. Ä?Ă´ tháť‹ sĂĄng tấo gắn liáť n váť›i tri thᝊc, cĂ´ng nghᝇ cao vĂ thĂ´ng minh, nháşąm giᝯ vai trò quan tráť?ng vĂ háť— trᝣ, thĂşc Ẋy sáťą phĂĄt triáťƒn kinh táşż cáť§a TP.HCM, vĂšng kinh táşż tráť?ng iáťƒm phĂ­a Nam. Ngưáť?i lao áť™ng Viᝇt Nam cĂł táť‘ chẼt truyáť n tháť‘ng lĂ chăm chᝉ, cĂł tư duy sĂĄng tấo; lao áť™ng áť&#x; Ă´ tháť‹ lấi lĂ láťąc lưᝣng tráşť, cĂł tri thᝊc, áşżn tᝍ nhiáť u nguáť“n lĂ sáťą báť• sung rẼt táť‘t cho lao áť™ng thĂ nh pháť‘. RiĂŞng TP.HCM ưᝣc thᝍa káşż áť™i ngĹŠ


73 +&0 75,ņ1 .+$, .+8 òä 7+ĹŽ 6Ăœ1* 7Ĥ2 3+Ă&#x;$ òä1* &KĆ€ WŤFK 8%1' 73 +&0 1JX\ĹžQ 7KžQK 3KRQJ NKĹŒQJ ĈŤQK |73 +&0 WKX KRÄşFK ĈĸşF UÄžW QKLĹšX Â? WĸŸQJ WX\Ĺ W YĹśL ÄˆĹœ KÉQK WKžQK Yž SK½W WULĹœQ NKX ĈĂ? WKŤ V½QJ WÄşR 7URQJ ĈĂ? SKĸĜQJ ½Q ÄˆÄşW JLÄźL QKÄžW ÄˆĂ ÄˆĹ?W UD YÄžQ ÄˆĹš PÄşFK OÄşF Yž WĸĜQJ ÄˆĹŞL NKÄź WKL 3KĸĜQJ ½Q Qž\ FKŢ UD ĈĸşF F½F FĂ?QJ FĹž WLĹ˜Q WUÉQK Yž SKĸĜQJ SK½S WULĹœQ NKDL YĹ´L FKĂˆQK V½FK TXÄźQ OÂ? 1Kž QĸŴF ÄˆĹŽL PĹ´L ÄˆĹœ ÄˆĹŹQJ KžQK YĹ´L [Âż\ GĆŠQJ [Ă KŲL V½QJ WÄşR WĸĜQJ ODL 7URQJ WKĹśL JLDQ WĹ´L WKžQK SKĹŞ VĹ– [Ă’F WLĹ˜Q NÂ? KĹźS ÄˆĹŹQJ YĹ´L ÄˆÄśQ YŤ Wĸ YÄžQ ÄˆĹœ FĹž WKĹœ KĂ?D F½F Â? WĸŸQJ WKžQK EŲ NKXQJ SK½S OÂ? YĹš TX\ KRÄşFK ćŏQJ WKĹśL Už VR½W F½F FÄś VŸ SK½S OÂ? KLĹ Q QD\ [Âż\ GĆŠQJ F½F TX\ ĈŤQK PĹ´L QKĹŠP WÄşR ĈLĹšX NLĹ Q WKXņQ OĹźL QKÄžW ÄˆĹœ KÉQK WKžQK .KX ĈĂ? WKŤ V½QJ WÄşR WĸĜQJ W½F FDR SKĂˆD ĈĂ?QJ} %Ăˆ WKĸ 7KžQK Ć€\ 73 +&0 1JX\ĹžQ 7KLĹ Q 1KÂżQ FKR KD\ |1İP 73 +&0 VĹ– FĹŞ JĹˆQJ WUÉQK UD 4XĹŞF KŲL YĹš ÄˆĹš ½Q &KĂˆQK TX\ĹšQ ĈĂ? WKŤ 73 +&0 WURQJ ĈĂ? FĂ? ÄˆĹš ½Q .KX ĈĂ? WKŤ V½QJ WÄşR SKĂˆD ĈĂ?QJ 7Ć„ QİP WUŸ ĈL FĂ? WKĹœ EĹˆW WD\ WULĹœQ NKDL} 7KHR E²R 7XĹ”L 7UÄş QJÂł\

7URQJ F²F YĂˆQJ FKĹŠF QÄ—QJ ĂŻÄ&#x;ĹŁF [²F ĂŻĹ‹QK WKXĹ™F SKÄĄP YL FŧD GĹą ²Q WUÂťQ EÄŁQ ĂŻĹ“ OÂł SK´Q YĂˆQJ FK½QK ĂŻÄ&#x;ĹŁF FKĹ?Q OÂł NKX YĹąF ïħX WÄ&#x; WUĹ?QJ ĂŻLĹƒP ĂŻĹƒ WKÇF ĂŻÄŠ\ V²QJ WÄĄR

nhân sáťą ưᝣc Ă o tấo a dấng tᝍ nhiáť u nguáť“n nay ưᝣc báť• sung thĂŞm láťąc lưᝣng tráşť ưᝣc Ă o tấo bĂ i bản tấi cháť— vĂ nưáť›c ngoĂ i quay váť thĂ nh pháť‘. Ä?Ă´ tháť‹ sĂĄng tấo tưƥng tĂĄc cao phĂ­a Ă´ng TP.HCM sáş˝ tấo ra mĂ´i trưáť?ng cho sáťą sĂĄng tấo. Ä?ây sáş˝ lĂ nĆĄi mĂ cĂĄc trưáť?ng ấi háť?c, cĂĄc viᝇn nghiĂŞn cᝊu, cĂĄc doanh nghiᝇp trong khu váťąc, trong vĂšng sáş˝ liĂŞn káşżt máş­t thiáşżt váť›i nhau áťƒ cĂĄc káşżt quả, sản phẊm cáť§a mĂŹnh ưᝣc ᝊng d᝼ng, lĂ m gia tăng giĂĄ tráť‹, mang lấi lᝣi Ă­ch láť›n hĆĄn cho ĆĄn váť‹ vĂ cáť™ng áť“ng, xĂŁ háť™i. VẼn áť tiáşżp theo lĂ tấi sao lấi cháť?n khu Ă´ng gáť“m quáş­n 2, quáş­n 9, quáş­n Tháť§ Ä?ᝊc? Câu trả láť?i lĂ tấi ây ĂŁ cĂł sáşľn ba tr᝼ cáť™t cho Ă´ tháť‹ sĂĄng tấo tưƥng tĂĄc cao. Tr᝼ cáť™t thᝊ nhẼt lĂ Ă´ tháť‹ máť›i Tháť§ ThiĂŞm váť›i cẼu trĂşc Ă´ tháť‹ rẼt áşšp, káşżt hᝣp ưᝣc yáşżu táť‘ cáť§a Ă´ tháť‹ hiᝇn ấi váť›i ạc thĂš sĂ´ng nưáť›c táťą nhiĂŞn. Tháť§ ThiĂŞm sáş˝ lĂ trung tâm tĂ i chĂ­nh, lĂ phân náť­a diᝇn mấo cáť§a thĂ nh pháť‘ chĂşng ta trong tưƥng lai. Tr᝼ cáť™t thᝊ hai lĂ khu Ä?ấi háť?c Quáť‘c gia. Ä?ây lĂ nĆĄi táş­p trung rẼt nhiáť u cĂĄc trưáť?ng - viᝇn nghiĂŞn cᝊu, lĂ nĆĄi cung cẼp nguáť“n nhân láťąc cho cả thĂ nh pháť‘ vĂ cĂĄc áť‹a phưƥng khĂĄc. Ä?áť“ng tháť?i ta cĹŠng nĂŞn lưu Ă˝ lĂ trong tháť?i ấi ngay nay, cĂĄc trưáť?ng ấi háť?c - viᝇn nghiĂŞn cᝊu lĂ nĆĄi cĂł nhiáť u nghiĂŞn cᝊu ᝊng d᝼ng. Tr᝼ cáť™t thᝊ ba lĂ khu cĂ´ng nghᝇ cao ĂŁ cĂł nhᝯng bưáť›c hĂŹnh thĂ nh cĆĄ bản giĂşp cho thĂ nh pháť‘ phĂĄt triáťƒn váť kinh táşż. Khu cĂ´ng nghᝇ cao cáť§a thĂ nh pháť‘ cĹŠng lĂ nĆĄi ᝊng d᝼ng nhᝯng thĂ nh táťąu nghiĂŞn cᝊu thĂ nh giải phĂĄp cĂł giĂĄ tráť‹ khoa háť?c, kinh táşż cao tấo áť™ng láťąc phĂĄt triáťƒn cho cả khu váťąc. Ba tr᝼ cáť™t trĂŞn tuy ĂŁ hĂŹnh thĂ nh nhưng còn ráť?i rấc, chưa cĂł tĂ­nh káşżt náť‘i cao. Viᝇc hĂŹnh thĂ nh Ă´ tháť‹ sĂĄng tấo nháşąm káşżt náť‘i lấi ba tr᝼ cáť™t nĂ y. Ä?iáť u quan tráť?ng lĂ ta táť• chᝊc káşżt náť‘i trong

cáť™ng áť“ng xĂŁ háť™i bao gáť“m nhᝯng ngưáť?i sáť‘ng trong áť‹a bĂ n nĂ y vĂ cả thĂ nh pháť‘, cả vĂšng áťƒ káşżt náť‘i khĂ´ng gian, tấo dáťąng mĂ´i trưáť?ng phĂĄt huy ưᝣc năng láťąc tiáť m Ẋn trong máť—i ngưáť?i váť›i nháş­n thᝊc ráşąng ai cĹŠng cĂł tháşż mấnh riĂŞng, ai cĹŠng cĂł tháťƒ Ăłng gĂłp cho sáťą phĂĄt triáťƒn cáť§a thĂ nh pháť‘. VẼn áť nᝯa mĂ tĂ´i muáť‘n trĂŹnh bĂ y lĂ quy trĂŹnh tháťąc thi triáťƒn khai quy hoấch Ă´ tháť‹ sĂĄng tấo tưƥng tĂĄc cao. Sau khi cĂł phưƥng ĂĄn ất giải nhẼt, ta còn nhiáť u buáť•i háť?p, háť™i thảo phản biᝇn áťƒ tĂŹm ra phưƥng ĂĄn táť‘i ưu, cĂł tháťƒ táť•ng hᝣp cả iáťƒm mấnh tᝍ nhᝯng phưƥng ĂĄn khĂĄc, tháş­m chĂ­ cả nhᝯng iáťƒm máť›i ưᝣc hĂŹnh thĂ nh. Quáş­n 2, quáş­n 9, quáş­n Tháť§ Ä?ᝊc váť‘n ưᝣc tĂĄch ra tᝍ huyᝇn Tháť§ Ä?ᝊc vĂ o năm 1997. Năm 2003, thĂ nh pháť‘ táť• chᝊc thi thiáşżt káşż Ă´ tháť‹ máť›i Tháť§ ThiĂŞm vĂ Sasaki ĂŁ lĂ ĆĄn váť‹ ất giải. Ä?áşżn nay, theo quy trĂŹnh, ba quáş­n trĂŞn sáş˝ ưᝣc tĂĄi hᝣp lấi, khĂ´ng phải thĂ nh máť™t quáş­n mĂ theo máť™t mĂ´ hĂŹnh chĂ­nh quyáť n Ă´ tháť‹, máť™t Ă´ tháť‹ con trong Ă´ tháť‹ láť›n. Máť—i giải phĂĄp quy hoấch cĂł giĂĄ tráť‹ trong máť™t giai oấn láť‹ch sáť­ nhẼt áť‹nh. Qua tháťąc táşż phĂĄt triáťƒn ra hưáť›ng Ă´ng, ba quáş­n ĂŁ tᝍng cĂł nhᝯng bưáť›c phĂĄt triáťƒn nhưng tᝍng khu chᝊc năng riĂŞng láşť, chưa káşżt náť‘i ưᝣc thĂ nh mấng lưáť›i chung dĂš ĂŁ cĂł quy hoấch chung. CĂĄc c᝼m Ă´ tháť‹ hoất áť™ng theo chᝊc năng riĂŞng nhưng chưa káşżt náť‘i lấi áťƒ phĂĄt huy táť‘i a giĂĄ tráť‹ cáť§a nĂł. Khu Ă´ng cĹŠ cĂł phĂĄt triáťƒn nhưng còn thiáşżu mĹŠi nháť?n káşżt náť‘i lấi thĂ nh áť™ng láťąc phĂĄt triáťƒn cho khu váťąc. Ä?Ă´ tháť‹ sĂĄng tấo tưƥng tĂĄc cao sáş˝ giải quyáşżt nhᝯng táť“n tấi trĂŞn. Trong tưƥng lai, ta sáş˝ máť&#x; thĂŞm máť™t sáť‘ tr᝼c giao thĂ´ng áťƒ káşżt náť‘i khĂ´ng gian váş­t chẼt káşżt hᝣp váť›i cĂ´ng năng sáť­ d᝼ng. Viᝇc káşżt náť‘i ưᝣc cĂĄc trung tâm cả váť vĂ´ hĂŹnh vĂ hᝯu hĂŹnh sáş˝ tấo áť™ng láťąc phĂĄt triáťƒn cho cả cĂĄc áť‹a phưƥng khĂĄc trong vĂšng kinh táşż tráť?ng iáťƒm phĂ­a nam vĂ khu váťąc Ă´ng Nam Ă . KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

11


không gian TẾT

1Jµ\ [ģD WX\ŃQ N½QK 7µX +ğ EŃQ %ÀQK òÆQJ Oµ óģšQJ JLDR WKÆQJ óģD OÉD JĥR QÆQJ VħQ Wů PLŅQ 7¶\ O½Q WKµQK SKŕ 1D\ FKŧ KRD QJµ\ WŃW WURQJ FħQK TXDQ VÆQJ QģşF WĥR UD Q»W YěQ KÄD PLŋW YģšQ

Mơ về con ường di sản trên bến dưới thuyền LTS: 76 .76 /Æ 9İQ 1İP VLQK QİP WĺL 6¾L *ÎQ 6DX 1DP EŲ NK½QJ FKLŘQ ÏQJ UŶL WK¾QK SKŪ WKHR JLD ĈÉQK Y¾R FKLŘQ NKX üQJ EňW ĈŀX KŦF WLŜX KŦF Ÿ NKX VDX ĈÍ WņS NŘW UD %ňF KŦF SKŮ WKÏQJ ĈĺL KŦF VDQJ %D /DQ O¾P QJKLÆQ FƂX VLQK UŬL YŚ +¾ 1ŲL FÏQJ W½F 6DX ÏQJ YŚ WLŘS TXļQ 6¾L *ÎQ üQJ WƄQJ O¾P Ÿ 9LŠQ 4X\ KRĺFK SKÍ FKƀ QKLŠP UŬL FKƀ QKLŠP ſ\ EDQ ;¿\ GƊQJ FĶ EļQ JL½P ĈŪF 6Ÿ ;¿\ GƊQJ .LŘQ WUÒF Vĸ WUĸŸQJ 73 +&0 3KÍ WŮQJ WKĸ N +ŲL .LŘQ WUÒF Vĸ 73 +&0 WƄ OÒF WK¾QK OņS ĈŘQ JLƈD NKÍD 7ŮQJ WKĸ N WƄ JLƈD NKÍD ĈŘQ KŘW NKÍD &Kƀ WŤFK KŲL NKÍD Y¾ NKÍD 6DX NKL QJKŢ KĸX ÏQJ YńQ WKDP JLD +ŲL ĈŬQJ NLŘQ WUÒF WK¾QK SKŪ .7 ć6 WU¿Q WUŦQJ JLŴL WKLŠX YŴL EĺQ ĈŦF F¿X FKX\ŠQ YŚ QKƈQJ N ƂF Y¾ ĸŴF PĶ FƀD ÏQJ YŚ NKÏQJ JLDQ WŘW FƀD WK¾QK SKŪ %ë, 76 .76 /Û 9Ě1 1Ě0 1*8<Û1 .,ł1 75æ& 6Ģ 75ĢŢ1* 1*8<Û1 &+Ū 7Ŏ&+ +Ŝ, .,ł1 75æ& 6Ģ 73 +&0 Ļ1+ 75Ī1 75ĢĠ1* 7ä1 '=Ğ1* ò,1+ 48$1* 78Ĩ1

12

KT&ĐS THÁNG 1.2020


TÔI RỜI SÀI GÒN NĂM LÊN 7 TUỔI. Kỷ niệm về những không gian công cộng của thành phố này không nhiều. Tôi nhớ có lần ược má ưa ra Cột cờ Thủ Ngữ, tôi ược ngồi trên ghế xích u ở vườn hoa nhìn ra dòng sông Sài Gòn. Tôi cũng nhớ có lần ược má cho i chơi ở Vườn thú mà bây giờ ta gọi là Thảo Cầm Viên. Trong ký ức của tôi vẫn có cây cầu gỗ bắc qua rạch Thị Nghè, có cây cà na rủ bóng mát tới tận giữa cầu. Rồi tôi i một mạch 30 năm mới ược trở về thành phố. Những kỷ niệm với không gian sông nước của Sài Gòn vẫn còn trong ký ức. Nói ến không gian ặc thù sông nước của thành phố, tôi tâm ắc chuyện quy hoạch, triển khai ại lộ Võ Văn Kiệt con ường cùng với sông rạch i xuyên tâm qua thành phố. Khi thông hầm sông Sài Gòn năm 2011, tôi ã trả lời phỏng vấn trên báo Sài Gòn Tiếp Thị nhấn mạnh rằng ại lộ Võ Văn Kiệt không chỉ tạo ra không gian phát triển ô thị, cải tạo môi trường khu vực dọc ại lộ mà còn góp phần khôi phục cảnh quan trên bến dưới thuyền của Sài Gòn - Bến Nghé xưa. Sau khi hầm sông Sài Gòn và ại lộ ược ưa vào sử dụng, vài năm trở lại ây, việc tổ chức chợ hoa ngày tết ở bến Bình Đông, quận 8 tạo ra những hoạt ộng ngày càng rõ nét hơn. Ngày xưa, tuyến kênh này là ường giao thông ưa lúa, gạo nông sản từ miền Tây lên thành phố. Bây giờ, chợ hoa ngày tết trong cảnh quan sông

nước tạo ra nét văn hóa miệt vườn. Tôi thích thú nhất là có nhiều hoa kiểng ặt dưới thuyền, ể trên bờ vừa phải thôi. Hình ảnh những chuyến ghe thương hồ xa xưa ược sống lại trong không gian cảnh quan sông nước giữa ô thị. Người thành phố i chợ hoa ở bến Bình Đông không chỉ ể mua hoa và cũng không chỉ chọn hoa trên bờ. Đi chợ hoa trên bến dưới thuyền ở bến Bình Đông là cơ hội thưởng ngoạn không khí tết, một nét văn hóa miệt vườn hiếm có. Đây là nét thú vị ngày xuân của riêng thành phố. Một không gian công cộng khác kết nối với không gian sông nước ở thành phố ta là ường hoa Nguyễn Huệ. Trước kia ây là nơi tổ chức chợ hoa và từ 2004 trở thành ường hoa. Khi tôi còn công tác cũng có ý kiến tham gia việc này. Tổ chức ường hoa là biến một con ường thành không gian ặc trưng của ất và người Nam bộ. Đường hoa Nguyễn Huệ kết nối từ quảng trường tượng ài Bác Hồ ra bến Bạch Đằng. Tuy thời gian xuất hiện chưa dài nhưng ường hoa Nguyễn Huệ ã tạo ấn tượng và bắt ầu trở thành iểm ến ược mong ợi. Cả không gian rộng lớn ược sắp ặt theo chủ ề. Việc tổ chức ường hoa gắn với tết cổ truyền thêm ề tài phong phú và từ khi có phố i bộ Nguyễn Huệ càng trở nên bài bản, công phu, hấp dẫn hơn. Nghệ thuật sắp ặt tạo ra những không gian ặc trưng. Có cánh ồng trồng lúa, có dòng sông, con ò, làng chài, sắp ặt làng quê theo chủ ề ba miền.

KT&ĐS THÁNG 1.2020

13


không gian TẾT

Không chỉ nhằm mục ích phục vụ vui chơi giải trí, các chủ ề ược tạo ra là các không gian vừa là hồi ức, vừa là văn hóa mang tính giáo dục trực quan. Điều có thể thấy rõ là tính thu hút ngày càng gia tăng với người dân thành phố ặc biệt là thanh niên, trẻ em. Ngày xuân, nhắc ến không gian công cộng ặc thù sông nước, tôi muốn trình bày mong muốn có kết nối và tổ chức ược một con ường di sản trên sông cho Sài Gòn - TP.HCM. Đây là ý tưởng mà tôi cũng ã trao ổi với ồng nghiệp trẻ là ThS. KTS Huỳnh Xuân Thụ, Sở Quy hoạch kiến trúc thành phố. Một tuyến ường di sản có thể phục vụ tất cả ối tượng, từ người dân thành phố ến khách vãng lai và khách du lịch. Một tuyến ường di sản có thể hoạt ộng quanh năm nhưng ặc biệt quan trọng là dịp tết cổ truyền. Cụ thể, ó là không gian sông nước với tâm iểm là khu vực bến Bạch Đằng - Cột cờ Thủ Ngữ - cảng Nhà Rồng kéo dài theo dòng sông về mỗi phía khoảng 10-15km và hơn nữa. Gọi là con ường di sản trên bến dưới thuyền bởi ây là tuyến ường sông kết hợp với ường bộ và nối tiếp với nhiều tuyến iểm hai bên sông. Sông nước ã ược coi là di sản thiên nhiên ối với thành phố ta. Tuyến ường trên sông như vừa nói cũng sẽ kết nối một loạt di sản lịch sử, văn hóa và kiến trúc của thành phố này, vùng ất này. 14

KT&ĐS THÁNG 1.2020

Ngay ở tâm iểm của bến Bạch Đằng là cầu i bộ mà thành phố ã lên kế hoạch tổ chức thi thiết kế ể nối trung tâm quận 1 với khu ô thị mới Thủ Thiêm ở quận 2. Phía quận 1, chân cầu nằm trong khu vực công viên cảng Bạch Đằng, gần kề với phố i bộ Nguyễn Huệ; phía quận 2, chân cầu nằm tại công viên bờ sông ở khu A, phía nam quảng trường trung tâm của khu ô thị mới Thủ Thiêm. Đây là cây cầu không chỉ kết nối giao thông hai quận mà còn có thể sử dụng toàn bộ không gian của dòng sông. Ta sẽ có một không gian công cộng ặc biệt, một không gian của dòng sông, của ô thị, một không gian ặc thù sông nước. Ở ngay khu trung tâm, ta có thể kết nối với các di sản kiến trúc như Nhà thờ Đức Bà, các viện bảo tàng, chợ Bến Thành… và bên kia Thủ Thiêm là ô thị mới nhưng cũng có các di sản kiến trúc tôn giáo hàng trăm năm tuổi. Từ vị trí của cầu i bộ, xuôi về phía bến Nhà Rồng qua cầu Khánh Hội rồi theo kênh Tàu Hũ, Bến Nghé ta sẽ kết nối ược với các không gian ặc trưng cho cảnh quan sông nước trên bến dưới thuyền, với ô thị giàu truyền thống, a dạng về du lịch di sản, tâm linh và văn hóa là khu Chợ Lớn. Từ cầu i bộ, còn có thể xuôi ra sông Nhà Bè, Cần Giờ cũng có nhiều iểm tham quan thú vị, ặc biệt là khu dự trữ sinh quyển thế giới. Ngày tết cổ truyền, các tuyến ường trên càng thêm hấp dẫn với chợ hoa tết ở bến Bình Đông, bến Trần Xuân Soạn, hội xuân Phú Mỹ Hưng…


Từ vị trí cầu i bộ, ngược về phía Ba Son rồi ra Văn Thánh, Bình Quới - Thanh Đa còn nhiều ịa iểm tham quan. Đó là di tích lịch sử ở Ba Son, các bến thuyền và vườn cảnh hoa viên hấp dẫn của các khu nhà phức hợp hiện ại ẹp mắt dọc sông thuộc các khu ô thị mới như Saigon Pearl và Vinhome (có Land Mark 81 tầng cao nhất Việt Nam); rồi tới các khu du lịch Tân Cảng và nhiều iểm khác ở Bình Quới - Thanh Đa. Ta cũng có thể sử dụng tuyến sông này kết nối với các iểm du lịch lịch sử, du lịch tâm linh, du lịch sinh thái như tuyến i Hóc Môn, Củ Chi, i Thủ Đức và rộng hơn nữa là cả Bình Dương, Đồng Nai. Điều thuận lợi là hệ thống sông rạch ở vùng này có chế ộ thủy văn khá thuận lợi, các di tích lịch sử, di sản kiến trúc văn hóa có bề dày lịch sử, có câu chuyện hấp dẫn. Hệ thống các tuyến, iểm tham quan hiện cũng ã bắt ầu hình thành. Viêc quan trọng nhất, theo tôi là kết nối và tổ chức ngay trong giai oạn 1 từ bến Nhà Rồng ngược lên Thanh Đa - Bình Quới. Nếu ược lãnh ạo quan tâm, các nhà chuyên môn có ề án tốt thì tôi tin là các nhà ầu tư sẽ sẵn sàng bỏ vốn hoàn thiện hạ tầng ở các iểm ến, ầu tư phương tiện. Nếu tuyến ường di sản trên sông ược hình thành thì cảnh quan sông nước sẽ ược khai thác úng mức, mang lại nguồn lợi lớn cho thành phố. Người dân cũng

có thể tham gia vào khai thác du lịch ể tạo nguồn lợi cho bản thân. Vệt xanh bờ sông khi ấy sẽ ược khai thác và bảo vệ, hệ thống các iểm du lịch, các di tích, các miệt vườn cây trái, trang trại chăn nuôi… ều có iều kiện phát triển. Tôi mong và tin tưởng một ngày nào ó, con ường di sản trên bến dưới thuyền khởi i từ bến Bạch Đằng ven sông Sài Gòn sẽ hình thành và trải dài, len lỏi khắp lưu vực sông Đồng Nai, sông Sài Gòn.

KT&ĐS THÁNG 1.2020

15


không gian TẾT

SAU ĐƯỜNG HOA, SÔNG HOA SẼ LÀ LỄ HỘI MÙA XUÂN?

ĢQK îLQK 4XDQJ 7XĥQ

16

KT&ĐS THÁNG 1.2020


1KĆˆQJ ĈLĹœP ÄˆĹ˜Q PĂ“D [XÂżQ Ÿ 73 +&0 KLĹ Q FĂ? ÄˆĆ€ ĈĸŜQJ KRD YĸŜQ KRD VĂ?QJ KRD YĹ´L GLĹ Q PÄşR PĹ´L F½FK WĹŽ FKĆ‚F PĹ´L 7X\ QKLÆQ WKHR F½F FKX\ÆQ JLD QĹ˜X WKžQK SKĹŞ FĂ? ĈĸşF QKĆˆQJ OĹž KŲL ĈĸŜQJ SKĹŞ YžR GŤS [XÂżQ WKÉ VĆ‚F WKX KĂ’W VĹ– JLD WİQJ F½F NKĂ?QJ JLDQ FĂ?QJ FŲQJ VĹ– SK½W KX\ WĹŞW KÄśQ QĆˆD FĂ?QJ QİQJ FĆ€D QĂ? %ĂŤ, THANH NGA Äť1+ 75ÄŞ1 75Ä˘Ä 1* 7ä1 '=Äž1*

Ä?ĆŻáťœNG HOA NGUYáť„N HUᝆ BẎT Ä?ẌU XUẤT HIᝆN Tᝪ NÄ‚M 2004. Náşżu tĂ­nh theo sáť‘ năm thĂŹ ưáť?ng hoa ĂŁ cĂł 16 năm nhưng trᝍ năm 2015 táť• chᝊc áť&#x; ưáť?ng HĂ m Nghi thĂŹ ưáť?ng hoa Nguyáť…n Huᝇ tháťąc sáťą cĂł mạt tròn 15 năm. CĂł tháťƒ lĂ khĂ´ng dĂ i so váť›i nhiáť u iáťƒm áşżn khĂĄc nhưng ưáť?ng hoa Nguyáť…n Huᝇ lấi cĂł nhᝯng nĂŠt ạc biᝇt. Váť láť‹ch sáť­, ưáť?ng hoa Nguyáť…n Huᝇ ưᝣc thᝍa hưáť&#x;ng áť‹a iáťƒm tᝍ chᝣ hoa Nguyáť…n Huᝇ xa xưa váť›i váť‹ trĂ­ trung tâm, áş§u máť‘i giao thĂ´ng thuáş­n lᝣi káşżt náť‘i váť›i cĂĄc iáťƒm tham quan, danh thắng. Váť khĂ´ng gian, tᝍ năm 2004 và ạc biᝇt tᝍ 2015, ưáť?ng hoa Nguyáť…n Huᝇ ưᝣc quy hoấch thĂ nh pháť‘ i báť™ váť›i chᝊc năng quảng trưáť?ng. Ä?ây lĂ khĂ´ng gian duy nhẼt áť&#x; thĂ nh pháť‘ hiᝇn cĂł tháťƒ quy t᝼ cĂšng lĂşc nhiáť u ch᝼c ngĂ n ngưáť?i tham gia hoất áť™ng cĂł cháť§ áť . Váť táť• chᝊc, ưáť?ng hoa Nguyáť…n Huᝇ hiᝇn ang váş­n hĂ nh theo phưƥng thᝊc cĂł lĂŁnh ấo chᝉ ấo, cĂł cháť§ áş§u tư, máť—i năm áť u quy t᝼ ưᝣc giáť›i chuyĂŞn mĂ´n váť kiáşżn trĂşc cảnh quan, chuyĂŞn gia cĂĄc lĂŁnh váťąc áťƒ táť• chᝊc sắp ạt theo cháť§ áť . BĂŞn cấnh ưáť?ng hoa hĂ ng năm còn cĂł Láť… háť™i ưáť?ng sĂĄch. Ä?ưáť?ng hoa hĂ ng năm ưᝣc váş­n hĂ nh cĂł káşż hoấch tᝍ Ă˝ tưáť&#x;ng áşżn triáťƒn khai thi cĂ´ng, truyáť n thĂ´ng, táť• chᝊc sáťą kiᝇn kèm theo cĂĄc dáť‹ch v᝼ bảo vᝇ, giᝯ xe, thĂ´ng tin liĂŞn lấc, bĂĄn hĂ ng‌ CĂł tháťƒ hĂ ng năm vẍn còn táť“n tấi nhᝯng Ă˝ kiáşżn Ăłng gĂłp như cháť§ áť ĆĄn iᝇu, máť™t sáť‘ dáť‹ch v᝼ còn phiáť n hà ‌ nhưng khĂ´ng tháťƒ pháť§ nháş­n tháťąc táşż là ưáť?ng hoa Nguyáť…n Huᝇ thu hĂşt Ă´ng ảo cĂ´ng chĂşng và ạc biᝇt, ĂŁ tráť&#x; thĂ nh nĆĄi check-in cĂ´ng cáť™ng hĂ ng áş§u cáť§a giáť›i tráşť dáť‹p táşżt. TrĂŞn tᝍ iáťƒn Wikipedia ĂŁ cĂł m᝼c tᝍ “Ä?ưáť?ng hoa Nguyáť…n Huᝇâ€? váť›i danh m᝼c cháť§ áť hĂ ng năm và ưáť?ng dẍn hĂ ng trăm bĂ i bĂĄo, cĂĄc tư liᝇu liĂŞn quan. Sáť‘ lưᝣt ngưáť?i áşżn ưáť?ng hoa ĂŁ tăng tᝍ

ĢQK 6KXWWHUVWRRN

500.000- 700.000 áşżn cả triᝇu lưᝣt ngưáť?i máť—i dáť‹p táşżt. Ä?ưáť?ng hoa Nguyáť…n Huᝇ tháťąc táşż ĂŁ tráť&#x; thĂ nh iáťƒm áşżn cáť§a SĂ i Gòn - TP.HCM nhᝯng năm 2000. Náşżu ưáť?ng hoa Nguyáť…n Huᝇ lĂ khĂ´ng gian vui chĆĄi thĂŹ Háť™i hoa xuân Tao Ä?Ă n lấi lĂ khĂ´ng gian thưáť&#x;ng lĂŁm. Háť™i hoa xuân hĂ ng năm ưᝣc táť• chᝊc tấi CĂ´ng viĂŞn Văn hĂła Tao Ä?Ă n quy t᝼ cĂĄc nghᝇ nhân, nhĂ sản xuẼt. Nhᝯng ngưáť?i chĆĄi hoa, cây cảnh, bonsai, cĂĄ cảnh‌ áť&#x; mᝊc chuyĂŞn sâu áť u mong ᝣi Háť™i hoa xuân như lĂ máť™t sân chĆĄi chĂ­nh thᝊc, áť‹nh káťł hĂ ng năm áťƒ tham dáťą cĂĄc cuáť™c thi! CĂĄc sản phẊm như cây, hoa, cĂĄ, chim cảnh ưᝣc trưng bĂ y áť&#x; ây áť u lĂ nhᝯng sản phẊm ưᝣc cháť?n láť?c, cĂł “ áşłng cẼpâ€?. ChĂ­nh vĂŹ váş­y, Háť™i hoa xuân TĂ o Ä?Ă n tráť&#x; thĂ nh nĆĄi thưáť&#x;ng lĂŁm. Ngưáť?i dân áşżn ây khĂ´ng chᝉ áťƒ vui chĆĄi mĂ còn chᝊng kiáşżn, xem nhᝯng cây mai “ ᝉnh nhẼtâ€?, gáť‘c bonsai cáş§u káťł, ắt tiáť n nhẼt; con cĂĄ áşšp nhẼt‌ KhĂ´ng gian cáť§a cĂ´ng viĂŞn Tao Ä?Ă n váť›i tĂĄn rᝍng cáť• th᝼ ngay trung tâm thĂ nh

òģťQJ KRD 1JX\ʼnQ +XĹ‹ WKX KÉW óÆQJ óħR FÆQJ FKÉQJ YÂľ óĝF ELĹ‹W ó¸ WUĹŁ WKÂľQK ĂłLŇP FKHFN LQ FÆQJ FĹ?QJ KÂľQJ óčX FĹŤD JLĹ&#x;L WUÄż YÂľR PĹ›L ĂłĹ? [XÂśQ YĹ… WĹƒW ĂłĹƒQ

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

17


khĂ´ng gian TáşžT

òLŇP ĂłĹ?F ó´R FĹŤD FKŧ KRD EĹƒQ %Ă€QK òÆQJ OÂľ FKŧ KĹ‘S QJD\ E½Q VÆQJ F´F VħQ YÄąW óģŧF EÂľ\ WU½Q WKX\Ĺ…Q WU½Q EĹĄ QJÄŁĹĄL E´Q QJÄŁĹĄL PXD QKĹ?S QKĹ?S WĹŻ QJÂľ\ WK´QJ FKÄĽS KÂľQJ QÄ›P

18

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

pháť‘ giᝯa áş§u máť‘i giao thĂ´ng cáť§a cĂĄc tr᝼c ưáť?ng láť›n lĂ khĂ´ng gian thĂ­ch hᝣp cho sân chĆĄi hoa cảnh. DĂš thu hĂşt Ă´ng ảo máť?i ngưáť?i nhưng ưáť?ng hoa, háť™i hoa xuân máť›i chᝉ ĂĄp ᝊng nhu cáş§u vui chĆĄi, thưáť&#x;ng lĂŁm. Muáť‘n mua sắm thĂŹ máť?i ngưáť?i phải tĂŹm áşżn cĂĄc chᝣ hoa xuân. NgĂ y táşżt ngưáť?i dân thĂ nh pháť‘ cĂł nhiáť u nĆĄi áťƒ láťąa cháť?n mua hoa trĂĄi nhưng cĂł máť™t iáťƒm áşżn thĂş váť‹, áť™c ĂĄo ang náť•i lĂŞn váť áť™ hẼp dẍn lĂ chᝣ hoa báşżn BĂŹnh Ä?Ă´ng (quáş­n 8). Chᝣ hoa táşżt báşżn BĂŹnh Ä?Ă´ng náşąm trĂŞn áť‹a bĂ n phưáť?ng 13, 14 quáş­n 8, kĂŠo dĂ i khoảng 2km dáť?c kĂŞnh TĂ u HĹŠ. Chᝣ hoa trĂŞn bĂŞn dưáť›i thuyáť n ưᝣc táť• chᝊc bĂ i bản, quy mĂ´ hĆĄn vĂ thu hĂşt Ă´ng ngưáť?i hĆĄn káťƒ tᝍ năm 2011, khi ấi láť™ VĂľ Văn Kiᝇt vĂ háş§m sĂ´ng SĂ i Gòn ưᝣc ưa vĂ o sáť­ d᝼ng. Ä?iáťƒm áť™c ĂĄo nhẼt áť&#x; ây lĂ chᝣ háť?p ngay báşżn sĂ´ng. Ghe thuyáť n mang hoa trĂĄi, sản phẊm tᝍ cĂĄc tᝉnh áť“ng báşąng sĂ´ng Cáť­u Long như Tiáť n Giang, Báşżn Tre, Ä?áť“ng ThĂĄp‌ áş­u trĂŞn báşżn áťƒ bĂĄn. Ä?a sáť‘ cây trĂĄi vĂ hoa ưᝣc bĂ y trĂŞn thuyáť n, máť™t sáť‘ Ă­t ưᝣc bĂ y trĂŞn báť?. Thuyáť n cháť&#x; hoa trĂĄi gᝣi lấi hĂŹnh ảnh nhᝯng chuyáşżn ghe thưƥng háť“ xa xưa khi ưáť?ng tháť§y còn là ưáť?ng váş­n tải hĂ ng hĂła chĂ­nh káşżt náť‘i miáť n Tây vĂ miáť n Ä?Ă´ng Nam báť™. Chᝣ thưáť?ng háť?p tᝍ 23 thĂĄng chấp. Chᝣ hoa báşżn BĂŹnh Ä?Ă´ng khĂ´ng chᝉ thu hĂşt cư dân quáş­n 8 hoạc vĂšng lân cáş­n. Nhiáť u ngưáť?i áť&#x; nhᝯng quáş­n xa và ạc biᝇt lĂ du khĂĄch áşżn chᝣ BĂŹnh Ä?Ă´ng trĂŞn báşżn dưáť›i thuyáť n áťƒ cĂł tháťƒ vᝍa cháť?n hoa trĂĄi vᝍa tham quan cảnh chᝣ áť™c ĂĄo mang ạc thĂš sĂ´ng nưáť›c Nam báť™.

Nhᝯng năm gáş§n ây, tháť?i gian nghᝉ táşżt ưᝣc kĂŠo dĂ i. Trong dáť‹p táşżt, nhu cáş§u mua sắm, giải trĂ­, du láť‹ch tăng cao. RẼt nhiáť u khĂ´ng gian cĂ´ng cáť™ng áť&#x; thĂ nh pháť‘ ưᝣc dĂ nh áťƒ ĂĄp ᝊng nhu cáş§u nĂ y vĂ viᝇc táť• chᝊc cĹŠng ngĂ y cĂ ng bĂ i bản hĆĄn. Tuy nhiĂŞn, cĂĄc chuyĂŞn gia Ă´ tháť‹, du láť‹ch cho ráşąng náşżu thĂ nh pháť‘ cĂł thĂŞm nhᝯng láť… háť™i truyáť n tháť‘ng mĂša xuân, cĂł câu chuyᝇn, cĂł sáťą tĂ­ch thĂŹ viᝇc táť• chᝊc sáş˝ thuáş­n lᝣi hĆĄn. Khi bĂ i bĂĄo nĂ y lĂŞn khuĂ´n thĂŹ TP.HCM vᝍa hoĂ n thĂ nh Láť… háť™i âm nhấc Hò DĂ´ láş§n thᝊ nhẼt ưᝣc ĂĄnh giĂĄ lĂ thĂ nh cĂ´ng, Ẽn tưᝣng vĂ sáş˝ cĂł hưáť›ng duy trĂŹ thưáť?ng niĂŞn. Hy váť?ng trong máť™t tưƥng lai khĂ´ng xa, TP.HCM sáş˝ cĂł nhᝯng láť… háť™i ưáť?ng pháť‘, láť… háť™i mĂša xuân chᝊ khĂ´ng chᝉ là ưáť?ng hoa, sĂ´ng hoa thĂ´ng thưáť?ng! 0Ĺ?W VĹ• Oʼn KĹ?L óģťQJ SKĹ• QĹ™L WLĹƒQJ WU½Q WKĹƒ JLĹ&#x;L 9HQLFH &DUQLYDO Ož PŲW OĹž KŲL WKĸŜQJ QLÆQ ĈĸşF WĹŽ FKĆ‚F WÄşL 9HQLFH œ /Ĺž KŲL NĹ˜W WKĂ’F YžR NKRÄźQJ QJž\ WUĸŴF OĹž 7Äş ÄľQ FĆ€D QJĸŜL 7KLÆQ &KĂ’D Ÿ FKÂżX òX /Ĺž KŲL QĹŽL WLĹ˜QJ WKĹ˜ JLĹ´L YĹš QKĆˆQJ FKLĹ˜F PĹ?W QÄş ĈĸşF WUDQJ WUĂˆ UÄžW NĆ’ OĸźQJ /Ĺž KŲL ĈXD WKX\ĹšQ UĹŹQJ Ÿ 7UXQJ 4XĹŞF Ož PŲW OĹž WUX\ĹšQ WKĹŞQJ GLĹžQ UD YžR QJž\ WKĆ‚ FĆ€D WK½QJ WKĆ‚ WKHR ÂżP OŤFK QÆQ FĂŽQ ĈĸşF JĹŚL WKHR WÆQ NK½F Ož QJž\ KŲL 6RQJ 1JÄ´ ĈĸşF WĹŽ FKĆ‚F Ÿ QKLĹšX WKžQK SKĹŞ /Ĺž KŲL /DV )DOODV Ÿ 9DOHQFLD 7Âż\ %DQ 1KD 7Ć„ )DOOHV GĂ“QJ ÄˆĹœ FKŢ F½F KÉQK QŲP NKĹŽQJ OĹŹ EŤ ÄˆĹŞW FK½\ WURQJ OĹž /Ĺž 7K½QK 3DWULFN Ÿ 'XEOLQ Ož PŲW OĹž NĆ? QLĹ P YİQ KĂ?D Yž WĂ?Q JL½R KžQJ QİP ĈĸşF WĹŽ FKĆ‚F YžR QJž\ WK½QJ QJž\ PÄžW FĆ€D 6DLQW 3DWULFN YŤ WK½QK EÄźR WUĹź KžQJ ÄˆĹ€X FĆ€D ,UHODQG


7+,ӂ7 .ӂ ;Æ< 'Ӵ1* &81* &Ҩ3 9Ұ7 /,ӊ8 +2¬1 7+,ӊ1 1Ӝ, 1*2Ҥ, 7+Ҩ7

7Ӫ %ӂ3 ĈӬ& WKѭѫQJ KLӋX 7ӃW ÿӃQ ;XkQ YӅ QKj QKj UӝQ UjQJ GӑQ GҽS WkQ WUDQJ OҥL QKj FӱD Yj NKRҧQJ NK{QJ JLDQ ҩP iS ÿRjQ YLrQ FӫD JLD ÿuQK NK{QJ WKӇ NK{QJ QKҳF ÿӃQ Oj NK{QJ JLDQ EӃS 9u Yͅ\ OjP PͳL NK{QJ JLDQ QKj E͗S FKR Ẃ˿P W̽W FKX́Q Eͣ ÿyQ 7͗W Oj YL͟F E̹Q F̿Q OjP O~F Qj\ +DOR *URXS JLӟL WKLӋX Wӫ EӃS FDR FҩS WKѭѫQJ KLӋX +$/2 .,7&+(1 QKұS NKҭX Wӯ ĈӭF ÿѭӧF VҧQ [XҩW EӣL QKj Pi\ OӟQ QKҩW Yj KLӋQ ÿҥL QKҩW WUrQ WKӃ JLӟL 7ӫ EӃS +DOR .LWFKHQ ÿѭӧF VҧQ [XҩW WUrQ Gk\ FKX\ӅQ Wӵ ÿӝQJ ÿD GҥQJ YӟL PүX FӱD Wӫ NLӇX GiQJ WD\ FҫP NLӇX WKLӃW NӃ PһW EӃS PjX QӅQ OX{Q ÿiS ӭQJ [X KѭӟQJ WKLӃW NӃ PӟL QKҩW KLӋQ ÿҥL QKҩW WLQK [ҧR WURQJ ÿѭӡQJ QpW Yj ÿҷQJ FҩS WURQJ WtQK QăQJ Vӱ GөQJ PDQJ ÿӃQ Vӵ OӵD FKӑQ WӕL ѭX QKҩW FKR NKiFK KjQJ

³&K̭W O˱ͫQJ Oj F͙W O}L´ OX{Q ÿ˱ͫF +DOR *URXS WkP QL͏P QK˱ NLP FK͑ QDP FKR P͕L KR̩W ÿ͡QJ 6͹ KjL OzQJ Yj DQ WkP Oj WK˱ͣF ÿR ÿiQK JLi FKR V͹ WKjQK F{QJ FͯD ÿ˯Q Y͓ W˱ Y̭Q [k\ G͹QJ Yj FXQJ F̭S Y̵W OL͏X KRjQ WKL͏Q Q͡L WK̭W KjQJ ÿ̯X 9L͏W 1DP

0Ӝ7 6Ӕ 6Ҧ1 3+Ҭ0 7,Ç8 %,ӆ8

*̹FK ͩS OiW ̼Q Ĉͱ

6jQ QKΉD QJRjL WU͵L 1HZWHFKZRRG

Ĉi VROLG VXUIDFH Ĉi TXDW]

7KL͗W Eͣ Y͟ VLQK FDR F̽S

&81* &Ҩ3 9Ұ7 /,ӊ8 +2¬1 7+,ӊ1 1Ӝ, 1*2Ҥ, 7+Ҩ7

7̽P SLQ ,QYHUWHU ͆F 4X\

ĈӔ, 7È& &+,ӂ1 /ѬӦ&

*ҥFK ӕS OiW *ҥFK ODQGVFDSH - Kӗ EѫL

/HQ WKDQK QKӵD *Lҩ\ GiQ WѭӡQJ

&Kӫ ÿҫX Wѭ 1RYDODQG 0,. *URXS 66* *URXS

Ĉi 6ROLG VXUIDFH Ĉi QKkQ WҥR

7KҧP NKXQJ QK{P ĈӭF FDR FҩS

+LP /DP 6ѫQ .LP /DQG %HFDPH[ 7RN\X

9iQ VjQ F{QJ QJKLӋS 9iQ VjQ Nӻ WKXұW

7KLӃW Eӏ EӃS JLD GөQJ QKj EӃS

7KҫX [k\ GӵQJ +zD %uQK &RWHFFRQV 3RVFR

6jQ QKӵD QJRjL WUӡL 6jQ QKӵD YLQ\O

7KLӃW Eӏ ĈLӋQ PһW WUӡL ,QYHUWHU ҲF 4X\

ĈӕL WiF QѭӟF QJRjL &DSLWDO /DQG .HSSHO /DQG

&ӱD Jӛ FӱD WKpS FKӕQJ FKi\

7KLӃW Eӏ YӋ VLQK 5RFD -RKQVRQ 6XLVVH +$/2

&DQWDYLO 7DNDVKLPD\D

9ăQ SKzQJ 6KRZURRP 6ѭѫQJ 1JX\ӋW ÈQK 3 %ӃQ 7KjQK 4 7S +&0 Ĉ7 6KRZURRP %LV 1JX\ӉQ 7Kӏ 0LQK .KDL 3 ĈD .DR 4XұQ 7S +&0 Ĉ7

:HEVLWH KDOR PDUW FRP +27/,1( KT&ĐS THÁNG 1.2020

19


khĂ´ng gian TáşžT

Tᝍ kĂŞnh cĹŠ áşżn báşżn máť›i Ă´S OĆŠF WĆ„ SK½W WULĹœQ NLQK WĹ˜ NKLĹ˜Q PŲW 6žL *ĂŽQ TXDQJ ÄˆĂ QJ SKĂ?QJ NKR½QJ QJž\ FžQJ WUŸ QÆQ QJŲW QJÄşW FKHQ FKĂ’F KÄśQ 7ÉP ÄˆÂżX NKRÄźQJ WUĹŞQJ WUĹśL QĸŴF FĆ€D QKĆˆQJ EĹ˜Q VĂ?QJ QÄśL PĹŚL QJĸŜL FĂ? WKĹœ WLĹ˜S QÄşS ĈRQJ ÄˆĹ€\ JL½ WUŤ QKÂżQ YİQ FKR FKĹŞQ Fĸ QJĹž" BĂ€I &+Ăš8 7ĂŚ 7+Ă”1+ òĤ7 Äť1+ +8Ĺś1+ 1+, %â1+ '8<

7Ă€P óœX PĹ?W 6ÂľL *Ă…Q VÆQJ QÄŁĹ&#x;F "

SĂ i Gòn dẍu qua bao áť•i thay, vẍn ưᝣc mạc áť‹nh như máť™t Ă´ tháť‹ sĂ´ng nưáť›c. CĂĄi chẼt sĂ´ng nưáť›c Ẽy khĂ´ng chᝉ báť&#x;i thĂ nh pháť‘ náşąm bĂŞn dòng sĂ´ng, như bao tháť‹ tᝊ khĂĄc áť&#x; dải Ẽt Viᝇt “quĂŞ tĂ´i ai cĹŠng cĂł máť™t dòng sĂ´ng bĂŞn nhĂ â€?. Ngay tᝍ nhᝯng ngĂ y áş§u hĂŹnh thĂ nh, sᝊc sáť‘ng cáť§a thĂ nh pháť‘ nĂ y ĂŁ kháť&#x;i i vĂ giᝯ lấi tᝍ nhᝯng dòng sĂ´ng, báşżn nưáť›c. Máť™t Ă´ tháť‹ tᝍ buáť•i non tráşť trĂ n áş§y sᝊc sáť‘ng nháť? nhᝯng con kĂŞnh báť? rấch, mĂ hĂ´m nay vưƥn mĂŹnh soi bĂłng cĹŠng báť&#x;i mạt nưáť›c uáť‘n quanh. CĹŠng tᝍ Ăł mĂ hĂŹnh ảnh trĂŞn báşżn dưáť›i thuyáť n dáş§n i vĂ o trong tâm thᝊc máť—i ngưáť?i dân SĂ i Gòn máť™t cĂĄch máť™c mấc, chân phưƥng nhẼt. Tháşż nhưng, cĂšng váť›i tiáşżn trĂŹnh phĂĄt triáťƒn cáť§a láť‹ch sáť­, quĂĄ trĂŹnh xây dáťąng SĂ i Gòn - TP.HCM cĹŠng lĂ m phai máť? vĂ lĂŁng quĂŞn chĂ­nh bản sắc thân thưƥng nĂ y. HĂ ng loất cĂĄc cĂ´ng trĂŹnh cao táş§ng chen chĂşc nhau vưƥn lĂŞn, che lẼp dáş§n nhᝯng giĂĄ tráť‹ váť‘n ưᝣc hĂŹnh thĂ nh vĂ tấo náť náşżp cho cuáť™c sáť‘ng SĂ i Gòn. CĂł tháťƒ tĂŹm âu máť™t SĂ i Gòn sĂ´ng nưáť›c ngĂ y xưa? &RQ N½QK QJÂľ\ [ÄŁD JLĹĄ FĂ„ WKÂśQ YÂľ TXHQ"

Hòa mĂŹnh vĂ o nhᝯng dòng ngưáť?i ngưᝣc xuĂ´i, ĂŁ bao giáť? káť‹p nháş­n ra ráşąng háş§u háşżt sáťą Ă´ng Ăşc, nháť™n nháť‹p áť u táş­p trung vĂ o nhᝯng giao láť™, trung tâm thưƥng mấi‌ trong khi nĆĄi tiáşżp cáş­n váť›i báť? sĂ´ng SĂ i Gòn lấi dáş§n mẼt i cĂĄi chẼt báşżn báť?, mĂ chᝉ còn lấi cĂĄc dáť“n nĂŠn cáť§a giao thĂ´ng vĂ mưu sinh pháť‘ xĂĄ. NhĂŹn nháş­n vẼn áť như tháşż, hĂŁy tháť­ suy nghÄŠ: tấi sao khĂ´ng tháťƒ trả lấi váşť áşšp trĂŞn báşżn dưáť›i thuyáť n váť‘n cĂł? Chắc háşłn máť™t cư dân SĂ i Gòn khĂ´ng ai lĂ khĂ´ng biáşżt áşżn pháť‘ i báť™ Nguyáť…n Huᝇ. Tháşż nhưng, cĂł mẼy ai còn nháť› nĆĄi Ẽy ĂŁ tᝍng lĂ máť™t dòng kĂŞnh mang tĂŞn Charner.

3KĹŞ ĈL EŲ 1JX\ĹžQ +XĹ NKŸL WKĆ€\ Ož FRQ NÆQK OĹ´Q YĹ´L WÆQ JĹŚL .LQK /Ĺ´Q VDX ÄˆĹŽL WKžQK &KDUQHU GĹ„Q QĸŴF WĆ„ EĹ˜Q %ÄşFK ćŊQJ YžR ÄˆĹ˜Q WUĸŴF 'LQK [Ă 7Âż\ QD\ Ož 8%1' 73 +&0

0ŲW JĂ?F SKĹŞ ĈL EŲ 1JX\ĹžQ +XĹ FĆ€D QKĂ?P WKLĹ˜W NĹ˜

20

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020


Báşąng cĂĄch ưa dòng nưáť›c quay tráť&#x; lấi, thĂ´ng qua kĂŞnh dẍn vĂ háť“ trĂ n kiáťƒu máť›i, áť“ng tháť?i tấo nĂŞn máť™t báşżn thuyáť n du láť‹ch hiᝇn ấi, ĂĄp ᝊng ưᝣc m᝼c Ă­ch cĂ´ng năng váş­n chuyáťƒn cĂ´ng cáť™ng, kĂŞnh cĹŠ hoĂ n toĂ n cĂł tháťƒ ưᝣc “háť“i sinhâ€? nĆĄi báşżn máť›i. DÄŠ nhiĂŞn cĂĄc cháť“ng láť›p cáť§a láť‹ch sáť­ háş§u như khĂ´ng tháťƒ quay lấi ban áş§u. DÄŠ nhiĂŞn ngĂ y mai khĂ´ng tháťƒ cᝊ mĂŁi trĂ´ng cháť? vĂ o hĂŹnh ảnh cáť§a máť™t hĂ´m qua ĂŁ thĂ nh quĂĄ vĂŁng. Nhưng giải phĂĄp tᝍ Ă˝ tưáť&#x;ng khĂ´i ph᝼c “dòng chảyâ€? lĂ iáť u cĂł tháťƒ hĂŹnh dung vĂ tấo sáťą káşżt náť‘i, áť“ng tháť?i Ăłng gĂłp cả váť mạt káťš thuáş­t cho khả năng giảm ngáş­p. Báşąng nhᝯng cung báş­c khĂĄc nhau, máť™t khĂ´ng gian cĂł sáťą káşżt náť‘i giᝯa quĂĄ khᝊ vĂ hiᝇn tấi, giᝯa hiᝇn tấi vĂ tưƥng lai hoĂ n toĂ n cĂł tháťƒ tấo nĂŞn máť™t sᝣi dây liĂŞn káşżt vᝯng chắc nháť? náť n tảng cáť§a cẼu trĂşc Ă´ tháť‹ hᝣp lĂ˝. Háť“i sinh cĹŠng khĂ´ng cĂł nghÄŠa lĂ tấo dáťąng lấi máť™t bản sao y hᝇt trong quĂĄ khᝊ, mĂ phải pháť‘i hᝣp ưᝣc váť›i tiáşżng nĂłi chung cáť§a tháť?i ấi. VĂŹ váş­y, cĂ´ng trĂŹnh tấo ra cáş§n ĂĄp ᝊng ưᝣc cĂĄc giĂĄ tráť‹ dáť‹ch v᝼ cĂ´ng cáť™ng, cĹŠng như áť§ khả năng Ăłn trưáť›c cĂĄc biáşżn áť™ng trong sáť­ d᝼ng áťƒ tháť•i ưᝣc sᝊc sáť‘ng vĂ o oấn ưáť?ng tuy gáť?i lĂ pháť‘ i báť™ nhưng ang dáş§n cĂł nhᝯng nhĂ m chĂĄn váť cĂ´ng năng vĂ thiáşżu liĂŞn káşżt chạt cháş˝ váť hĂŹnh thᝊc.

'ĆŠ ½Q FĆ€D QKĂ?P WKLĹ˜W NĹ˜ QKĹŠP PĹžF ÄˆĂˆFK NĹ˜W QĹŞL TX½ NKĆ‚ KLĹ Q WÄşL Yž WĸĜQJ ODL

7ĹŻ N½QK FÄ&#x; ĂłĹƒQ EĹƒQ PĹ&#x;L

Váť›i cháť§ áť cuáť™c thi “DẼu Ẽn SĂ i Gòn 21â€? vĂ báşąng cảm nháş­n cáť§a tháşż hᝇ ngưáť?i tráşť nhĂŹn váť SĂ i Gòn, phưƥng ĂĄn thiáşżt káşż nĂ y xuẼt phĂĄt tᝍ mong muáť‘n truyáť n bĂĄ hĂŹnh ảnh máť™t SĂ i Gòn vᝍa hiᝇn ấi, năng áť™ng nhưng cĹŠng rẼt áť—i hoĂ i niᝇm, nháşš nhĂ ng. Gᝣi nhắc máť™t tháť?i huy hoĂ ng cáť§a dòng kĂŞnh Chᝣ Vải, máť™t nĆĄi ĂŁ tᝍng rẼt ráť™n rĂ ng ngưáť?i qua káşť lấi, thuyáť n bè mua bĂĄn tẼp náş­p. HĂŹnh ảnh trĂŞn báşżn dưáť›i thuyáť n ĂŁ ưᝣc tĂĄi hiᝇn lấi máť™t cĂĄch rĂľ rĂ ng nhẼt, dòng kĂŞnh ĂŁ tráť&#x; lấi vĂ mang hĆĄi tháť&#x; cáť§a tháşż kᝡ 21 váť›i nhᝯng hoất áť™ng văn hĂła giải trĂ­ a dấng: cĂ phĂŞ, triáťƒn lĂŁm, trĂŹnh diáť…n nghᝇ thuáş­t, táť• chᝊc sáťą kiᝇn văn hĂła, thư viᝇn... Nhᝯng tẼm platform váť›i nhᝯng cao áť™ vĂ hoất áť™ng khĂĄc nhau sáş˝ tấo iáť u kiᝇn cho sáťą tưƥng tĂĄc giᝯa con ngưáť?i váť›i con ngưáť?i vĂ con ngưáť?i váť›i dòng nưáť›c ưᝣc tăng thĂŞm. Nhᝯng ngưáť?i mong muáť‘n tĂŹm lấi sáťą hoĂ i cáť• hay tĂŹm nĆĄi vui tưƥi trĂ n áş§y sᝊc tráşť hoạc ngay cả muáť‘n káşżt náť‘i lấi váť›i thiĂŞn nhiĂŞn cĹŠng sáş˝ khĂ´ng cĂ´ ĆĄn khi áşżn ây. CĂ´ng trĂŹnh sáş˝ lĂ t᝼ iáťƒm máť›i cho máť?i tháşż hᝇ giĂşp nâng cao áť?i sáť‘ng tinh tháş§n vĂ truyáť n tải hĂŹnh ảnh cáť§a máť™t SĂ i Gòn sĂ´ng nưáť›c tháş­t áşšp. 7K6 .76 1JX\ĹžQ %ĂˆFK +RžQ 7UĸŸQJ EŲ PĂ?Q /Â? OXņQ Yž /ŤFK VƆ NKRD .LĹ˜Q WUĂ’F ć+ .LĹ˜Q 7UĂ’F 73 +&0 |'Ă“ PĹŚL WKĆ‚ ĈDQJ Ož Â? WĸŸQJ 'Ă“ QKĂ?P WKLĹ˜W NĹ˜ JLÄźL SK½S Qž\ PĹ´L FKŢ ÄˆĸşF *LÄźL %D ZRUNVKRS |'ÄžX ÄžQ 6žL *ĂŽQ } GR .KRD .LĹ˜Q WUĂ’F 73 +&0 WĹŽ FKĆ‚F WKÉ YĹ„Q FĂ? WKĹœ QKņQ UD QJž\ PDL YĹ„Q OXĂ?Q FĹ€Q EĹˆW ÄˆĹ€X WĆ„ KĂ?P QD\ 7ĸĜQJ ODL QĹŠP WURQJ WD\ QKĆˆQJ QJĸŜL WUĹ” ÄˆĹ€\ QKLĹ W KX\Ĺ˜W FĂ? NLĹ˜Q WKĆ‚F Yž WK½L ÄˆŲ ÄˆĂ’QJ ÄˆĹœ JLĆˆ YĆˆQJ PŲW QLĹšP WLQ UĹŠQJ GLĹ Q PÄşR SK½W WULĹœQ EĹšQ YĆˆQJ FĆ€D 6žL *ĂŽQ 73 +&0 NKĂ?QJ SKÄźL Ož WKLĹ˜X FÄś KŲL ĈĸşF NKŸL VĹˆF KÄśQ FKŢQK FKX KÄśQ}

0Ă? KÉQK KRÄşW ĈŲQJ FĆ€D SKĹŞ ĈL EŲ 1JX\ĹžQ +XĹ FĆ€D QKĂ?P WKLĹ˜W NĹ˜

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

21


khĂ´ng gian TáşžT

6ÂşL *Ă›Q &KĂś /ĂłQ trẊy háť™i xuân

7Ĺ˜W 1JX\ÆQ Ĉ½Q 1JX\ÆQ WLÆX /Ĺž FĂ’QJ Ež 7KLÆQ +ņX /Ĺž FĂ’QJ 4XDQ Ä‡Ĺ˜ 7K½QK 4XÂżQ /Ĺž NKDL ÄžQ /Ĺž FĹ€X DQw FĂ“QJ QKĆˆQJ KRÄşW ĈŲQJ Ÿ SKĹ€Q KŲL YĹ´L QĹŽL WUŲL Ož /ÂżQ 6ĸ 5ĹŹQJ [XÄžW ĈŲQJ WÄşR FKR 6žL *ĂŽQ PĂ“D WĹ˜W NKĹˆS QÄśL UŲQ UžQJ DQ YXL JĹˆQ OLĹšQ YĹ´L EÄźQ VĹˆF YİQ KĂ?D Yž SKRQJ WĹžF ULÆQJ FĆ€D FŲQJ ÄˆĹŹQJ Fĸ GÂżQ EÄźQ ĈŤD %ĂŤ, 9ĂŤ Äť1+ THIĂŠN AN

DĂ‚N SĂ€I GĂ’N HAY TRUYᝀN KHẨU “ĂN QUẏN NÄ‚M‌â€? Ă˝ gᝣi váť phong váť‹ Ẋm tháťąc áť™c ĂĄo cáť§a ngưáť?i Hoa vĂšng Chᝣ Láť›n. Nhưng máť—i áť™ xuân váť , cĂł láş˝ phải áť•i lấi thĂ nh “chĆĄi quáş­n nămâ€?, báť&#x;i miáť n Ä?áť Ngấn xưa Ẽy ang lưu giᝯ nhiáť u bản sắc văn hĂła rĂľ nĂŠt. Xuân áşżn, nĂŠt áşšp truyáť n áť?i Ẽy lấi cĂł dáť‹p báť™c láť™, phĂ´ diáť…n báşąng nhᝯng láť… háť™i, láť… cĂşng cĂšng nhiáť u hoất áť™ng văn nghᝇ dân gian, gĂłp cho háť™i xuân thĂŞm pháş§n ráť™n rĂŁ. 22

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

ÄŚQK WU½Q 1JKĹ WKXņW PĂ’D 6ĸ YĹ´L QĂ„W YXL WĸĜL UŲQ UžQJ PDQJ WĂˆQK JLÄźL WUĂˆ FDR ÄŚQK GÄŁĹ&#x;L 7DP ćD 3KĸŴF /ŲF 7KĹŚ WURQJ OĹž GLĹžX KžQK PĆ„QJ [XÂżQ WUÆQ ĈĸŜQJ SKĹŞ 6žL *ĂŽQ

Táşżt áşżn, riĂŞng váť›i cĂĄc áť™i Lân - Sư - Ráť“ng, lĂ dáť‹p tráť?ng ấi cáť§a năm khi tinh hoa cả năm ròng luyᝇn táş­p cĂł dáť‹p phĂ´ diáť…n trưáť›c khĂĄn giả ĂĄi máť™. Gáť­i gắm trong tᝍng bưáť›c nhảy, vĹŠ ấo cáť§a Lân - Sư - Ráť“ng lĂ niáť m tin vĂ o sáťą an lĂ nh, vui tưƥi, hấnh phĂşc, tĂ i láť™c.


ĦQK WU½Q ćŲL PÒD UŬQJ WUƂ GDQK FƀD ĈR¾Q .LP /RQJ 3KĸŴF .LŘQ WURQJ PŲW OŀQ ELŜX GLŞQ WUĸŴF +ŲL TX½Q üQ /İQJ ĦQK GģşL 'LŞX K¾QK WURQJ WŘW 1JX\ÆQ 7LÆX TXD ĈĸŶQJ SKŪ &Kż /ŴQ

Ở vùng Chợ Lớn, mỗi chùa miếu, hội quán, ều có những ội Lân - Sư - Rồng hoạt ộng riêng. Vào mùa xuất ộng ( i biểu diễn), các ội chuẩn bị trang phục, cùng ầu linh thú mới hoàn thiện, em ến chùa miếu làm lễ khai quang iểm tinh. Nghi lễ này gắn với tích truyện thú vị, rằng Trương Tăng Dao là danh họa thời Lương nổi tiếng với lối vẽ tranh sống ộng như thật. Lần nọ ông vẽ 4 con rồng không mắt trên bích họa chùa An Lạc ở Kim Lăng. Mọi người thắc mắc, lão Trương giải thích nếu chấm mắt cho rồng, nó bay i mất. Không ai tin lời và một mực nài ông “ iểm tinh” cho rồng. Ông nghe theo nhưng khi vừa hoàn thiện ôi mắt cho 2 con rồng thì sấm ộng vỡ tường, rồng cưỡi mây bay vào không trung, 2 con chưa vẽ mắt còn nguyên trên vách. Từ truyền thuyết ấy, bộ môn múa Lân - Sư - Rồng xem “Khai quang iểm tinh” vừa là hình thức trình báo thần linh, vừa mang niềm tin sau khi ược vẽ mắt, linh thú vô hồn sẽ có tinh thần mới, sống ộng, oai phong, khi biểu diễn mang lại niềm an lành, sung túc, hạnh phúc, phát ạt. Các chùa, miếu diễn ra nghi thức khai quang iểm tinh thường

là chùa Bà Thiên Hậu, chùa Ông, Hội quán Tam Sơn, Nhị Phủ Miếu… Ngày nay, trình ộ các ội Lân - Sư Rồng ã có nhiều bước tiến nổi trội, hòa nhập, nhưng vẫn lưu giữ nhiều dấu ấn bản sắc riêng. Bang Phước Kiến giỏi múa rồng. Hải Nam có múa Sư. Quảng múa Lân… Mỗi nét ặc trưng riêng biệt ấy khi hội tụ trong ngày xuân, trở thành màn trình diễn ấn tượng, a sắc màu văn hóa, kết hợp cùng kỹ thuật, phong cách, âm nhạc, trang phục… ể nâng tâm Lân - Sư - Rồng nay

KT&ĐS THÁNG 1.2020

23


khĂ´ng gian TáşžT

ÄŚQK WU½Q WU´L %DQ WKĹś Ă?QJ +ĹŽ YĹ´L QJKL QJĂ’W QKDQJ NKĂ?L YņW FĂ’QJ Ÿ +ŲL TX½Q ĂźQ /İQJ ÄŚQK WU½Q SKħL 7KĹ€Q WžL W½Q OŲF FKR QJĸŜL WKDP GĆŠ OĹž KŲL [XÂżQ Ÿ &KĹź /Ĺ´Q ÄŚQK JLĹłD 7KĸĜQJ JLD Ež\ PÂżP FĂ’QJ WUĸŴF EžQ WKĹś 4XDQ &Ă?QJ Ÿ +ŲL TX½Q 1JKIJD $Q ÄŚQK GÄŁĹ&#x;L WU´L %DQ QKÄşF 7ULĹšX 4XĹ€Q WUÉQK GLĹžQ Ÿ +ŲL TX½Q 1JKIJD $Q UĹŠP 1JX\ÆQ 7LÆX ÄŚQK GÄŁĹ&#x;L SKħL %½QK EDR WUĸŜQJ WKĹŚ YŤW TXD\w QKĆˆQJ YņW FĂ’QJ TXHQ WKXŲF OÆQ 4XDQ 7K½QK Ä‡Ĺ˜ 4XÂżQ

24

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

tráť&#x; thĂ nh mĂ´n nghᝇ thuáş­t khĂ´ng tháťƒ thiáşżu trong nhᝯng ngĂ y háť™i xuân, láť… táşżt. Dáť‹p xuân váť , dấo quanh cĂĄc háť™i quĂĄn, chĂša miáşżu, nĆĄi tháť? táťą cáť§a cáť™ng áť“ng ngưáť?i Hoa, cĹŠng sáş˝ thẼy áť&#x; Ăł pháş§n láť… ưᝣc chĂş tráť?ng, chăm chĂşt tᝉ mᝉ. Tᝍng mâm cĂşng ưᝣc bĂ y biᝇn bắt mắt, váť›i Ă´ng Háť• áť&#x; Háť™i quĂĄn Ă”n Lăng, sáş˝ lĂ hoa trĂĄi, cĂł cả miáşżng tháť‹t heo sáť‘ng dâng lĂŞn, kèm nhᝯng láť?i khẼn nguyᝇn mong máť™t năm máť›i an lĂ nh, hưng vưᝣng. Dân lĂ m ăn, thưƥng nghiᝇp lấi cháť?n áşżn Háť™i quĂĄn NghÄŠa An, nĆĄi tháť? Quan ThĂĄnh Ä?áşż Quân, váť›i láť… váş­t cĂşng táşż thưáť?ng gáť“m heo quay, váť‹t, bĂĄnh bao trưáť?ng tháť?, bĂĄnh táť•, ngĹŠ quả, giẼy tiáť n vĂ ng mĂŁ, nhang èn, trĂ , rưᝣu‌ Láť… cĂşng mang quan niᝇm ráşąng Quan CĂ´ng lĂ máť™t ngưáť?i giáť?i tĂ i chĂ­nh, phĂĄt minh ra “nháş­t danh bấâ€? cĂšng phưƥng cĂĄch quản lĂ˝ nguyĂŞn - thu - xuẼt - táť“n hĂ ng ngĂ y rĂľ rĂ ng, ưᝣc tĂ´n phong lĂ â€œTháť§ háť™ Tháş§n thưƥng nghiᝇpâ€?, káşżt hᝣp cĂšng phẊm chẼt “NghÄŠa - TĂ­nâ€?, áť u lĂ biáťƒu tưᝣng cáş§n cĂł trong kinh doanh, nĂŞn ưᝣc giáť›i thưƥng nhân háşżt máťąc kĂ­nh tráť?ng, tĂ´n tháť?. Chuyáşżn du xuân vĂ o SĂ i Gòn - Chᝣ Láť›n còn lĂ cĆĄ háť™i ưᝣc táş­n hưáť&#x;ng nhᝯng lĂ n iᝇu âm nhấc dân táť™c cáť§a


ÄŚQK WU½Q 0žQ WUÉQK GLĹžQ PĂ’D 6ĸ YXL QKŲQ Ÿ &KĹź /Ĺ´Q ÄŚQK JLĹłD .K½FK WKņS SKĸĜQJ ÄˆĹžQJ WD\ YžR Ć‚F QJĆŠD [ĂˆFK WKĹŞ FĹ€X PD\ ÄˆĹ€X QİP PĹ´L ÄŚQK GÄŁĹ&#x;L +ŲL TX½Q ĂźQ /İQJ YĹ´L WUDQJ KRžQJ UŲQ UžQJ ĈĂ?Q [XÂżQ

7ĂˆQ QJĸźQJ WKĹś ĂźQJ %ž 4XDQ &Ă?QJ 7KLÆQ +ņX WURQJ FŲQJ ÄˆĹŹQJ QJĸŜL +RD &KĹź /Ĺ´Q QD\ ÄˆĂ KĂŽD QKņS FĂ“QJ ÄˆĹśL VĹŞQJ EÄźQ ĈŤD JĂ?S FKR ÄˆĹśL VĹŞQJ WÂżP OLQK WKÆP SKRQJ SKĂ’ JLžX EÄźQ VĹˆF Ož JL½ WUŤ YİQ KĂ?D Ĉ½QJ ĈĸşF EÄźR OĸX JÉQ JLĆˆ ÄˆĹœ QĂ„W ÄˆĹ’S Äž\ WUĸŜQJ WĹŹQ Yž SK½W WULĹœQ WURQJ FŲQJ ÄˆĹŹQJ QJĸŜL +RD Yž FÄź GÂżQ WŲF 9LĹ W cĂĄc áť™i nhấc Triáť u Quáş§n, Tháť‘ng NhẼt, Sư TrĂşc HiĂŞn‌ trĂŹnh diáť…n tấi cĂĄc háť™i quĂĄn, váť›i ráť™n rĂ ng tráť‘ng - thanh la, kèn hĆĄi‌ tấo thĂŞm khĂ´ng khĂ­ huyĂŞn nĂĄo, mang hĂ m Ă˝ xua i tĂ khĂ­, em lấi sáťą trong sấch cho khĂ´ng gian láť… háť™i áťƒ máť?i ngưáť?i cĂšng hưáť&#x;ng xuân trong an lấc, thĂĄi bĂŹnh. Háť™i xuân vĂšng SĂ i Gòn - Chᝣ Láť›n luĂ´n tiáşżp diáť…n váť›i cĂĄc hoất áť™ng láť… - háť™i náť‘i tiáşżp, kĂŠo dĂ i áşżn háşżt ráşąm NguyĂŞn TiĂŞu. Máť™t chuyáşżn du xuân qua mĂša láť… háť™i, háşłn sáş˝ lĂ máť™t hĂ nh trĂŹnh trải nghiᝇm vĂ khĂĄm phĂĄ thĂş váť‹ váť áť?i sáť‘ng a văn hĂła, a sắc mĂ u cáť§a SĂ i Gòn xưa vĂ nay. KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

25


khĂ´ng gian TáşžT

7ÒW cᝧa m᝙t

NÄ‚M NĂ€O CŨNG VẏY, BẌY CON NĂ?T BẎT Ä?ẌU NGHáťˆ HáťŒC

sau khi ăn liĂŞn hoan táşżt lĂ mĂĄ tĂ´i nhắc mẼy Ă´ng con trai câu Ăł. Hăm ba, hăm báť‘n thĂĄng chấp thĂŹ còn sáť›m, lẼy nưáť›c xong ráť“i cĹŠng sáş˝ dĂšng háşżt. Phải ᝣi áşżn hăm tĂĄm, hăm chĂ­n táşżt, thᝊc ăn cĂĄc thᝊ ĂŁ nẼu xong, nhĂ cáť­a ĂŁ lau chĂši, chᝉ còn lo cĂşng kiáşżn thĂŹ phải trᝯ nưáť›c cho mẼy ngĂ y táşżt sau khi ĂŁ Ăłng giáşżng áťƒ cho giáşżng “nghᝉ ngĆĄiâ€?. CĂşng giáşżng lĂ phong t᝼c cáť• mĂ tᝍ tháť?i trưáť›c 1975 áť&#x; SĂ i Gòn - Gia Ä?áť‹nh vẍn còn duy trĂŹ. NhĂ anh ráťƒ tĂ´i áť&#x; PhĂş Nhuáş­n cĂł cĂĄi giáşżng náşąm trong sân nhĂ , khĂ´ng táşżt nĂ o thiáşżu láť… cĂşng giáşżng vĂ o trưa giao thᝍa rưáť›c Ă´ng bĂ , sau khi ĂŁ áť• áş§y nưáť›c cĂĄc lu khấp. Láť… váş­t lĂ dÄŠa trĂĄi cây vĂ bĂŹnh hoa ạt bĂŞn miᝇng giáşżng. Ä?áşżn sĂĄng mĂšng máť™t áş§u năm, ba cáť§a anh lấi thắp nhang trĂŞn bĂ n tháť? vĂ khẼn chư tháş§n cho giáşżng cĂł nưáť›c ngon nưáť›c ngáť?t. NhĂ cháť“ng cáť§a dĂŹ tĂ´i bĂŞn ngĂŁ tư BĂŹnh Hòa cĹŠng cĂł giáşżng 26

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

tháť?i

|/R Pž OÄž\ QĸŴF ÄˆĹŽ ÄˆĹ€\ OX ĈL FĂ’QJ JLĹ˜QJ ÄˆĹ˜Q QÄśL UĹŹL NÉD } %ĂŤ, 9ĂŤ Äť1+ 3+Ĥ0 &ä1* /8İ1

riĂŞng nhưng cả xĂłm dĂšng nháť?. Cha cháť“ng cáť§a dĂŹ cĹŠng cĂşng giáşżng Ă ng hoĂ ng, nhưng khi hĂ ng xĂłm giᝯa chᝍng háşżt nưáť›c xĂ i trong mẼy ngĂ y áş§u năm, qua xin Ă´i gĂĄnh, Ă´ng tᝉnh bĆĄ cho lẼy nưáť›c cho dĂš mẼy ph᝼ nᝯ trong nhĂ cáşąn nháşąn. Tháť?i gian giáşżng Ăłng tᝍ chiáť u ba mưƥi cho áşżn mĂšng ba âu cĂł ngắn, trong khi Ăł ngĂ y táşżt vẍn phải nẼu nưáť›ng, khĂĄch khᝊa Ă´ng, ráť­a chĂŠn nhiáť u nĂŞn mau háşżt nưáť›c. Cho nĂŞn nhᝯng chiáť u ba mưƥi, cả xĂłm huy áť™ng ra bao nhiĂŞu lu, thĂšng thiáşżc con sò, xoong náť“i áťƒ chᝊa nưáť›c cĂ ng nhiáť u cĂ ng táť‘t. Cả xĂłm xáşżp hĂ ng thả thĂšng vĂŠt táş­n ĂĄy cĂĄi giáşżng táť™i nghiᝇp áşżn náť—i mấch nưáť›c khĂ´ng rᝉ nưáť›c. MẼy

c᝼c láť?c nưáť›c hĂŹnh tr᝼ cáť§a tᝍng nhĂ chuyáťƒn tᝍ mĂ u trắng sang vĂ ng khè, ưᝣc dĂšng sĂĄt táť‘i giao thᝍa. Táť›i quĂĄ trưa ba mưƥi, giáşżng ưᝣc Ăłng lấi báşąng máť™t cĂĄi nong tre láť›n. Táť‘i giao thᝍa, váş­y mĂ cĹŠng cĂł ngưáť?i mò ra giáşżng. Trong bĂłng táť‘i, tĂ´i thẼy háť? thắp nhang áş§u áť? láş­p lòe, lĂŞn, khẼn vĂĄi ráť“i ᝊng máť™t háť“i máť›i báť? i. MẼy anh cháť‹ háşšn hò nhau tấm tháť?i ráť?i xa cĂĄi giáşżng vĂŹ khĂ´ng còn cáť› gạp nhau nᝯa. Nháť› váť cĂĄi giáşżng, tĂ´i nháť› nhᝯng ngĂ y táşżt xưa giản dáť‹ vĂ yĂŞn vui. Ba mĂĄ lo i lĂ m hay i bĂĄn ngoĂ i chᝣ, con cĂĄi sau buáť•i liĂŞn hoan áť&#x; láť›p thĂŹ nghᝉ táşżt hĆĄn cả tuáş§n láť…. Ä?ĂĄ banh hay coi phim rấp Văn


Cầm ược vài buổi cũng chán, mấy anh em xúm nhau lo dọn dẹp nhà, lau cửa, ánh bóng lư ồng, chà sân, lặt lá mai. Xong việc, tôi i vòng quanh xóm xem người ta dọn nhà ăn tết mà vui… ké. Đứng xem họ quét vôi nhà, sơn cửa, chỉ hít mùi sơn vôi thôi mà thấy tết ến gần hơn. Có khi tôi ạp xe lang thang qua xóm ứa bạn học. Xóm nó lo ăn tết vui gấp mấy lần xóm tôi. Mấy ông già sau khi dọn dẹp xong, rủ nhau qua nhà nhậu. Nhậu ở nhà ông này rồi lúc khác chuyển sang nhà kia. Gần nhà lại có cái lò làm bì heo, nó bảo mấy ông nhậu hoài không hết mồi, tai heo rồi lỗ mũi heo mần phá lấu thêm dĩa củ kiệu. Ông nội nó có rẫy cải ở miệt Cây Gõ, có trồng ổi mận nên hùn mồi tươi rói ai cũng khoái. Có lần ba nó dắt mấy ông bạn Mỹ trong sở làm về xóm chơi, mấy ông già kéo vô nhậu luôn. Mấy ông Mỹ ban ầu e dè, sau vui vẻ chơi tới bến, uống tới âu ỏ mặt, ỏ cổ, ỏ ngực tới ó. Phụ nữ và ám con nít cả xóm bu lại rần rần. Nhắc về những cái tết hồi xưa ở Sài Gòn, một anh bạn khác kể tôi nghe một câu chuyện tức cười. Hồi sau 1975, ba anh từ công chức thời trước chuyển sang kiếm sống nuôi gia ình bằng nghề ạp xích lô. Khác với nhiều người phải i thuê xe, nhà anh ược người thân ở nước ngoài gửi tiền về ủ mua một chiếc. Mỗi ngày, ba của anh ạp từ sáng ến chiều, buổi tối thì thỉnh thoảng

người anh trai lớn lấy ra ạp kiếm tiền xài vặt. Nhiều người ề nghị thuê lại mỗi buổi tối nhưng ba anh lắc ầu. Đến gần tết, một anh trong xóm qua than thở là nhà nghèo quá không có tiền ăn tết và ngỏ ý thuê lại chiếc xích lô vài ngày kiếm tiền mua áo tết cho con. Ba của anh thấy tội nghiệp, lại ang lúc mới nhận thùng thuốc tây gửi biếu từ nước ngoài nghĩa là có tiền xài, nên ồng ý cho anh ta mượn trong mấy ngày cuối tuần, không phải trả tiền thuê. Anh kia rất mừng, tranh thủ ạp xe từ sáng ến tối mịt mới mang trả. Đến ngày cuối cùng, anh ta ẩy trả chiếc xe vào nhà lúc khuya 27 tết. Sáng hôm sau, bạn tôi bất ngờ thấy bỗng dưng nhà có một cây mai gốc to, ẹp rực rỡ với bông và nụ tràn ầy vàng rực trong nắng sớm. Cả nhà không biết cây mai ở âu ra thì thấy anh hàng xóm cười nhăn nhở i tới nói lời cảm ơn và xin biếu cây mai. Ba anh bạn tôi nhìn cây mai cổ thụ này biết là loại mắc tiền, làm sao anh ta có ược, số tiền mua cây mai có khi gấp rất nhiều lần tiền công ba ngày ạp xe. Hỏi gạn, anh này nói thiệt là tối hôm qua anh ta chở một ông cụ về nhà trên ường Hồ Xuân Hương miệt Bà Chiểu. Nhà ông cụ là một ngôi nhà vườn rộng có nhiều cây kiểng ẹp. Ông cụ trả tiền xong i vào, bỏ anh ta với cái cổng không óng. Thấy cây mai ẹp quá ể cạnh cổng phía trong vòng rào, anh ta

bưng lên xe chở về ể biếu “ông thầy” ã cho mượn xích lô! Ba anh bạn tôi tá hỏa vì nhà mình ang trữ “ ồ gian”. Ông hối thúc anh kia mang trả lại cho mau. Tối hôm ó, phải cho anh ta mượn chiếc xích lô lần nữa, khiêng cái chậu lên xe giùm và tiễn i, bụng có phần hồi hộp. Lát sau anh ta về, cười toe toét bảo: “Con ã ặt cây mai trước nhà rồi giật chuông cho người nhà ra mang vô”. Cả nhà bạn tôi thở phào. Anh này là dân trong xóm về từ vùng kinh tế mới, may là còn giữ ược ngôi nhà nên có chỗ quay về. Vài năm ầu thập niên 1980, khu chợ Ga ở Phú Nhuận có vài gia ình cũng từ Bù Đăng, Bù Đốp bỏ về thành phố vì không quen chịu cực, không biết trồng trọt và khi về cũng không còn nhà ở vì ã bán trước khi i. Họ sống trong những góc chợ trống, tối ngủ trên các sạp. Đàn ông àn bà thì gầy gò, nhưng ám con nít còn giữ nét sáng sủa trên khuôn mặt. Những người bán ở chợ cảm thấy phiền hà, thỉnh thoảng lại la mắng ám con nít và càu nhàu người lớn trong số ó. Má bán hàng ến trưa ba mươi, tôi ra óng sạp hàng phụ má và thấy họ loay hoay cúng rước ông bà trên nóc hầm xi măng ủ chuối bằng dĩa mì xào, dĩa bánh mì hấp và cái bình bông nhỏ cắm bông vạn thọ. Vài bác gái bán cá ồng, ồ lê-ghim thường ngày hay la mắng, trước khi nghỉ ăn tết còn cho họ mấy cái bắp cải còn nguyên, ít cá vụn, khoai mì... Má tôi cũng cho hai bịch kẹo cứng Vinabico cho ám con nít. Họ chỉ ở trong chợ qua hai cái tết rồi i âu mất. Đó là vài câu chuyện tết vụn vặt trên ất Sài Gòn - Gia Định cách nay trên dưới bốn mươi năm trước. Đó là những năm còn nhiều người nghèo, nhưng tình người lúc ó còn ầy, ngày tết còn là một khoảng thời gian thiêng liêng chứ không phải là kỳ nghỉ dài ể i du lịch như bây giờ.

KT&ĐS THÁNG 1.2020

27


khĂ´ng gian TáşžT 0XD VĹˆP WUĆŠF WX\Ĺ˜Q ÄˆĂ WUŸ WKžQK WKĂ?L TXHQ WKĸŜQJ QKņW FĆ€D PĹŚL QKž 1KĹś Yņ\ QKĆˆQJ %ODFN )ULGD\ 6LQJOH 'D\ VLÆX VDOH ÄˆĂ WKžQK FĂ?QJ QJRžL VĆ‚F WĸŸQJ WĸşQJw 0XD KžQJ RQOLQH ĈDQJ PDQJ ÄˆĹ˜Q FKR QJĸŜL WLÆX GĂ“QJ F½F FÄś KŲL FKĹŚQ OĆŠD QÄśL E½Q WĹŞW QKÄžW FĂ? JL½ UĹ” QKÄžW FƆD KžQJ X\ WĂˆQ QKÄžW KD\ PĂ?Q KžQJ PĹ´L OÄş QKÄžW WĆ„ QKĆˆQJ QÄśL [D [Ă?L QKÄžW |VKLS} YĹš

Chᝣ táşżt truyáť n tháť‘ng vẍn còn hẼp dẍn BĂ€I BĂ?CH NGA Äť1+ 7ä1 '=Äž1* 1*Ĺ?& +2Ă”,

THáşž NHĆŻNG, VĂ€O MĂ™A TáşžT THĂŒ CĂ“ Váşş NHĆŻ MUA SẎM ONLINE VẪN CHĆŻA THAY Ä?ƯᝢC CHᝢ TáşžT. Báť&#x;i chᝉ áť&#x; ây máť›i cĂł tháťƒ xem báşąng mắt, nghe báşąng tai, láťąa táş­n tay vĂ tháş­m chĂ­ náşżm báşąng lưᝥi tᝍng mĂłn, tᝍng mĂłn ạc sản chᝉ táşżt máť›i cĂł. 3KRQJ YĹ? [XÂśQ UL½QJ WĹŻQJ FKŧ

MĂłn ngon ngĂ y táşżt cĂł hĂ ng trăm hĂ ng ngĂ n thᝊ, mĂ trong Ăł cĂĄc loấi quĂ quĂŞ, ạc sản vĂšng miáť n lấi luĂ´n ưᝣc ưa thĂ­ch nhiáť u hĆĄn. VĂ máť—i khu chᝣ táşżt áť&#x; SĂ i Gòn áť u cĂł nhᝯng nĂŠt riĂŞng. Gáş§n 50 qua, khu váťąc Phấm Văn Hai (quáş­n Tân BĂŹnh) vẍn náť•i tiáşżng váť›i cĂĄc mĂłn măng-giò-cĂĄ kho-tháť‹t Ă´ng-bĂĄnh chưng-miáşżn dong-trĂ xanh kiáťƒu Bắc. Tᝍ trong nhĂ láť“ng, lan ra cĂĄc con ưáť?ng ven chᝣ áť u cĂł cĂĄc mĂłn ạc sản tᝍ Bắc ưa vĂ o hoạc do ngưáť?i Bắc lĂ m tấi SĂ i Gòn. MĂłn bĂĄnh chưng ngáť?t váť›i nhân áş­u xanh tráť™n gᝍng và ưáť?ng hiáşżm cĂł nĆĄi nĂ o bĂĄn, chᝉ cĂł tháťƒ mua hoạc ạt áť&#x; khu nĂ y. Chᝣ BĂ Hoa (quáş­n Tân BĂŹnh) vẍn tháşż, náť•i tiáşżng váť›i 28

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

cáť§ nĂŠn, bĂĄnh trĂĄng, bĂĄnh thuẊn, mắm cĂĄi, chả... gĂłi theo ạc trưng miáť n Trung. BĂĄnh trĂĄng nhĂşng kiáťƒu Quảng váť›i láť›p bĂĄnh dĂ y, phải nhĂşng ẍm nưáť›c ráť“i cháť? bĂĄnh máť m máť›i em cuáť‘n váť›i rau sáť‘ng vĂ tháť‹t luáť™c, chẼm mắm nĂŞm; chᝉ cĂł áť&#x; ây máť›i áş­m Ă , máť›i dai, máť›i quyᝇn chạt váť‹ cay váť‹ mạn váť‹ bĂŠo. So váť›i táť?i hay hĂ nh, cáť§ nĂŠn cĂł mĂši thĆĄm ạc trưng mĂ háť… nẼu mĂŹ quảng, hay lĂ m nưáť›c chẼm mắm cĂĄi thĂŹ khĂ´ng tháťƒ thiáşżu nĂł. SĂ i Gòn thuáť™c phưƥng Nam, chᝣ nĂ o cĹŠng trĂ n ngáş­p cĂĄc loấi ạc sản miáť n Nam. Nhưng chᝣ Campuchia trong con háşťm nháť? ưáť?ng LĂŞ Háť“ng Phong (quáş­n 10), náť•i tráť™i hĆĄn báť&#x;i nhᝯng mĂłn khĂ´, mĂłn mắm ạc sản cĂĄc nĆĄi khĂĄc Ă­t cĂł, cháşłng hấn như khĂ´ nhĂĄi, khĂ´ cĂĄ trèn, khĂ´ cĂĄ tra Biáťƒn Háť“. KhĂ´ cĂĄ sạc Campuchia khĂ´ng quĂĄ mạn, cĂĄ tưƥi phĆĄi áť™ khĂ´ vᝍa táť›i. KhĂ´ tra pháť“ng Biáťƒn Háť“, cĂł ạc trưng lĂ pháş§n mᝥ vĂ ng vĂ thĆĄm, khi chiĂŞn lĂŞn, miáşżng khĂ´ sáş˝ pháť“ng to. Mắm Bo ChĂłc thĆĄm dáş­y mĂši cĂł tháťƒ dĂšng nẼu lẊu hay cháşż biáşżn cĂĄc mĂłn theo khẊu váť‹ riĂŞng. Chᝣ BĂ Quáşšo (quáş­n Tân BĂŹnh) ngĂ y thưáť?ng náť•i tiáşżng váť›i cĂĄc loấi rau thĆĄm, rau mĂši, thĂŹ dáť‹p táşżt lĂ nĆĄi táş­p trung cĂĄc loấi bĂĄnh Ăş, bĂĄnh tĂŠt Ăşng kiáťƒu Nam báť™. Cấnh bĂĄnh tĂŠt tháť‹t mᝥ, cĂł bĂĄnh tĂŠt trᝊng muáť‘i, bĂĄnh tĂŠt áş­u, bĂĄnh tĂŠt chuáť‘i, bĂĄnh tĂŠt chuáť‘i dᝍa... NgĂ y nĂ o chᝣ cĹŠng cĂł bĂĄnh máť›i vĂ máť—i loấi áť u cĂł áť§ cĂĄc cᝥ tᝍ nháť? áşżn láť›n cho cĂĄc gia ĂŹnh mua theo nhu cáş§u.


Chᝣ Tháť§ Ä?Ă´ (quáş­n 5) tᝍng ưᝣc mᝇnh danh lĂ khu dĂ nh cho “nhĂ giĂ uâ€? báť&#x;i diᝇn tĂ­ch chᝣ khĂ´ng láť›n, nhưng lấi chuyĂŞn cung cẼp cĂĄc mĂłn ngon váť›i giĂĄ khĂ´ng ráşť. Quanh khu chᝣ, káşżt náť‘i váť›i cĂĄc quáş§y hĂ ng trĂŞn ưáť?ng Nguyáť…n TrĂŁi lĂ t᝼ iáťƒm cáť§a cĂĄc loấi bĂĄnh táť•, bĂĄnh mè, bĂĄnh bò dĂšng áťƒ cĂşng tẼt niĂŞn vĂ khai trưƥng áş§u năm. BĂĄnh ưᝣc tấo hĂŹnh thĂĄp, hĂŹnh tròn, hĂŹnh hoa sen váť›i cĂĄc mĂ u sắc áť?, háť“ng gắn váť›i may mắn, phĂĄt ất. Náť•i tiáşżng nhẼt áť&#x; chᝣ nĂ y, phải káťƒ áşżn bĂĄnh cáť§ cải vĂ bĂĄnh khoai mĂ´n hẼp, mĂłn ngon cáť§a ngưáť?i Hoa. 7ĹƒW WĹƒW ĂłĹƒQ UĹ—L

Táşżt áşżn trong máť—i ngĂ´i chᝣ lĂ khĂ´ng khĂ­ áť“n Ă o nĂĄo nhiᝇt, lĂ cảnh ngưáť?i mua káşť bĂĄn tẼp náş­p, lĂ hĂ ng hĂła bĂ y ngĂşt láť‘i i, lĂ cảm giĂĄc mắt thẼy-tay nghe-tay sáť? vĂ miᝇng cĂł tháťƒ náşżm ưᝣc cĂĄc mĂłn ngon dáť‹p táşżt. Dấo chᝣ bĂĄnh mᝊt cĂł tháťƒ tháť?a thĂ­ch náşżm chĂşt ngáť?t cáť§a mᝊt bĂ­, chĂşt chua cáť§a mᝊt me, váť‹ cay cáť§a mᝊt gᝍng. Xen giᝯa tiáşżng chĂ o máť?i, tiáşżng trả giĂĄ cò kè tᝍng áť“ng, lĂ nhᝯng tiáşżng rao, láť?i thoấi áťƒ giáť›i thiᝇu cho khĂĄch mĂłn ngon táşżt vᝍa cĂł cáť§a ngưáť?i bĂĄn hĂ ng. Ba ngĂ´i chᝣ bĂ y bĂĄn nhiáť u loấi mᝊt, trĂĄi cây sẼy lĂ BĂŹnh Tây, An Ä?Ă´ng vĂ Báşżn ThĂ nh. Xu hưáť›ng dĂšng trĂĄi cây sẼy thay cho mᝊt quĂĄ nhiáť u ưáť?ng ĂŁ xuẼt hiᝇn tᝍ nhiáť u năm trưáť›c, áşżn nay cĂ ng náť&#x; ráť™ váť›i nhiáť u loấi trĂĄi cây hưƥng váť‹ máť›i. Háş§u háşżt cĂĄc loấi trĂĄi cây cĂł váť‹ chua ngáť?t áť u ưᝣc cháť?n lĂ m mᝊt hoạc sẼy. TrĂĄi cây sẼy hiᝇn cĂł khoảng 30 loấi như thanh long, thĆĄm, u áť§, xoĂ i, dâu, nho, chanh dây, cĂłc, mĂ­t, nhĂŁn, sĆĄri‌ Mᝊt trĂĄi cây cĹŠng ưᝣc tẊm thĂŞm hưƥng váť‹ máť›i, như wasabi, trĂ xanh, máş­t ong, muáť‘i áť›t‌ Theo xu hưáť›ng healthy, nhiáť u bấn tráşť cháť?n hất sẼy thay cho cĂĄc mĂłn cĂł ưáť?ng. áťž ba ngĂ´i chᝣ nĂ y cĂł áť§ cĂĄc loấi hất náť™i lẍn ngoấi, tᝍ hất dưa, bĂ­, thĂ´ng, iáť u, áş­u pháť™ng cho áşżn Macca, Ăłc chĂł, bĂ­ Nháş­t, hất iáť u Campuchia‌ Muáť‘n biáşżt ngon cᝥ nĂ o, chᝉ còn cĂĄch i chᝣ táşżt áťƒ tháť­.

&KĹ? FĂ„ FKŧ QJÂľ\ WĹƒW YĹ&#x;L PXÆQ YÂľQ VħQ YÄąW PDQJ ĂłĹƒQ F´L NKÆQJ NKÂż VÆL ĂłĹ?QJ Q´R QKLĹ‹W FĹŤD PĂŠD Oʼn KĹ?L PXD VÄłP WÄŠW EÄąW QKÄŠW WURQJ QÄ›P

Táşżt SĂ i Gòn cĂł hĂ ng trăm ngĂ´i chᝣ. Thay vĂŹ chᝉ lưáť›t web áťƒ xem, hay mua online trong tháş§m lạng, bấn hĂŁy dĂšng cĂ´ng nghᝇ 4.0, search áť‹a chᝉ, xem trưáť›c nhᝯng mĂłn ngon, vĂ tĂŹm táť›i áťƒ trải nghiᝇm. 1ÂľR FÂś\ QÂľR KRD QÂľR O´w

Chᝣ hoa áť&#x; báşżn BĂŹnh Ä?Ă´ng (quáş­n 8) lĂ máť™t trong nhᝯng chᝣ hoa ạc biᝇt cáť§a SĂ i Gòn, khĂ´ng chᝉ báť&#x;i nĂł cĂł láť‹ch sáť­ lâu áť?i mĂ còn báť&#x;i nĂł vẍn còn giᝯ ưᝣc hĂŹnh thᝊc háť?p chᝣ kiáťƒu trĂŞn báşżn dưáť›i thuyáť n xa xưa, giáť? tráť&#x; nĂŞn hĂ ng hiáşżm giᝯa lòng SĂ i Gòn. Tᝍ 23 thĂĄng chấp, sau láť… cĂşng Ă´ng CĂ´ng, Ă´ng TĂĄo thĂŹ gáş§n như cĂ´ng viĂŞn nĂ o áť&#x; SĂ i Gòn cĹŠng cĂł chưng bĂ y cây cảnh, dĂš áťƒ triáťƒn lĂŁm hay bĂ y bĂĄn cĹŠng áť u thu hĂşt khĂĄch. Trong sáť‘ nĂ y, chᝣ hoa cĂ´ng viĂŞn 23 thĂĄng 9 náť•i tiáşżng Ă´ng khĂĄch nhẼt váť›i nhiáť u loấi hoa vĂ mai, Ă o chuyáťƒn tᝍ cĂĄc tᝉnh vĂ o vĂ máť?i ngưáť?i cĂł tháťƒ mua váť nhĂ chĆĄi táşżt. CĂ´ng viĂŞn HoĂ ng Văn Th᝼ náť‘i dĂ i váť›i cĂĄc shop ven ưáť?ng, táş­n d᝼ng lᝣi tháşż gáş§n sân bay Tân SĆĄn NhẼt tráť&#x; thĂ nh t᝼ iáťƒm cho cĂĄc loấi Ă o HĂ Náť™i vĂ lan háť“ iᝇp t᝼ váť . TrĂŞn máť—i náşťo ưáť?ng SĂ i Gòn, hoa kiáťƒng táşżt tráť&#x; thĂ nh nĂŠt áşšp rẼt riĂŞng. Chᝉ oấn ưáť?ng ngắn, táş­n d᝼ng vᝉa hè hay dáťąng thĂ nh shop mĂĄy lấnh ( áťƒ dưᝥng hoa tưƥi lâu hĆĄn), chᝣ hoa ưáť?ng ThĂ nh ThĂĄi (quáş­n 10) lĂ máť™t vĂ­ d᝼. TrĂŞn oấn ưáť?ng ngắn ngáť§i, cĂł mai miáť n Tây, mai BĂŹnh Ä?áť‹nh, mai HĂłc MĂ´n vĂ áť§ loấi hoa tᝍ miáť n Ä?Ă´ng, miáť n Tây mang váť . Chᝣ hoa Ä?Ă Lất náť•i tiáşżng nhẼt SĂ i Gòn phải káťƒ áşżn khu Háť“ Tháť‹ Kᝡ. Nhᝯng con háşťm náť‘i liáť n nhau, lan tᝍ trong ngĂľ ra mạt tiáť n ưáť?ng, ngáş­p trĂ n cĂĄc loấi hoa cắt cĂ nh. Ä?áť™c ĂĄo còn cĂł chᝣ lĂĄ dong gĂłc ngĂŁ tư CĂĄch Mấng ThĂĄng TĂĄm - Phấm Văn Hai (quáş­n Tân BĂŹnh). Chᝣ chᝉ háť?p khoảng 10-15 ngĂ y trưáť›c táşżt, vĂ tháť?i gian tẼp náş­p nhẼt tᝍ khoảng 11 giáť? ĂŞm áşżn 5 giáť? sĂĄng hĂ´m sau. Chᝉ cĂł áť&#x; ây máť›i bĂ y bĂĄn áť§ loấi lĂĄ dong tưƥi, lất, khuĂ´n cho nhᝯng ngưáť?i muáť‘n gĂłi bĂĄnh chưng. Ngưáť?i bĂĄn ngoĂ i viᝇc tư vẼn cĂĄch cháť?n lĂĄ mạt, lĂĄ lĂłt, còn chᝉ cĂĄch nẼu sao cho bĂĄnh luáť™c xong cĂł mĂ u xanh mưáť›t, cĂĄch xáşżp lĂĄ áťƒ gĂłi xong cĂĄc gĂłc kĂ­n káş˝ vĂ vuĂ´ng vᝊc‌ KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

29


khĂ´ng gian TáşžT

.KL FXĹŞQ OŤFK WUÆQ WĸŜQJ PŨQJ GĹ€Q YÄśL ĈL ĈIJD QKÄşF *L½QJ VLQK ĈĸşF FÄžW FĹ‚Q WKņQ YžR QJİQ WĆ€ ÄˆĹœ GžQK FKR PĂ“D VDX WKD\ YžR ĈĂ? Ož QKĆˆQJ NKĂ’F [XÂżQ FD YDQJ YĹŚQJ NKĹˆS KDQJ FĂ“QJ QJĂ‘ KĹ”P ĈĞ\ Ož OĂ’F PĂ“D [XÂżQ ÄˆĂ YĹš EÆQ ÄˆĹ€X QJĂ‘ &Âż\ PDL YĸŜQ QKž VDX YžL QJž\ OĹ?W O½ EĹˆW ÄˆĹ€X WUĹŽ QKĆˆQJ QĹž QRQ ÄˆĹ€X WLÆQ [DQK PĸŴW 7URQJ F½L QĹˆQJ KDQK KDR YžQJ Yž FÄśQ JLĂ? VH OÄşQK FXĹŞL ĈĂ?QJ FĂ“QJ YĹ´L VĆŠ QĂ?Q QDR PRQJ FKĹś [XÂżQ ÄˆĹ˜Q QJĸŜL WD NKĂ?QJ NKŨL EÂżQJ NKXÂżQJ KRžL QLĹ P QKĆˆQJ PĂ“D WĹ˜W [ĸD

Ä?Ăłn xuân nĂ y tĂ´i nháť› xuân xưa

BĂ€I 3+Ĥ0 ;8Ăš1 9,1+ Äť1+ 7Ģ /,ĹŠ8

NGĂ€Y ẤY GIA Ä?ĂŒNH TĂ”I Sáť?NG TRONG Máť˜T XĂ“M LAO Ä?áť˜NG NHᝎ, gáť“m a pháş§n lĂ ngưáť?i Bắc di cư. áťž áş§u xĂłm lĂ nhĂ tháť? Tân ThĂ nh, còn phĂ­a cuáť‘i xĂłm cĂł ngĂ´i áť n SĆĄn Cang vĂ chĂša Kim GiĂĄc. Tháşż nhưng, ngưáť?i ta vẍn gáť?i xĂłm tĂ´i lĂ khu Tân ThĂ nh áťƒ phân biᝇt váť›i xĂłm ChĂša áť&#x; ngay gáş§n Ăł cáť§a ngưáť?i dân áť‹a phưƥng. Máť—i năm, cᝊ áşżn khoảng thĂĄng chấp lĂ máť?i ngưáť?i trong xĂłm ĂŁ râm ran chuyᝇn mua sắm táşżt. Gáť?i lĂ mua sắm cho oai chᝊ tháş­t ra cĹŠng cháşłng cĂł gĂŹ láť›n lao, chung quy cĹŠng chᝉ lĂ chuyᝇn sắm cho con cĂĄi quáş§n, cĂĄi ĂĄo máť›i, chuẊn báť‹ máť™t Ă­t áť“ cĂşng kiáşżng Ă´ng bĂ vĂ tháťąc phẊm cho ba ngĂ y táşżt. Háť“i còn bĂŠ, năm nĂ o cĹŠng váş­y, cᝊ vĂ o khoảng 20 thĂĄng chấp lĂ tĂ´i ưᝣc máşš dẍn i sắm táşżt. SĂĄng sáť›m, lĂşc tráť?i còn phảng phẼt hĆĄi sưƥng, máşš ĂŁ vĂ o 30

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020


giưáť?ng gáť?i tĂ´i dáş­y áťƒ i chᝣ táşżt. Tᝍ nhĂ tĂ´i áşżn chᝣ Tân Viᝇt phải luáť“n lĂĄch vĂ o nhᝯng con háşťm ưáť?ng Ẽt um tĂšm cáť? dấi, ráť“i băng qua sân áť n tháť? SĆĄn Cang vĂ chĂša Kim GiĂĄc. TĂ´i còn nháť› trưáť›c áť n SĆĄn Cang cĂł máť™t khu Ẽt tráť‘ng, cuáť‘i năm ngưáť?i ta thưáť?ng mang â€œĂ´ng TĂĄoâ€? vĂ â€œĂ´ng bĂŹnh vĂ´iâ€? báťƒ ra Ăł báť?. Ngưáť?i xưa vẍn quan niᝇm báşżp lò vĂ bĂŹnh vĂ´i lĂ nhᝯng váť‹ tháş§n nĂŞn khi cĂĄc Ă´ng hư háť?ng, khĂ´ng sáť­ d᝼ng ưᝣc nᝯa phải cĂł cháť— sấch sáş˝, nghiĂŞm trang áťƒ báť? cĂĄc Ă´ng chᝊ khĂ´ng ưᝣc vᝊt lung tung vĂ o cháť— rĂĄc rưáť&#x;i, dĆĄ dĂĄy, lĂ m như tháşż sáş˝ mang táť™i. SĂĄng cuáť‘i năm tráť?i lĂ nh lấnh, máşš phải mạc thĂŞm ĂĄo Ẽm cho tĂ´i ráť“i dẍn i chᝣ. Ä?ưᝣc i chᝣ táşżt váť›i 9R QĹƒS ó¸L óĹX UĹąD O´ E½Q JLĹƒQJ QÄŁĹ&#x;F OÂľ KĂ€QK ħQK Gʼn JÄťS QJÂľ\ [ÄŁD NKL WĹƒW ĂłĹƒQ máşš lĂ niáť m vui láť›n váť›i máť™t ᝊa tráşť như tĂ´i vĂŹ ngoĂ i viᝇc ưᝣc mua phim nĂ o cĹŠng Ă´ng ngháşšt, khĂĄn giả ráť“ng rắn xáşżp hĂ ng quáş§n ĂĄo, dĂŠp máť›i còn ưᝣc ăn nhᝯng mĂłn ưa thĂ­ch ngoĂ i chᝣ mĂ ngĂ y thưáť?ng ᝣi áşżn lưᝣt mua vĂŠ. Khi nĂ o rấp Ä?ấi Lᝣi khĂ´ng cĂł phim hiáşżm khi nĂ o máť™t ᝊa tráşť con nhĂ nghèo biáşżt áşżn. Háť“i Ăł chᝣ Tân Viᝇt (náşąm hay thĂŹ cả ĂĄm lấi Ăłn xe lĂŞn rấp Thanh Vân (áť&#x; Hòa trong giĂĄo xᝊ Tân Viᝇt) lĂ máť™t ngĂ´i chᝣ nháť? chᝉ vĂ i ch᝼c sấp buĂ´n bĂĄn, cháť§ yáşżu Hưng, nay lĂ NhĂ hĂĄt Giao hưáť&#x;ng vĹŠ káť‹ch thĂ nh pháť‘) lĂ lưƥng tháťąc, tháťąc phẊm, gấo nưáť›c, mắm muáť‘i, áť“ ăn sĂĄng vĂ máť™t sáť‘ áť“ gia hay rấp Nam Quang (gĂłc ưáť?ng LĂŞ Văn Duyᝇt - Tráş§n d᝼ng thiáşżt yáşżu như giĂ y dĂŠp, quáş§n ĂĄo... Chᝣ nháť?, gạp gᝥ nhau hĂ ng ngĂ y nĂŞn QuĂ­ CĂĄp, nay lĂ CĂĄch mấng ThĂĄng TĂĄm - VĂľ Văn Táş§n). ngưáť?i bĂĄn vĂ ngưáť?i mua áť u quen biáşżt, thân thiᝇn nhau. Ä‚n uáť‘ng xong, máşš dẍn MẼy rấp nĂ y chiáşżu theo cháşż áť™ thưáť?ng tráťąc, nghÄŠa lĂ mua tĂ´i áşżn hĂ ng quáş§n ĂĄo, giĂ y dĂŠp mua cho anh em tĂ´i máť—i ᝊa máť™t báť™ áť“, máť™t vĂŠ vĂ o xem bẼt cᝊ lĂşc nĂ o vĂ muáť‘n áť&#x; xem áşżn bao giáť? Ă´i dĂŠp. Bao giáť? cĹŠng váş­y, máşš luĂ´n trᝍ hao, nĂŞn quáş§n ĂĄo mua cho anh em tĂ´i cĹŠng ưᝣc, cháşłng ai uáť•i ra. NĂł khĂĄc váť›i mẼy rấp sang luĂ´n dĂ i, ráť™ng hĆĄn còn dĂŠp thĂŹ thᝍa ra máť™t khĂşc. Máşš bảo: “Tráşť con chĂłng láť›n, tráť?ng, ắt tiáť n như rấp Rex, Eden hay sau nĂ y lĂ Mini mua như tháşż nĂ y mạc cả năm thĂŹ vᝍa!â€?. Ä?Ă´i dĂŠp máť›i máşš mua cho, tĂ´i mang Rex‌ ngưáť?i ta chiáşżu phim theo suẼt, khĂĄn giả phải áşżn váť cẼt cẊn tháş­n dưáť›i gáş§m táť§, máť—i ngĂ y i tắm tĂ´i áť u mang ra ngắm nghĂ­a, chĂ Ăşng giáť? vĂ háşżt suẼt phải ra váť áťƒ suẼt sau vĂ o xem. ráť­a, mạc dĂš nĂł cháşłng cĂł máť™t tĂ­ b᝼i nĂ o. Tᝍ lĂşc Ẽy cho áşżn táşżt, háş§u như ngĂ y Khi anh em tĂ´i ĂŁ láť›n, năm nĂ o áşżn ngĂ y 28 táşżt nĂ o tĂ´i cĹŠng leo lĂŞn áşżm tᝍng táť? láť‹ch trĂŞn tưáť?ng, mong cho nĂł mau háşżt áťƒ áşżn nhĂ tĂ´i cĹŠng nẼu bĂĄnh chưng. Buáť•i sĂĄng tĂ´i ưᝣc giao táşżt ưᝣc diᝇn áť“ máť›i, mang dĂŠp máť›i. nhiᝇm v᝼ ra báşżn xe Ä?ắc Láť™ mua lĂĄ dong vĂ lất váť áťƒ Nhᝯng ngĂ y cáş­n táşżt, tĂ´i lấi ưᝣc máşš dẍn i chᝣ BĂ Quáşšo (giáť? lĂ chᝣ báť‘ gĂłi bĂĄnh. Gáť?i lĂ báşżn xe do ngưáť?i dân áť‹a phưƥng VĂľ ThĂ nh Trang, phưáť?ng 14, Tân BĂŹnh) áťƒ mua hoa vĂ máť™t cạp dưa hẼu quen miᝇng chᝊ tháş­t ra Ăł chᝉ lĂ trấm lĂŞn xuáť‘ng váť cĂşng Ă´ng bĂ vĂ chưng 3 ngĂ y táşżt. NhĂ tĂ´i cĂĄch chᝣ BĂ Quáşšo chᝉ khoảng khĂĄch cáť§a xe ò HĂłc MĂ´n, BĂ Ä?iáťƒm i SĂ i Gòn, Chᝣ 3 cây sáť‘, hai máşš con ra ưáť?ng Ăłn xe ò i máť™t tĂ­ lĂ áşżn chᝣ. Ä?ây lĂ chᝣ Láť›n. Báşżn xe cĂĄch ngĂŁ tư Bảy Hiáť n vĂ i trăm mĂŠt, ngay bĂĄn rau quả láť›n nhẼt thĂ nh pháť‘ háť“i Ăł, chᝣ máť&#x; bĂĄn cả ngĂ y lẍn ĂŞm. HĂ ng trưáť›c lᝠưáť?ng cáť§a nhĂ tháť? Ä?ắc Láť™ (phưáť?ng 12, quáş­n nĂ´ng sản tᝍ cĂĄc vĂšng ngoấi thĂ nh như HĂłc MĂ´n, Cáť§ Chi, Long An‌ táş­p Tân BĂŹnh). HĂ nh khĂĄch, hĂ ng hĂła xuáť‘ng ây ưᝣc káşżt vᝠây ráť“i táť?a i khắp cĂĄc quáş­n náť™i thĂ nh. Háť“i Ăł, bĂŞn cấnh chᝣ còn xe lam, xe xĂ­ch lĂ´ chuyáťƒn i khắp cĂĄc ngĂŁ ưáť?ng, chᝣ cĂł máť™t báşżn xe tháť• máť™. Nhᝯng chiáşżc xe ngáťąa nĂ y khĂ´ng chᝉ tháť“ rau quả, áť“ bĂşa. Nhᝯng năm kinh táşż khĂł khăn xĂ­ch lĂ´ gáş§n như lĂ hĂ ng bĂ´ng tᝍ cĂĄc vĂšng lân cáş­n lĂŞn bĂĄn mĂ còn cháť&#x; cả hĂ nh khĂĄch nᝯa. phưƥng tiᝇn di chuyáťƒn, chuyĂŞn cháť&#x; hĂ ng hĂła cháť§ yáşżu Ba ngĂ y táşżt, trong xĂłm ngưáť?i láť›n t᝼ táş­p ăn nháş­u, bĂ i bấc giải trĂ­ còn trong náť™i thĂ nh. Lâu dáş§n, cĂĄnh xĂ­ch lĂ´ t᝼ táş­p Ă´ng ảo ĂĄm tráşť con chĂşng tĂ´i sau khi trong tĂşi ráť§ng ráşťng tiáť n lĂŹ xĂŹ lĂ ráť§ nhau i xem áť&#x; ây thĂ nh báşżn bĂŁi táťą phĂĄt, khi nĂ o cĂ´ng an uáť•i lấi phim. Cả ĂĄm năm bảy ᝊa ra ưáť?ng láť™, Ăłn xe lam(*) áşżn ngĂŁ ba Ă”ng Tấ, ráť“i láť™i báť™ vĂ o ưáť?ng Thoấi Ngáť?c Háş§u (nay lĂ Phấm Văn Hai) khoảng máť™t cây kĂŠo nhau chấy cả ĂĄm. CĹŠng chĂ­nh tᝍ ây lĂĄ dong, lất sáť‘ áşżn rấp Ä?ấi Lᝣi xem nhᝯng báť™ phim vĂľ hiᝇp náť•i tiáşżng tháť?i bẼy giáť? như: gĂłi bĂĄnh chưng tᝍ HĂłc MĂ´n, BĂ Ä?iáťƒm ưᝣc xĂ­ch lĂ´, xe Tháş­p tam thĂĄi bảo, Ä?áť™c tháť§ ấi hiᝇp ấi chiáşżn hiᝇp sÄŠ mÚ‌ do cĂĄc tĂ i táť­ Khưƥng lam chuyáťƒn áşżn ngĂŁ ba Ă”ng Tấ, hĂŹnh thĂ nh chᝣ lĂĄ dong Ä?ấi Vᝇ, Ä?áť‹ch Long, Vưƥng VĹŠ Ăłng; ráť“i sau nĂ y lĂ LĂ˝ Tiáťƒu Long váť›i Ä?ưáť?ng náť•i tiáşżng khắp cả thĂ nh pháť‘ mẼy ch᝼c năm nay. Tᝍ sĆĄn ấi huynh, Tinh vĂľ mĂ´n, MĂŁnh long quĂĄ giang‌ MẼy ngĂ y táşżt rấp chiáşżu lĂşc kháť&#x;i iáťƒm chᝉ cĂł vĂ i ch᝼c tiáťƒu thưƥng áşżn ây bĂĄn, KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

31


khĂ´ng gian TáşžT bây giáť? ĂŁ tráť&#x; thĂ nh máť™t chᝣ lĂĄ dong “truyáť n tháť‘ngâ€?, kĂŠo dĂ i tᝍ ngĂŁ tư Bảy Hiáť n áşżn ngĂŁ ba Ă”ng Tấ váť›i hĂ ng trăm ngưáť?i bĂĄn, tấo thĂ nh máť™t nĂŠt văn hĂła chᝣ táşżt áť™c ĂĄo, rẼt riĂŞng, thu hĂşt Ă´ng ảo ngưáť?i mua vĂ ngưáť?i áşżn tham quan máť—i áť™ xuân váť . Sau nĂ y, cĂĄc phưƥng tiᝇn giao thĂ´ng ngĂ y cĂ ng phĂĄt triáťƒn, xe ò, xe lam vĂ xe xĂ­ch lĂ´ cĹŠng dáş§n dáş§n biáşżn mẼt. Báşżn xe Ä?ắc Láť™ máť™t tháť?i sĂ´i áť™ng, nĂĄo nhiᝇt cĹŠng i vĂ o dÄŠ vĂŁng. Buáť•i sĂĄng máşš vo náşżp, ĂŁi áş­u, ráť­a lĂĄ dong, còn báť‘ ngáť“i gĂłi bĂĄnh cho áşżn trưa thĂŹ xong, 7UDQJ WUÂż EÂľQ WKĹĄ JLD WL½Q óÄQ WĹƒW óŇ WĹ“ OĂ…QJ KLĹƒX NÂżQK FĹŤD FRQ FK´X óŕL YĹ&#x;L ÆQJ EÂľ xáşżp vĂ o gĂłc nhà ᝣi chiáť u táť‘i WĹ™ WL½Q bắt áş§u cĂ´ng oấn nẼu bĂĄnh chưng. Anh em tĂ´i chia nhau thᝊc canh nẼu bĂĄnh, khi nĂ o nưáť›c sĂ´i cấn báť›t thĂŹ áť• thĂŞm nưáť›c, cᝊ như áť? háť“ng rải áş§y khắp xĂłm, mĂši khĂłi phĂĄo quyᝇn váť›i váş­y cho áşżn sĂĄng thĂŹ bĂĄnh chĂ­n. Thᝊc ĂŞm canh nẼu bĂĄnh chưng rẼt vui, vĂŹ mĂši nhang tráş§m tấo thĂ nh máť™t khĂ´ng khĂ­ rẼt riĂŞng, trong xĂłm nhiáť u nhĂ cĹŠng nẼu. Ä?áş§u trĂŞn xĂłm dưáť›i, cᝊ cĂĄch vĂ i nhĂ lấi cĂł khĂł quĂŞn cáť§a hưƥng váť‹ táşżt ngĂ y xưa. máť™t náť“i bĂĄnh áť? láť­a, ĂĄm thanh niĂŞn vᝍa canh bĂĄnh chưng vᝍa ăn uáť‘ng, Bây giáť? báť‘ ĂŁ giĂ ráť“i khĂ´ng còn gĂłi ưᝣc bĂĄnh nháş­u nháşšt, Ă n hĂĄt, chuyᝇn trò rĂ´m rả suáť‘t tᝍ ĂŞm áşżn sĂĄng. chưng, anh em tĂ´i ngưáť?i nĂ o cĹŠng cĂł gia ĂŹnh riĂŞng, Táť‘i 30 khi nhᝯng háť“i chuĂ´ng káşżt thĂşc ĂŞm thĂĄnh láť… cuáť‘i năm cáť§a máť—i ᝊa máť™t nĆĄi. NhĂ Ă´ng anh em nhưng cháşłng ᝊa nhĂ tháť? Tân ThĂ nh lĂ bắt áş§u giáť? phĂşt giao thᝍa. NhĂ nĂ o cĹŠng mang mâm nĂ o biáşżt gĂłi bĂĄnh chưng như báť‘; máť™t pháş§n vĂŹ áť?i sáť‘ng cáť— ra sân cĂşng Ăłn rưáť›c Ă´ng bĂ . Khắp xĂłm ĂŹ Ăšng tiáşżng phĂĄo náť•, nhĂ khĂĄ tẼt báş­t, máť™t pháş§n vĂŹ ĂŁ cĂł cĂĄc hᝇ tháť‘ng siĂŞu tháť‹, dáť‹ch giả thĂŹ áť‘t cả thưáť›c phĂĄo, nhĂ nghèo cĹŠng máť™t hai phong phĂĄo áť‘t cho vui v᝼ cung cẼp gáş§n như khĂ´ng thiáşżu loấi tháťąc phẊm nĂ o vĂ xua uáť•i cĂĄi xui ráť§i cáť§a năm cĹŠ, Ăłn may mắn cáť§a năm máť›i. XĂĄc phĂĄo ph᝼c v᝼ cho nhu cáş§u ăn uáť‘ng ba ngĂ y táşżt. NgĂ y cuáť‘i năm, khi máť?i cĂ´ng viᝇc ĂŁ xong, tranh tháť§ tháť?i gian 1KĹłQJ FKĹł PDQJ Â? QJKÄ?D WĹ•W OÂľQK óģŧF |PXD} YĹ… WUHR WURQJ QKÂľ rảnh ráť—i, thư thả, tĂ´i cháť&#x; vᝣ con lang thang trĂŞn nhᝯng YĹ&#x;L PRQJ PXĹ•Q PĹ?W QÄ›P óģŧF EĂ€QK DQ PD\ PÄłQ con ưáť?ng quen thuáť™c ngĂ y xưa, dấo quanh cĂĄc chᝣ hoa kiáťƒng bĂ y bĂĄn trĂŞn vᝉa hè, lᝠưáť?ng, ngắm cảnh pháť‘ phưáť?ng cháť™n ráť™n Ăłn táşżt, tĂŹm kiáşżm âu Ăł chĂşt hưƥng váť‹ xuân thuáť&#x; nĂ o, vᝍa áťƒ mua máť™t cạp bĂĄnh chưng mang vᝠạt lĂŞn bĂ n tháť? cĂşng máşš. Nháť› váť táşżt xưa, thᝉnh thoảng tĂ´i vẍn thèm cĂĄi cảm giĂĄc ưᝣc máşš dẍn i chᝣ mua sắm quáş§n ĂĄo máť›i, ưᝣc thᝊc ĂŞm canh náť“i bĂĄnh chưng. Vẍn biáşżt “khĂ´ng ai tắm 2 láş§n trĂŞn cĂšng máť™t dòng sĂ´ngâ€?, nhưng máť—i năm khi cĂĄi nắng hanh hao vĂ ng, cĂĄi rĂŠt cuáť‘i Ă´ng se se lấnh Ăša vĂ o thĂ nh pháť‘, tĂ´i lấi nháť› áşżn nhᝯng ngĂ y táşżt xưa, nĆĄi cĂł Ă´ng áť§ ngưáť?i thân, Ă´ng bĂ , cha máşš, anh em, bấn bè, lĂ ng xĂłm t᝼ háť?p, quây quáş§n. Máť™t náť—i nháť› bĂši ngĂši, bâng khuâng, nhưng cĹŠng lắm khi quay quắt áşżn nao lòng. (*) Xe lam còn gáť?i lĂ Lambro thuáť™c dòng xe Lambretta sản xuẼt áť&#x; Ă?, máť™t loấi xe 3 bĂĄnh, xe cĂł 2 hĂ ng gháşż, máť—i hĂ ng 5 ngưáť?i ngáť“i; máť™t tháť?i lĂ máť™t phưƥng tiᝇn giao thĂ´ng cĂ´ng cáť™ng pháť• biáşżn áť&#x; miáť n Nam tᝍ tháş­p niĂŞn 1960, dĂ nh cho ngưáť?i lao áť™ng bĂŹnh dân 32

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020


Táşżt

mẼt i, như ĂŁ bao láş§n táşżt báť‹ ưa lĂŞn bĂ n cân soi xĂŠt, khiáşżn sáťą lo lắng mĆĄ háť“ cáť§a tĂ´i tráť&#x; nĂŞn rĂľ nĂŠt hĆĄn bao giáť? háşżt.

thĂŹ cĂł gĂŹ mĂ hay?

1İP QžR FÄ´QJ WKĹ˜ FĆ‚ WĹ´L ÄˆŲ FXĹŞL QİP GĸĜQJ OŤFK NKL ĈĞW WUĹśL SKĸĜQJ 1DP WUŸ QÆQ OÄşQK KÄśQ QKĆˆQJ OžQ JLĂ? QKĹ’ WKĹŽL WĆ„ YžR EĹś VĂ?QJ 6žL *ĂŽQ FKŢ ÄˆĆ€ OžP OD\ ĈŲQJ QKĆˆQJ KžQJ O½ ÄˆĂ WUŸ QÆQ KDQK KDR WKÉ WĂ?L OXĂ?Q UÄśL YžR WUÄşQJ WK½L NĆŒ OÄş &Ă? PŲW VĆŠ SKÄžQ FKÄžQ FĆ€D ÄˆĹźL FKĹś PRQJ QJĂ?QJ SKD FKĂ’W OR OĹˆQJ PÄś KĹŹ UÄžW NKĂ? OÂ? JLÄźL 0ŲW FÄźP JL½F UÄžW NK½F QKĆˆQJ QJž\ WK½QJ ÄˆĂ TXD FĆ€D QİP 7Ă?L JĹŚL ĈĂ? Ož FÄźP JL½F WĹ˜W %ĂŤ, 75ÄŞ1 7+è< /,1+ Äť1+ 7ä1 '=Äž1* 7Ģ /,ĹŠ8

NHĆŻNG, VáťšI RẤT NHIᝀU CĆŻ DĂ‚N Ä?Ă” THᝊ THĂŒ KHĂ C. QuĂŞ cĹŠng lĂ pháť‘ ráť“i, nĂŞn táşżt hay khĂ´ng táşżt thĂŹ cĹŠng vẍn lĂ khĂ´ng gian Ăł thĂ´i. Trưáť›c táşżt thĂŹ háť‘i hả “cĂ y bᝍaâ€? - nháť‹p sáť‘ng nĆĄi thĂ nh pháť‘ nĂ y khi nĂ o cháşłng nhanh táť›i phĂĄt dấi - nĂłi chi lĂ cáş­n táşżt. Khi táşżt táť›i thĂŹ cĂł chăng lĂ Ă­t ngưáť?i, Ă­t xe hĆĄn máť™t chĂşt, khu trung tâm thĂ nh pháť‘ áşšp hĆĄn máť™t chĂşt, nhưng lấi thĂŞm bao nghÄŠa v᝼. Háť? ngao ngĂĄn táşżt, chᝉ muáť‘n “tráť‘n táşżtâ€? qua nhᝯng chuyáşżn i. Ra nưáť›c ngoĂ i, ra biáťƒn, lĂŞn nĂşi, miáť…n sao khĂ´ng phải áť&#x; thĂ nh pháť‘ trong nhᝯng ngĂ y nghᝉ táşżt; xưa chᝉ ba ngĂ y, giáť? ĂŁ kĂŠo dĂ i thĂ nh chĂ­n, mưáť?i ngĂ y. CĂł láş˝ Viᝇt Nam lĂ máť™t trong sáť‘ Ă­t nhᝯng quáť‘c gia Ăłn năm máť›i truyáť n tháť‘ng trong máť™t káťł nghᝉ dĂ i táť›i váş­y. Sao phải nghᝉ táşżt nhiáť u táť›i váş­y? Nghᝉ ngĆĄi áťƒ tĂĄi tấo năng lưᝣng hay ĆĄn giản chᝉ lĂ khuyáşżn khĂ­ch tiĂŞu dĂšng, kĂ­ch cáş§u du láť‹ch? DĂš lĂ˝ do lĂ gĂŹ, thĂŹ cĹŠng như muĂ´n vĂ n thᝊ trĂŞn áť?i nĂ y sáş˝ cĂł ngưáť?i thĂ­ch ngưáť?i khĂ´ng. Còn tĂ´i thĂŹ chᝉ thẼy vui vĂŹ táşżt chưa

7ĹƒW 6ÂľL JĂ…Q FĂ„ JĂ€ PÂľ KD\"

Táşżt phưƥng Nam váť›i tĂ´i luĂ´n lĂ MĂ™A Ráť°C Ráť , káťƒ tᝍ cĂĄch ây mẼy mưƥi năm khi còn áť&#x; tháť?i tuáť•i tráşť bᝥ ngᝥ táť›i táş­n bây giáť?. Táşżt ĂŁ tᝍng rẼt khĂĄc. Táşżt tháť?i Ẽy bắt áş§u khi thẼy chòm xĂłm nĂ´ nᝊc kĂŠo nhau ra báť? sĂ´ng thả cĂĄ. Táť›i sáť&#x; lĂ m, câu chĂ o nhau cĹŠng khĂĄc: “Tiáť…n Ă´ng TĂĄo chưa?â€?, Ă´i khi cĹŠng lĂ â€œNăm nay trĂĄi cây cĹŠng ưa Ă´ng TĂĄo váť tráť?i ưᝣc nheâ€?. Tan sáť&#x;, trăm thᝊ viᝇc cĹŠng phải ghĂŠ qua cho ưᝣc chᝣ hoa xem năm nay cĂł hoa gĂŹ lấ, lưᝣn máť™t vòng chᝣ SĂ i Gòn hay chᝣ Tân Ä?áť‹nh xem cĂł mĂłn gĂŹ máť›i, mua áť“ khĂ´ trưáť›c, cho táşżt ᝥ váť™i. Toan tĂ­nh coi bĂ n tháť? năm nay chưng bĂ´ng gĂŹ vĂ ngĹŠ quả sáş˝ bĂ y sao cho áşšp mắt. Chưa lĂ m ưᝣc nhᝯng viᝇc Ăł lĂ cᝊ thẼy canh cĂĄnh trong lòng, ᝊng ngáť“i khĂ´ng yĂŞn, sᝣ táşżt áşżn mẼt. CĂĄi lấnh cáť§a nhᝯng thĂĄng cuáť‘i năm dưƥng láť‹ch chắc cĹŠng sᝣ táşżt, nĂŞn tráť‘n âu mẼt tiĂŞu. Chᝉ còn thuáş§n máť™t mĂ u nắng pháť§ lĂŞn ngưáť?i, bao lĂŞn pháť‘, khiáşżn cho pháť‘ cuáť‘ng quĂ­t, còn ngưáť?i thĂŹ nháť™n nháť‹p. BĂĄn bĂĄn KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

33


khĂ´ng gian TáşžT mua mua, cᝊ như cả năm khĂ´ng ưᝣc mua ưᝣc bĂĄn. Ph᝼ nᝯ thĂŹ váş­y, nhưng nhᝯng tr᝼ cáť™t gia ĂŹnh chuyĂŞn lo cĂ´ng to viᝇc láť›n cĹŠng báş­n khĂ´ng kĂŠm. T᝼ táş­p, háť™i háť?p, tẼt niĂŞn, ai bảo i nháş­u lĂ sưáť›ng? TĂ´i luĂ´n yĂŞu nhᝯng sĂĄng ba mưƥi táşżt nĆĄi cáť­a Bắc chᝣ Báşżn ThĂ nh. Ngưáť?i vòng trong, vòng ngoĂ i bĂŞn nhᝯng sấp hĂ ng hoa tĂ­u tĂ­t bĂĄn mua. Nhᝯng âm thanh lao xao Ẽy, nhᝯng sắc hoa tưƥi thắm Ẽy, mĂši mᝊt, mĂši bĂĄnh vĂ bao thᝊ mĂši táť•ng hᝣp cáť§a cháť‘n chᝣ bĂşa tháť‹ thĂ nh ngĂ y Ẽy, ĂŁ áť&#x; lấi mĂŁi trong tĂ´i như máť™t bᝊc tranh váť táşżt SĂ i Gòn, biáşżn táşżt thĂ nh niáť m thưƥng náť—i nháť›, thĂ nh kĂ˝ ᝊc, thĂ nh hoĂ i niᝇm. Tháş­t káťł lấ lĂ cᝊ ráťąc rᝥ mĂŁi khĂ´ng thĂ´i. Máť™t năm trĂ´i vèo như lĂĄ me rĆĄi, ráť“i thĂŹ táşżt cĹŠng táť›i. Táşżt lĂ oĂ n viĂŞn, táşżt lĂ sum háť?p, nhưng ai cĹŠng than, táşżt mᝇt quĂĄ Ă , báş­n quĂĄ Ă . Ä?áťƒ ráť“i cᝊ tháşż, háşżt táşżt nĂ y áşżn táşżt khĂĄc, ngưáť?i quĂĄ mᝇt, ngưáť?i khĂ´ng còn thẼy 7ĹƒW VĹ NKÆQJ OÂľ KRÂľL QLĹ‹P FÄ&#x;QJ FKġQJ SKħL GĹľ FħP 7ĹƒW OÂľ KLĹ‹Q WKĹľF GĂŠ YĹ&#x;L QKLĹ…X QJÄŁĹĄL QKĹłQJ F´L WĹƒW [ÄŁD JLĹĄ ó¸ QKÄĽW QKĂ…D

Ă˝ nghÄŠa cáť§a nhᝯng tẼt báş­t lo toan ngĂ y táşżt nᝯa. Ngưáť?i quĂŞn mẼt mĂ u cáť§a táşżt ráť“i, váť‹ táşżt nhất dáş§n, lĂ m sao còn thẼy háť“n táşżt nᝯa? Ngưáť?i chᝉ còn thẼy táşżt lĂ áşżm năm áşżm thĂĄng, lĂ nhᝯng nghÄŠa v᝼ áş§y miáť…n cưᝥng. KhĂ´ng còn cáş§n thiáşżt nᝯa, táşżt dáş§n phai sắc trong cĂĄi nắng chᝉ còn mĂ u chĂłi chang. Táşżt hoang mang, ngĆĄ ngĂĄc, lấc láť‘i trĂŞn ưáť?ng. Trong kĂ˝ ᝊc báť™n báť cáť§a ngưáť?i, nhiáť u mĂša táşżt ĂŁ i qua nhᝯng khoảnh áť?i tráť‘ng, nhất nhòa như bĂłng mai vĂ ng năm cĂĄnh khi xưa nay ĂŁ nhưáť?ng cháť— cho mai ghĂŠp, mai nhiáť u láť›p cĂĄnh kháť•ng láť“, cháş­t cháť™i trong nhᝯng cháş­u bonsai. Nhᝯng cây hoa mĂŁn ĂŹnh háť“ng yĂŞu kiáť u vưƥn cao trưáť›c cáť­a nhĂ nhĂ năm nĂ o cĹŠng ĂŁ dáş§n biáşżn mẼt. CĂł máť™t tháť?i, cᝊ vĂ o mĂša táşżt là ưáť?ng pháť‘ SĂ i Gòn ngáş­p trĂ n nhᝯng cháş­u hoa trÄŠu bĂ´ng cao ngáť?ng Ẽy bĂŞn cĂşc vĂ ng, mĂ o gĂ áť? tưƥi. MĂ u háť“ng cáť§a hoa, mĂ u áť? cáť§a giẼy hòa cĂšng sắc cĂşc vĂ ng vĂ mĂ u nắng “ ạc sảnâ€? cáť§a phưƥng Nam ĂŁ lĂ m nĂŞn máť™t khĂ´ng gian táşżt SĂ i Gòn tháş­t khĂĄc. Dưáť?ng như tẼt 34

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

cả chᝉ còn lĂ hoĂ i niᝇm. Chᝉ còn lấi gĂŹ Ăł như nuáť‘i tiáşżc, như nháť› nhung. Láť? máť? nháş­n ra ráşąng, ngưáť?i ĂŁ quĂĄ vĂ´ tĂŹnh. Khi cĂł thĂŹ cĹŠng thẼy thưáť?ng, khĂ´ng còn nᝯa máť›i cảm thẼy thiáşżu. Bao nhiĂŞu ngưáť?i, bao nhiĂŞu váş­t ĂŁ tᝍng táť“n tấi như iáť u ưƥng nhiĂŞn bĂŞn mĂŹnh như táşżt, như hoa, cháşłng mẼy khi ưᝣc quan tâm. Ä?áťƒ ráť“i khi váş­t ĂŁ mẼt, ngưáť?i ĂŁ i, chᝉ còn lấi nhᝯng nuáť‘i tiáşżc vĂ câu “giĂĄ mĂ ...â€?. Ngưáť?i luĂ´n áťƒ vòng áť?i cuáť‘n trĂ´i, ngưáť?i cĂł bao iáť u áťƒ nháť›, nháť› gĂŹ táť›i máť™t cĂĄnh hoa hay nhᝯng gĂŹ ĂŁ lĂ m nĂŞn máť™t khĂ´ng gian táşżt nĂłng SĂ i Gòn? TĂ´i thĂŹ luĂ´n yĂŞu táşżt. TĂ´i loay hoay vĂ cảm thẼy bẼt láťąc ghĂŞ gáť›m khi âu Ăł dẼy lĂŞn lĂ n sĂłng “bĂ i trᝍâ€? táşżt. Cháşłng tháťƒ lĂ m gĂŹ, thĂ´i thĂŹ giᝯ lẼy náşżp nhĂ cáť§a mĂŹnh váş­y. Vẍn lĂ mua mua bĂĄn bĂĄn, dĂš cĂł giảm i nhiáť u vĂŹ tháť?i nay cĂĄi gĂŹ cĹŠng cĂł, cĂĄi gĂŹ cĹŠng dáť…, cháť§ yáşżu lĂ hoa trĂĄi vĂ trang hoĂ ng cho khĂ´ng gian táşżt trong nhĂ mĂŹnh. NẼu nưáť›ng vᝍa phải, lĂ m vĂ i mĂłn truyáť n tháť‘ng dâng cĂşng Ă´ng bĂ táť• tiĂŞn. Duy trĂŹ náşżp cĹŠ, i chĂša vĂ o ĂŞm giao thᝍa, khĂ´ng cáş§u tĂ i cáş§u láť™c mĂ chᝉ cáş§u bĂŹnh an. Nhᝯng ngĂ y áş§u xuân thăm máşš, thăm cha, sáť‘ng cháş­m hĆĄn, thong thả hưáť&#x;ng khĂ´ng gian ưáť?ng pháť‘ bĂŹnh yĂŞn trong nhᝯng khoảnh khắc hiáşżm hoi cáť§a cả năm. “Ä?Ăłn táşżtâ€?, áť‘i váť›i tĂ´i, cĹŠng như Ăłn ngưáť?i thân. Trân tráť?ng táşżt, thĂŹ táşżt sáş˝ mang mĂša xuân táť›i trong tâm. Táşżt sáş˝ khĂ´ng còn lĂ hoĂ i niᝇm, cĹŠng cháşłng phải dáťą cảm. Táşżt lĂ hiᝇn tháťąc. LĂ khĂ´ng gian trong nhĂ , lĂ tháť?i gian ngoĂ i pháť‘ cho mĂŹnh táş­n hưáť&#x;ng tᝍng phĂşt giây ang sáť‘ng. LĂ nhᝯng tháť?i khắc ngắm mai vĂ ng khoe cĂĄnh. LĂ nhᝯng lĂşc nghe iᝇn thoấi trong ĂŞm: “ChĂşc mᝍng năm máť›i nhen!â€?. LĂ n᝼ cưáť?i vĂ ĂĄnh mắt lẼp lĂĄnh xuân cáť§a ngưáť?i xa lấ trĂŞn ưáť?ng lᝥ va vĂ o nhau. LĂ khĂ´ng gian cáť? hoa giᝯa báť‘n báť bĂŞtĂ´ng vĂ nắng chĂłi chang. NhiĂŞu Ăł thĂ´i, cĹŠng áť§ lĂ m nĂŞn cĂĄi táşżt SĂ i Gòn. Chᝉ váş­y thĂ´i, táşżt i cĂšng ngưáť?i. Nháşš như khĂ´ng.


7ĹƒW +Âľ 1Ĺ?L FĂ„ JĂ€ PÂľ KD\"

TĂ´i luĂ´n thẼy mĂŹnh lĂ ngưáť?i may mắn, cĂł hai nĆĄi cháť‘n áťƒ i váť . LĂ ngưáť?i tham lam, nĂŞn tĂ´i yĂŞu cả cĂĄi nĂłng SĂ i Gòn lẍn cĂĄi lấnh HĂ Náť™i. NhẼt lĂ khi táşżt áşżn, áť&#x; nĆĄi nĂ y thĂŹ nháť› nĆĄi kia. Nhưng táťąu chung lấi, thĂŹ tĂ´i yĂŞu cả hai khĂ´ng gian táşżt nĂłng - táşżt lấnh Ẽy, cả trong tâm tưáť&#x;ng lẍn ngoĂ i áť?i tháťąc. Tháť?i gian cᝊ tháşż trĂ´i, cĂł thĂ nh pháť‘ nĂ o khĂ´ng thay áť•i? CĂł áť?i ngưáť?i nĂ o khĂ´ng áť•i thay? Nhᝯng pháť‘ nháť? hiáť n hòa xᝊ lấnh thoắt biáşżn thĂ nh ấi láť™ thĂŞnh thang như xᝊ nĂłng. NhĂ khĂ´ng còn nĂŠp bĂłng dưáť›i nhᝯng hĂ ng cây nᝯa. Ngưáť?i cĹŠng như táşżt cháşłng còn khoan thai. Táşżt HĂ Náť™i váť›i nhiáť u ngưáť?i, cĹŠng nhất nhòa như b᝼i máť‹n dăng dăng thay sưƥng trĂŞn nhᝯng mĂĄi nhĂ . KhĂ´ng Ă­t tĂŹnh yĂŞu cáť§a ngưáť?i xưa ĂŁ khĂ´ng còn dĂ nh cho pháť‘ nay nᝯa. CĹŠng sᝣ táşżt, tráť‘n táşżt, dĂš lấnh hay nĂłng. CĂł còn chăng, chᝉ lĂ máť™t náť—i niáť m au ĂĄu váť nhᝯng mĂša táşżt năm xưa. Táşżt áť&#x; HĂ Náť™i, nhĂ nĂ o cĹŠng phải cĂł bĂĄnh chưng, giáť‘ng như SĂ i Gòn khĂ´ng tháťƒ thiáşżu cạp bĂĄnh tĂŠt trĂŞn trang tháť?. Phải qua bao nhiĂŞu năm, mẼy mưƥi mĂša táşżt, tĂ´i máť›i thẼu hiáťƒu ưᝣc cĂĄi triáşżt lĂ˝ sâu xa cáť§a cĂĄc báş­c tiáť n nhân váť sáťą tĂ­ch bĂĄnh chưng bĂĄnh dáş§y, cĂšng phong t᝼c biáşżu quĂ ngĂ y táşżt. LoĂ i bĂĄnh Ẽy khĂ´ng chᝉ áťƒ thưáť&#x;ng thᝊc dưáť›i gĂłc áť™ Ẋm tháťąc như nhᝯng loĂ i bĂĄnh khĂĄc. Háş§u háşżt cĂĄc mĂłn ăn Viᝇt áť u chᝊa áťąng nhᝯng triáşżt lĂ˝ phưƥng Ä?Ă´ng trong Ăł mĂ bĂĄnh chưng cáť§a miáť n Bắc vĂ bĂĄnh tĂŠt cáť§a miáť n Nam tháş­t sáťą lĂ nhᝯng thĂ­ d᝼ tiĂŞu biáťƒu. Cháşłng phải ngẍu nhiĂŞn mĂ xưa kia chᝉ vĂ o dáť‹p táşżt ngưáť?i ta máť›i gĂłi bĂĄnh chưng, bĂĄnh tĂŠt. TĂ´i tin ráşąng thᝊ bĂĄnh Ẽy ưᝣc gĂłi vĂ o mĂša xuân, khi lĂĄ non vᝍa ra, khi gấo náşżp vᝍa ưᝣc gạt, áş­u xanh vᝍa chĂ­n vĂ tháť‹t heo vᝍa Ăşng lᝊa xuẼt chuáť“ng. NghÄŠa lĂ nhᝯng gĂŹ ngon nhẼt, tinh tĂşy nhẼt cáť§a máť™t mĂša xuân - kháť&#x;i áş§u máť›i, ưᝣc em gĂłi háşżt vĂ o thᝊ bĂĄnh Ẽy, áťƒ cĂşng dâng Ẽt tráť?i như máť™t sáťą hiáşżu áť… váť›i táť• tiĂŞn, ưᝣc biáşżu tạng cho nhau như máť™t sáťą gắn káşżt trong sáşť chia. Trong nhᝯng cĂĄi bĂĄnh luĂ´n xanh mĂ u lĂĄ Ẽy lĂ sáťą hòa hᝣp cáť§a thiĂŞn nhiĂŞn vĂ con ngưáť?i. LĂ sáťą hòa hᝣp âm dưƥng ưᝣc bao báť?c trong tẼm lĂĄ dong sản sinh tᝍ máşš thiĂŞn nhiĂŞn, hĂŹnh thĂ nh tᝍ giĂł, láť­a vĂ nưáť›c, trong suáť‘t 24 tiáşżng áť“ng háť“. VĂ o nhᝯng ngĂ y táşżt, tĂ´i rẼt thĂ­ch nhĂŹn căn báşżp bĂŠ xĂ­u cáť§a máşš váť›i lᝉnh kᝉnh náť“i niĂŞu vĂ nhᝯng cạp bĂĄnh chưng treo láť§ng láşłng trĂŞn áş§u. Sau nĂ y, dĂš cĂł cáť‘ gắng áşżn mẼy áťƒ lưu giᝯ truyáť n tháť‘ng, cĹŠng khĂ´ng sao tấo dáťąng ưᝣc cĂĄi khĂ´ng gian Ẽy, mang ưᝣc cĂĄi khĂ´ng khĂ­ Ẽy cho con cĂĄi vĂ o ngĂ y táşżt. CĹŠng ĂŁ tᝍng cĂšng máşš gĂłi bĂĄnh chưng trong căn báşżp hiᝇn ấi ngĂ y nay, cĹŠng ĂŁ tᝍng ưa con cĂĄi váť miáť n quĂŞ khi giĂĄp táşżt vĂ cĂšng con táťą tay gĂłi bĂĄnh. Nhưng vẍn thẼy, chᝉ lĂ cưᝥi ngáťąa xem hoa. Trong mẼy tẼm bưu thiáşżp mĂ u mè hay cả nhᝯng báť™ phim dáťąng lấi váť táşżt HĂ thĂ nh xưa, vẍn thẼy thiáşżu quĂĄ

nhiáť u cĂĄi “chẼtâ€? cáť§a nhᝯng mĂša táşżt ưᝣm mĂši bĂĄnh chưng năm xưa. Phải lĂ m sao ây? Chᝉ sᝣ ráşąng, máť™t ngĂ y kia, bĂĄnh chưng sáş˝ thĂ nh cáť• tĂ­ch như chĂ ng Lang LiĂŞu mẼt thĂ´i. áťž HĂ Náť™i vĂ o ngĂ y táşżt, háş§u như nhĂ nĂ o cĹŠng “phảiâ€? cĂł máť™t bĂŹnh hoa gáť“m lay ĆĄn, thưᝣc dưᝣc, violet, hoa bưáť›m (sao nhĂĄy), Ă´i khi cả cĂşc ấi Ăła nᝯa. Khi xưa táşżt nĂ o máşš tĂ´i cĹŠng cắm máť™t bĂŹnh toĂ n nhᝯng loĂ i hoa Ẽy. BĂŹnh hoa luĂ´n áť§ chĂ­n sắc, như láť?i nguyᝇn cáş§u tháş§m lạng cho máť™t năm máť›i tháş­t nhiáť u sắc mĂ u, tháş­t tráť?n váşšn vĂ áť§ áş§y. CĂł máť™t tháť?i, chᝉ máť™t năm máť™t láş§n, nhᝯng bĂŹnh hoa mang sáťą láť™ng lẍy hiáşżm hoi táť›i nhᝯng khĂ´ng gian cháş­t háşšp nĆĄi pháť‘ cáť• hay nhᝯng căn háť™ táş­p tháťƒ giᝯa lưng tráť?i. NgĂ y còn nháť?, tĂ´i chưa bao giáť? thẼy nhᝯng bĂŹnh cắm nhiáť u loấi hoa Ẽy lĂ áşšp. TĂ´i cho ráşąng, quĂĄ chĂĄn khi ngưáť?i ta giáť‘ng nhau tᝍ ăn mạc, nĂłi năng, áşżn cả máť™t bĂŹnh hoa ngĂ y táşżt cĹŠng giáť‘ng nhau náť‘t. Ă”i, tĂ´i cáť§a tháť?i Ẽy, ĂŁ cháşłng áť§ kiáşżn thᝊc vĂ quĂĄ thiáşżu quan sĂĄt, áťƒ cĂł tháťƒ cảm nháş­n ưᝣc sáťą tinh táşż HĂ thĂ nh trong nhᝯng bĂŹnh hoa xuân Ẽy. Cháşłng phải ngẍu nhiĂŞn mĂ bĂŹnh hoa Ẽy tấo dáťąng ưᝣc khĂ´ng gian khiáşżn ngưáť?i i xa luĂ´n nháť› váť . Máť™t khĂ´ng gian mang tĂŞn gáť?i “táşżt HĂ Náť™iâ€? ưᝣc tấo dáťąng chᝉ tᝍ máť™t bĂŹnh hoa. Sáťą tinh táşż táť›i tᝍ sáťą pha tráť™n cĂĄc dĂĄng hoa khĂĄc biᝇt: lay ĆĄn dĂĄng tháşłng lĂĄ cᝊng, violet mảnh mai lĂĄ kim, thưᝣc dưᝣc hoa tròn lĂĄ xáşť, hoa bưáť›m ráť™n rĂ ng sáť‘ng áť™ng. Sáťą tinh táşż toĂĄt ra tᝍ báť‘ c᝼c cân báşąng, khi bĂŹnh hoa cĂł cĂ nh cong cĂ nh tháşłng, cĂł bĂ´ng tròn bĂ´ng thuĂ´n. Sáťą tinh táşż áşżn tᝍ nhᝯng mĂ u ráťąc rᝥ mĂ vẍn hĂ i hòa, cĂł nhu cĂł cưƥng, cĂł nhẼn cĂł náť n, cĂł sang cĂł tĂ´i. Ä?áť§ tinh táşż áťƒ nhᝯng sắc mĂ u Ẽy ưa khĂ­ tráť?i vĂ hưƥng xuân áşżn cho phòng khĂĄch máť—i gia ĂŹnh HĂ Náť™i. Ä?áť§ tinh táşż áťƒ tấo nĂŞn máť™t cĂĄi gáť?i lĂ â€œkhĂ´ng gianâ€?, thẼy hoa lĂ thẼy táşżt HĂ Náť™i. VĂ báť—ng nhiĂŞn, nhᝯng thưᝣc dưᝣc, lay ĆĄn, violet, cĂşc su xi, mĂľm sĂłi, hoa bưáť›m... báť—ng hĂła thĂ nh niáť m nhung nháť›, hĂła thĂ nh kĂ˝ ᝊc mang tĂŞn “táşżt HĂ thĂ nhâ€?. DĂš cho tháť?i tháşż cĂł áť•i thay táť›i âu, nhᝯng bĂŹnh hoa Ẽy vẍn lạng láş˝ káťƒ câu chuyᝇn cáť§a mĂša xuân, káťƒ váť nhᝯng ngĂ y táşżt oĂ n viĂŞn cáť§a máť—i náşżp nhĂ bĂŞn bĂĄnh chưng xanh. Ä?áťƒ bao ngưáť?i gáť‘c HĂ Náť™i như tĂ´i, dĂš cĂł i xa táť›i âu cĹŠng vẍn nháť›, vẍn ưáť›c ao máť—i mĂša táşżt lấi cĂł ưᝣc bĂŹnh hoa như tháşż trong khĂ´ng gian nĆĄi mĂŹnh ang sáť‘ng. Ä?áťƒ Ăłn táşżt váť , như Ăłn ngưáť?i trân quĂ˝. VĂ áťƒ ưᝣc nghe hoa káťƒ chuyᝇn xuân.

KT&Ä?S THĂ NG 11.2018

35


khĂ´ng gian TáşžT

NHáťš TáşžT NGĂ€Y XĆŻA 1Jž\ ĈĂ? +ŲL $Q FĂŽQ KRDQJ YĹˆQJ QKĸQJ WKņW ÄˆĹ’S NKĂ?QJ NKĂˆ WUĹ€P EXĹŹQ EDR OÄž\ WKŤ [Ă TXDQK QİP FKÄź WKĹ˜ Pž OĹ´S WUĹ” WKĸŜQJ JĹŚL ÄˆĂ“D UĹŠQJ +ŲL $Q Ož |WKžQK SKĹŞ GĸźQJ JLž} BĂ€I 75Ä˘Ä 1* 1*8<Ă›1 1*Ă• Äť1+ 7+8 9Ăš1

NGĂ“ VẏY NHĆŻNG Ä?áşžN NHᝎNG NGĂ€Y XUĂ‚N Vᝀ TáşžT Ä?áşžN, khĂ´ng gian Háť™i An như khoĂĄc lĂŞn mĂŹnh máť™t tẼm ĂĄo tưƥi máť›i, ráť™n ráť‹p khĂĄc háşłn. Tuy lĂ pháť‘ tháť‹ nhưng áť&#x; ây cáť™ng áť“ng tᝍng xĂłm sáť‘ng váť›i nhau thẼm ẍm tĂŹnh nghÄŠa, sáť›m hĂ´m tắt láť­a táť‘i èn cĂł nhau, nhᝯng ngĂ y cuáť‘i năm cả xĂłm áť›i ĆĄi gáť?i nhau, chia nhau cĂ´ng viᝇc chuẊn báť‹ Ăłn táşżt. Vui nhẼt vẍn lĂ mẼy ngĂ y giĂĄp táşżt, nhᝯng nhĂ cĂł thu nháş­p kha khĂĄ bắt áş§u thuĂŞ mẼy ngưáť?i Ă n Ă´ng hĂ ng xĂłm ang gạp khĂł khăn quĂŠt vĂ´i lấi toĂ n báť™ ngĂ´i nhĂ cáť§a mĂŹnh, giĂşp háť? cĂł tiáť n sắm táşżt. Ä?ĂĄm thanh niĂŞn vĂ tráşť con nhân mẼy ngĂ y khĂ´ rĂĄo cĹŠng xĂşm vĂ o tᝉa gáť?n nhᝯng hĂ ng rĂ o chè tĂ u bắt áş§u cao quĂĄ lᝊa sau mĂša mưa vĂ quĂŠt dáť?n vᝇ sinh tᝍ áş§u xĂłm áşżn cuáť‘i ngĂľ. Ä?âu vĂ o Ăł xong, cả ĂĄm lấi i quanh xĂłm xin tiáť n mua muáť‘i háť™t vĂ than ĂĄ váť giĂŁ nháť? thả xuáť‘ng giáşżng áťƒ láť?c nưáť›c giáşżng, chả lĂ cả xĂłm mẼy ch᝼c nhĂ áť u dĂšng chung cĂł máť—i máť™t cĂĄi giáşżng nưáť›c nĂ y. CĂĄc cĂ´, cĂĄc bĂ cĹŠng tranh tháť§ nhᝯng ngĂ y cĂł nắng phĆĄi váť™i máť› cáť§ cải, cáť§ kiᝇu cho tháş­t khĂ´, áť• nưáť›c mắm chᝊa vĂ o thẊu tháť§y tinh áťƒ lĂ m dưa mĂłn, cáť§ kiᝇu, ăn kèm váť›i bĂĄnh chưng, bĂĄnh tĂŠt trong ba ngĂ y táşżt. Thiáşżu cĂĄi mĂłn quáť‘c háť“n quáť‘c tĂşy nĂ y káťƒ như khĂ´ng cĂł táşżt. Tháť?i kháť‘n khĂł, táşżt nhẼt cĹŠng phải tĂ­nh toĂĄn sao cho nĂł tiáşżt kiᝇm, cả xĂłm cĂł ưᝣc máť™t cĂĄi khuĂ´n áť“ng lĂ m bĂĄnh thuẊn vĂ máť™t cĂĄi khuĂ´n lĂ m bĂĄnh trĂĄi tim nĂŞn ba ngĂ y giĂĄp táşżt cĂĄc nhĂ xĂşm lấi gĂłp ưáť?ng, gĂłp báť™t, mua trᝊng, mua dᝍa, mua gᝍng váť áťƒ lĂ m bĂĄnh, mᝊt. Táťą lĂ m cho ᝥ báť›t táť‘t kĂŠm, sắp tráşť cĹŠng cĂł thĂŞm tẼm bĂĄnh, chĂşt mᝊt hĆĄn lĂ mua áť&#x; chᝣ. Năm sĂĄu cĂĄi báşżp than ưᝣc táş­p trung tấi máť™t nhĂ , cĂĄc cĂ´, cĂĄc bĂ xĂşm lấi ngưáť?i ĂĄnh báť™t, nấo dᝍa, xắt gᝍng, káşť ngĂ o ưáť?ng, Ăşc bĂĄnh cưáť?i nĂłi huyĂŞn thuyĂŞn ráť™n rĂŁ. Ä?ĂĄm con nĂ­t lăng xăng bu quanh báşżp cháť? ưᝣc sai vạt, lĂşc thĂŹ lẼy than, mĂşc nưáť›c, khi thĂŹ quất láť­a, ráť­a thau tẼt báş­t. MĂ tháťąc ra lĹŠ tráşť cĹŠng cháşłng phải siĂŞng năng gĂŹ, báť&#x;i chĂşng biáşżt náşżu ưᝣc sai vạt thĂŹ khi lĂ m xong sáş˝ ưᝣc mẼy bĂ , mẼy cĂ´ cho vĂ i mẊu mᝊt áş§u thᝍa, uĂ´i tháşšo vĂ mẼy cĂĄi ráşťo bĂĄnh v᝼n rĆĄi ra trong lĂşc cắt khuĂ´n. KhĂ´ng lĂ bao nhưng con nĂ­t ham vui, thèm ngáť?t cĹŠng xĂşm vĂ o lĂ m ráť“i tranh giĂ nh nhau áť?m táť?i. Trong lĂşc cĂĄc bĂ ang lĂ m bĂĄnh mᝊt thĂŹ cĂĄc Ă´ng bắt áş§u dáť?n dáşšp bĂ n tháť? gia tiĂŞn vĂ i mua hoa quả, trang trĂ­ lấi ngĂ´i nhĂ cáť§a mĂŹnh cho cĂł khĂ´ng khĂ­ táşżt. Tháť?i Ăł hoa ưᝣc tráť“ng tấi cĂĄc xĂŁ vĂšng ven, áşżn táşżt ưᝣc bĂ y bĂĄn ven sĂ´ng Háť™i An. NhĂ khĂĄ giả thĂŹ mua thưᝣc dưᝣc, hưáť›ng dưƥng, nhĂ khĂł khăn cĹŠng rĂĄng mua hai b᝼i hoa vấn tháť? ráşť tiáť n váť chưng trưáť›c cáť­a cho vui nhĂ , áşżn mĂšng ba táşżt còn nháť• lĂŞn lĂ m hoa cĂşng ưa Ă´ng bĂ , nhẼt cáť­ lưᝥng tiᝇn lấi ᝥ táť‘n tiáť n. 36

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020


Trưa ngày cuối năm khi mọi nhà ã xong công việc, cả xóm tụm lại gói bánh chưng, bánh tét. Các ông chẻ củi, lau lá, vót lạt, các bà gói bánh, ám trẻ con xúm lại xung quanh chờ ược sai vặt. Gói mãi ến chiều là xong, các ông cho vào thùng nấu rồi lên lửa. Trời ổ về tối, cánh thanh niên nam nữ trong xóm ngồi canh lửa nói cười râm ran, nhiều người lại mang ra chai rượu mía và cây guitar thùng ngồi quanh bếp lửa bắt ầu àn hát, uống rượu, mồi nhậu là cóc, ổi hái quanh xóm chấm với muối ớt, ngó vậy mà cũng có nhiều mối tình nảy sinh rồi tiến tới hôn nhân trong xóm. Chừng sau mười giờ êm, bánh chín tới ược vớt ra chia về cho từng nhà, nhớ âu mỗi nhà ược hai cái bánh chưng và hai òn bánh tét, ể cúng ông bà. Nhận bánh xong ai về nhà nấy ể chuẩn bị cúng ón giao thừa. Ngày trước, sau khi cúng giao thừa có lệ vẫn giữ một cây èn hột vịt nhỏ thắp sáng liên tục trên bàn thờ ông bà suốt ba ngày tết, người dân quan niệm rằng mấy ngày tết tổ tiên ông bà ều về oàn tụ cùng con cháu nên giữ èn ể cho sáng ông bà. Ngoài ra trong mấy ngày tết cho dù có thiếu thốn ến mấy, bữa cơm cũng phải có chén cơm, lát cá, bát canh bày biện trên bàn thờ gia tiên ể mời ông bà dùng bữa, kéo dài ến mồng ba, sau lễ cúng ưa ông bà mới ngưng. Thiết nghĩ ây cũng là một nét văn hóa hiếu ạo áng ược gìn giữ. Đêm giao thừa, ất trời như thanh thoát hơn trong giờ khắc giao thời chuyển vận. Đâu ó thoang thoảng mùi nhang, mùi trầm hòa quyện vào hương hoa ngan ngát tạo nên một không gian trầm mặc trước thềm năm mới. Sau khi cúng giao thừa, từng nhóm người ổ về chùa Pháp Bảo ể cúng chùa, hái lộc cầu mong một năm mới an bình, sung túc, có lẽ ây là thời khắc rộn ràng nhất ở cái thị xã cổ kính quanh năm yên lặng này. Mọi người thay nhau thắp hương, lạy Phật rồi tụ tập ra trước sân chùa chúc tết lẫn nhau. Tuy gọi là lên chùa hái lộc nhưng ở ây người ta chỉ sờ tay vào cây lá làm phép, sợ phá vỡ cảnh quan chùa nên ít thấy ai hái lá cây ể mang lộc về nhà, nghĩ cũng là một nếp hay. Thời nay kinh tế phát triển làm con người mỗi ngày thêm bận rộn, hàng hóa tràn ngập khắp hang cùng ngõ hẻm, những ngày giáp tết nhìn quanh không thiếu một thứ gì, chỉ việc mua về sử dụng cho tiện nên những cung cách ón tết ngày xưa ngày càng i về phía quá vãng. Tập tục, lề thói xưa cũng phai dần những tưởng chừng âu mất hẳn. Gần ây lại mừng khi nhìn thấy nhiều gia ình bắt ầu trở lại cung cách ón tết của ngày xưa, tuy ơn giản hiện ại nhưng không kém phần lễ nghi bài bản. Có một dạo nghe tin có người ề nghị bỏ hẳn tết cổ truyền, sát nhập vào tết phương Tây ể phát triển kinh tế, lòng chợt thảng thốt. Thiết nghĩ, tết cổ truyền tích lũy hồn cốt mấy ngàn năm văn hóa của một dân tộc, nó khẳng ịnh nền tảng văn minh lúa nước của dân tộc Việt. Trong thời ại công nghệ phát triển như vũ bão, khi mà những biên giới thực thể giữa các quốc gia trở nên nhòe i trong một thế giới phẳng, phát triển kinh tế là quan trọng nhưng gìn giữ văn hóa dân tộc ể khẳng ịnh chính mình lại là iều hệ trọng hơn, âu phải cứ nói bỏ là bỏ. KT&ĐS THÁNG 1.2020

37


khĂ´ng gian TáşžT

1KÂľ GÂľL FĹŤD VÄłF WĹ?F Ă› ò½ WUÄŤP PÄťF ½P ħ [DQK YÂľ ÄŠP

Sᝑng hᝓn nhiên, là sᝑng thế nà o nhᝉ!?

váť‹ tᝍ âu Ăł trong căn cáť‘t con ngưáť?i dáť™i váť . Ráť“i thĂĄn ph᝼c. Ä?ĂŁ tháşż, áş§u bòn, plei, buĂ´n cĹŠng chả bao giáť? cĂł cáť•ng, vĂ khĂ´ng luĂ´n cả iáşżm canh, khĂ´ng chĂł dᝯ rưᝣt uáť•i nᝯa chᝊ. |7Ć„QJ UĆ„QJ JLž ÂżP WKDQK UXQJ FĂ? WLĹ˜QJ WK½F OİQ WİQ WUĂ?L KhĂĄch lấ vĂ o lĂ ng, vĂ o nhĂ , mĂ cᝊ như “kᝇâ€? khĂĄch, khĂ´ng gĂŹ phải áťƒ FĂ? WLĹ˜QJ VXĹŞL JĹŚL WÆQ QJĸŜL} mắt, áť phòng, cảnh giĂĄc. ThĂŹ cĹŠng /ĹśL QKÄşF FĆ€D QKÄşF VIJ VĹˆF WŲF Ăł 㯠EÄźQ ĈŤD < 3KĂ?Q .VRU

như cĂł bòn, plei, nĂ´ng phẊm thu %ĂŤ, 9ĂŤ Äť1+ 1*8<Ĺˆ1 +Ă”1* 7â1+ hoấch ưᝣc sau máť—i mĂša háť? cẼt cĂĄi nhĂ kho ngay Ẽy, mang báť? vĂ o, vĂ áťž TĂ‚Y NGUYĂŠN, VĂ€O CĂ C BĂ’N, áťƒ Ẽy, khi nĂ o cáş§n ăn, cáş§n bĂĄn thĂŹ lĂŞn cháť&#x; váť . BUĂ”N, PLEI (LĂ€NG) CᝌA NGĆŻáťœI BẢN Sao ngưáť?i ta cĂł tháťƒ sáť‘ng siĂŞu áşłng như tháşż chᝊ. Ä?ᝊA Máş A, S’TIĂŠNG, K’HO, M’NĂ”NG, ĂŠ NhĂ thĂŹ i cĂšng váť›i cáť§a cải, gia ĂŹnh thĂŹ i cĂšng váť›i áť“ Ä?ĂŠ, JRAI, BAHNAR, GIáşş TRIĂŠNG, RĆ áşĄc, vĂ nhᝯng iáť u riĂŞng tư khĂĄc nᝯa kia mĂ . Háť? cĂł MĂ‚M, RAGLAI áť&#x; vĂšng huyᝇn hay bĂŞn rĂŹa cĂĄc Ă´ niáť m tin rẼt táťą nhiĂŞn vĂ o áť?i sáť‘ng vĂ tháşż nhân. MĂ váť›i tháť‹ miáť n nĂ y “táťą doâ€? lắm, Ă­t khi thẼy nhĂ cáť­a ngưáť?i ta dân tháť‹ thĂ nh, buáť™c phải nghÄŠ ráşąng háşłn thᝊ niáť m tin Ẽy khĂła. LĂ ng ngưáť?i ang sáť‘ng mĂ như “báť? khĂ´ngâ€? váş­y. CĂł mĂŁnh liᝇt lắm. Tháťąc ra, niáť m tin cáť§a háť? rẼt nháşš nhĂ ng, nhᝯng nhĂ , hai cáş§u thang lĂŞn sĂ n, nhĂ dĂ i áť&#x; hai áş§u cᝊ nĂł như hĆĄi tháť&#x;. thả láť?ng. Ban ĂŞm, nhĂ nĂ o cĂł cĂĄi cáť­a lĂša báşąng miáşżng Táťą dưng tĂ´i thẼy háť• tháşšn. VĂŹ nhĂ tĂ´i áť&#x; máť™t thĂ nh vĂĄch láť“ Ă´ an thĂŹ kĂŠo qua giĂĄp áş§u bĂŞn kia, còn nhĂ nĂ o pháť‘ nháť?, tĂ´i mua áť• khĂła xáť‹n nhẼt áťƒ khĂła khi ráť?i i cĂł hai cĂĄnh cáť­a thĂŹ khĂŠp lấi, lĂ xong, cháşłng khĂła gĂŹ cả. giang háť“ âu Ăł, còn nhᝯng lĂşc áť&#x; nhĂ ĂŞm áşżn bao giáť? Tivi, táť§ lấnh, mĂĄy giạt, xe gắn mĂĄy‌ giáť? háť? cĹŠng mua cĹŠng cháť‘t káťš cĂ ng. sắm như ngưáť?i áť&#x; pháť‘ Ăł thĂ´i, vĂ tráť™m cưáť›p thĂŹ áť&#x; âu Háť? nghÄŠ váť cuáť™c sáť‘ng hay, áşšp quĂĄ. CĂĄch cĂ i ạt cĂł con ngưáť?i áť&#x; Ăł cĂł tráť™m cưáť›p thĂ´i mĂ . Dưáť?ng như mĂŹnh vĂ o cuáť™c sáť‘ng lấ quĂĄ, an nhiĂŞn, tha thiáşżt, vĂ lấc cáť­a lĂ m áťƒ che giĂł luáť“n vĂ o hĆĄn lĂ áťƒ bảo vᝇ tĂ i sản, an quan lĂ m sao. Tinh tháş§n sáť‘ng Ăł, lĂ tinh tháş§n mĂ loĂ i ninh. Ban ngĂ y, nhiáť u nhĂ lĂŞn rẍy, lĂŞn rᝍng, máť&#x; toang ngưáť?i dưáť?ng như ĂŁ mẼt i. CĂĄch sáť‘ng mĂ loĂ i ngưáť?i cáť­a cả hai áş§u tháşż, ráť“i i. KhĂ´ng máť™t bĂłng ngưáť?i nĂ o ang khao khĂĄt. LĂ kiáťƒu sáť‘ng mĂ loĂ i ngưáť?i áť&#x; dưáť›i xuĂ´i bĂŞn trong. Lᝯ khĂĄch lĂ tĂ´i, báť—ng dưng chĆĄi vĆĄi, lấc lĂľng khĂ´ng còn tháťƒ quay áş§u lấi ưᝣc. Tư duy hoĂ i nghi, giᝯa sáťą “thả khĂ´ngâ€? Ăł. YĂ ng ĆĄi, háť? ĂĄnh áť‘ lòng tham phòng tháť§ áťƒ “táť“n tấiâ€? vĂ khưáť›c tᝍ tĂ­nh táťą nhiĂŞn cáť§a cáť§a tháşż nhân Ăł sao! Cᝊ máť—i láş§n bưáť›c lĂŞn nhĂ cáť§a háť? lĂ ngưáť?i Ă´ tháť‹ vĂ ngưáť?i áť&#x; áť“ng báşąng báť—ng tráť&#x; thĂ nh máť™t máť™t láş§n ngᝥ ngĂ ng, vĂ hoĂ i hoĂ i váş­y. ThĂş váť‹ quĂĄ, cĂĄi thĂş thᝊ “bản năng máť›iâ€? ráť“i - bản năng cáť§a sinh váş­t áť&#x; pháť‘. 38

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020


&ěQ QK¾ G¾L FōD VijF GœQ 0 1ÆQJ ţ YÊQJ /DN 'DN /DN

Láť‘i sáť‘ng nghiĂŞng váť lĂ˝ tĂ­nh vĂ sáťą bẼt an cáť§a xĂŁ háť™i Ă´ tháť‹, lòng tham lan trĂ n, nhiáť…u nhưƥng vĂ sáťą bẼt an cáť§a tráş­t táťą pháť‘ phưáť?ng buáť™c thᝊ bản năng máť›i Ẽy phải hĂŹnh thĂ nh cĹŠng phải thĂ´i. Tháť‹ dân sáş˝ “cháşżtâ€? náşżu sáť‘ng háť“n nhiĂŞn. Tháť‹ dân sáş˝ “ra ưáť?ngâ€? náşżu căn nhĂ khĂ´ng cáť•ng, cáť­a nhĂ khĂ´ng khĂła. Tháť‹ dân sáş˝ thĂ nh áť™ng váş­t ngu dấi náşżu áťƒ ngưáť?i lấ thoải mĂĄi rong chĆĄi trong khĂ´ng gian sáť‘ng cáť§a mĂŹnh. Táťą dưng thẼy ngưáť?i sĆĄn nguyĂŞn vĂ xĂŁ háť™i sĆĄn cưáť›c máť›i tháťąc lĂ con ngưáť?i, máť›i văn minh, máť›i ĂĄng mạt loĂ i thưᝣng áşłng. Ai bảo sáť‘ng thiáşżu cảnh giĂĄc, kᝇ. Cảnh giĂĄc chắc gĂŹ lĂ chẼt lưᝣng sáť‘ng. CĂł khi “bản năng máť›iâ€? ĂŁ thua xa “bản năng gáť‘câ€? máť™t bưáť›c lĂši thăm tháşłm. Váť 0Ĺ?W EĂ…Q FĹŤD QJÄŁĹĄL 0 1ÆQJ ĹŁ 'DN /DN

nhân tĂ­nh, áť™ng váş­t trong thĂ nh pháť‘ sáť‘ng táť™i nghiᝇp hĆĄn sĆĄn nhân báť&#x;i náť—i kháť• sinh táť“n ngáş­p trĂ n sᝣ hĂŁi, âu lo, vĂ thẼt sáť§ng niáť m tin vĂ o con ngưáť?i, vĂ o nhau, vĂ o khĂ´ng gian sáť‘ng. Ráşąng báş§y ngưáť?i sáť‘ng áť&#x; Ăł phải Ă nh “chĆĄiâ€? váť›i nhau máť™t luáş­t chĆĄi khĂĄc. Khắc nghiᝇt. Khắc nghiᝇt như tưáť?ng rĂ o nhĂ máť—i ngĂ y phải cao hĆĄn, vĂ mảnh chai, gai sắt phải nháť?n hĆĄn. Cáť•ng, cáť­a nhĂ , cáť­a phòng phải nhiáť u láť›p khĂła, buáť™c phải “cĂĄt cᝊâ€? nhiáť u nĆĄi ngay trong căn nhĂ mĂŹnh. Ä?i qua nhᝯng thĂ nh pháť‘, ưáť?ng pháť‘, giáť? ây thẼy tᝍng ngĂ y con ngưáť?i phải “láť“ngâ€? mĂŹnh lấi. Kiáşżn trĂşc báť‹ láť“ng lấi, vĂ nhᝯng váş­t, cây cáť‘i, cuáť™c áť?i, câu chuyᝇn, tâm háť“n áť&#x; trong Ăł. NhĂŹn ráť™ng ra, giᝯa vĹŠ tr᝼, nghiĂŞm tĂşc vĂ sòng pháşłng trưáť›c muĂ´n loĂ i thĂŹ ạc tĂ­nh “chuáť“ngâ€? lĂ Ăł chᝊ nĂ o âu nᝯa. Ba mưƥi năm trưáť›c hĂŹnh thĂĄi vĂ chân dung pháť‘ xĂĄ Viᝇt Nam khĂ´ng thĂŞ lưƥng như tháşż. NhĂŹn cĂĄc dĂŁy pháť‘ cᝊ như nhᝯng cĂĄi hang, dĂ y ạc vĂ cháť“ng chẼt lĂŞn tĂ­nh “cĂĄt cᝊâ€?. Pháť‘ khĂ´ng giao hòa, kiáşżn trĂşc khĂ´ng giao hòa, lòng ngưáť?i khĂ´ng giao hòa. Ngưáť?i sĆĄn nguyĂŞn khĂ´ng háť?c iáť u Ăł, nĂŞn chắc nháť? tháşż háť? ưᝣc trong lĂ nh. KhĂ´ng cáş§n quy hoấch gia, kiáşżn trĂşc sư, bản váş˝ áť“n Ă o, ngưáť?i trong bòn chᝉ nhĂŹn nhau mĂ xây dáťąng cho táť­ táşż, áť“ng lòng, chung máť™t hĂŹnh thĂĄi kiáşżn trĂşc. Kiáşżn trĂşc dân gian mĂ . CĂĄc bòn nĂł láť›p lang, láť láť‘i, nhĂ cáť­a áť“ng iᝇu, tăm tắp, khĂ´ng cĂł thò ra th᝼t vĂ o, căn nĂ y khĂ´ng “cáť‘â€? cao, to hĆĄn căn bĂŞn; cháşłng cáş§n phải oai, ngáş§u, áşłng cẼp, ráťąc rᝥ hĆĄn. NĂł thĂĄch thᝊc cĂĄc con pháť‘, khu Ă´ tháť‹ áť&#x; nhᝯng tháť‹ thĂ nh cĂł bản váş˝, cĂł cĆĄ quan quản lĂ˝ tráş­t táťą xây dáťąng nhưng lòng máť—i ngưáť?i, “tĂ­nhâ€? máť—i nhĂ , máť—i phĂĄch, váť sáťą náť n nĂŁ. Bòn ngưáť?i như nhᝯng bản hòa ca váť›i tráť?i Ẽt. Sáť‘ng máť™t cĂĄch huy hoĂ ng, vᝯng chắc thân tâm, trong tư cĂĄch máť™t con ngưáť?i, máť™t giáť‘ng loĂ i cĂł trĂ­ tri vĂ dáť“i dĂ o tâm háť“n. Tinh tháş§n sáť‘ng nĂ o thĂŹ nĂł biáťƒu hiᝇn ra kiáşżn trĂşc, khĂ´ng gian, vĂ tháş§n thĂĄi sáť‘ng Ăł. Ai yĂŞu tháşż gian, xin phản biᝇn giĂšm cho sáťą “văn minhâ€? giᝯa tinh tháş§n sáť‘ng a nghi váť›i tinh tháş§n sáť‘ng háť“n nhiĂŞn váť›i. KhĂ´ng gian xĂŁ háť™i khĂĄc nhau dÄŠ nhiĂŞn buáť™c phải sáť‘ng khĂĄc nhau, nhưng váť mạt nhân tĂ­nh, và ạc biᝇt lĂ cuáť™c áť‘i diᝇn váť›i tráť?i Ẽt thĂŹ xĂŁ háť™i Ă´ tháť‹ kiáťƒu Ăł rĂľ lĂ máť™t bưáť›c lĂši váť phẊm chẼt cáť§a máť™t giáť‘ng loĂ i ưᝣc xem thưᝣng áşłng, con ngưáť?i. Nhiáť u cáť§a cải hĆĄn, chưng diᝇn áşšp hĆĄn, vẍn chᝉ lĂ ngoấi diĂŞn chᝊ khĂ´ng phải náť™i hĂ m nhân tĂ­nh. NghÄŠ xem i, ráť‘t cuáť™c cáť§a cuáť™c áť?i cháť›p nhoĂĄng áť&#x; con ngưáť?i cĂł phải lĂ ai giĂ u an lấc hĆĄn máť›i lĂ giĂ u tháş­t, hay lĂ nhiáť u cáť§a cải vĂ oĂĄch hĆĄn máť›i lĂ â€œgiĂ uâ€?. Sáť‘ng háť“n nhiĂŞn, âu phải dáť…. Phải chăng sáť‘ng trong thảo máť™c con ngưáť?i máť›i “trongâ€? ưᝣc, còn trong bĂŞtĂ´ng lĂ˝ tĂ­nh sáş˝ è lĂŞn con ngưáť?i. Ngưáť?i bản áť‹a Tây NguyĂŞn ang cĂšng chung tháşż kᝡ váť›i ngưáť?i máť?i nĆĄi, nhưng háť? khĂ´ng cháť?n “khĂłaâ€? tĂ­nh ngưáť?i vĂ tâm háť“n mĂŹnh lấi. Háť? ang thĂĄch áť‘ tĂ´i váť cĂĄch sáť‘ng giᝯa tráť?i Ẽt. Còn váť›i ngưáť?i trong tháşż gian thĂŹ tĂ´i khĂ´ng hiáťƒu, khĂ´ng biáşżt. KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

39


khĂ´ng gian TáşžT

Nguyáť…n Hᝯu Khoa váť›i Ă o xuân lấi náť&#x; /ÄşL WKÆP PŲW QİP QĆˆD 1JX\ĹžQ +ĆˆX .KRD QJĸŜL KĹŚD VIJ FĆ€D OžQJ ĈžR 1KņW 7ÂżQ 3KĂ’ 7KĸşQJ WKĹœ KLĹ Q NKĂˆ FKÄžW FĹŞW F½FK VĹˆF PžX EÄźQ WĂˆQK FĆ€D KRD ĈžR EÄźQ ĈŤD OÆQ PĹ?W WRDQ 1KĆˆQJ ĈžR EĂˆFK ĈžR SKDL ĈžR WKÄžW WKĹŞQw ĈĸşF ELĹœX ÄˆÄşW ÄˆĹ€\ WĸĜL YXL UŲQ UžQJ KRDQ KŢ EĹŠQJ ĈĸŜQJ QĂ„W Yž JDP PžX PÄşQK QKĸ KĹŹQJ FDP ĈŨ &KLÆP QJĸźQJ WUDQK KRD ĈžR FĆ€D 1JX\ĹžQ +ĆˆX .KRD FĂ? WKĹœ FÄźP UĂ‘ NKĂ?QJ NKĂˆ [XÂżQ WKņW FņQ NĹš 7+Ɖ& +,Ĺ&#x;1 1*8<Ĺˆ1 òâ1+

T

ranh Ă o cáť§a Hᝯu Khoa năm nay khĂĄc nhiáť u váť›i nhᝯng năm trưáť›c, khĂ´ng cĂł nhᝯng khĂš khoáşąm, thĂ´ rĂĄp, váť›i cĂĄc gam mĂ u tráş§m khi anh diáť…n tả gáť‘c Ă o giĂ nua, bong vảy, xĂš xĂŹ tuáť•i tĂĄc. Thay vĂ o Ăł lĂ máť™t khung tráť?i rấo ráťąc, tưng bᝍng xuân. Ngưáť?i háť?a sÄŠ báť™c bấch: “CĂĄi lấnh lĂ nĂŠt thĂş váť‹ khi tiáşżt tráť?i vĂ o xuân, do váş­y hoa Ă o năm nay, tĂ´i chᝉ muáť‘n ưa thĂŞm Ẽm ĂĄp cáť§a mĂ u sắc vĂ o tĂĄc phẊm, tấo khĂ´ng khĂ­ xuân tưƥi vui, Ẽm ĂĄp hĆĄnâ€?. LĂ ngưáť?i xuẼt thân áť&#x; lĂ ng Ă o danh tiáşżng, tiáşżp cáş­n hoa Ă o tᝍ tháť?i còn nháť?, gia ĂŹnh ngĂ y trưáť›c cĹŠng lĂ m Ă o, cĹŠng i bĂĄn Ă o máť—i dáť‹p xuân, tháşż nĂŞn nĂłi váť 40

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020


những am hiểu cùng hoa, tôi nghĩ Hữu Khoa có cả một kho tư liệu và kỷ niệm mà dân ngoại ạo không dễ gì có ược. Có dịp cùng anh rong ruổi mấy mùa tết qua làng ào, gặp gỡ các nghệ nhân hoa ào, thấy ở anh sự tỉ mỉ, chăm chút, soi mói từng cánh hoa, búp nõn, ọ từng màu sắc của các giống ào, ể rồi những tích lũy ấy dần thể hiện thành tác phẩm hội họa. Hữu Khoa vẽ nhiều thứ, nhưng với ào, có lẽ là ề tài anh dành nhiều thời gian hơn cả, tính ến nay ã hơn 6 năm thể hiện nhưng cái khác lạ mỗi khi anh cho ào nở, người xem lại thấy trong ó sự khác biệt, thay ổi, luôn có gì ó mới, không lặp lại. Anh tâm sự: “Vẽ ào, khó nhất là diễn tả cánh hoa, dù ã vẽ qua nhiều năm nhưng phải ến gần năm nay mình mới ưng ý. Hoa ào, thoạt nhìn tưởng rất dễ, nhưng ó chỉ là bề nổi, còn ưa ra ược hồn cốt, cấu trúc hoa ấy mới là chi tiết mà ít người sáng tác ể ý ến”. Nói về quá trình sáng tác, Hữu Khoa kể thêm: “Một bức tranh hoa ào ẹp, không khó, nhưng ể vẽ hàng trăm bức cùng ề tài mà người xem luôn thấy mới, KT&ĐS THÁNG 1.2020

41


không gian TẾT

không nhàm chán, ấy mới là cái trăn trở. Vẽ giống, vẽ ẹp, hoặc lặp lại thì không gì khó cả”. Mỗi dịp gặp Hữu Khoa, nói về hoa ào, anh có thể ngồi cả buổi mà vẫn không hết chuyện, anh có thể kể vanh vách tập tính từng giống ào cho ến chi tiết cánh hoa, màu sắc, ngay cả lối chơi thay ổi hàng năm của người tiêu dùng. Nói ến ào rừng, anh bảo: “Phong trào chơi ào rừng chỉ là thứ ổi món thôi, ào rừng chỉ ẹp khi ở rừng, về phố không thể bằng ào bích ược. Đào rừng năm cánh, thưa mỏng chóng tàn, còn ào bích phần lớn nhiều cánh, mỗi bông tiêu chuẩn khoảng 32-36 cánh, có cánh kép dày và chơi ược lâu”. Xem tranh ào của Hữu Khoa, ngay cả người làng ào cũng ưng ý vì thấy ở ó nét quen. Hữu Khoa chia sẻ thêm: “Khi vẽ, diễn tả ặc tính hoa chỉ là một phần, nhờ hiểu rõ cấu trúc của ào, từ hoa, nụ, cành, lộc… nên dù vẽ phiêu mấy i nữa, người khác - nhất là dân làng ào - ều cảm nhận úng cây, hoa, cành mà họ ang chăm sóc hoặc ang muốn sở hữu ngoài ời thực”.

42

KT&ĐS THÁNG 1.2020


KT&ĐS THÁNG 1.2020

43


không gian TẾT

NKR¼QJ OÊQJ

của phố Hà Thành

+¾ 1ŲL OÒF Q¾R FĴQJ ĈÏQJ ĈÒF FKņW FKŲL Ĉŀ\ NKÍL EžL ĈLÆQ ORĺQ YŴL QKƈQJ ¿P WKDQK NŜ Fļ NKL YŚ ĈÆP WKÉ WK¾QK SKŪ YńQ WKƂF &Í EDR JLŶ +¾ 1ŲL WIJQK OŐQJ" &Í Ĉľ\ 0ŲW +¾ 1ŲL YňQJ OŐQJ FÍ OÒF NKÏQJ PŲW EÍQJ QJĸŶL ĈÍ O¾ Y¾R QJ¾\ PŬQJ PŲW WŘW 1JX\ÆQ Ĉ½Q 7D FÍ WKŜ EňW JŐS PŲW +¾ 1ŲL [ĸD FĴ ĈÁ TXD\ YŚ GÓ FKŢ O¾ WKR½QJ TXD %ë, 9ë Ļ1+ HÀ THÀNH

44

KT&ĐS THÁNG 1.2020


1.

Hà Nội…

Chắc rằng chẳng có ai tự o ếm, ghi chép xem một năm mình i ra khỏi nhà bao nhiêu lần; i làm, i chơi trên ường phố mất bao nhiêu thời gian và bao nhiêu cây số. Cũng chẳng có cơ quan thống kê nào tổng kết nổi mỗi con ường mỗi ngày có bao nhiêu chuyến xe, mỗi ngày có bao nhiêu lượt người, lượt xe di chuyển trong thành phố… Hà Nội lúc nào cũng ông úc, chật chội, khói bụi và iên loạn bởi những âm thanh. Kể cả khi về êm thì thành phố vẫn thức. Cuộc sống không cho phép người ta dừng lại, mà cứ phải i, phải chạy; triền miên, triền miên. Thành phố không ngơi nghỉ, ngày qua ngày, tháng qua tháng… Và cứ ra khỏi nhà là ai cũng phải ối mặt với sự ồn ào náo nhiệt, và tự bản thân cũng góp phần vào hợp âm hỗn loạn của ô thị.

2.

Hà Nội…

Người ta cứ than rằng nơi ấy ất chật người ông, nơi ấy cạnh tranh khốc liệt, nơi ấy người khôn của khó. Thế nhưng như một lẽ tự nhiên, nơi ấy vẫn là một thỏi nam châm lớn có sức hút mãnh liệt. Hà Nội vừa là nơi hội tụ tinh hoa, cũng là nơi thử thách và sàng lọc; Hà Nội vừa khó tính, vừa bao dung. Những dòng người cứ ổ về ngày càng ông, những con phố ngày càng chật. Nhà xây dày hơn, cao hơn, kẹt xe nhiều hơn, ô nhiễm nặng hơn… Những vòng xe vẫn cứ hối hả quay tròn từ ngày này sang ngày khác, những dòng chuyển ộng không bao giờ dừng lại? Con người dần dần nghẹt thở giữa những khối kiến trúc ken chặt, giữa những tấm biển quảng cáo khổng lồ, giữa những biển người và xe, giữa hỗn ộn âm thanh và ánh sáng... Mọi sự chịu ựng ều có giới hạn; cần lắm một thời gian ngơi nghỉ, một khoảng lặng cho phố!

3.

Hà Nội…

Có một ngày, úng hơn là một buổi sáng của ngày hôm ó - và bao giờ cũng vậy - Hà Nội như ổi khác hoàn toàn. Thành phố vắng lặng, ường phố vắng lặng, có những lúc không bóng người. Những cửa hàng óng kín, những ngôi nhà ngủ yên. Không gian thật yên tĩnh, và không khí trong lành. Phố cổ, phố cũ, phố mới ều như rộng hơn, nét hơn; và có thể một lúc nào ó, một góc nào ó chợt nao lòng khi nhìn thấy dấu ấn của Hà Nội xưa… Tất cả như trầm lắng trong tiết xuân của ất trời, thời gian như trôi chậm lại. Ngày ầu năm thường mang ến những cơn gió lạnh và mưa càng khiến cho mọi người muốn ở trong căn nhà ấm áp nhiều hơn. Đó là thời gian quây quần sum họp, là giờ phút ầy ý nghĩa của năm mới. Ngày mồng một tết Nguyên án, khoảng lặng của phố! KT&ĐS THÁNG 1.2020

45


không gian TẞT - PHONG THᝌY

+RD WĸĜL WU½L FÂż\ Yž QKĆˆQJ VĹˆS ĈĹ?W ÄžP ½S VĹˆF [XÂżQ ĈHP ÄˆĹ˜Q KĸĜQJ YŤ WĹ˜W ĈĹ?F WUĸQJ WURQJ NKĂ?QJ JLDQ 9LĹ W

&KĂ’QJ WĂ?L FĂ? ĈL FRL WKĹ€\ Yž WÉP KLĹœX WUÆQ PÄşQJ ÄˆĹœ [HP ÄˆĹ€X QİP [XÄžW KžQK KĸŴQJ QžR WXĹŽL DL [Ă?QJ QKž FKR WĹŞW Yž QÆQ WUĸQJ Ež\ YņW JÉ ĈHP OÄşL PD\ PĹˆQ FKR QİP &DQK 7Â? 7X\ QKLÆQ F½F Wĸ OLĹ X PŰL QÄśL PŰL NK½F NKLĹ˜Q FKĂ’QJ WĂ?L NK½ EĹŞL UĹŞL Yž NKĂ?QJ ELĹ˜W QÆQ QJKH WKHR DL ;LQ KŨL PĆ‚F ÄˆŲ F½F NLÆQJ NĆŽ SKRQJ WKĆ€\ QİP PĹ´L QKĸ WKĹ˜ QžR Ož YĆ„D ÄˆĆ€ Pž NKĂ?QJ TX½ SKLĹšQ SKĆ‚F Yž YĹš FÄś EÄźQ WKÉ QÆQ WXÂżQ WKHR QKĆˆQJ NLÆQJ NĆŽ JÉ YžR QİP QD\" /Æ 7KŤ 7KX +XĹ SKĸŜQJ %ÉQK 7KXņQ TXņQ 73 +&0 %ĂŤ, 7+6 .76 +Ă” $1+ 78Ĩ1 Äť1+ .+Ăœ1+ 3+Ä˘Ä 1*

NĂŞn hiáťƒu ĆĄn giản lĂ dĂš mĂŹnh khĂ´ng kiĂŞng káťľ thĂŹ ngưáť?i khĂĄc, tháş­m chĂ­ toĂ n cáť™ng áť“ng vẍn kiĂŞng káťľ, cho nĂŞn Ă­t ra cĹŠng nĂŞn biáşżt váť nhᝯng iáť u ngưáť?i khĂĄc kiĂŞng áťƒ mĂŹnh khĂ´ng gây ra va chấm, xung áť™t vᝠᝊng xᝊ, chᝊ khĂ´ng phải luáş­n bĂ n váť chuyᝇn Ăşng hay sai cáť§a tᝍng kiĂŞng káťľ trong mẼy ngĂ y áş§u năm.

1Ă…P 7ø vĂ chuyᝇn kiĂŞng káťľ

&DQK 7Â? NKÆQJ FKĹ? OÂľ QÄ›P FRQ FKXĹ?W

DĂ™ THEO QUAN NIᝆM DUY LĂ? PHĆŻĆ NG TĂ‚Y HAY DᝊCH LĂ? PHĆŻĆ NG Ä?Ă”NG thĂŹ a sáť‘ cĂĄc dân táť™c trĂŞn tháşż giáť›i áť u Ăłn chĂ o năm máť›i theo nhᝯng cung cĂĄch văn hĂła truyáť n tháť‘ng ạc sắc cáť§a dân táť™c mĂŹnh. KhĂ´ng cĂł nĆĄi nĂ o lĂ khĂ´ng ạt ra nhᝯng kiĂŞng káťľ sao cho phĂš hᝣp, gáť?i ĆĄn giản lĂ â€œnháş­p gia tĂšy t᝼câ€?, còn nâng táş§m theo quan niᝇm văn hĂła thĂŹ Ăł chĂ­nh lĂ nĂŠt riĂŞng trong ᝊng xáť­ máť—i nĆĄi. DĂš xĂŁ háť™i phĂĄt triáťƒn hiᝇn ấi áşżn âu, kiĂŞng káťľ dân gian vẍn lĂ pháş§n cáť‘t cĂĄch khĂ´ng tháťƒ thiáşżu cáť§a máť?i táť™c ngưáť?i, vĂ tĂšy theo mᝊc áť™, hoĂ n cảnh mĂ ngưáť?i ta gia giảm kiĂŞng káťľ sao cho phĂš hᝣp váť›i báť‘i cảnh vĂ tháť?i ấi. Váť cĆĄ bản, cĂĄc kiĂŞng káťľ dân gian dáť‹p năm máť›i thưáť?ng xoay quanh 3 nhĂłm chĂ­nh, tấm gáť?i lĂ theo ThiĂŞn (tháť?i), Ä?áť‹a (lᝣi), vĂ Nhân (hòa), trong Ăł c᝼ tháťƒ lĂ : - KiĂŞng káťľ váť mạt tháť?i gian, như xem ngĂ y giáť? táť‘t xẼu, xuẼt hĂ nh, khai bĂşt, khai trưƥng, áť™ng th᝕‌ - KiĂŞng káťľ váť mạt khĂ´ng gian, như xem nhĂ cáť­a, nĆĄi cháť‘n, phưƥng hưáť›ng vưᝣng suy, bĂ i trĂ­, sắp xáşżp, váş­t d᝼ng, mĂ u sắc‌ - KiĂŞng káťľ váť mạt con ngưáť?i, như xem tuáť•i káťľ tuáť•i hᝣp, tuáť•i xĂ´ng Ẽt, cung cĂĄch ᝊng xáť­ váť›i nhau qua hĂ nh vi, láť?i nĂłi, chĂşc t᝼ng‌ 46

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

Cư dân Viᝇt xưa kia dĂšng hᝇ Can Chi nháşąm ghi nháş­n cĂĄc giai oấn sinh trưáť&#x;ng cáť§a tháťąc váş­t, mĂša mĂ ng, váť›i triáşżt lĂ˝ âm dưƥng lĂ m náť n tảng. Trong Ăł hĂ nh can lĂ giai oấn thuáť™c pháş§n dưƥng cáť§a cây cáť?, can Canh biáťƒu láť™ trấng thĂĄi cây cáť? nhiáť u thay áť•i, âm cháť“i, nảy láť™c. Còn chi TĂ˝ ạc trưng cho pháş§n âm, áť&#x; giai oấn kháť&#x;i áş§u hất giáť‘ng hĂşt nưáť›c trong Ẽt mĂ nảy máş§m. Káşżt hᝣp can chi thĂŹ 2020 lĂ năm Canh TĂ˝. Ä?ạc tĂ­nh Canh theo Dáť‹ch LĂ˝ lĂ tưƥng hᝣp váť›i Ất, tưƥng hĂŹnh váť›i GiĂĄp, BĂ­nh. Ä?áť‹a chi TĂ˝ thĂŹ ưᝣc tam hᝣp váť›i Thân vĂ ThĂŹn, áť“ng tháť?i náşąm trong Tᝊ hĂ nh xung TĂ˝ - Ngáť? - MĂŁo - Dáş­u. MĂ u tưƥng hᝣp Canh TĂ˝ lĂ vĂ ng sẍm, nâu Ẽt thuáť™c Tháť•. MĂ u tưƥng sinh lĂ áť?, cam, háť“ng, tĂ­m thuáť™c Háť?a. MĂ u tưƥng khắc váť›i Tháť• lĂ xanh lĂĄ cây tᝍ áş­m áşżn nhất thuáť™c Máť™c. Tᝍ quan niᝇm Can Chi trong láť‹ch nĂ´ng nghiᝇp, cư dân Viᝇt lâu nay ĂŁ máť&#x; ráť™ng cĂĄc Ă˝ nghÄŠa ᝊng d᝼ng trong áť?i sáť‘ng khĂĄ phong phĂş, trong Ăł cĂł dấng thᝊc trưng bĂ y hĂŹnh ảnh con giĂĄp trong nhĂ ngoĂ i cáť­a máť—i dáť‹p xuân


váť , táşżt áşżn. BĂŞn cấnh kiáťƒu trưng bĂ y pháť• quĂĄt như èn láť“ng, cây nĂŞu, chᝯ PhĂşc - Láť™c - Tháť? mang Ă˝ nghÄŠa may mắn, vấn sáťą như Ă˝, kim ngáť?c mĂŁn ưáť?ng‌ còn cĂł kiáťƒu trưng bĂ y linh váş­t may mắn. Do năm TĂ˝ biáťƒu trưng lĂ chuáť™t, nĂŞn cĂĄch cháť?n theo váş­t biáťƒu lĂ nhᝯng nhĂłm, báť™ cĂł sáťą hòa hᝣp váť Chi. C᝼ tháťƒ như báť™ TĂ˝ vĂ Sáť­u hᝣp, hĂła Tháť•, nĂŞn cĂł tháťƒ trưng con chuáť™t i váť›i con trâu mĂ u vĂ ng, hoạc trưng Khᝉ, Chuáť™t vĂ Ráť“ng thuáť™c nhĂłm tam hᝣp. NgoĂ i ra còn cĂł cĂĄc cạp âm dưƥng áť“ng hĂ nh, trong Ăł TĂ˝ vĂ Hᝣi áť“ng hĂ nh Tháť§y, nghÄŠa lĂ nhᝯng váş­t biáťƒu tưᝣng nĂ o hᝣp váť›i TĂ˝ như nĂŞu trĂŞn áť u ưᝣc cháť?n. *LDR KĂ…D QKĂ„P NL½QJ NĹš YĹ&#x;L QKDX

Như ĂŁ dẍn, cĂĄc kiĂŞng káťľ dân gian dáť‹p năm máť›i xoay quanh 3 nhĂłm ThiĂŞn - Ä?áť‹a vĂ Nhân giao hòa nhau, váť›i m᝼c Ă­ch chung lĂ cáş§u lĂ nh trĂĄnh dᝯ, tăng cĂĄt giảm hung, Ă­t ảnh hưáť&#x;ng vĂ nháť?c cĂ´ng sắp xáşżp, chᝉ cáş§n lưu Ă˝ Ă´i chĂşt áťƒ nhᝯng ngĂ y áş§u năm ưᝣc tráť?n váşšn, áť huáť . - Yáşżu táť‘ ThiĂŞn tháť?i: cĂĄc tư liᝇu tham khảo váť láť‹ch Can Chi nĂŞu ra ngĂ y mĂšng máť™t táşżt năm Canh TĂ˝ lĂ ngĂ y Ä?inh MĂŁo. NgĂ y nĂ y MĂŁo thuáť™c máť™c sinh Ä?inh thuáť™c Háť?a, Chi sinh Can, sao Nᝯ, Tráťąc MĂŁn khĂĄ táť‘t váť›i viᝇc cáş§u phĂşc, táşż láť…. Theo cĂĄch tĂ­nh vòng HoĂ ng Ä?ấo Thanh Long thĂŹ ây lĂ ngĂ y Hắc Ä?ấo, sao Chu Tưáť›c, cĂł bẼt lᝣi trong kháť&#x;i sáťą cĂĄc viᝇc hᝇ tráť?ng, chᝉ hᝣp váť›i cáş§u cĂşng, quây quáş§n háť?p mạt. CĂĄc tuáť•i Ất Dáş­u, QuĂ˝ Dáş­u, QuĂ˝ Táťľ, QuĂ˝ Hᝣi nĂŞn lưu Ă˝ vĂŹ ây lĂ ngĂ y báť‹ xung váť hᝇ Can Chi. - Yáşżu táť‘ Ä?áť‹a lᝣi: do Canh TĂ˝ thuáť™c BĂ­ch Thưᝣng Tháť• nĂŞn cĂł tháťƒ lưu Ă˝ kĂ­ch hoất khĂ­, máť&#x; Ăłn váť cĂĄc hưáť›ng thuáť™c Tháť• vưᝣng như tây nam, Ă´ng bắc cáť§a nhĂ cáť­a, văn phòng, cáť­a hĂ ng‌ dÄŠ nhiĂŞn náşżu Ăł lĂ cĂĄc hưáť›ng cĂł tháťƒ máť&#x; cáť­a, ạt èn sĂĄng, trang trĂ­ tưƥi máť›i‌ thĂŹ khĂĄ phĂš hᝣp. Váť mạt Huyáť n khĂ´ng phi tinh, năm Canh TĂ˝ cĂł phi tinh vưᝣng khĂ­ váť hưáť›ng sao BĂĄt Bấch năm nay bay váť tây bắc. Theo luáş­n bĂ n Cáť­u tinh thĂŹ ây lĂ phưƥng vưᝣng nhẼt váť tĂ i láť™c cáť§a năm Canh TĂ˝, cĹŠng chĂ­nh lĂ TĂ i váť‹ 2020 trong nhĂ . BĂĄt Bấch cĂł ngĹŠ hĂ nh thuáť™c Tháť•, gạp tây bắc thuáť™c Kim, BĂĄt Bấch thuáť™c Tháť•, tưƥng sinh Tháť• - Kim lᝣi váť cĂ´ng danh, tĂ i láť™c. Bản chẼt khĂ´ng gian giao tiáşżp áş§u năm lĂ nĆĄi gạp gᝥ vĂ tiáşżp xĂşc a dấng, nĂŞn quy luáş­t chung váť phong tháť§y nĂŞn hưáť›ng áşżn hĂ nh Tháť•, hĂ nh cáť§a sáťą cân báşąng, dung nấp a sắc thĂĄi. MĂ u sắc, chẼt liᝇu váť‘n cĂł cáť§a hĂ nh Tháť• như trong náşżp nhĂ truyáť n tháť‘ng (táťą nhiĂŞn, máť™c mấc) khĂ´ng quĂĄ thiĂŞn lᝇch cĹŠng giĂşp cho viᝇc báť‘ trĂ­ váş­t d᝼ng trang trĂ­ tráť&#x; nĂŞn thuáş­n lᝣi hĆĄn. CĂĄch báť‘ trĂ­ thuáť™c Tháť• vĂ Máť™c, tháş­m chĂ­ cĂł tháťƒ báť• sung hĂ nh Háť?a áť™t biáşżn lĂ m iáťƒm nhẼn áťƒ gia tăng tĂ­nh Ẽm ĂĄp, hiáşżu khĂĄch vĂ hĂ i hòa dĂš náť™i thẼt theo phong cĂĄch nĂ o, giĂşp gia cháť§ dáť… dĂ ng tấo dáťąng mĂ´i trưáť?ng giao tiáşżp thân thiᝇn. - Yáşżu táť‘ Nhân hòa lĂ linh hoất nhẼt, báť&#x;i máť?i kiĂŞng káťľ áť u vĂ´ nghÄŠa náşżu khĂ´ng thẼy phĂš hᝣp váť›i náşżp sinh hoất cáť§a gia ĂŹnh vĂ cĂĄ nhân. Viᝇc sáť­ d᝼ng hĂŹnh ảnh, linh

váş­t - con giĂĄp lĂ dấng trang trĂ­ theo năm, khĂĄ a dấng vĂ linh hoất, cĂł tháťƒ tĂšy tâm bĂ i trĂ­. NĂŞn quan tâm nhᝯng khu váťąc i lấi, khoảng tráť‘ng giᝯa cĂĄc phòng, giáşżng tráť?i hay tr᝼c cáş§u thang‌ lĂ nhᝯng vĂšng thu hĂşt sinh khĂ­ vĂ dẍn dắt táş§m nhĂŹn cho náť™i thẼt tưƥi máť›i hĆĄn. Ä?áť“ng tháť?i do áť&#x; khu váťąc chung nĂŞn sáş˝ Ă­t ảnh hưáť&#x;ng áşżn tâm lĂ˝ cáť§a ngưáť?i nhĂŹn ngắm, vĂŹ váť›i ngưáť?i nĂ y cĂł tháťƒ thĂ­ch linh váş­t hay tưᝣng thiĂŞng, nhưng ngưáť?i khĂĄc lấi thẼy khĂ´ng thoải mĂĄi. Váť mạt tuáť•i theo Can Chi, năm 2020 Canh TĂ˝ xung khắc cĂĄc tuáť•i GiĂĄp Ngáť?, BĂ­nh Ngáť?. Theo bảng 1KĂ?P PžX WĸĜQJ VLQK +ŨD 7KĹŽ .LP ELĹœX KLĹ Q TXD EžL WUĂˆ YņW GĹžQJ FKR QİP PĹ´L ThiĂŞn Khắc Ä?áť‹a Xung thĂŹ QKLĹšX VLQK NKĂˆ F½W WĸŜQJ cĂł thĂŞm Canh TĂ˝ káťľ Nhâm Ngáť?, cĂĄc chuyĂŞn gia phong tháť§y khuyáşżn cĂĄo nhᝯng tuáť•i âm láť‹ch káťƒ trĂŞn khĂ´ng trưng bĂ y hĂŹnh ảnh tranh tưᝣng liĂŞn quan áşżn con chuáť™t trong năm Canh TĂ˝ nĂ y. Theo cĂĄc chuyĂŞn gia, khi ạt tưᝣng chuáť™t phong tháť§y nĂŞn ạt theo hưáť›ng Ă´ng bắc hoạc tây nam (thuáť™c Tháť•) áťƒ cĂł phĂşc láť™c váşšn toĂ n. TrĂĄnh viᝇc ạt tưᝣng hoạc hĂŹnh chuáť™t váť phĂ­a Ă´ng hoạc bắc áťƒ trĂĄnh hung khĂ­, cĹŠng lĂ cĂĄc hưáť›ng váť Huyáť n khĂ´ng phi tinh năm 2020 gạp sao bẼt lᝣi. XĂŠt theo văn hĂła dân gian, cĂĄc “chᝉ áť‹nhâ€? hay “cháť‘ng chᝉ áť‹nhâ€? trong kiĂŞng káťľ áş§u năm a sáť‘ xuẼt phĂĄt tᝍ mong máť?i gạp CĂĄt trĂĄnh Hung, rẼt cáş§n thiáşżt trong ᝊng xáť­. Ă?t ra trong cả năm báş­n ráť™n váť›i táť‘c áť™ mưu sinh háť‘i hả, máť?i ngưáť?i nĂŞn cĂł chĂşt tháť?i khắc lắng cháş­m lấi, quan tâm nhiáť u hĆĄn áşżn bản thân vĂ ngưáť?i chung quanh, cân nhắc cĂĄc hĂ nh vi theo kiáťƒu “mĂŹnh khĂ´ng 7UDQJ WUĂˆ QJž\ [XÂżQ WX\ PDQJ WĂˆQK SKĹŽ ELĹ˜Q QKĸQJ NKĂ?QJ QÆQ FKXQJ muáť‘n thĂŹ cĹŠng ᝍng lĂ m váť›i ngưáť?i FKXQJ Pž FĹ€Q FĂ? F½ WĂˆQK Yž ĈLĹœP khĂĄcâ€?. Náşżu cĂł dáť‹p tham gia sáťą kiᝇn QKÄžQ ÄˆĂ’QJ PĆ‚F tấi cĂĄc nưáť›c Tây phưƥng, sáş˝ thẼy háť? cĹŠng kiĂŞng káťľ nhiáť u iáť u khĂĄ nghiĂŞm ngạt, tháş­m chĂ­ khĂ´ng tháťƒ giải thĂ­ch ưᝣc náşżu chᝉ nhĂŹn dưáť›i gĂłc áť™ cáť§a ngưáť?i Ă Ä?Ă´ng. Ä?Ăł cĹŠng lĂ nhᝯng khĂĄc biᝇt váť văn hĂła lĂ m nĂŞn máť™t tháşż giáť›i cĂł tháťƒ rẼt gáş§n nhau váť khoảng cĂĄch, kinh táşż hay thĂ´ng tin, nhưng chắc chắn lĂ rẼt phong phĂş, a dấng vĂ nhiáť u táş§ng nẼc sâu xa váť văn hĂła. Do Ăł, cáş§n tĂ´n tráť?ng sáťą khĂĄc biᝇt trong văn hĂła ᝊng xáť­ cáť§a vĂšng miáť n, tháş­m chĂ­ cáť§a tᝍng gia ĂŹnh, trĂĄnh ĂĄp ạt cháť§ quan vĂ cĹŠng khĂ´ng tháťƒ quĂĄ ph᝼ thuáť™c vĂ o nhᝯng kiĂŞng káťľ thiáşżu cĆĄ sáť&#x; khoa háť?c. KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

47


khĂ´ng gian TáşžT 7Ĺ˜W 1JX\ÆQ Ĉ½Q ĈĸşF FRL Ož WĹ˜W OĹ´Q QKÄžW FĆ€D QJĸŜL 9LĹ W 1DP 7Ĺ˜W ĈĸşF WĂˆQK EĹˆW ÄˆĹ€X WĆ„ QJž\ PĂ“QJ PŲW WK½QJ JLÆQJ ÂżP OŤFK FÄ´QJ Ož QJž\ EĹˆW ÄˆĹ€X FĆ€D PŲW QİP PĹ´L ćLĹšX Qž\ FÄ´QJ SKĂ“ KĹźS YĹ´L QĸŴF WD ĈD VĹŞ QJĸŜL GÂżQ VĹŞQJ EĹŠQJ QĂ?QJ QJKLĹ S ć¿\ Ož WKĹśL JLDQ Pž PĂ“D PžQJ ÄˆĂ KRžQ WÄžW QJĸŜL QJĸŜL UĂ QK UDQJ Ož OĂ’F ÄˆĹœ QJKŢ QJÄśL YXL FKÄśL WKİP YLĹ˜QJ QKDX %ĂŤ, 9ĂŤ Äť1+ 48$1* 7Ăš0

7KĹ‹W OXĹ™F PÄŻP WšS

&KÄŁ SKĹĽQJ

QJÂş\ 7Ă’W PLĂ‘Q Mâm cáť—

6Ĺľ VXP KĹ‘S QJÂľ\ WĹƒW

Theo phong t᝼c thĂŹ ba ngĂ y táşżt cáť§a ngưáť?i Viᝇt cĂł ba sáťą gạp gᝥ quan tráť?ng. Thᝊ nhẼt lĂ gạp gᝥ cĂĄc váť‹ tháş§n linh, tháş§n linh nĂ y lĂ nhᝯng váť‹ TiĂŞn sư hay Nghᝇ sư, tᝊc váť‹ táť• áş§u tiĂŞn dấy ngháť cho gia ĂŹnh (như Tháş§n nĂ´ng dấy ngháť nĂ´ng). Tiáşżp theo Ăł lĂ Tháť• cĂ´ng, váť‹ tháş§n giᝯ gĂŹn Ẽt ai nĆĄi mĂŹnh an cư. VĂ sau Ăł lĂ TĂĄo quân, ngưáť?i trĂ´ng coi báşżp nĂşc, sáťą no Ẽm trong gia ĂŹnh. Thᝊ hai lĂ gạp gᝥ táť• tiĂŞn, Ă´ng bĂ ĂŁ khuẼt, nhᝯng ngưáť?i ĂŁ cĂł cĂ´ng ᝊc cáť§a dòng háť? sáş˝ váť sum háť?p cĂšng con chĂĄu. Do Ăł ngĂ y ba mưƥi táşżt cĂł t᝼c lᝇ máť?i nhĂ áť u phải lo cĂşng kiáşżn áťƒ rưáť›c Ă´ng bĂ . VĂ iáť u thᝊ ba áť‘i váť›i nhᝯng thĂ nh viĂŞn trong gia ĂŹnh dĂš cĂł lĂ m ăn, bưƥn chĂŁi phưƥng nĂ o cĹŠng phải váť nhĂ áťƒ gạp gᝥ, sum háť?p gia ĂŹnh cĂšng Ă´ng bĂ , cha máşš, anh em trong ba ngĂ y táşżt. ÄšQ WĹƒW

Ba ngĂ y táşżt dĂš nhĂ giĂ u hay nghèo áť u cĂł Ă´ng bĂ , cha máşš, con chĂĄu cĂšng oĂ n viĂŞn bĂŞn mĂĄi Ẽm. VĂ tẼm lòng ĂŁ ưᝣc tháťƒ hiᝇn máť™t cĂĄch tháťąc tiáťƒn qua nhᝯng mâm cáť— nháşąm cĂşng dâng, táť? lòng thĂ nh kĂ­nh váť›i tráť?i Ẽt, thĂĄnh tháş§n cáş§u mưa thuáş­n giĂł hòa, an khang tháť‹nh vưᝣng. Mâm cáť— cĂşng táť• tiĂŞn, Ă´ng bĂ cáş§u sáťą phĂš háť™ cho con chĂĄu hấnh phĂşc. Sau Ăł con chĂĄu cĂšng nhau ăn cáť— táşżt nháşąm hưáť&#x;ng phưáť›c, láť™c mĂ tráť?i Ẽt, táť• tiĂŞn ĂŁ chᝊng giĂĄm sáťą thᝉnh cáş§u máť?i iáť u táť‘t lĂ nh trong năm máť›i. 48

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

5DX [³R WKĭS FĊP KĥQK QK´Q

Ä‚n táşżt lĂ máť™t iáť u vᝍa thiĂŞng liĂŞng mĂ cĹŠng vᝍa táťą nhiĂŞn theo phong t᝼c ngưáť?i Viᝇt. Ba ngĂ y táşżt, áşżn nhĂ ai cĹŠng ưᝣc chĂ o máť?i vĂ o mâm cáť— váť›i láť?i chĂşc phĂşc áş§u năm. Máť?i nhau ăn cáť— táşżt tháťƒ hiᝇn sáťą tĂ´n tráť?ng, thân thiᝇn trong tĂŹnh nghÄŠa lĂ ng xĂłm, bấn bè. Gia cháť§ váť›i sáťą hiáşżu khĂĄch truyáť n tháť‘ng cáť§a ngưáť?i Viᝇt áť u mong ưáť›c máť?i ngưáť?i cĂšng hưáť&#x;ng phĂşc mĂ mĂŹnh ĂŁ cáş§u xin tᝍ tráť?i Ẽt, Ă´ng bà ‌ Năm máť›i qua ly rưᝣu áş§u xuân, máť?i hiáťƒu láş§m, gĂşt mắc cáť§a năm cĹŠ ưᝣc xĂła báť? áťƒ bắt áş§u máť™t năm máť›i táť‘t áşšp, may mắn hĆĄn. Váť›i láť?i chĂşc phĂşc vĂ cĂšng nhau oĂ n t᝼ “ăn táşżtâ€? quanh mâm cáť— ngĂ y áş§u xuân lĂ máť™t máťš t᝼c mĂ Ă´ng bĂ ta ĂŁ tháťąc hiᝇn tᝍ bao áť?i nay tháťƒ hiᝇn sáťą thiᝇn lĂ nh, tĂ­nh khoan hòa cáť§a dân táť™c cĂł máť™t náť n văn hĂła nĂ´ng nghiᝇp truyáť n tháť‘ng. “Mâm cao, cáť— áş§yâ€? lĂ câu nĂłi tháťƒ hiᝇn sáťą mong ưáť›c năm máť›i lĂ m ăn phĂĄt ất sung tĂşc cáť§a máť?i ngưáť?i. Do iáť u kiᝇn áť‹a lĂ˝, thĂłi quen trong ăn uáť‘ng, máť—i vĂšng, miáť n trĂŞn Ẽt nưáť›c ta cĂł cĂĄch bĂ y mâm cáť— táşżt khĂĄc nhau. Váť căn bản máť—i miáť n cĂł nhᝯng thᝊc ăn thưáť?ng ưᝣc dáť?n trĂŞn mâm cáť— như sau:


*LĂƒ OĹĽD JLĂƒ WKŧ

0ÂśP FĹ› PLĹ…Q %ÄłF

Mâm cáť— vĂšng áť“ng báşąng Bắc báť™ thưáť?ng theo Ăşng bĂ i bản. CĂł láş˝ do áť&#x; sĂĄt cấnh máť™t náť n văn hĂła Ẋm tháťąc láť›n cáť§a ngưáť?i Trung Hoa, nĂŞn sáťą khắt khe áťƒ gĂŹn giᝯ truyáť n tháť‘ng cáť§a mâm cáť— miáť n Bắc lĂ cĂł lĂ˝ do. Mâm cáť— thưáť?ng gáť“m 4 dÄŠa vĂ 4 bĂĄt khĂ´ng káťƒ nhᝯng dÄŠa xĂ´i vĂ cĂĄc bĂĄt nưáť›c chẼm. Báť‘n dÄŠa gáť“m hai dÄŠa tháť‹t cĂł tháťƒ lĂ gĂ vĂ heo, máť™t dÄŠa nem thĂ­nh, máť™t dÄŠa giò l᝼a. CĂł tháťƒ thĂŞm máť™t dÄŠa giò mᝥ (giò tháť§ hoạc tháť‹t Ă´ng). Báť‘n bĂĄt gáť“m bĂĄt ninh, bĂĄt măng háş§m giò heo, bĂĄt miáşżn, bĂĄt máť™c. Khi ăn chia lĂ m hai giai oấn, pháş§n áş§u ăn cĂĄc mĂłn áť&#x; dÄŠa nhắm váť›i rưᝣu vĂ xĂ´i. Pháş§n sau ăn cĆĄm váť›i cĂĄc mĂłn áť&#x; bĂĄt. Ä?ây lĂ nhᝯng yĂŞu cáş§u căn bản cáť§a mâm cáť—. TĂšy gia ĂŹnh cĂł tháťƒ cĂł thĂŞm nhᝯng mĂłn như náť™m, xĂ o. NgĂ y táşżt còn cĂł nhᝯng mĂłn ăn ạc trưng như bĂĄnh chưng, dưa hĂ nh. TrĂĄng miᝇng cĂł mᝊt sen, mᝊt quẼt, mᝊt gᝍng, chè kho.

1ÄĽP QÄĽX WKÄŁ

0Ä—QJ KħP JLĂƒ KHR

0ÂśP FĹ› PLĹ…Q 7UXQJ

0ÂQ UDP

%²QK WšW

Nhᝯng mĂłn ăn mâm cáť— miáť n Trung thưáť?ng chĂş tráť?ng nhiáť u áşżn tĂ­nh bảo quản do tháť?i tiáşżt khĂ­ háş­u miáť n nĂ y rẼt khắc nghiᝇt. Nhᝯng mĂłn ăn nguáť™i như nem chua, trĂŠ, chả. Gáť?i cĂł gĂ bĂłp rau răm; gáť?i trĂĄi vả; măng, mĂ­t tráť™n. MĂłn nĂłng cĂł nem l᝼i, bò nưáť›ng sả áť›t. Tháť‹t ngâm nưáť›c mắm, tháť‹t phay lĂ nhᝯng mĂłn ăn nguáť™i lưu trᝯ ưᝣc dĂ i ngĂ y thưáť?ng ưᝣc cuáť‘n váť›i bĂĄnh trĂĄng, dưa kiᝇu. MĂłn chĂ­nh áťƒ ăn váť›i cĆĄm cĂł mĂłn quay, rĂĄn như gĂ , sưáť?n heo. MĂłn nẼu cĂł bò nẼu thưng, cáť§ cải kho nấc heo, tháť‹t nấc rim, tháť‹t hon‌ VĂ khĂ´ng tháťƒ thiáşżu mĂłn canh giò heo háş§m, gĂ tiáť m. RiĂŞng bĂĄnh tĂŠt lĂ thᝊ khĂ´ng tháťƒ thiáşżu trong mâm cáť— ngĂ y táşżt ăn cĂšng dưa mĂłn. Ä?ạc biᝇt miáť n Trung lĂ vĂšng Ẽt cĂł nhiáť u mĂłn trĂĄng miᝇng như cĂĄc loấi mᝊt gᝍng xăm, gᝍng khĂ´, mᝊt mĂ u hoa... BĂĄnh cáť§a vĂšng nĂ y cĂł bĂĄnh táť•, bĂĄnh in, bĂĄnh thuẊn, bĂĄnh báť™t sắn, bĂĄnh Ă­t, bĂĄnh áş­u xanh sẼy, cáť‘m‌ nhᝯng thᝊ bĂĄnh nĂ y a sáť‘ ưᝣc bảo quản dĂ i ngĂ y cĂł tháťƒ dĂšng ăn dáş§n cho áşżn ra giĂŞng vẍn còn. KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

49


không gian TẾT 0¶P Fś PLŅQ 1DP

Mâm cỗ miền Nam với những món nguội căn bản như chả, gỏi, nem, bì, lòng heo khìa, giò heo nhồi, lạp xưởng tươi, gỏi ngó sen… Riêng gỏi gà luộc xé phay trộn củ hành, kiệu là món thường có trên mâm cỗ. Các món ngâm chua như lổ tai heo ngâm giấm, tôm khô củ kiệu cũng ược ưa chuộng. Tùy nhà còn có những món ăn mà lúc ông bà còn sinh tiền thích hoặc món ăn mang tính truyền thống của gia ình. Sau những món ăn khai vị là những món chính dùng ể ăn với cơm như bò nấu un, gà rim nước dừa tươi. Đặc biệt hầu như khắp nơi ở Nam bộ nhà nào cũng phải có nồi thịt kho nước dừa ăn với dưa giá và khổ qua hầm. Hai món này luôn phải có trong mâm cơm cúng ông bà ngày ba mươi tết, theo như dân gian thì khổ qua là món ăn mong muốn sự cơ cực qua i và ón chào năm mới tốt ẹp hơn. Tuy nhiên xét về mặt thực tế ây là món ăn mát, giãi mỡ dầu của nhiều món thịt thà ngày tết. Khổ qua còn có thể ể ược lâu trong hoàn cảnh thời tiết trong Nam rất nóng bức. Và ương nhiên phải có món bánh tét nhân mỡ ăn với củ cải ngâm nước mắm. Tráng miệng của miền Nam thường có những loại mứt trái cây như mứt dừa, me, mãng cầu, gừng dẻo, củ năng, thèo lèo, kẹo chuối, xôi vị, bánh bò, bánh ít, bánh tét ngọt. Một số vùng ồng bằng sông Cửu Long còn có cơm rượu như một món tráng miệng tiêu thực rất tốt.

7ÄP NKÄ Fŧ NLŇX

7KŋW NKR QğśF GūD

1KųQJ Q»W WģġQJ óŗQJ FūD P¶P Fś WŃW ED PLŅQ

Nhìn chung mâm cỗ ngày tết ba miền có những nét riêng thay ổi theo thổ nhưỡng, tập quán từng vùng miền, nhưng có sự thống nhất ở một số món căn bản. Là quốc gia sống bằng nghề nông nên những món ăn làm từ gạo tẻ và nếp ã góp mặt khá nhiều trong mâm cỗ 3 miền. Đặc biệt bánh chưng, bánh tét cùng một nguồn gốc có từ thời vua Hùng (Lang Liêu) và gần như không có sự khác biệt về nguyên liệu chính. Cũng ược làm bằng nếp và thịt heo như nhau nhưng về hình thức ã có sự thay ổi. Nếu bánh chưng ược gói bằng lá dong vì nguyên liệu này có nhiều ở miền Bắc. Hình dạng vuông vức tượng trưng cho ất như quan niệm từ xưa vẫn không thay ổi, thể hiện sự tinh tế cũng như nghiêm khắc nhằm giữ gìn bản sắc của nền văn hóa ẩm thực Việt có từ xa xưa. Theo dòng thời gian dân tộc Việt ã mở ất xuôi về phương Nam, hình dáng của chiếc bánh chưng ã thay ổi. Bánh tét tròn dài, gói bằng lá chuối, thuận tiện hơn khi bảo quản, vận chuyển và dễ sử dụng, có thể cắt từng khoanh ể dùng, phần còn lại có thể ể dành cho hôm sau. Ngoài bánh tét, miền Trung và Nam còn những thứ bánh tương tự như bánh tét nhưng ược gói nhỏ gọn hơn, tách biệt thành từng chiếc ơn lẻ như bánh rò (miền Trung), bánh ú (miền Nam ). Gần như nhà nào của người Việt cũng sắm sửa con gà ể dâng cúng, rước ông bà về với con cháu ngày ba mươi tết và ưa ông bà vào ngày mùng 3. Nếu con gà mái tượng trưng cho hạnh phúc, sum họp gia ình vào ngày cuối năm, thì gà trống thể hiện sự nhanh nhẹn, thăng tiến, nó luôn cất tiếng gáy vang chào mừng năm mới. 50

KT&ĐS THÁNG 1.2020

.Kŕ TXD KħP F² WK²W O²W

Trong những món ăn có thể ể dành trong những ngày tết thì ai cũng ưa món nem chua. Nem chua ba miền ều có cách chế biến như nhau. Chỉ khác chút ít ở khẩu vị miền Bắc thì thích nhiều thịt, miền Trung thì ưng hơi chua, miền Nam thì có hậu ngọt và khá nhiều da heo. Cỗ tết, luôn có lượng thịt mỡ, tinh bột, bánh mứt nên vị ngọt béo nhiều hơn ngày thường, ồng thời không khí cũng hanh hơn mùa khác. Nên trong cách ăn của ba miền ều thể hiện sự cân bằng âm dương kèm theo những món ăn là các món dưa hành, cải chua, củ kiệu, dưa giá… nhằm làm cho bớt ngán ngậy. Đó chính là ặc iểm của sự hài hòa trong món ăn ngày tết nhằm cân bằng âm dương trong các món ăn và cả thời tiết. Nhìn một mâm cỗ tết Việt, màu sắc hài hòa gồm ủ màu sắc. Rau quả xanh tươi tượng trưng cho hành mộc là những thức vượng trong mùa xuân. Màu ỏ tượng trưng hành hỏa cũng là màu thịt thà, nem chả. Màu vàng thể hiện hành thổ từ những món có sắc vàng. Màu trắng của bún, cơm, xôi là màu của hành kim. Và màu sẩm là màu của hành thủy. Với tính ngũ hành hài hòa của mâm cỗ ngày tết càng thấy rõ bản sắc văn hóa ẩm thực của một quốc gia nông nghiệp như ất nước chúng ta. Đời sống ngày càng công nghiệp hóa, hầu như những món ăn truyền thống ngày tết ều ược các nhà cung cấp phục vụ ầy ủ với chất lượng cao. Nhưng ngày tết, con cháu tề tựu về nhà, cùng vào bếp ể chuẩn bị mâm cơm cúng gia tiên thể hiện sự ầm ấm chứa chan tình cảm gia ình. Mâm cỗ ngày tết sẽ mang nhiều ý nghĩa cùng mong ước hạnh phúc cho mọi người trong năm mới.


Kháť&#x;i áť™ng chưƥng trĂŹnh Kiáşżn trĂşc cáť™ng áť“ng ;XÄŠW SK´W WĹŻ V´QJ NLĹƒQ FĹŤD QKĹłQJ NLĹƒQ WUÉF VÄŁ GRDQK QKÂśQ TXDQ WÂśP ĂłĹƒQ OŧL ÂżFK FĹ?QJ óŗQJ YÂľR WK´QJ QÄ›P YĹŻD TXD QKLĹ…X NLĹƒQ WUÉF VÄŁ QJKĹ‹ VĹ˝ GRDQK QKÂśQ YÂľ QKÂľ E´R ó¸ FKR UD óťL FKÄŁÄĄQJ WUĂ€QK .LĹƒQ WUÉF FĹ?QJ óŗQJ PÂľ WUÄŁĹŁQJ óļL GLĹ‹Q FĹŤD QKĂ„P OÂľ .76 +Ĺ— 7KLĹ‹X 7UĹ? VDX óÄ OÂľ ÆQJ 7UÄŤQ 9Ä›Q &KÂśX YÂľ QKÂľ E´R 9Ä?QK 3KÄŁÄĄQJ

P

hưƥng châm hoất áť™ng cáť§a chưƥng trĂŹnh: - Tấo sáťą káşżt náť‘i cho nhᝯng ngưáť?i ang hĂ nh ngháť , ang quan tâm trong ngĂ nh kiáşżn trĂşc vĂ xây dáťąng. - Háť— trᝣ, tư vẼn cho nhᝯng ai muáť‘n xây dáťąng vĂ phĂĄt triáťƒn nhᝯng cĂ´ng viᝇc em lᝣi Ă­ch cho cáť™ng áť“ng cĂł liĂŞn quan áşżn kiáşżn trĂşc, xây dáťąng. - Tấo máť™t náť n tảng káşżt náť‘i, máť™t áť‹a iáťƒm giao lưu áťƒ máť?i ngưáť?i cĂšng chia sáşť, cĂšng trao áť•i, háť?c táş­p, tháťąc hiᝇn nhᝯng cĂ´ng viᝇc chuyĂŞn mĂ´n hay nhᝯng cĂ´ng viᝇc cĂł liĂŞn quan, báť• sung cho lÄŠnh váťąc kiáşżn trĂşc, xây dáťąng như MBA, IT, luáş­t kinh doanh... Chưƥng trĂŹnh Kiáşżn trĂşc cáť™ng áť“ng sáş˝ táş­p trung xĂşc tiáşżn, tưƥng tĂĄc cho giáť›i hĂ nh ngháť trong ngĂ nh kiáşżn trĂşc, xây dáťąng ạc biᝇt lĂ kiáşżn trĂşc sư/nhĂ thiáşżt káşż tráşť cáť§a cĂĄc tᝉnh - thĂ nh pháť‘ tiáşżp cáş­n, lĂ m viᝇc váť›i cĂĄc kiáşżn trĂşc sư, nhĂ thiáşżt káşż, nghᝇ sáťš, káťš sư lĂŁo thĂ nh, áşłng cẼp quáť‘c táşż, cĂĄc chuyĂŞn gia trong máť?i lÄŠnh váťąc. CĂšng váť›i Ăł lĂ táť• chᝊc táť?a Ă m, háť™i thảo nháşąm háť— trᝣ nhᝯng hoất áť™ng cáť™ng áť“ng liĂŞn quan áşżn kiáşżn trĂşc, xây dáťąng, cảnh quan... Trong thĂĄng 12.2019 vᝍa qua, nhĂłm ĂŁ cĂł buáť•i gạp gᝥ, káşżt náť‘i váť›i cĂĄc doanh nhân ang cĂł cĂĄc Ă˝ tưáť&#x;ng, dáťą ĂĄn phĂĄt triáťƒn du láť‹ch cáť™ng áť“ng tấi TP.HCM, áť“ng báşąng sĂ´ng Cáť­u Long vĂ Tây NguyĂŞn. Chưƥng trĂŹnh Kiáşżn trĂşc cáť™ng áť“ng ang hoấch áť‹nh máť™t sáť‘ Ă˝ tưáť&#x;ng áťƒ cĂĄc kiáşżn trĂşc sư cĂł tháťƒ tiáşżp sᝊc cho nhᝯng khu du láť‹ch, cáť™ng áť“ng dân cư, lĂ ng nghᝠ‌ tráť&#x; nĂŞn hẼp dẍn, thu hĂşt hĆĄn. Trong tháť?i gian táť›i, nhᝯng hoất áť™ng áş§u tiĂŞn cáť§a Chưƥng trĂŹnh kiáşżn trĂşc cáť™ng áť“ng sáş˝ ưᝣc thĂ´ng tin áşżn bấn áť?c. Ä?ây lĂ máť™t chưƥng trĂŹnh phi lᝣi nhuáş­n vĂ hoất áť™ng theo tĂ´n chᝉ cáť§a tấp chĂ­ Kiáşżn TrĂşc & Ä?áť?i Sáť‘ng áťƒ tấo cĆĄ háť™i lan táť?a nhᝯng Ă˝ tưáť&#x;ng hay, nhᝯng hĂ nh áť™ng thiáşżt tháťąc cho áť?i sáť‘ng.

CĂ”NG TY Cáť” PHẌN SAMETEL LĨNH Váť°C HOáş T Ä?áť˜NG

DĂ‚Y CHUYᝀN SẢN XUẤT PX. TRẌN NHĂ”M

Váş­t tư, thiáşżt báť‹chongĂ nhvi báť‹ cho ngĂ nh viáť…nthĂ´ng n thĂ´ng quang; ang; Giải phĂĄp p p Wifi táť‘c đ᝙ cao c Thiiáşżt báť‹, CĂĄpĂĄp quan

TRẌN NHĂ”M LAM NHĂ”M CHẎN NẎNG

Váş­t tư, thihiáşżt báť‹ cho ngĂ nh Ä‘iᝇn Thiáşżt bbáť‹, Táť§ phân p pháť‘i trung, hấ tháşż; Năng lưᝣng ᝣ g mạt tráť?i t áť?i Váş­táş­t tư, thit áşżt báť‹ cchoho ngngĂ nhh xâyâyâ ddáťądáťąngng Ă´m Lam Ă´m, LaL mnhĂ´m KhuĂ´nmẍu n mẍu Tráş§n nhĂ´m, nhĂ´m;m;CĆĄk CĆĄ khĂ­hĂ­; KhuĂ´n

NhĂ mĂĄy: Ä?ưáť?ng sáť‘ 1, KCN Long ThĂ nh, X.Tam An, H.Long ThĂ nh, T.Ä?áť“ng Nai VP HCM: 135/16 Nguyáť…n Hᝯu Cảnh, P.22, Q.BĂŹnh Thấnh VP HĂ Náť™i: P207 Tòa nhĂ 133 ThĂĄi HĂ , P.Trung Liᝇt, Q.Ä?áť‘ng Ä?a [ T ] (028)3 5513 734 [ Hotline ] 0909 513 795 [ E ] infor@smt-ac.vn [ W ] http://smt-ac.vn

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

51


không gian cảnh quan

HĆŻáťšNG DẪN CĂ CH TRáť’NG HOA Háť’NG +RD KĹŹQJ ĈĸşF [HP Ož QĆˆ KRžQJ FĆ€D F½F ORžL KRD ĈĸşF ĸD FKXŲQJ Yž WKĸŜQJ ĈĸşF WUĹŹQJ ÄˆĹœ WUDQJ WUĂˆ QKž FƆD FÄźQK TXDQ 7KĹ˜ QKĸQJ ÄˆĹœ FĂ? PŲW JĹŞF KRĹ?F PŲW FKņX KRD KĹŹQJ ÄˆĹ’S WKÉ NKĂ?QJ SKÄźL DL FÄ´QJ ELĹ˜W F½FK WUĹŹQJ Yž FKİP VĂ?F 'ĸŴL ÄˆÂż\ Ož QKĆˆQJ KĸŴQJ GĹ„Q WĆ„ 9Ä´ *DUGHQ JLĂ’S EÄşQ ÄˆĹŚF ELĹ˜W F½FK WUĹŹQJ Yž FKİP VĂ?F ÄˆĹœ FĂ? PŲW FKņX KRD KĹŹQJ QKĸ Â? BĂ€I 9Äž *$5'(1 &81* &Ĩ3 Äť1+ ò,1+ 48$1* 78Ĩ1

52

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

/¾P óĊW

Náşżu cháť?n cĂĄch tráť“ng háť“ng trong cháş­u thĂŹ ây lĂ bưáť›c quan tráť?ng áťƒ cĂł tháťƒ tráť“ng hoa háť“ng, ạc biᝇt lĂ hoa háť“ng ngoấi thĂ nh cĂ´ng. Váş­t d᝼ng cáş§n chuẊn báť‹ gáť“m: cháş­u, váť? trẼu, than hoa, xĆĄ dᝍa, Ẽt sấch (tĆĄi xáť‘p, giĂ u dinh dưᝥng) vĂ phân bĂłn. Khi tráť™n Ẽt, chĂşng ta cho máť™t láť›p than hoa ráť“i áşżn cĂši dᝍa áť&#x; ĂĄy cháş­u. Than hoa sáş˝ tấo ra sáťą thĂ´ng thoĂĄng, giĂşp nưáť›c thoĂĄt nhanh hĆĄn khi tưáť›i áťƒ cây khĂ´ng báť‹ ngáş­p Ăşng còn cĂši dᝍa sáş˝ giᝯ lấi máť™t lưᝣng Ẋm nhẼt áť‹nh áťƒ cây sáť‘ng sĂłt. Sau Ăł tráť™n áť u Ẽt sấch váť›i phân bĂłn theo tᝉ lᝇ 4-1 ráť“i cho lĂŞn trĂŞn. Trưáť?ng hᝣp tráť“ng tháşłng xuáť‘ng Ẽt thĂŹ nĂŞn Ă o háť‘ sâu, lĂłt dưáť›i ĂĄy háť‘ máť™t láť›p trẼu hoạc mĂšn xĆĄ dᝍa tráť™n lẍn phân hᝯu cĆĄ vi sinh hoạc phân bò, phân gĂ áť§ hoai m᝼c. &KÄ›P VĂ„F FÂś\

Cây khi máť›i mua váť cáş§n cắt báť›t ngáť?n áťƒ cây trĂĄnh mẼt nưáť›c vĂ nhanh ph᝼c háť“i. Sau khi tráť“ng xong, nĂŞn phun thuáť‘c kĂ­ch ráť… (nĂŞn áť?c hưáť›ng dẍn áťƒ dĂšng liáť u lưᝣng phĂš hᝣp). Tưáť›i ẍm nưáť›c cho cây ráť“i ᝣi táť›i khi nĂ o Ẽt cᝊng lấi máť›i ưᝣc tưáť›i tiáşżp. NĂŞn ạt cây áť&#x; nĆĄi thĂ´ng thoĂĄng, cĂł ĂĄnh sĂĄng mạt tráť?i áť&#x; mᝊc vᝍa phải. BĂłn phân: CĂĄch 10 ngĂ y bĂłn 1 muáť—ng cĂ phĂŞ phân hᝯu cĆĄ quanh gáť‘c vĂ tưáť›i nưáť›c. CĂĄch 1 thĂĄng bĂłn 1 muáť—ng cĂ phĂŞ phân 3 mĂ u (xanh, tĂ­m, vĂ ng) quanh gáť‘c vĂ tưáť›i nưáť›c. CĂĄch 10 ngĂ y xáť‹t thuáť‘c hᝯu cĆĄ 1 láş§n áťƒ trĂĄnh cho báť? trÄŠ lĂ m hấi áşżn cây. Pha thuáť‘c hᝯu cĆĄ theo cĂ´ng thᝊc: 1 muáť—ng cĂ phĂŞ baking soda, 1 nắp nưáť›c ráť­a chĂŠn vĂ 2 lĂ­t nưáť›c. Sau khi pha xong, khuẼy áť u háť—n hᝣp nĂ y lĂŞn ráť“i cho vĂ o bĂŹnh xáť‹t vĂ xáť‹t lĂŞn cây hoa háť“ng. Cắt tᝉa cĂ nh: Thưáť?ng xuyĂŞn cắt tᝉa nhᝯng cĂ nh nhĂĄnh ĂŁ giĂ , cĂ nh yáşżu, khĂ´ng cáş§n thiáşżt, tấo tĂĄn cho cây, áťƒ kĂ­ch thĂ­ch cho cây ra nhiáť u máş§m, ngáť?n cáť§a cĂĄc máş§m


khĂ´ng gian cảnh quan chĂ­nh lĂ n᝼ hoa. Khi hoa tĂ n thĂŹ cắt báť? hoa áťƒ cây lĂŞn máş§m cháť“i máť›i, tiáşżp t᝼c bĂłn phân cĂł thĂ nh pháş§n ấm cao áťƒ háť— trᝣ nẊy máş§m. òÆL QÂťW YĹ… 9Ä&#x; *DUGHQ

Sau gáş§n 7 năm khảo nghiᝇm, ĂĄnh giĂĄ, nghiĂŞn cᝊu, tiáşżn hĂ nh cháť?n láť?c vĂ nhân giáť‘ng cĂĄc loấi hoa háť“ng ngoấi nháş­p nháşąm cung cẼp cho tháť‹ trưáť?ng vĂ cáť™ng áť“ng yĂŞu hoa nhᝯng giáť‘ng hoa háť“ng ưᝣc thuáş§n hĂła sao cho phĂš hᝣp nhẼt váť›i iáť u kiᝇn khĂ­ háş­u, tháť?i tiáşżt cĹŠng như tháť• nhưᝥng cáť§a Viᝇt Nam. VĹŠ Garden chĂ­nh thᝊc i vĂ o hoất áť™ng tᝍ ngĂ y 22.11.2019, tấi sáť‘ 117 ưáť?ng Nguyáť…n Du, khu pháť‘ 3, phưáť?ng An PhĂş, tháť‹ xĂŁ Thuáş­n An, tᝉnh BĂŹnh Dưƥng. Khu vưáť?n lĂ báť™ sưu táş­p phong phĂş cĂĄc giáť‘ng hoa váť›i gáş§n 200 cháť§ng loấi trong vĂ ngoĂ i nưáť›c như: háť“ng leo, háť“ng b᝼i, háť“ng tree, ạc biᝇt lĂ cĂĄc giáť‘ng háť“ng cáť• quĂ˝ hiáşżm như háť“ng bấch Nam Ä?áť‹nh, háť“ng cáť• Sapa, háť“ng cáť• Hải Phòng‌ Ä?áşżn váť›i VĹŠ Garden, khĂĄch hĂ ng sáş˝ ưᝣc tham quan khu vưáť?n mẍu váť›i nhiáť u loấi háť“ng ưᝣc báť‘ trĂ­ áť&#x; nhiáť u gĂłc khĂĄc nhau trong khu vưáť?n trĂ n ngáş­p mĂ u xanh vĂ muĂ´n sắc hoa áťƒ khĂĄch trải nghiᝇm vĂ láťąa cháť?n tᝍng loấi hoa háť“ng thĂ­ch hᝣp váť›i sáť&#x; thĂ­ch, diᝇn tĂ­ch khu vưáť?n, căn háť™ cáť§a mĂŹnh dưáť›i sáťą tư vẼn táş­n tĂŹnh cáť§a áť™i ngĹŠ káťš thuáş­t viĂŞn táş­n tâm vĂ kinh nghiᝇm.

VĹŠ Garden lĂ máť™t vưáť?n háť“ng quy mĂ´, hiᝇn ấi báş­c nhẼt, áť“ng tháť?i lĂ ĆĄn váť‹ tiĂŞn phong trong lÄŠnh váťąc hoa háť“ng váť›i hᝇ tháť‘ng vưáť?n ưƥm sáť­ d᝼ng cĂ´ng nghᝇ lĂ m lấnh chuẊn châu Ă‚u vĂ hᝇ tháť‘ng tưáť›i ưᝣc láş­p trĂŹnh táťą áť™ng. NgoĂ i viᝇc cung cẼp a dấng cĂĄc cháť§ng loấi háť“ng, VĹŠ Garden còn cĂł cĂĄc sản phẊm dáť‹ch v᝼ i kèm nháşąm ảm bảo toĂ n diᝇn vĂ táť‘t nhẼt cho viᝇc chăm sĂłc hoa háť“ng tấi nhĂ cho khĂĄch hĂ ng như: - Phân bĂłn: cung cẼp cĂĄc loấi phân bĂłn vi sinh cao cẼp ưᝣc nháş­p khẊu tᝍ Nga. - CĂĄc loấi cháş­u: cháş­u gáť‘m men mĂ u, cháş­u gáť‘m men lĂŹ, cháş­u ĂĄ mĂ i, cháş­u áť?. - D᝼ng c᝼ lĂ m vưáť?n: kĂŠo cắt cĂ nh, dao ghĂŠp cĂ nh, kĂŠo tᝉa lĂĄ... - CĂĄc loấi hất giáť‘ng hoa, nĂ´ng sản‌ TẼt cả áť u sáşľn sĂ ng áťƒ ph᝼c v᝼ máť?i nhu cáş§u cáť§a khĂĄch hĂ ng.

9Äž *$5'(1 òĹ?D FKĹ? ĈĸŜQJ 1JX\ĹžQ 'X NKX SKĹŞ SKĸŜQJ $Q 3KĂ’ WKŤ [Ă 7KXņQ $Q WŢQK %ÉQK 'ĸĜQJ òLĹ‹Q WKRÄĽL (PDLO LQIR#YXJDUGHQ YQ :HEVLWH ZZZ YXJDUGHQ YQ

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

53


cĂ phĂŞ áş§u thĂĄng

7LĹ˜S QĹŞL KžQK WUÉQK [X KĸŴQJ PžX VĹˆF &RORXU)XWXUHVTM NĂ„R GžL QİP 'XOX[ ÄˆĂ FKĹŚQ ;DQK %DQ 0DL Ož 0žX FĆ€D 1İP YĹ´L Â? QJKIJD |.Ĺ˜W 1ĹŞL &ÄźP ;Ă’F} WURQJ WKĹśL ÄˆÄşL ĂźQJ 2VFDU :H]HQEHHN *L½P ÄˆĹŞF 3KĹž WU½FK ÄˆÄśQ YŤ NLQK GRDQK 6ÄśQ WUDQJ WUĂˆ NKX YĆŠF 1DP Ă´ Yž ćĂ?QJ 1DP Ă´ FĂ?QJ W\ 6ÄśQ Yž &KÄžW SKĆ€ $N]R1REHO JLÄźL WKĂˆFK FĹž WKĹœ YĹš QKĆˆQJ WKĂ?QJ ĈLĹ S Pž PžX VĹˆF FĆ€D QİP Qž\ WUX\ĹšQ WÄźL WURQJ EXĹŽL SKŨQJ YÄžQ YĹ´L WÄşS FKĂˆ .LĹ˜Q 7UĂ’F ćŜL 6ĹŞQJ 7+Ɖ& +,Ĺ&#x;1 9Äœ1+ 3+Ä˘Ä 1*

7KH HR Æ ÆQJ P PÂľX X V VÄłF F Y YÂľ F FKÄŁ ÄŁÄĄQJ WUĂ€QK ;X KÄŁĹ&#x;QJ J P PÂľX VÄł ÄłF & &ROR RXU) )XWWXUH HVTM FĂ„ W´F ĂłĹ?QJ QK KÄŁ WWKĹƒ QÂľ ÂľR Ăł ĂłĹƒQ F FXĹ?F V VĹ•QJ FĹŤD FRQ QJ Q QKĹłQJ QÄ› Ä›P T TXD D" QJÄŁĹĄLL WUURQ

MĂ u sắc, nhẼt lĂ mĂ u cáť§a khĂ´ng gian sáť‘ng, cĂł tĂĄc áť™ng láť›n áşżn chĂşng ta. Bấn cĂł tháťƒ cháť?n mĂ u quáş§n ĂĄo theo sáť&#x; thĂ­ch cĂĄ nhân nhẼt tháť?i nhưng khi láťąa cháť?n mĂ u sắc cho ngĂ´i nhĂ cáť§a mĂŹnh, bấn cáş§n xem xĂŠt tĂĄc áť™ng cáť§a nĂł lĂŞn cảm xĂşc cáť§a con ngưáť?i váť lâu dĂ i. MĂ u sắc cĂł tháťƒ thay áť•i hoĂ n toĂ n diᝇn mấo khĂ´ng gian sáť‘ng vĂ sáťą káşżt hᝣp cáť§a nhᝯng mĂ u sắc phĂš hᝣp sáş˝ mang áşżn nguáť“n năng lưᝣng tĂ­ch cáťąc cho tháşż giáť›i xung quanh chĂşng ta. Theo nhᝯng gĂŹ chĂşng tĂ´i ĂŁ quan sĂĄt, chưƥng trĂŹnh Xu hưáť›ng mĂ u sắc - ColourFuturesTM ĂŁ vĂ ang cĂł tĂĄc áť™ng nhẼt áť‹nh áşżn xu hưáť›ng vĂ phong cĂĄch

ĂźQJ 2VFDU :H]HQEHHN *L½P ÄˆĹŞF 3KĹž WU½FK ÄˆÄśQ YŤ NLQK GRDQK 6ÄśQ WUDQJ WUĂˆ NKX YĆŠF 1DP Ă´ Yž ćĂ?QJ 1DP Ă´ FĂ?QJ W\ 6ÄśQ Yž &KÄžW SKĆ€ $N]R1REHO

thiáşżt káşż náť™i thẼt cáť§a khĂĄch hĂ ng. Máť—i láş§n cĂ´ng báť‘ MĂ u cáť§a Năm, chĂşng tĂ´i nháş­n ưᝣc phản háť“i tĂ­ch cáťąc tᝍ tháť‹ trưáť?ng, khĂĄch hĂ ng bĂ n luáş­n váť chĂşng vĂ hĂ o hᝊng ᝊng d᝼ng cĂĄc mĂ u sắc hᝣp tháť?i nĂ y vĂ o mĂĄi Ẽm cáť§a mĂŹnh. Quan tráť?ng hĆĄn, mĂ u sắc luĂ´n chᝊa áťąng nhᝯng câu chuyᝇn riĂŞng cáť§a máť™t năm sắp táť›i. Tháş­t tuyᝇt khi qua máť—i mĂ u sắc trong tᝍng năm cáť§a chĂşng tĂ´i, khĂĄch hĂ ng nháş­n ra xu hưáť›ng chung nĂ o ang ảnh hưáť&#x;ng áşżn cuáť™c sáť‘ng cáť§a háť? vĂ vẼn áť cáť§a háť? lĂ gĂŹ, iáť u Ăł sáş˝ giĂşp háť? tĂŹm ra cĂĄch giải quyáşżt táť‘t nhẼt. .KLL FK KĹ‘Q Q 0Âľ ÂľX FĹŤD D 1Ä› Ä›P $N N]R R1R REHO FĂ„ GĹľD WU½Q TX´ WUĂ€QK QJKL½Q F FĹ­X Y YÄ›Q KĂ„ Ă„D F FĹŤD F F´F F T TXĹ•F F JLD D KD D\ F FKĹ? GĹľD WU½Q QJKL½Q FĹ­X YÂľ S SKÂśQ WWÂżFK K F FĹŤD F F´F FK KX\½ ½Q J JLD D" .KL F FÆQJ EĹ• 0ÂľX FĹŤD 1Ä›P $N N]R R1R REHO F FĂ„ J JÄťS N NKĂ„ Ă„ NK KÄ›Q Q NK KL FĂ„ Ă„ PĹ?W ĂłĹ?D SKÄŁÄĄQJ QÂľR óÄ NKÆQ QJ óÄQ Q QK KÄąQ P PÂľX VÄłF F QÂľ Âľ\ WKÄą ÄąP F FKÂż WÄ­\ FKD\ YĂ€ NKÆQJ SKĂŠ KŧS S Y YĹ&#x;L Y YÄ›Q KĂ„ Ă„D E EħQ ĂłĹ?D D KD D\ N NKÆ ÆQJ" "

Ä?áťƒ mang áşżn cĂĄc bảng mĂ u máť›i tuyᝇt áşšp vĂ phĂš hᝣp hoĂ n hảo váť›i nhu cáş§u cĹŠng như láť‘i sáť‘ng cho ngưáť?i tiĂŞu dĂšng, chĂşng tĂ´i liĂŞn t᝼c theo dĂľi cĂĄc xu hưáť›ng váť xĂŁ háť™i, văn hĂła vĂ thiáşżt káşż máť›i náť•i trĂŞn toĂ n cáş§u, thu tháş­p nhᝯng thĂ´ng tin váť hĂ nh vi vĂ xu hưáť›ng cáť§a ngưáť?i dân thĂ´ng qua máť™t nhĂłm chuyĂŞn gia thiáşżt káşż quáť‘c táşż. Sau Ăł, nhĂłm chuyĂŞn gia nghiĂŞn cᝊu mĂ u sắc cáť§a chĂşng tĂ´i sáť­ d᝼ng cĂĄc thĂ´ng tin nĂ y áťƒ xĂĄc áť‹nh MĂ u cáť§a Năm vĂ tấo ra báť‘n bảng mĂ u truyáť n cảm hᝊng xoay quanh nĂł. VĂŹ nhᝯng chuyĂŞn gia nĂ y áşżn tᝍ máť?i nĆĄi trĂŞn tháşż giáť›i vĂ cĂł nhᝯng hiáťƒu biáşżt sâu sắc váť văn hĂła nĆĄi háť? sáť‘ng nĂŞn nhᝯng ĂĄnh giĂĄ cáť§a háť? váť nhu cáş§u cáť§a ngưáť?i tiĂŞu dĂšng vĂ xu hưáť›ng cháť§ ấo cáť§a quáť‘c gia lĂ chĂ­nh xĂĄc váť›i sáť‘ Ă´ng. 54

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020


cĂ phĂŞ áş§u thĂĄng

;DQK %DQ 0DL 0žX FĆ€D 1İP

7ÄĽ ÄĽL V VDR R $N]]R1REH HO OOÄĽL OOĹľD D F FKĹ‘Q ; ;DQK %DQ 0DL OÂľP 0Âľ ÂľX FĹŤ ĹŤD 1 1Ä›P " " ä äQJ FĂ„ Ă„ WWKŇ Ň F FKLD VÄż PĹ?W FKÉW YĹ… PÂľX X V VÄłF F Q QÂľ\ N NKÆ ÆQJ"

Trong giai oấn nĂ y, máť?i ngưáť?i sáş˝ mong muáť‘n ưᝣc káşżt náť‘i, tráť&#x; nĂŞn năng áť™ng, sĂĄng tấo vĂ tĂŹm ra ưᝣc Ă˝ nghÄŠa cuáť™c sáť‘ng hĆĄn bao giáť? háşżt. LĂ˝ do lĂ cuáť™c sáť‘ng hiᝇn ấi vĂ sáťą ph᝼ thuáť™c cĂĄc cĂ´ng nghᝇ vĂ mấng xĂŁ háť™i ngĂ y cĂ ng gia tăng khiáşżn chĂşng ta cảm thẼy báť‹ ngắt káşżt náť‘i váť›i tháşż giáť›i bĂŞn ngoĂ i, thiáşżu nhᝯng khoảnh khắc vui váşť vĂ bẼt ngáť?, tráť&#x; nĂŞn háť?i hᝣt vĂ ĂĄnh mẼt cĂĄc káťš năng sáť‘ng cĆĄ bản. ChĂşng tĂ´i thẼy ráşąng ây lĂ tháť?i iáťƒm áťƒ ạt ra máť™t câu háť?i: iáť u gĂŹ lĂ m cho chĂşng ta ạc biᝇt, khĂĄc biᝇt váť›i robot vĂ lĂ â€œcon ngưáť?i tháťąc sáťąâ€?? Máť?i ngưáť?i tĂŹm kiáşżm máť™t nĆĄi mĂ chĂşng ta cĂł tháťƒ ngẍm nghÄŠ váť tưƥng lai, xem xĂŠt m᝼c Ă­ch cáť§a mĂŹnh trong tháşż giáť›i máť›i, káşżt náť‘i táť‘t hĆĄn váť›i bấn bè vĂ gia ĂŹnh, mĂ´i trưáť?ng xung quanh, vĂ táťą do tháťƒ hiᝇn bản thân. ChĂşng ta cĹŠng ang bưáť›c vĂ o máť™t tháş­p kᝡ máť›i, máť™t bĂŹnh minh máť›i, máť™t tháşż giáť›i áş§y nhᝯng khả năng vĂ Ăł chĂ­nh lĂ lĂ˝ do tấi sao chĂşng tĂ´i cháť?n Xanh Ban Mai. Xanh Ban Mai mang áşżn máť™t báş§u khĂ´ng khĂ­ thanh táť‹nh vĂ tinh khiáşżt, tháťƒ hiᝇn cháť§ áť năm nay máť™t cĂĄch hoĂ n hảo. LẼy cảm hᝊng chân tráť?i lĂşc bĂŹnh minh, Ăł lĂ máť™t sắc mĂ u tinh táşż, uyáťƒn

chuyáťƒn náşąm giᝯa cĂĄc dải mĂ u xanh lĂĄ, xĂĄm vĂ xanh dưƥng. Hiᝇu ᝊng cáť§a nĂł thay áť•i tĂšy thuáť™c vĂ o mĂ u sắc káşżt hᝣp cĂšng, khiáşżn nĂł tráť&#x; thĂ nh máť™t mĂ u sắc áşšp áş˝ mĂ linh hoất, mang áşżn cho ngĂ´i nhĂ cáť§a chĂşng ta nhiáť u “Káşżt Náť‘i Cảm XĂşcâ€?. 0Âľ ÂľX FĹŤ ĹŤD 1 1Ä›P F FĂ„ W´F F ĂłĹ? Ĺ?QJ WWÂżFK FĹľ ĹľF QKÄŁ WKĹƒ QÂľR ĂłĹƒQ PĹ­ Ĺ­F WL½ ½X WWKĹŠ ĹŠ VÄĄ ÄĄQ WUR RQJ Q QÄ›P Ăł óÄ Ăł óĝF ELĹ‹W OÂľ VÄĄQ 0ÂľX FĹŤ ĹŤD 1Ä› Ä›P"

Báşąng cĂĄch giáť›i thiᝇu MĂ u cáť§a Năm, AkzoNobel ĂŁ giĂşp ngưáť?i tiĂŞu dĂšng cĂł nhiáť u sáťą láťąa cháť?n hĆĄn cho ngĂ´i nhĂ cáť§a mĂŹnh, bắt káť‹p xu hưáť›ng chĂ­nh cáť§a tháť‹ trưáť?ng toĂ n cáş§u vĂ ĂĄp ᝊng nhu cáş§u cáť§a háť?. Ä?iáť u nĂ y cĹŠng giĂşp tấo áť™ng láťąc áťƒ háť? biáşżn khĂ´ng gian sáť‘ng cáť§a mĂŹnh thĂ nh máť™t nĆĄi áş§y cảm hᝊng vĂ lĂ nĆĄi áťƒ háť? cĂł tháťƒ táťą nấp lấi năng lưᝣng sau máť™t ngĂ y lĂ m viᝇc mᝇt máť?i. NgoĂ i ra, ây cĹŠng lĂ cĆĄ háť™i áťƒ chĂşng tĂ´i áşżn gáş§n hĆĄn váť›i ngưáť?i tiĂŞu dĂšng, cáť§ng cáť‘ thưƥng hiᝇu vĂ tăng trưáť&#x;ng. Tháş­t khĂł áťƒ nĂłi máť™t mĂ u nĂ o Ăł ưᝣc khĂĄch hĂ ng ưa thĂ­ch vĂ láťąa cháť?n nhiáť u hĆĄn. VĂŹ háş§u háşżt khĂĄch hĂ ng thưáť?ng cháť?n mua cĂĄc mĂ u khĂĄc nhau cĂšng máť™t lĂşc cho cĂĄc phòng vĂ cĂĄch pháť‘i mĂ u khĂĄc nhau, dáťąa trĂŞn bảng mĂ u gᝣi Ă˝ cáť§a chĂşng tĂ´i theo tᝍng cháť§ áť vĂ nhu cáş§u. KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

55


cĂ phĂŞ áş§u thĂĄng kiáşżn trĂşc

Xanh Ban Mai “Káşżt Náť‘i Cảm XĂşcâ€? cho máť?i khĂ´ng gian 0žX ;DQK %DQ 0DL YĆ„D ĈĸşF FĂ?QJ EĹŞ Ož 0žX FĆ€D 1İP .KĂ?QJ FKŢ PDQJ ÄˆĹ˜Q KÄśL WKŸ PĹ´L FKR F½F NKĂ?QJ JLDQ VĹŞQJ PžX Qž\ FĂ“QJ QKĆˆQJ EÄźQJ PžX EĹŽ WUĹź FĆ€D QĂ? VĹ– |WKĹŽL KĹŹQ} FKR QKĆˆQJ FĂ?QJ WUÉQK FĂ?QJ FŲQJ Yž NĂˆFK WKĂˆFK QKĆˆQJ FÄźP [Ă’F WĂˆFK FĆŠF FKR FRQ QJĸŜL %ĂŤ, 9ĂŤ Äť1+ %ÄŚ2 75Ăš1

0¾X FōD 1ěP ;DQK %DQ 0DL

Xanh Ban Mai lĂ sáťą káşżt hᝣp cáť§a mĂ u xanh lĂĄ, xanh da tráť?i vĂ xĂĄm, ra áť?i báşąng cảm hᝊng tᝍ mĂ u sắc cáť§a chân tráť?i lĂşc bĂŹnh minh. Theo nghiĂŞn cᝊu cáť§a Trung tâm Máťš thuáş­t ToĂ n cáş§u cáť§a AkzoNobel vĂ cĂĄc chuyĂŞn gia váť xu hưáť›ng toĂ n cáş§u vĂ hĂ nh vi ngưáť?i tiĂŞu dĂšng, mĂ u nĂ y mang áşżn cảm giĂĄc bĂŹnh yĂŞn vĂ thanh tÄŠnh, tháťƒ hiᝇn mong muáť‘n hưáť›ng áşżn máť™t cuáť™c sáť‘ng giĂ u Ă˝ nghÄŠa hĆĄn. KhĂ´ng khĂł áťƒ giải thĂ­ch tấi sao Xanh Ban Mai ưᝣc láťąa cháť?n cho năm 2020. Năm 2019 ang trĂ´i qua áťƒ lấi nhᝯng cảm xĂşc bẼt áť•n trong máť™t tháşż giáť›i ngĂ y cĂ ng sáť‘ hĂła vĂ mấng xĂŁ háť™i hĂła 56

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

mĂ theo cĂĄc chuyĂŞn gia nghiĂŞn cᝊu cáť§a AkzoNobel lĂ â€œbáş­n ráť™n vĂ ngĂ y cĂ ng háť?i hᝣt khiáşżn cuáť™c sáť‘ng con ngưáť?i tráť&#x; nĂŞn thiáşżu Ă˝ nghÄŠa vĂ chiáť u sâuâ€?. CĂĄc thĂ nh pháť‘ ngĂ y máť™t Ă´ng Ăşc hĆĄn, váť›i sáť‘ dân thĂ nh tháť‹ ưᝣc dáťą oĂĄn sáş˝ tăng tᝍ 55% năm 2019 lĂŞn 66% năm 2020. Trong báť‘i cảnh cháş­t cháť™i Ăł, nhu cáş§u ưᝣc thanh láť?c tâm trĂ­ vĂ cuáť™c sáť‘ng kháť?i nhᝯng máť‘i phân tâm phiáť n nhiáť…u áťƒ cĂł tháťƒ suy tư, chiĂŞm nghiᝇm váť Ă˝ nghÄŠa lĂ m ngưáť?i cĹŠng tăng theo. Sáťą yĂŞn tÄŠnh tráť&#x; nĂŞn xa xᝉ hĆĄn buáť™c con ngưáť?i i tĂŹm sáťą nghᝉ ngĆĄi thanh bĂŹnh trong nhᝯng chuyáşżn i chĆĄi xa, trong cĂĄc háť™c ngáť§ xa xᝉ hoạc ĆĄn giản lĂ vĂ i phĂşt

giây khĂ´ng báť‹ cĂ´ng nghᝇ nĂ­u chân - 32% ngưáť?i dĂšng áť&#x; Anh vĂ Máťš nĂłi ráşąng háť? ĂŁ Ăłng hoạc vĂ´ hiᝇu hĂła tĂ i khoản mấng xĂŁ háť™i cáť§a mĂŹnh trong vòng 12 thĂĄng vᝍa qua. Con ngưáť?i ang tĂŹm lấi cĂĄch sáť‘ng cĂł Ă˝ nghÄŠa váť›i nhᝯng trải nghiᝇm tᝉnh thᝊc, cáť‘ gắng tĂŹm kiáşżm cĂĄi “háť“nâ€? trong máť™t tháşż giáť›i tưáť&#x;ng như vĂ´ háť“n vĂ háť?i hᝣt. “MĂ u sắc nĂ y gᝣi nháť› áşżn báş§u tráť?i cáť§a buáť•i sĂĄng ban mai vĂ tháťƒ hiᝇn mong muáť‘n trân tráť?ng cĂĄc giĂĄ tráť‹ nhân văn, lĂ nhᝯng iáť u mĂ chĂşng ta cáş§n khi bưáť›c sang tháş­p kᝡ máť›iâ€?, bĂ Heleen van Gent, GiĂĄm áť‘c sĂĄng tấo cáť§a Trung tâm Máťš thuáş­t ToĂ n cáş§u cáť§a AkzoNobel, cho biáşżt.


cà phê ầu tháng

.ŃW QŕL FħP [ÉF FKR F´F NKÆQJ JLDQ

Chia sẻ về khả năng ứng dụng Xanh Ban Mai vào các công trình xây dựng, bà Pamela Phua, Tổng giám ốc AkzoNobel Việt Nam cho biết Xanh Ban Mai là một màu “dễ tính”, có thể thay ổi một cách linh hoạt theo những tông màu mà nó kết hợp cùng. Tông màu xanh luôn luôn gợi nhớ ến màu của cây cối tự nhiên, gắn liền với những cảm xúc mới mẻ của mùa xuân, sự lạc quan và tái sinh. Chính vì thế, Xanh Ban Mai ảm bảo ược hiệu ứng tích cực ối với con người dù ược phối theo cách nào. Nhờ tính linh hoạt này, Xanh Ban Mai có thể ược áp dụng cho cả trang trí nội thất và ngoại thất của các công trình từ nhà ở ến dự án. Ứng dụng các bảng màu của nó còn có thể hỗ trợ kích thích cảm hứng sáng tạo và hồi phục trong các môi trường như trường học, văn phòng làm việc, bệnh viện... Ví dụ dưới ây cho thấy một bảng màu nhẹ nhàng của những màu trung tính thanh nhã bao gồm màu Xanh Ban Mai có thể hỗ trợ giảm căng thẳng và lo âu, hỗ trợ phục hồi cho các bệnh nhân. Màu

xanh và xám nhẹ tạo ra không khí thư thái, các màu ậm hơn lại tạo cảm giác thoải mái và gợi lên màu của tự nhiên, giúp cân bằng cảm xúc. Những ường kẻ gọn ghẽ và gỗ màu nhạt giúp tạo ra cảm giác ánh sáng và không gian lý tưởng cho việc chăm sóc và bồi bổ cơ thể. Hay như trong một môi trường cần tăng cường sức sáng tạo và vui tươi như trường học, bảng màu Năng Động này có

thể gợi lên cảm giác lạc quan và tươi mới, “nạp năng lượng” và khuyến khích học sinh thoát khỏi những lối tư duy thông thường ể sáng tạo hơn. Bảng màu này kết hợp các màu sắc có tông màu sống ộng và tương phản mạnh, gồm những màu sáng ối lập với màu pastel nhạt hơn và màu en và trắng tạo nên iểm nhấn. Với cách phối hợp này, chúng có thể thỏa mãn mọi giác quan của trẻ, tăng cường trí nhớ, kích thích sức sáng tạo và cách tư duy ầy mới mẻ, lý thú và bất ngờ. Bảng màu Năng Động này cũng có thể ược áp dụng cho các văn phòng, nơi luôn cần ổi mới ể giúp nhân viên có thêm nhiều ý tưởng mới cho công việc tưởng chừng nhàm chán của mình. Bảng màu gồm những cách phối màu lạ lẫm, ối lập, kết hợp thêm ồ nội thất sắc màu hay tranh tường sẽ gợi lên cảm xúc sống ộng, thú vị hơn. Tổng cộng có 4 bảng màu ã ược AkzoNobel thiết kế ể hỗ trợ cho việc ứng dụng Xanh Ban Mai với các ý nghĩa Kết nối, Năng ộng, Chiêm nghiệm và Sáng tạo. Ngoài sơn nhà và sơn trang trí, các bảng màu này còn có thể áp dụng ược cho các thị trường khác như sơn gỗ, sơn nội thất, iện tử tiêu dùng và ô tô. Đáng chú ý, nếu cần hỗ trợ ể xem trước căn phòng hay công trình với màu sơn mong muốn, các khách hàng có thể sử dụng ứng dụng hỗ trợ của thương hiệu Dulux ể xem trước không gian trong màu mới ngay lập tức một cách chân thực.

KT&ĐS THÁNG 1.2020

57


bếp hoà n hảo

CÄ‚N BáşžP HOĂ€N HẢO Háş NH PHĂšC NGẏP TRĂ€N 1Ĺ˜X QKĸ SKĂŽQJ NK½FK Ož EŲ PĹ?W FĆ€D PŲW QJĂ?L QKž WKÉ FİQ EĹ˜S FKĂˆQK Ož WU½L WLP QÄśL VĸŸL ÄžP Yž JĹˆQ NĹ˜W F½F WKžQK YLÆQ WURQJ JLD ÄˆĂ‰QK &KĂˆQK YÉ Yņ\ YLĹ F VŸ KĆˆX PŲW FİQ EĹ˜S KRžQ KÄźR FKĂˆQK Ož WLÆX FKĂˆ KžQJ ÄˆĹ€X FĆ€D NKĂ?QJ ĂˆW JLD FKĆ€ KLĹ Q QD\ %ĹƒS ÄŠP ´S WUĹ‘Q \½X WKÄŁÄĄQJ

Theo phong tháť§y truyáť n tháť‘ng, căn báşżp lĂ nĆĄi giᝯ láť­a cho gia ĂŹnh, lĂ nĆĄi bắt nguáť“n cáť§a tẼt cả nguáť“n năng lưᝣng tĂ­ch cáťąc em lấi may mắn vĂ tĂ i láť™c cho gia cháť§. Máť™t căn báşżp ưᝣc thiáşżt káşż hiᝇn ấi vĂ hᝣp phong tháť§y khĂ´ng chᝉ gĂłp pháş§n chiĂŞu tĂ i vưᝣng khĂ­ mĂ còn ảm bảo sáťą hòa thuáş­n trong cĂĄc máť‘i quan hᝇ trong gia ĂŹnh. VĂŹ 58

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

váş­y, gia cháť§ khĂ´ng nĂŞn qua loa trong quĂĄ trĂŹnh thiáşżt káşż căn báşżp gia ĂŹnh. Theo phong tháť§y truyáť n tháť‘ng, hưáť›ng táť‘t nhẼt áťƒ thiáşżt káşż báşżp lĂ hưáť›ng tây, nam vĂ Ă´ng bắc. Hưáť›ng ạt báşżp nĂŞn trĂĄnh áť‘i diᝇn cáť­a chĂ­nh, nhĂ vᝇ sinh, phòng ngáť§ vĂ trĂĄnh quay lưng lấi váť›i hưáť›ng nhĂ . VĂ­ d᝼, náşżu nhĂ cáť§a bấn náşąm áť&#x; hưáť›ng nam thĂŹ khĂ´ng nĂŞn ạt báşżp áť&#x; hưáť›ng bắc. NgoĂ i ra, náť n Ẽt nĆĄi xây dáťąng báşżp nĂŞn cao rĂĄo vĂ thĂ´ng thoĂĄng, khĂ´ng s᝼t lĂşn và Ẋm thẼp. %ĹƒS WLĹ‹Q OŧL WK½P VĹ­F NKĹ“H

NgoĂ i vẼn áť phong tháť§y, căn báşżp còn lĂ khu váťąc ảnh hưáť&#x;ng tráťąc tiáşżp áşżn sᝊc kháť?e cáť§a gia cháť§. Máť™t căn báşżp bᝍa báť™n, Ẋm máť‘c vĂ áť‘ vĂ ng chắc chắn sáş˝ khiáşżn cho gia cháť§ kĂŠm thoải mĂĄi, bᝯa ăn gia ĂŹnh kĂŠm ngon miᝇng. Ä?Ăł lĂ chưa káťƒ áşżn cĂĄc ráť§i ro váť sᝊc kháť?e do vi khuẊn Ẋn chᝊa trĂŞn báť mạt báşżp Trong sáť‘ cĂĄc váş­t liᝇu ưᝣc sáť­ d᝼ng áťƒ thiáşżt káşż báşżp hiᝇn nay, ĂĄ thấch anh

Cambria chĂ­nh lĂ láťąa cháť?n ưᝣc ĂĄnh giĂĄ cao nhẼt. Báť&#x;i láş˝, thưƥng hiᝇu ĂĄ nĂ y sáť&#x; hᝯu nhᝯng tĂ­nh năng vưᝣt tráť™i, như áť™ cᝊng gẼp Ă´i ĂĄ hoa cưƥng , ạt khĂ­t 100% vĂ hoĂ n toĂ n khĂ´ng cĂł láť— ráť—ng, vĂŹ váş­y Cambria khĂ´ng thẼm, khĂ´ng áť‘, khĂ´ng phai mĂ u, khĂĄng tráş§y xưáť›c vĂ áť™ bĂłng táťą nhiĂŞn vÄŠnh viáť…n trong suáť‘t tháť?i gian sáť­ d᝼ng. Cambria còn cĂł tĂ­nh năng khĂĄng khuẊn, ưᝣc kiáťƒm nghiᝇm vĂ chᝊng nháş­n báť&#x;i cĂĄc ĆĄn váť‹ toĂ n cáş§u như NSF, UMKosher, GREENGUARD, LEED... Váť›i tẼt cả nhᝯng ưu iáťƒm káťƒ trĂŞn, ĂĄ thấch anh Cambria cĂł tháťƒ ĂĄp ᝊng tẼt cả nhu cáş§u sáť­ d᝼ng cáť§a gia cháť§ mĂ vẍn duy trĂŹ ưᝣc báť mạt hoĂ n hảo. %ĹƒS WLQK WĹƒ FKXÄ­Q SKRQJ F´FK

NgoĂ i cĂ´ng năng cĆĄ bản, máť™t căn báşżp hoĂ n hảo còn phải phĂš hᝣp váť›i phong cĂĄch náť™i thẼt chung cáť§a cả gia ĂŹnh. Thiáşżt káşż náť™i thẼt báşżp phải ảm bảo sáťą gáť?n gĂ ng, ngăn nắp vĂ phản ĂĄnh ưᝣc gu thẊm máťš


bếp hoà n hảo

0ĹŚL WKLĹ˜W NĹ˜ FĆ€D Ĉ½ WKÄşFK DQK &DPEULD ĈĸşF WUX\ĹšQ FÄźP KĆ‚QJ WĆ„ FÄźQK TXDQ WKLÆQ QKLÆQ KĂ“QJ YĆ’

cáť§a gia cháť§. Máť™t trong nhᝯng xu hưáť›ng pháť• biáşżn nhẼt hiᝇn nay chĂ­nh lĂ em cĂĄc yáşżu táť‘ thiĂŞn nhiĂŞn vĂ o khĂ´ng gian báşżp. Váť›i hĆĄn180 mẍu thiáşżt káşż tinh táşż vĂ sang tráť?ng, ĂĄ thấch anh Cambria hoĂ n toĂ n lĂ m hĂ i lòng dĂš lĂ nhᝯng gia cháť§ khĂł tĂ­nh nhẼt. Háş§u háşżt cĂĄc thiáşżt káşż thấch anh Cambria áť u ưᝣc lẼy cảm hᝊng tᝍ váşť áşšp huyáť n thoấi, tᝍ nhᝯng káťł quan thiĂŞn nhiĂŞn, như dòng sĂ´ng băng, dĂŁy nĂşi, dải mây trắng vắt ngang, nhᝯng bĂŁi ĂĄ, nhᝯng ngĂ´i lĂ ng cáť§a xᝊ Wales thĆĄ máť™ng... KhĂ´ng chᝉ sáť&#x; hᝯu nĂŠt áşšp khĂł cưᝥng, ĂĄ thấch anh Cambria còn phĂš hᝣp váť›i nhiáť u phong cĂĄch khĂĄc nhau, tᝍ cáť• iáťƒn, tân cáť• iáťƒn áşżn hiᝇn ấi. Hiᝇn nay Dưƥng Hiáşżu JSC lĂ nhĂ phân pháť‘i duy nhẼt ĂĄ thấch anh Cambria tấi Viᝇt Nam, liĂŞn hᝇ tấi ây. òĹŽ$ &+ĹŒ /,Ă›1 +ĹŠ +Ă” 1Ĺœ, 7KĆ‚ KDL FKĆ€ QKņW WĆ„ ÄˆĹ˜Q ćLĹ Q WKRÄşL (PDLO VWRQH#GXRQJKLHX FRP YQ ćŤD FKŢ 9Ă‘ &KĂˆ &Ă?QJ SKĸŜQJ 1JKIJD ćĂ? TXņQ &Ĺ€X *LÄž\ 73 +Ĺ– &+Ă&#x; 0,1+ 7KĆ‚ KDL FKĆ€ QKņW WĆ„ ÄˆĹ˜Q ćLĹ Q WKRÄşL (PDLO VWRQH#GXRQJKLHX FRP YQ ćŤD FKŢ % 1JX\ĹžQ +ĆˆX &ÄźQK SKĸŜQJ TXņQ %ÉQK 7KÄşQK :HEVLWH KWWS GXRQJKLHXVWRQH FRP YQ )DQSDJH KWWSV ZZZ IDFHERRN FRP 'XRQJ+LHX-6& YQ

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

59


chia sẝ không gian sᝑng

Như đóa hưáť›ng dưƥng /ž VĹŞQJ OXĂ?Q KĸŴQJ YĹš SKĂˆD PĹ?W WUĹśL SKĂˆD FĆ€D ½QK V½QJ FĆ€D OĹ– SKÄźL FĆ€D QKLĹ W KX\Ĺ˜W Yž UÄžW UÄžW QKLĹšX QKĆˆQJ Â? QJKIJD WĹŞW ÄˆĹ’S Pž FRQ QJĸŜL FĂ? WKĹœ QJKIJ UD 9ÄşQ YņW WURQJ WĆŠ QKLÆQ KĹ€X KĹ˜W ÄˆĹšX FĹ€Q PĹ?W WUĹśL FKR VĆŠ VĹŞQJ FĆ€D PÉQK QKĸQJ FKŢ FĂ? PŰL KĸŴQJ GĸŴQJ Ož WĂ?Q WKĹś PĹ?W WUĹśL QJĸźQJ PŲ PĹ?W WUĹśL ÄˆĹ˜Q PĆ‚F PĹ?W WUĹśL ĈDQJ WUHR Ÿ ÄˆÂżX Ož KĸŴQJ GĸĜQJ UĸŴQ FĹŽ QKÉQ YĹš SKĂˆD Äž\ 0ŰL QJž\ PŰL QJž\ KĸŴQJ GĸĜQJ TXD\ ÄˆĹ€X NKĂ?QJ PĹ W PŨL WĆ„ ĈĂ?QJ VDQJ WÂż\ BĂ€I 75Ä˘Ä 1* *,$ +ĂĽ$ Äť1+ /()7678',2

B

an ĂŞm, khi mạt tráť?i i ngáť§, hưáť›ng dưƥng lấi âm tháş§m quay áş§u váť hưáť›ng Ă´ng áťƒ cháť? sáşľn Ăł, vĂŹ nĂł biáşżt trưáť›c sĂĄng mai, mạt tráť?i sáş˝ lấi xuẼt hiᝇn áť&#x; phĂ­a Ẽy. Ä?Ă´i khi tĂ´i ĂŁ nghÄŠ, hưáť›ng dưƥng tháş­t lĂ ngáť‘c ngháşżch. Cᝊ ᝊng yĂŞn Ẽy, âu cáş§n loay hoay máť—i ngĂ y cho máť?i cáť•, ĂĄnh nắng mạt tráť?i vẍn cᝊ chan hòa cho muĂ´n loĂ i Ăł thĂ´i. CĂł cáş§n lĂ m fan cuáť“ng tháşż âu, cĂł cáş§n phải chăm chᝉ, cáş§n mẍn tháťƒ hiᝇn sáťą ngưᝥng váť?ng tháşż âu. Mạt tráť?i lĂ váť‹ tháş§n bẼt diᝇt, lĂ trĂšm cuáť‘i cáť§a sáťą sáť‘ng. Mạt tráť?i mĂ tắt luĂ´n, lĂ game over cho háşżt thảy chĂşng sinh. Cho nĂŞn, tĂ´n tháť? mạt tráť?i là ấo chung cho vấn váş­t táť“n sinh. ThĂ´i thĂŹ ai sao mĂŹnh váş­y, hưáť›ng dưƥng lĂ m láť‘ áşżn mᝊc thĂ nh tĂŞn luĂ´n. Ngay cả hĂŹnh dĂĄng hoa, cĹŠng na nĂĄ như tháş§n tưᝣng cáť§a mĂŹnh, thiᝇt tĂŹnh‌ NhĂ tĂ´i cĂł Ă´ng cáş­u cĹŠng láť‘ như tháşż. Máť™t tĂŹnh cảm rẼt láť‘ dĂ nh cho hưáť›ng dưƥng ĂŁ mẼy ch᝼c năm nay. Khi bắt áş§u dᝥ báť? cháşż áť™ bao cẼp, ghe thuyáť n xe cáť™ i lấi tháťąc sáťą thoải mĂĄi nháť? xăng dáş§u ưᝣc mua táťą do mĂ khĂ´ng cáş§n tem phiáşżu, cĂšng váť›i rẼt nhiáť u hĂ ng hĂła r᝼c ráť‹ch ưᝣc ngưáť?i dân ưa vĂ o cĂ´ng cuáť™c bĂĄn mua thĂŹ hoa táşżt, cĹŠng tᝍ nhᝯng năm Ẽy, ưᝣc áť• váť quĂŞ tĂ´i nhiáť u hĆĄn. áťž cuáť‘i phĂ­a chᝣ cĹŠ cáť§a huyᝇn Trảng BĂ ng cĂł máť™t con kĂŞnh náť‘i váť›i rấch VĂ m Trảng. Rấch VĂ m Trảng lĂ máť™t nhĂĄnh cáť§a sĂ´ng VĂ m Cáť? Ä?Ă´ng. Ä?ây lĂ áş§u máť‘i quan tráť?ng cho giao thưƥng hĂ ng hĂła ưáť?ng tháť§y cáť§a huyᝇn. NgĂ y táşżt, ghe thuyáť n mang hoa tᝍ miáť n Tây lĂŞn áťƒ bĂĄn mĂša táşżt. Náşżu phải vĂ­ von cho dáť… hiáťƒu, thĂŹ nĂł cĂł váť‹ trĂ­ giáť‘ng như chᝣ hoa báşżn BĂŹnh Ä?Ă´ng, hoạc chᝣ hoa dáť?c theo ưáť?ng Tráş§n Xuân Soấn ngĂ y nay cáť§a thĂ nh pháť‘ Háť“ ChĂ­ Minh. áťž Ăł, cáş­u tĂ´i ĂŁ phải lòng máť™t cạp cây hoa hưáť›ng dưƥng ráť“i “cưáť›iâ€? luĂ´n nĂł, sáť‘ng trong tĂŹnh yĂŞu hưáť›ng dưƥng cho áşżn táş­n bây giáť?. Khi bĂ mᝣ tĂ´i châm cháť?c cĂĄi tĂŹnh cảm quĂĄi dáť‹ cáť§a cháť“ng dĂ nh cho loĂ i hoa nĂ y, Ă´ng thưáť?ng cưáť?i táť§m tᝉm. Ban áş§u Ă´ng giải thĂ­ch gáť?n gĂ ng dáť… hiáťƒu lĂ vĂŹ yĂŞu cĂĄi mĂ u vĂ ng ráťąc rᝥ cáť§a hoa. Nhưng, máť—i năm máť—i tăng Ă´. Máť—i năm Ă´ng sáş˝ nghÄŠ ra thĂŞm máť™t lĂ˝ do nᝯa áťƒ yĂŞu loĂ i hoa cuáť“ng tĂ­n nĂ y. NĂ o lĂ sáťą mấnh máş˝, cᝊng cĂĄp cáť§a thân, nĂ o lĂ giĂĄ tráť‹ cáť§a hất, nĂ o lĂ Ă˝ nghÄŠa cáť§a nĂł trong tĂŹnh yĂŞu, trong quan hᝇ ngưáť?i áť?i‌ 60

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

Tᝍ nhᝯng hất giáť‘ng áş§u tiĂŞn trong mĂša hoa táşżt, tĂ´i nghÄŠ, nĂł xuẼt phĂĄt tᝍ Sa Ä?ĂŠc cho táť›i nhᝯng luáť‘ng hoa ang chuẊn báť‹ bung náť&#x; trong nhᝯng ngĂ y áş§u năm nĂ y, cáş­u tĂ´i ĂŁ tráť&#x; thĂ nh máť™t chuyĂŞn gia hưáť›ng dưƥng lĂşc nĂ o khĂ´ng hay. Ráť“i con chĂĄu nhiáť u ᝊa biáşżt Ă˝, nghe cháť— bĂĄn hoa khoe ây lĂ giáť‘ng hưáť›ng dưƥng máť›i nháş­p cáť§a Ä?Ă i Loan, tháşż nĂ o cĹŠng sáş˝ mua tạng cáş­u máť™t cạp. Cáş­u sáş˝ nâng niu nĂł, cháť? nĂł tháş­t giĂ áťƒ lẼy hất cho mĂša sau. Dáş§n dáş§n, nĂłi váť hoa hưáť›ng dưƥng, lĂ ai cĹŠng nháť› cáş­u, cáş­u lĂ vĂ´ áť‹ch. LĂşc ngoấi tĂ´i còn sáť‘ng, ngĂ y táşżt váť váť›i ngoấi, áť&#x; bĂŹa sân gấch tĂ u, cáş­u tĂ´i luĂ´n cĂł sáşľn máť™t hĂ ng hưáť›ng dưƥng cho chĂşng tĂ´i ch᝼p hĂŹnh. Hất giáť‘ng lĂşc nĂ o cáş­u cĹŠng sáşľn, ᝊa nĂ o muáť‘n cáş­u sáş˝ táş­n tĂŹnh chᝉ dẍn cĂĄch ưƥm hất gieo tráť“ng. CĂł ᝊa thẼy cáş­u bưng háť™p hất giáť‘ng nhiáť u ngăn ra, òi Ă´m i rang muáť‘i, nĂł báť‹ cáş­u kĂ­ áş§u cĂĄi cáť™p. Ráť“i ngoấi tĂ´i mẼt, con chĂĄu dáş§n dáş§n thưa váť vĂ o dáť‹p táşżt, chĂşng nĂł háşšn nhau cháť? áşżn ngĂ y giáť— nhĂ cáş­u vĂ o ngĂ y ráşąm thĂĄng giĂŞng thĂŹ váť luĂ´n áťƒ gạp nhau cho Ă´ng áť§. VĂ cĹŠng tᝍ nhᝯng năm Ẽy, cáş­u tĂ´i gieo hất hưáť›ng dưƥng tráť… hĆĄn lᝇ thưáť?ng 15 ngĂ y‌ Hưáť›ng dưƥng cáť§a cáş­u khĂ´ng còn náť&#x; vĂ o ngĂ y táşżt nᝯa, cáş­u dĂ nh sáťą ráťąc rᝥ Ẽy cháť? chĂşng tĂ´i. HĂ´m ưa Ă´ng TĂĄo váť tráť?i, iᝇn thoấi máť—i ᝊa ting ting. Háť™p tin nhắn cáť§a nhĂłm Gia ĂŹnh cĂł hĂŹnh cáť§a cáş­u ang ngáť“i vĂ´ cháş­u nhᝯng cây hưáť›ng dưƥng sắp bung hoa kèm láť?i nhắn: t᝼i bây tranh tháť§ ghĂŠ Ă´m váť máť—i ᝊa máť™t cạp áťƒ chưng táşżt, giáť‘ng nĂ y máť›i, cây lĂšn, hoa báť n. CĂł ᝊa cháť™n ráť™n, sᝣ ngĂ y ráşąm khĂ´ng còn hoa áťƒ ch᝼p hĂŹnh, Ă´ng trả láť?i yĂŞn tâm, chᝍng nĂ o tao cháşżt, t᝼i bây máť›i háşżt hoa áşšp áťƒ ch᝼p hĂŹnh. ThĂŹ ra, bao nhiĂŞu năm nay, chĂşng tĂ´i ch᝼p hĂŹnh, cưáť?i Ăša bĂŞn luáť‘ng hưáť›ng dưƥng, khĂ´ng phải lĂ hưáť&#x;ng kĂŠ tĂŹnh yĂŞu cáť§a cáş­u dĂ nh cho loĂ i hoa nĂ y. MĂ thĂ´ng qua loĂ i hoa Ẽy, cáş­u trao tĂŹnh yĂŞu cáť§a mĂŹnh dĂ nh cho chĂĄu con. Ngáť“i soấn lấi nhᝯng bᝊc hĂŹnh năm cĹŠ còn lưu trong mĂĄy. Máť—i cĂĄi táşżt lĂ máť™t thư m᝼c. Bao nhiĂŞu Ăła hưáť›ng dưƥng ĂŁ hiᝇn ra cĂšng nhᝯng gưƥng mạt cưáť?i. Bᝊc nĂ o khi váť nhĂ cáş­u cĹŠng sĂĄng ngáť?i lẼp lĂĄnh. Lòng háť‘t nhiĂŞn báť“i háť“i, muáť‘n chấy váť Ă´m cáş­u máť™t cĂĄi. Ä?Ăła hưáť›ng dưƥng áşšp áş˝ nhẼt cáť§a chĂşng tĂ´i tháşż nĂ o cĹŠng sáş˝ toĂŠt miᝇng cưáť?i, háť&#x; ra máť™t hĂ m răng ang sĂşn 4 cĂĄi!


chia sẻ không gian sống

KT&ĐS THÁNG 1.2020

61


khĂ´ng gian sắc mĂ u - áť“ng hĂ nh cĂšng Kelly-Moore

C-SPACE máť™t láť‘i i máť›i 1Jž\ YĆ„D TXD VĆŠ NLĹ Q NKDL WUĸĜQJ & 63$&( ÄˆĂ GLĹžQ UD WÄşL VĹŞ ĈĸŜQJ 1 .&; 7ÂżQ 7KXņQ TXņQ 6ĆŠ NLĹ Q GLĹžQ UD YĹ´L VĆŠ WKDP GĆŠ ĈĂ?QJ ÄˆĆ€ WĆ„ F½F .76 OĂ R WKžQK QKĸ .76 +ĹŹ 7KLĹ X 7UŤ .76 1JX\ĹžQ 9İQ 7ÄžW .76 1JX\ĹžQ 7UĸŜQJ /ĸX .76 1JĂ? 4XDQJ +LĹšQ Ă?QJ Ež .76 1JX\ĹžQ 4XĹŞF .KDQK .76 1JX\ĹžQ ćÉQK *LĹ´L .76 7K½L 1JĹŚF +Ă“QJ Yž QKLĹšX .76 QĹŽL WLĹ˜QJ NK½F QKĸ 1JX\ĹžQ +RžQJ 0ÄşQK %Ă“L +RžQJ %ÄźR 9ĸĜQJ +RžQJ /Æ +RžQJ 7KĂ’F +žR ćRžQ .ĆŒ 7KDQKw FĂ“QJ ĈĂ?QJ ÄˆÄźR F½F QKž VÄźQ [XÄžW F½F QKž FXQJ FÄžS YņW OLĹ X [Âż\ GĆŠQJ NLĹ˜Q WUĂ’F Yž QŲL WKÄžW 7+Ɖ& +,Ĺ&#x;1 75ÄŞ1 9Äš1 &+Ăš8 z &(2 3$,17 025( .(//< 0225(

S

au láť?i máť&#x; áş§u cáť§a Ă´ng Nguyáť…n Quáť‘c Tháť‘ng, nhĂ sĂĄng láş­p C-SPACE chia sáşť niáť m vui cĹŠng như nhᝯng náť— láťąc áťƒ cĂł ưᝣc ngĂ y khai trưƥng C-SPACE như hĂ´m nay lĂ Ă´i láť?i phĂĄt biáťƒu cáť§a KTS Nguyáť…n Trưáť?ng Lưu, Cháť§ táť‹ch Háť™i Kiáşżn trĂşc sư TP.HCM. Ă”ng Lưu nhắc lấi nhᝯng láş§n trao áť•i váť›i Ă´ng Tháť‘ng váť áť tĂ i xây dáťąng máť™t trung tâm váş­t liᝇu xây dáťąng. Ă”ng bĂ y táť? quan iáťƒm áť§ng háť™ cho viᝇc hĂŹnh thĂ nh máť™t trung tâm như C-SPACE vĂŹ cho ráşąng ây sáş˝ lĂ cáş§u náť‘i cho kiáşżn trĂşc sư, nhĂ thiáşżt káşż váť›i nhĂ cung cẼp áťƒ qua Ăł tấo cĆĄ háť™i tiáşżp cáş­n cĂĄc váş­t liᝇu xây dáťąng tᝍ hoĂ n thiᝇn áşżn náť™i thẼt. HĆĄn tháşż nᝯa, nĂł còn mang thĂŞm nhiáť u giĂĄ tráť‹ cáť™ng hưáť&#x;ng như khi kiáşżn trĂşc sư, nhĂ thiáşżt káşż cĂšng váť›i cháť§ áş§u tư áşżn C-SPACE tham khảo váş­t liᝇu thĂŹ chᝉ cáş§n áşżn máť™t nĆĄi lĂ cĂł tháťƒ trải nghiᝇm nhiáť u loấi váş­t liᝇu vĂ cả náť™i thẼt. Ă”ng Lưu ưa ra máť™t so sĂĄnh cĹŠng khĂĄ thĂş váť‹: “Váş­t liᝇu trong xây dáťąng kiáşżn trĂşc vĂ náť™i thẼt cĹŠng tưƥng táťą như nguyĂŞn váş­t liᝇu vĂ gia váť‹ trong Ẋm tháťąc, báť&#x;i máť™t khi chĂşng ta ưᝣc thẼy, ưᝣc biáşżt nhiáť u thᝊ áťƒ ưa ra ưa vĂ o, tháť­ táť›i tháť­ lui, thay áť•i trong quĂĄ trĂŹnh thiáşżt káşż áťƒ thẼy ưᝣc cĂĄc hiᝇu ᝊng cáť§a váş­t liᝇu như ngưáť?i áş§u báşżp nạng Ăłc ngẍm suy ra nhᝯng mĂłn máť›i lấ thĂŹ máť›i tháť?a mĂŁn cho nhᝯng Ă˝ tưáť&#x;ng sĂĄng tấoâ€?. Tấi buáť•i khai trưƥng, ban táť• chᝊc còn sắp xáşżp máť™t buáť•i táť?a Ă m nháť? do KTS Nguyáť…n ChĂĄnh Phưƥng dẍn chưƥng trĂŹnh. NgoĂ i Ă´ng Nguyáť…n Quáť‘c Tháť‘ng, ấi diᝇn C-SPACE vĂ Ă´ng Tráş§n Văn Châu, ấi diᝇn cĂĄc nhĂ cung cẼp váş­t liᝇu còn cĂł hai váť‹ khĂĄch máť?i tᝍ HĂ Náť™i lĂ KTS Ä?oĂ n Káťł Thanh vĂ KTS HoĂ ng ThĂşc HĂ o.

62

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

ĂźQJ 1JX\ĹžQ 4XĹŞF 7KĹŞQJ SK½W ELĹœX NKDL PÄşF

Máť?i ngưáť?i áť u nĂŞu lĂŞn nhᝯng iáťƒm tĂ­ch cáťąc cáť§a C-SPACE như lĂ máť™t nĆĄi háť™i t᝼ váť›i nhiáť u tiᝇn Ă­ch cho sáťą hĂŹnh thĂ nh trung tâm trưng bĂ y váş­t liᝇu kiáşżn trĂşc, náť™i thẼt phong phĂş vĂ a dấng. PhĂĄt triáťƒn thĂ nh máť™t trung tâm cảm th᝼ ĂĄnh sĂĄng. Tấo ra máť™t khĂ´ng gian lĂ m viᝇc lĂ˝ tưáť&#x;ng cho cĂĄc nhĂ thiáşżt káşż Designers Hub. Cung cẼp máť™t háť™i trưáť?ng báť tháşż váť›i sᝊc chᝊa hĆĄn cả trăm ngưáť?i dĂ nh cho háť™i thảo. Váť›i chᝍng Ẽy cĆĄ sáť&#x; váş­t chẼt trong máť™t khĂ´ng gian 9.000m2 thĂŹ theo KTS Ä?oĂ n Káťł Thanh, CEO Avant Studio, ngưáť?i cĂł nhiáť u năm kinh nghiᝇm tham gia vĂ o viᝇc tấo dáťąng cĂĄc khĂ´ng gian sĂĄng tấo như Zone 9, HĂ Náť™i Creative City cho ráşąng: ây lĂ máť™t bưáť›c áş§u áş§y ngoấn m᝼c vĂ Ă´ng hy váť?ng C-SPACE sáş˝ cĂł ưᝣc nhiáť u áť‘i tĂĄc tᝍ kiáşżn trĂşc sư, nhĂ thiáşżt káşż cho áşżn cĂĄc nhĂ cung cẼp váş­t liᝇu lĂ nhᝯng con ngưáť?i tháťąc sáťą tâm huyáşżt áťƒ cĂšng phĂĄt triáťƒn. Sau láť… khai trưƥng, chĂşng tĂ´i cĂł dáť‹p trao áť•i thĂŞm váť›i KTS Ä?oĂ n Káťł Thanh và ưᝣc nghe Ă´ng chia sáşť kinh nghiᝇm váť sáťą hĂŹnh thĂ nh mĂ´ hĂŹnh Thai Creative Design Center. Ä?ây lĂ máť™t dáťą ĂĄn tĂĄo bấo cáť§a chĂ­nh pháť§ ThĂĄi Lan ngay sau cuáť™c kháť§ng hoảng tĂ i chĂ­nh cáť§a khu váťąc châu Ă - ThĂĄi BĂŹnh Dưƥng vĂ o năm 1997. Sau kháť§ng hoảng, chĂ­nh pháť§ ThĂĄi áş§u tư thư viᝇn váş­t liᝇu, dᝯ liᝇu váş­t liᝇu, sĂĄch, bĂĄo, tấp chĂ­ dĂ nh cho giáť›i kiáşżn trĂşc vĂ sĂĄng tấo váť›i kinh phĂ­ lĂŞn áşżn 65 triᝇu Ă´ la. Thai Creative Design Center cĂł nhᝯng chuáť—i hoất áť™ng liĂŞn t᝼c tᝍ háť™i thảo chuyĂŞn áť , triáťƒn lĂŁm, workshop, nháşąm káşżt náť‘i toĂ n tháşż giáť›i sĂĄng tấo trĂŞn toĂ n quáť‘c. Máť™t tháť?i gian khĂ´ng lâu sau, ngưáť?i ta nháş­n thẼy, ngĂ nh cĂ´ng nghiᝇp sĂĄng tấo cáť§a ThĂĄi Lan cĂł nhᝯng phĂĄt triáťƒn vưᝣt báş­c, sản phẊm mang dẼu Ẽn cáť§a ThĂĄi dáş§n chiáşżm lÄŠnh tháť‹ trưáť?ng cả trong vĂ ngoĂ i nưáť›c, ạc biᝇt trong lÄŠnh váťąc du láť‹ch.


không gian sắc màu - ồng hành cùng Kelly-Moore

Là người có nhiều kinh nghiệm về việc phát triển không gian sáng tạo, KTS Thanh cho rằng, iều cần thiết của C-SPACE là xây dựng một nội dung phong phú cho các hoạt ộng hướng ến cộng ồng mà theo KTS Thanh là nên chia thành 2 phần: (1) cộng ồng sáng tạo và (2) cộng ồng thụ hưởng. KTS Thanh hy vọng C-SPACE với Designers Hub thực sự tạo ược một sự kết nối liên thông trong cộng ồng sáng tạo ở mọi ngành nghề ể hình thành một hệ sinh thái sáng tạo không chỉ giới hạn trong ngành kiến trúc xây dựng nội thất mà còn mở rộng cho các cộng ồng công nghiệp sáng tạo. Chia sẻ của KTS Thanh cho thấy ông có một tầm nhìn xa như muốn gom tất cả về cho C-SPACE (xin ọc lịch sử hình thành cộng ồng công nghiệp sáng tạo ược ra ời năm 1959 - Industrial Design Definition History). Theo tìm hiểu của chúng tôi thì ây cũng là cú hích ã ưa ến việc tập oàn Material ConneXion quyết ịnh mở trung tâm tại Bangkok vào năm 2006. Tổ chức Thiết kế của thế giới - The World Design Organization (WDO)® rất hết lời khen Thai Creative Design Center. Trao ổi riêng qua iện thoại với KTS Thái Ngọc Hùng, Chủ tịch công ty ATA, chúng tôi ược ông chia sẻ: “C-SPACE sẽ là nơi hội tụ và là iểm ến thích hợp cho các ối tượng kiến trúc sư có nơi ể tham khảo, có nơi ể nối kết. Tuy nhiên, hơn trên tất cả mọi thứ vừa nêu ra thì việc hoạch ịnh một dự án thiết kế có tính cách vĩ mô tầm cỡ như Urban Design rồi vận hành Urban Design Management òi hỏi việc góp sức của nhiều công ty, nhiều chuyên gia của nhiều ngành nghề. Có lẽ một trung tâm lớn như C-SPACE mới có thể quy tụ và huy ộng ược nhân sự, bao gồm cả sự tham gia của các công ty thiết kế, quy hoạch lớn trong nước lẫn nước ngoài”. KTS Hùng cho rằng ây là cơ hội cho C-SPACE ảm nhận những công việc trên, một khi nhu cầu này ến với những thành phố lớn như Hà Nội, Sài Gòn, Cần Thơ, Đà Nẵng và các vùng phụ cận ể trở thành những Metropolitan City như Paris, New York… Cũng theo ông Hùng, C-SPACE ang hướng ến những công việc mang lại giá trị cho cộng ồng thì sẽ phát triển bền vững. Sau lễ khai trương, chúng tôi cũng ã gặp thêm hai kiến trúc sư sáng lập công ty MIA là KTS Nguyễn Hoàng Mạnh và KTS Bùi Hoàng Bảo. Nhận ịnh về sự ra ời của C-SPACE, KTS Bảo cho rằng ây là một iểm son cho giới kiến trúc sư, nhà thiết kế nói riêng và cho cộng ồng sáng tạo nói chung. KTS Bảo tin rằng C-SPACE sẽ là cầu nối vững chắc cho cả 3 nhóm chủ ầu tư, nhà thiết kế và nhà cung cấp. Đây là con ường tốt nhất và tất yếu mà ngành kiến trúc và xây dựng sẽ phải i qua trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa dựa trên nền tảng phát triển của công nghệ 4.0.

,QWHULRU 'HFRUDWLYH 0DWHULDOV &HQWHU

Bên lề của buổi gặp, chúng tôi trao ổi thêm về khuynh hướng thiết kế của thế giới trong giai oạn hơn 20 năm gần ây và áng chú ý là vài năm trở lại ây một khái niệm ược ưa ra là Re-Generative Design. Đây là một phạm trù mới với ý niệm C2C - Cradle to Cradle. Dựa trên tư duy ể ặt nền tảng cho thiết kế Waste=Food, nghĩa là xem rác và sử dụng rác như là vật liệu/nguyên liệu cho mọi thiết kế. Như công nghệ ốt rác 4.0 (RF Microwave Plasma Gasification) sẽ cho ra iện, nhiên liệu, nước và chất bán dẫn Graphene tùy theo nhu cầu của môi trường. Graphene là chất bán dẫn của thế kỷ 21 ược 2 nhà vật lý học oạt giải Nobel vào năm 2010 phát hiện ra. Nó cứng gấp 30 lần kim cương và 300 lần thép. Dẫn iện nhanh gấp 20 lần chất silicon nên mọi ngành từ xe hơi iện ến vỏ máy bay và tàu thủy… ều cần Graphene. Trong tương lai, sơn tạo ra năng lượng cũng sẽ sử dụng chất Graphene này. Hiện nay trong phòng thí nghiệm người ta ã thành công về việc này (xem bài chúng tôi viết cách ây gần 5 năm trên tạp chí KT&ĐS ầu năm 2015). Khi biết KTS Trần Văn Định vừa i công tác từ Nhật về và mang theo rất nhiều công việc về Việt Nam, chúng tôi liền mời KTS vào Sài Gòn gặp ông Thống và tham quan C-SPACE xem có gầy dựng ược nhóm thiết kế chuyên cho BIM không? Do KTS Định ã tạo dựng ược rất nhiều mối quan hệ nhờ có 10 năm học và làm việc tại Nhật nên hiện nay ông ang có một công ty chuyên thiết kế dựa trên tiêu chuẩn BIM cho các công ty Nhật (BIM: Building Information Modeling). Theo KTS Định thì BIM là quá trình tạo, quản lý và sử dụng thông tin cho dự án xây dựng (thiết kế thi công và vận hành công trình). Trong BIM, thông tin là tất cả. Thông tin ược chia làm 2 loại: thông tin hình học (geometry) và thông tin phi hình học (data). Trong một mô hình BIM thì data sẽ KT&ĐS THÁNG 1.2020

63


khĂ´ng gian sắc mĂ u - áť“ng hĂ nh cĂšng Kelly-Moore KTS Nguyáť…n Quáť‘c Khanh, cháť§ táť‹ch HAWA vĂ cĹŠng lĂ cháť§ táť‹ch cáť§a táş­p oĂ n náť™i thẼt AA. Trăn tráť&#x; cáť§a Ă´ng Khanh lĂ lĂ m sao cho ra ưᝣc nhᝯng sản phẊm náť™i thẼt váť›i nhiáť u chẼt xĂĄm áťƒ lĂ m tăng thĂŞm giĂĄ tráť‹. Theo Ă´ng thĂŹ: “Trong báť‘i cảnh kinh táşż toĂ n cáş§u hĂła cáť§a ngĂ y hĂ´m nay, chĂşng ta khĂ´ng tháťƒ cấnh tranh báşąng nhân cĂ´ng giĂĄ ráşť áťƒ phĂĄt triáťƒn nĂŞn cáş§n phải ưa sĂĄng tấo vĂ o tᝍng sản phẊmâ€?. Ă”ng káťł váť?ng: C-SPACE sáş˝ lĂ nĆĄi háť™i t᝼ áş§y áť§ máť?i thᝊ áťƒ sĂĄng tấo cĂł Ẽt ưƥm máş§m mĂ sinh sĂ´i nảy náť&#x;. Khi nghe KTS Khanh nhắc váť sáťą thĂ nh cĂ´ng cáť§a Apple khĂ´ng nhᝯng thắng váť cĂ´ng nghᝇ mĂ còn thắng cả váť sĂĄng tấo thẊm máťš, chĂşng tĂ´i liáť n liĂŞn tưáť&#x;ng váť sáťą hĂŹnh thĂ nh cáť§a vĂšng thung lĹŠng iᝇn táť­ (VTLÄ?T), cĂĄc ấi háť?c náť•i tiáşżng như UC Berkeley, UC Davis, Stanford‌ trong vĂšng Bay Area cáť§a váť‹nh San Francisco vĂ cĂĄc cĂ´ng ty cĂ´ng nghᝇ như Apple, Cisco, Facebook, Intel, Google‌ Tuy nhiĂŞn ây lĂ máť™t con ưáť?ng dĂ i cĂł chung hĂ nh trĂŹnh phĂĄt triáťƒn ấi háť?c Máťš, văn hĂła Máťš áťƒ ngĂ y nay 90% sáťą sĂĄng tấo cáť§a tháşż giáť›i bắt nguáť“n tᝍ Hoa Káťł. HĂŁng sĆĄn Kelly-Moore USA lĂ máť™t trong nhᝯng hĂŁng sĆĄn nưáť›c áş§u tiĂŞn cáť§a Máťš ưᝣc thĂ nh láş­p năm 1946 tấi San Carlos thuáť™c VTLÄ?T. Vᝍa qua, Kelly-Moore lẼy lĂ m hĂŁnh diᝇn lĂ nhĂ cung cẼp sĆĄn cho dáťą ĂĄn Apple Park cĂł tráť‹ giĂĄ 5 tᝡ USD. CĂł 2 iáť u thĂş váť‹ mĂ chĂşng tĂ´i muáť‘n chia sáşť: 1) Trong 2 năm qua, káşż hoấch chiĂŞu hiáť n ĂŁi sÄŠ cáť§a Apple lĂ rẼt áť™c ĂĄo. Háť? mua máť—i 2 tuáş§n máť™t cĂ´ng ty báşąng giĂĄ tráť‹ sản phẊm mĂ cĂ´ng ty Ăł lĂ m ra áťƒ thâu nháş­n ngưáť?i tĂ i. 2) ChĂşng tĂ´i tĂ­nh nhẍm con sáť‘ cáť§a tẼt cả cĂĄc cĂ´ng ty như Apple, Cisco, Intel‌ trong VTLÄ?T cĂł sáť­ d᝼ng sĆĄn Kelly-Moore ất ưᝣc máť™t doanh sáť‘ ĂĄng náťƒ lĂ 1.000 tᝡ USD.

ưᝣc liĂŞn káşżt váť›i hĂŹnh háť?c như kiáťƒu pháş§n háť“n liĂŞn káşżt váť›i pháş§n xĂĄc. VĂŹ sao phải lĂ BIM, báť&#x;i theo tháť‘ng kĂŞ áť&#x; Anh váť sáťą phân báť• giĂĄ tráť‹ trong vòng áť?i cáť§a máť™t dáťą ĂĄn thĂŹ trong Ăł thiáşżt káşż chᝉ chiáşżm 3% giĂĄ tráť‹ cĂ´ng trĂŹnh, nhĂ tháş§u xây dáťąng chiáşżm 17% giĂĄ tráť‹. 80% còn lấi dĂ nh cho váş­n hĂ nh mĂ váş­n hĂ nh táť‘t cáş§n cĂł thĂ´ng tin phi hĂŹnh háť?c. NĂłi tĂłm lấi cĂĄc thĂ´ng tin phi hĂŹnh háť?c rẼt cĂł giĂĄ tráť‹. ChĂşng tĂ´i cĹŠng cĂł máť™t cuáť™c trao áť•i thĂş váť‹ váť›i

64

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

6Ĺľ KĂ€QK WKÂľQK WKXQJ OÄ&#x;QJ ĂłLĹ‹Q WĹą 7URQJ QKĆˆQJ VĹŞ E½R WĹ´L FKĂ’QJ WĂ?L VĹ– WÉP GŤS ÄˆĹœ FKLD VĹ” VÂżX KÄśQ YĹ´L EÄşQ ÄˆĹŚF YĹš F½L WKĹ˜ ED FKÂżQ FKR VĆŠ KÉQK WKžQK FĆ€D WKXQJ OÄ´QJ ĈLĹ Q WƆ 8& %HUNHOH\ QĹŽL WLĹ˜QJ FKX\ÆQ ĈžR WÄşR QKĆˆQJ NĆ’ Vĸ ÄˆĹœ FXQJ FÄžS FKR 97/ć7 ćĺL KĹŚF 6WDQIRUG FKX\ÆQ FXQJ FÄžS FKX\ÆQ JLD 0%$ FKR 97/ć7 6ĆŠ UD ÄˆĹśL OŤFK VƆ FĆ€D ÄˆÄşL KĹŚF Yž EĹ QK YLĹ Q 3DOR $OWR ÄˆÄźP WU½FK SKĹ€Q WžL FK½QK 1ÄśL KÉQK WKžQK F½F TXĆ’ ÄˆĹ€X Wĸ 7Ć„ \Ĺ˜X WĹŞ WUÆQ ÄˆĂ WKX KĂ’W QKLĹšX QKÂżQ WžL WUÆQ NKĹˆS WKĹ˜ JLĹ´L WÉP ÄˆĹ˜Q 97/ć7 ÄˆĹœ NKŸL QJKLĹ S Pž EĹˆW ÄˆĹ€X Ož +3 YĹ´L QKž V½QJ OņS Ož +HZOHWW Yž 3DFNDUG UĹŹL &LVFR ,QWHO *RRJOH $SSOHw Yž JĹ€Q ÄˆÂż\ QKÄžW Ož (ORQ 0XVN WĆ„ 3KL FKÂżX TXD &DQDGD UĹŹL ÄˆĹ˜Q 97/ć7 Yž 0DUN =XFNHUEHUJ WĆ„ PLĹšQ ĈĂ?QJ EŨ ć+ +DUYDUG NKİQ JĂ?L YĹš 97/ć7 OņS QJKLĹ S


KT&ĐS THÁNG 1.2020

65


nhà ở

HƯỚNG TÂY VẪN MÁT 1JÏL QK¾ QŊP Ÿ KĸŴQJ W¿\ QÆQ FKƀ QK¾ PRQJ PXŪQ FÍ WKLŘW NŘ PŐW WLŚQ WKR½QJ P½W ĈŜ FÍ WKŜ KĺQ FKŘ VƊ QÍQJ EƂF FƀD QňQJ FKLŚX PŰL QJ¾\ %ë, 9ë Ļ1+ 3+$1 +8< +Ŗ1* òŬ&

66

KT&ĐS THÁNG 1.2020


nhà ở

KT&ĐS THÁNG 1.2020

67


nhà ở

3KÎQJ İQ Y¾ EŘS WKR½QJ P½W O¾ QĶL VXP KŦS FƀD Fļ QK¾

nh hưởng của nắng nóng hướng tây, thường tác ộng nhiều hơn ến các tầng trên. Do vậy, ở phía trước của tầng một là không gian phòng ngủ chính, các kiến trúc sư sử dụng vách phía mặt tiền bằng sắt CNC ược mạ kẽm và sơn tĩnh iện chống sét, tạo hình cây sinh ộng ể vừa giảm nắng hướng tây mà lại tạo ra những vệt nắng ẹp khi chiều về, ngoài ra khi cần thiết vách có thể ẩy sát vào 2 bên tường những khi cần có tầm nhìn thoáng ra ngoài. Ở giữa phòng ngủ và tấm vách này là một khoảng vườn nhỏ với không gian thư giãn yêu thích của chủ nhà. Bên trong phòng ngủ ở tầng một ược thiết kế với tông màu trẻ trung, cửa mở rộng với sân vườn nhỏ tạo không gian thoáng mát nhưng vẫn kín áo. Tầng hai ược làm dịu bớt bằng một cây xanh phía bên hông của mặt trước nhà và mảng tường phụ góp phần tạo nét duyên cho ngôi nhà. Phòng ăn và bếp thoáng mát và lấy ánh sáng tự nhiên bằng cửa chính cũng là nơi sum họp cả nhà trong những bữa ăn hàng ngày. Cầu thang luôn sáng thoáng nhờ khoảng thông tầng rộng. Phòng khách sử dụng tông màu xanh trẻ trung theo sở thích của chủ nhà với vách ngăn cách iệu giữa phòng khách và bếp. 68

KT&ĐS THÁNG 1.2020


nhà ở

3KÎQJ İQ QKÉQ UD PļQJ [DQK QKR QKŨ EÆQ QJR¾L

KT&ĐS THÁNG 1.2020

69


nhà ở

3KÎQJ QJƀ YŴL WÏQJ P¾X WUŔ WUXQJ FƆD PŸ UD V¿Q YĸŶQ QKŨ EÆQ QJR¾L 0ŐW WLŚQ QK¾ QKÉQ UľW EňW PňW

70

KT&ĐS THÁNG 1.2020


nhà ở

7+,ŗ7 .ŗ &ü1* 7< 71++ 7+,ŗ7 .ŗ .,ŗ1 75ÿ& 1ű, 7+Ľ7

6,$ '(6,*1

.LŘQ WUÒF Vĸ WUĸŸQJ 1JX\ŞQ 9İQ 6ƒ 7KLŘW NŘ QŲL WKľW 1JX\ŞQ 7KŤ 0DL &XQJ FľS QŲL WKľW )XQKRXVH /Æ +ŬQJ 3KRQJ 1KD 7UDQJ

KT&ĐS THÁNG 1.2020

71


căn hộ

THẾ GIỚI CỦA SHERRY &İQ KŲ P2 QŊP Ÿ FKXQJ Fĸ %RWDQLFD 3UHPLHU FƀD PŲW FŐS Yż FKŬQJ WUŔ VŪQJ FÓQJ YŴL FÏ FRQ J½L WÆQ 6KHUU\ NKRļQJ WXŮL BÀI òIJ& 48Ú1 9ë Ļ1+ MINQ BUI

L

òng thương con ã dẫn ến yêu cầu cho các kiến trúc sư: căn hộ có thiết kế ưu tiên toàn bộ cho cuộc sống và sinh hoạt của cô bé. Ngoài ra, tên của căn hộ ược hai người gọi là Sherry’s World (thế giới của Sherry). Và không gian sống ở ây ã ược xử lý bởi kết hợp giữa phong cách tối giản linh hoạt Nhật Bản (Japan) và không gian sáng sủa của Bắc Âu (Scandinavian). Mục tiêu sự kết hợp này là gia chủ muốn hướng ến một thiết kế gọn gàng thoải mái không cầu kỳ, ặc biệt là có một một không gian vui chơi rộng rãi cho Sherry, nhưng vẫn giữ ược sự riêng tư cho họ khi cần thiết. Không gian ược ưu tiên dành cho con, nhưng sở thích về trang trí và chất liệu ồ dùng vẫn theo sở thích của hai người. Qua ó chất liệu mây, gỗ tần bì (Ash), vải nhung ược phối với nhau ể làm mềm không gian. Dĩ nhiên, chúng cũng an toàn cho Sherry, một cô bé khá hiếu ộng. Vậy ó, ôi khi chúng ta cứ i tìm kiếm sự hào nhoáng, lấp lánh mà lại quên mất i sự thoải mái ến từ sự gọn gàng tối giản. Chính vậy, ây là một thế giới thu nhỏ mà ba mẹ dành cho Sherry, ơn giản, rộng rãi và an toàn. 72

KT&ĐS THÁNG 1.2020


căn hộ

0¿\ JŰ WŀQ EÉ Y¾ QKXQJ O¾ FKľW OLŠX FKƀ ĈĺR FKR WUDQJ WUÈ QŲL WKľW FƀD QJÏL QK¾

KT&ĐS THÁNG 1.2020

73


căn hộ

0ŲW WKLŘW NŘ JŦQ J¾QJ WKRļL P½L NKÏQJ FŀX Nƌ

74

KT&ĐS THÁNG 1.2020


căn hộ

ĈŐF ELŠW O¾ FÍ PŲW NKÏQJ JLDQ YXL FKĶL UŲQJ UÁL FKR FÏ FRQ J½L FĸQJ

KT&ĐS THÁNG 1.2020

75


căn hộ

.KÏQJ JLDQ VŪQJ PDQJ WÆQ 6KHUU\ V :RUOG

76

KT&ĐS THÁNG 1.2020


căn hộ

0ŲW QĶL FKŪQ WU¾Q QJņS ½QK QňQJ Y¾ NKÏQJ NKÈ WURQJ O¾QK

7+,ŗ7 .ŗ 9ë 7+, &ü1*

'$ 9ë1*

ćLŠQ WKRĺL :HEVLWH ZZZ GDYDQJ FRP YQ

KT&ĐS THÁNG 1.2020

77


78

KT&ĐS THÁNG 1.2020


KT&ĐS THÁNG 1.2020

79


iểm ến

Quán xanh 4X½Q NLQK GRDQK WU¾ VƈD QÆQ FKƀ QK¿Q FÓQJ ĈĶQ YŤ WKLŘW NŘ ĈÁ VHWXS FKR NKÏQJ JLDQ FƀD TX½Q O¾ PŲW NKÏQJ JLDQ [DQK P½W WKR½QJ ĈÁQJ Ĉ½S ƂQJ Ĉŀ\ Ĉƀ QKƈQJ WÈQK QİQJ FŀQ WKLŘW FKR YLŠF SKD FKŘ EļR ĈļP YŠ VLQK BÀI 1*8<Ŋ7 &Ü7 Ļ1+ 0,14 %8,

80

KT&ĐS THÁNG 1.2020


iểm ến

6Ɗ NŘW KżS K¾L KÎD ĈD SKRQJ F½FK WURQJ YLŠF EŪ WUÈ NKÏQJ JLDQ JLÒS Ĉ½S ƂQJ WŪL ĈD PŦL VŸ WKÈFK FƀD NK½FK K¾QJ

Đ

ể áp ứng yêu cầu này, cây xanh và ánh sáng tự nhiên ược sử dụng và tận dụng tối a giúp không gian ược trong lành gần gũi với thiên nhiên. Bàn ghế ược bố trí tạo sự thoải mái tối a cho khách ể khi vào ra không phải len lách như nhiều nơi khác. Các kiểu bàn, dãy bàn ược bày biện khác nhau cả về kiểu dáng lẫn cách bố trí ể giúp không gian quán trông rộng rãi và gọn gàng hơn. Các vị trí ngồi với view nhìn hướng ra ngoài ể khách có thể hòa nhập với khoảng không gian sống ộng bên ngoài. Ban ngày, quán tận dụng ánh sáng trời tự nhiên với cây xanh tạo nên không gian

KT&ĐS THÁNG 1.2020

81


iểm ến

ôQK V½QJ WUŶL WƊ QKLÆQ ĈĸżF [Ɔ O NK½ WKÏQJ PLQK YƄD WĺR QÄW ĈŒS WKłP Pƒ YƄD JLÒS ĈŪL OĸX NKÏQJ NKÈ

82

KT&ĐS THÁNG 1.2020


iáťƒm áşżn

.KĂ?QJ JLDQ TX½Q NK½ WKÂżQ WKLĹ Q ĈĸşF Ež\ WUĂˆ UÄžW ÄˆĹ’S PĹˆW WKR½QJ ÄˆĂ QJ Yž NKĂ?QJ NĂ„P SKĹ€Q KLĹ Q ÄˆÄşL

thưáť&#x;ng thᝊc thᝊc uáť‘ng gáş§n gĹŠi váť›i thiĂŞn nhiĂŞn, thư giĂŁn. Ă nh sĂĄng tráť?i táťą nhiĂŞn ưᝣc xáť­ lĂ˝ thĂ´ng minh áťƒ tấo nĂŠt áşšp thẊm máťš, vᝍa giĂşp lưu thĂ´ng vĂ lĂ m sấch khĂ´ng khĂ­ táťą nhiĂŞn nhẼt. Khi ĂĄnh sĂĄng chiáť u chĂŹm xuáť‘ng thĂŹ nhᝯng váť‹ trĂ­ ngáť“i còn iáťƒm thĂŞm vĂ i báť™ èn treo áťƒ tấo iáťƒm sĂĄng cho váť‹ trĂ­ ngáť“i, giĂşp khĂ´ng gian ngáť“i tráť&#x; nĂŞn Ẽm cĂşng, thân thiᝇn. Sáťą káşżt hᝣp hĂ i hòa a phong cĂĄch trong viᝇc báť‘ trĂ­ khĂ´ng gian quĂĄn giĂşp ĂĄp ᝊng táť‘i a máť?i sáť&#x; thĂ­ch cáť§a khĂĄch hĂ ng.

75Í 6Ƈ$ 32=$$ 4 73 +&0

7+,Ĺ—7 .Ĺ— 9ĂŤ 7+, &Ăź1*

35(67,*( ,17(5,256 &216758&7,21

ćŤD FKŢ +RžQJ 'LĹ X 3 4 73 +&0 :HEVLWH ZZZ QRLWKDWX\WLQ QHW

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

83


du lᝋch kiến trúc

6$8 0ĹŻ, &+8<Ĺ—1 ć, /Äš, .+$2 .+Ă´7 ćġŝ& ć, /76 7½F JLÄź Ož QJĸŜL PÆ ĈL 7UÆQ WUDQJ F½ QKÂżQ FĆ€D FĂ? PĹ´L WKÄž\ KÉQK ÄźQK 3KLOLSLQQHV Ä˝Q Ä‡Ų VDX ĂˆW QJž\ ÄˆĂ Ož GĂŽQJ WUÄşQJ WK½L |7UĹśL ÄśL QKĹ´ VDR Pž QKĹ´ 1KĹ´ QKĆˆQJ FRQ ĈĸŜQJ ÄˆĹ˜Q FKĹ˜W PÄžW WKĂ?L} 5ĹŹL EĹŽQJ ĈL PŲW WKĹśL JLDQ QJĹˆQ OÄşL WKÄž\ KÉQK ÄźQK /X[HPERXUJ 3DULV Ă´R ćŤD 7UXQJ +ÄźLw &Ć‚ WKĹ˜ |VDX PŰL FKX\Ĺ˜Q ĈL OÄşL NKDR NK½W ĈĸşF ĈL QĆˆD} FĂ? YLĹ˜W .7 ć6 JLĹ´L WKLĹ X KDL ĈLĹœP ÄˆĹ˜Q NĆŒ WKĂ’ QKĸ PŲW JĹźL Â? ÄˆĹœ ÄˆĹ˜Q OĂ’F WKXņQ WLĹ Q EÄşQ VĹ– |[½FK ED OĂ? OÆQ Yž ĈL} %ĂŤ, 9ĂŤ Äť1+ 1*8<Ĺˆ1 7+ĹŽ 7+8 +Ä´1* %8ä1 0$ 7+8Ĺœ7

0DOWD óL WKHR QKųQJ FRQ óģťQJ WU½Q P¾Q ħQK

Chia tay Rome, tĂ´i lĂŞn mĂĄy bay i Malta. Ba ngưáť?i bấn áť“ng hĂ nh áť&#x; lấi Rome áťƒ hĂ´m sau váť Viᝇt Nam. Tᝍ giáť? phĂşt nĂ y tĂ´i tháťąc hiᝇn chuyáşżn i máť™t mĂŹnh. Sau 2 tuáş§n cĂšng nhau qua nhiáť u nĆĄi, chĂşng tĂ´i chia tay áş§y quyáşżn luyáşżn áť&#x; trấm xe gáş§n khĂĄch sấn. TĂ´i xĂĄch hĂ nh lĂ˝ Ăłn xe buĂ˝t ra ga trung tâm ráť“i bắt tĂ u (train) ra sân bay. Chᝍng tiáşżng rưᝥi sau, nhᝯng vᝇt sĂĄng cáť§a ảo Malta hiᝇn ra dưáť›i cĂĄnh mĂĄy bay. Malta lĂ máť™t quáť‘c ảo áť&#x; phĂ­a nam Ă?, láť?t tháť?m giᝯa Ä?áť‹a Trung Hải. TĂ´i ĂŁ ao ưáť›c ạt chân lĂŞn hòn ảo xinh áşšp nĂ y tᝍ 4 năm trưáť›c, sau khi xem phim By The Sea. LĂşc Ăł Angelina Jolie vĂ Brad Pitt còn lĂ vᝣ cháť“ng. Háť? ĂŁ cĂšng Ăłng báť™ phim cuáť‘i cĂšng áť&#x; Malta, ráť“i ưáť?ng ai nẼy i. Nhiáť u báť™ phim bom tẼn khĂĄc như LĂ­nh ngáş§m Benghazi (2016); ThĂ nh Troy (2004); Games of Thrones (2011-2019); Agora (2009)‌ cĹŠng ưᝣc quay áť&#x; ây. Ä?ĂŁ nhiáť u láş§n, ngáť“i trưáť›c mĂ n ảnh, tĂ´i mong ưᝣc ạt chân lĂŞn vĂšng Ẽt nĂ y. Ráť“i cĹŠng áşżn ngĂ y ưáť›c mĆĄ tráť&#x; thĂ nh hiᝇn tháťąc. Ä?Ăşng như trong tưáť&#x;ng tưᝣng cáť§a tĂ´i, Malta hiᝇn ra như máť™t thĂ nh pháť‘ cáť• váť›i láť‘i kiáşżn trĂşc Baroque ạc trưng. NĆĄi ây chᝊa áťąng nhiáť u câu chuyᝇn láť‹ch sáť­ hĂ ng ngĂ n năm tuáť•i váť›i dĂ y ạc cĂĄc kháť‘i nhĂ tᝍ tháť?i Trung cáť•, nhĂ tháť?, cung iᝇn, tưáť?ng thĂ nh‌ NĂł ĂŁ ưᝣc cháť?n lĂ m báť‘i cảnh cho nhᝯng báť™ phim láť‹ch sáť­ chinh phất cĂĄc vĂšng ÄŚQK GÄŁĹ&#x;L WU´L 0DOWD QKĆˆQJ FRQ ĈĸŜQJ FKŢ WKÄž\ WUÆQ PžQ ÄźQK JLĹś ÄˆĂ KLĹ Q UD WUĸŴF PĹˆW WĂ?L ÄŚQK GÄŁĹ&#x;L SKħL &ĹŽQJ WKžQK 9DQOOHWWD 7KĆ€ ĈĂ? FĆ€D 0DOWD ĈĸşF EDR EĹŚF EŸL EĆ‚F WĸŜQJ WKžQK Gž\ QKĸ Yņ\ ĈĂ? 9ņW OLĹ X NLĹœX G½QJ NLĹ˜Q WUĂ’F FĆ€D FĂ?QJ WUÉQKw Ož QKĆˆQJ PĹŞL TXDQ WÂżP FĆ€D GX NK½FK

84

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020


du lịch kiến trúc

ĦQK WU½Q %OXH /DJRRQ P¾X [DQK FƀD QĸŴF FƀD ELŜQ FƀD WUŶL PŲW NKÏQJ JLDQ P¾ FÍ OŖ DL FĴQJ WƄQJ PĶ ĸŴF ĈĸżF WņQ KĸŸQJ ĦQK GģşL 9DQOOHWWD PŦL FRQ ĈĸŶQJ ĈŚX GńQ UD ELŜQ 7ĸŶQJ WK¾QK NLŘQ WUÒF FŮ Y¾ WK¾QK SKŪ KLŠQ ĈĺL FÓQJ ELŜQ [DQK SKĶL PÉQK GĸŴL QňQJ ćŤD 7UXQJ +ļL

KT&ĐS THÁNG 1.2020

85


du láť‹ch kiáşżn trĂşc ChĂşng ĂŁ chᝊng kiáşżn nhiáť u chuyᝇn cáť§a loĂ i ngưáť?i: yĂŞu ưƥng, háť?n giáş­n, mưu sinh, tranh giĂ nh quyáť n láťąc, hấnh phĂşc, kháť• au‌ Nhᝯng câu chuyᝇn cáť§a chu káťł máť™t áť?i ngưáť?i cĂł láş˝ chᝉ như nhᝯng cĆĄn giĂł thoảng qua áť‘i váť›i năm thĂĄng táť“n tấi cáť§a ĂĄ, cáť§a thĂ nh cáť•, cáť§a thĂ nh pháť‘. Tᝍ ảo láť›n Malta, tĂ´i mua vĂŠ tĂ u tháť§y i thăm 2 ảo nháť? lĂ Gozo vĂ Comino. Comino cĂł bĂŁi tắm Blue Lagoon nưáť›c xanh mĂ u ngáť?c, máť™t háť“ bĆĄi táťą nhiĂŞn mĂ ai cĹŠng muáť‘n lao mĂŹnh xuáť‘ng. MĂ u xanh ngáť?c náşąm láť?t trong mĂ u xanh blue huyáť n thoấi cáť§a Ä?áť‹a Trung Hải. MĂ u xanh áť&#x; ây cĂł láş˝ xanh hĆĄn tẼt cả nhᝯng gĂŹ ta cĂł tháťƒ nghÄŠ váť sắc xanh. Tᝍ trĂŞn áť“i nhĂŹn xuáť‘ng bĂŁi tắm, cảm giĂĄc mĂŹnh như ÄŚQK WU½Q |*Ă?F QKÉQ WKĹ€Q WK½QK} YĹ´L KDL FKĂ?S QKž PžX [DQK Yž WKÄž\ FÄź 6DQWRULQL EĂ„ QKŨ QKĸ ÄˆĹŹ FKÄśL ᝊng láť?t trong bảng mĂ u cáť§a háť?a sáťš WKžQK SKĹŞ QKĸ VĹˆS ĈĹ?W Ÿ 6DQWRULQL ÄŚQK GÄŁĹ&#x;L 1KĆˆQJ Ă? FƆD PžX [DQK PÄźQJ WĸŜQJ PžX WUĹˆQJ EŲ EžQ thiĂŞn nhiĂŞn: xanh cáť§a tráť?i, cáť§a biáťƒn, JKĹ˜ QKŨ QKĹˆQ GĹž WKĸĜQJ WUÆQ QKĆˆQJ EDQ FĂ?QJ [LQK [ĹˆQ Ož ĈLĹœP GĆ„QJ WKĂ’ YŤ FKR GX NK½FK &Ă? OĂ’F QJĹŹL [HP KÉQK OÄşL WKÄž\ GÂżQJ OÆQ QŰL QLĹšP |QKĹ´ QKĆˆQJ FRQ ĈĸŜQJ ÄˆĹ˜Q FKĹ˜W PÄžW WKĂ?L} xanh cáť§a cây cáť?, xanh cáť§a bĂŁi tắm áť•i mĂ u theo nắng. Ẽt châu Ă‚u. Ä?ᝊng trưáť›c Vittoriosa Waterfront hay The Sanctuary Ráť?i Comino áşżn Gozo, tĂ´i cháť?n xe buĂ˝t áťƒ i tour Hop on of Our Lady of Mellieha, tĂ´i cĂł cảm giĂĄc như ang ᝊng giᝯa nhᝯng Hop off. Xe Ăłn khĂĄch ngay báşżn tĂ u ưa i tham quan nhᝯng năm thĂĄng mĂ cĂĄc hiᝇp sáťš thĂĄnh John Ă o Ă o dĹŠng mĂŁnh tiáşżn váť cĂĄc iáťƒm chĂ­nh cáť§a ảo. Ngáť“i trĂŞn xe vưᝣt qua áť“i dáť‘c, cảnh hiᝇn ra vĂšng Ẽt máť›i váť›i lòng quả cảm vĂ khĂ­ tháşż ngĂšn ng᝼t. Nhᝯng bᝊc giáť‘ng y như nhᝯng gĂŹ tĂ´i nhĂŹn thẼy trong phim By The Sea. Nhᝯng tưáť?ng dĂ y, máş§u vĂ ng nâu ạc trưng cáť§a khu váťąc Ä?áť‹a Trung Hải trải b᝼i xưƥng ráť“ng kháť•ng láť“, nhᝯng vĂĄch ĂĄ dáťąng ᝊng như tưáť?ng qua nhiáť u năm thĂĄng vẍn vᝯng vĂ ng chắc chắn, vẍn áşšp áş˝ uy nghi. thĂ nh, nhᝯng ngĂ´i nhà ưᝣc xây dáťąng váť›i láť‘i kiáşżn trĂşc tháť‘ng nhẼt, Tháť§ Ă´ Valletta ưᝣc bao báť?c báť&#x;i máť™t tưáť?ng thĂ nh dĂ y, ᝊng mấnh máş˝ pháť§ máť™t mĂ u vĂ ng nâu ạc trưng cᝊ như hĂ ng ngĂ n năm trĂŞn thĂ nh cĂł tháťƒ nhĂŹn ra 3 phĂ­a biáťƒn. NĆĄi ây nhᝯng con ưáť?ng qua cháşłng cĂł gĂŹ áť•i khĂĄc. song song vuĂ´ng vắn áşżn náť—i ta khĂ´ng tháťƒ i lấc. Chᝉ cáş§n áť‹nh hĂŹnh Sau ba ngĂ y váť›i Malta, tĂ´i lĂŞn mĂĄy bay i Santorini. khĂĄch sấn áť&#x; Ă´ nĂ o thĂŹ nhắm mắt cĹŠng táť›i ưᝣc. Nhᝯng năm thĂĄng i du láť‹ch máť™t mĂŹnh ĂŁ luyᝇn cho tĂ´i cĂĄch nhĂŹn bản áť“ trĂŞn Google. Kinh nghiᝇm lĂ nĂŞn cháť?n khĂĄch sấn áť&#x; trung tâm áťƒ thuáş­n lᝣi thăm quan máť™t thĂ nh pháť‘ xa lấ. MẼy hĂ´m trưáť›c, tĂ´i ĂŁ nhĂŹn bản áť“ cháť?n khĂĄch sấn Osborne, sáť‘ 50 South Street. Osborne náşąm cĂĄch cáť•ng thĂ nh Valetta khĂ´ng xa, ra kháť?i xe buĂ˝t tᝍ sân bay váť tĂ´i cĂł tháťƒ kĂŠo hĂ nh lĂ˝ i báť™ máť™t chĂşt lĂ táť›i. DĂš giĂĄ khĂ´ng háť ráşť cho ngưáť?i i du láť‹ch máť™t mĂŹnh (khĂ´ng chia phòng váť›i ai), nhưng quả tháş­t nĂł rẼt ĂĄng “ áť“ng tiáť n bĂĄt gấoâ€?. Valletta, i hưáť›ng nĂ o ráť“i cĹŠng gạp biáťƒn. TĂ´i ĂŁ sung sưáť›ng ngẼt ngây khi i cháş§m cháş­m trĂŞn nhᝯng con pháť‘ lĂĄt ĂĄ. KhĂ´ng biáşżt tᝍ tháşż kᝡ nĂ o, ĂŁ bao nhiĂŞu bưáť›c chân ĂŁ lưáť›t qua ây khiáşżn nhᝯng viĂŞn ĂĄ sĂĄng bĂłng vĂŹ mĂ i mòn. Nhᝯng con pháť‘ nháť? dáť‘c lĂŞn dáť‘c xuáť‘ng, nhᝯng báş­c thang ĂĄ áť&#x; nhᝯng nĆĄi quĂĄ dáť‘c khĂ´ng tháťƒ lĂ m ưáť?ng. 86

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020


du lᝋch kiến trúc

ÄŚQK WU´L 1KĆˆQJ ÄˆĹŹ YņW OĸX QLĹ P JĂ?S SKĹ€Q OžP QÆQ WKĹ˜ JLĹ´L Pž [DQK QKĸ FKĸD EDR JLĹś [DQK ÄˆĹ˜Q WKĹ˜ ÄŚQK SKħL 7ÄžP ÄźQK [DQK QJĹˆW FĆ€D PŲW FKX\Ĺ˜Q ĈL 6DX PŰL FKX\Ĺ˜Q ĈL OÄşL FĂ? WKÆP QKĆˆQJ WÄžP ÄźQK OĸX QLĹ P YĹ´L EÄşQ EĂ… Ÿ QKĆˆQJ QÄśL ÄˆĂ WĆ„QJ ĈĹ?W FKÂżQ ÄˆĹ˜Q 0ŰL WÄžP ÄźQK Ož PŲW NKRÄźQK NKĹˆF JĹźL QKĹ´ PŲW FKX\Ĺ˜Q ĈL PŲW PLĹšQ ĈĞW ÄˆĹœ UĹŹL |VDX PŰL FKX\Ĺ˜Q ĈL OÄşL Ož NKDR NK½W ĈĸşF ĈL}

6DQWRULQL E [LQK QKģ óŗ FKĥL

Santorini Ăłn tĂ´i báşąng tháť?i tiáşżt mĂĄt dáť‹u. Anh lĂĄi taxi nĂłi ráşąng thĂĄng 10 lĂ hoĂ n hảo áťƒ thăm Santorini vĂŹ lĂşc nĂ y ảo khĂ´ng quĂĄ Ă´ng khĂĄch, máť?i thᝊ ráşť hĆĄn vĂ khĂ´ng nĂłng như mĂša hè. LĂşc áť&#x; Viᝇt Nam tĂ´i khĂ´ng tĂ­nh i Santorini mĂ áť‹nh dĂ nh tháť?i gian áť&#x; Athens 3 ngĂ y. Giᝯa chuyáşżn i tĂ´i áť•i Ă˝ áť&#x; Athens 1 ngĂ y vĂ dĂ nh 2 ngĂ y áť&#x; Santorini. Ä?áşżn ráť“i tĂ´i máť›i thẼy mĂŹnh áť•i láť‹ch trĂŹnh lĂ chĂ­nh xĂĄc! Khi áť&#x; Malta tĂ´i ĂŁ ạt khĂĄch sấn tấi Santorini qua trang booking. Kinh nghiᝇm lĂ vẍn cháť?n khĂĄch sấn trung tâm, áşšp. VĂ tĂ´i ĂŁ cháť?n khĂĄch sấn áť&#x; lĂ ng Thira ngay giᝯa Santorini. Buáť•i sĂĄng thᝊc giẼc, thẼy khĂĄch sấn mĂŹnh áť&#x; giáť‘ng y như nhᝯng bᝊc ảnh “tháş§n thĂĄnhâ€? mĂŹnh ĂŁ tᝍng ưᝣc xem: tưáť?ng trắng, cáť­a xanh, hoa giẼy, ban cĂ´ng cĂł báť™ gháşż gáť—, háť“ bĆĄi, láť‘i i báş­c thang... ThĂ­ch áşżn náť—i, tĂ´i nháť? ngay máť™t ngưáť?i i trong sân ch᝼p giĂşp tẼm ảnh máť›i ngáť§ dáş­y khi áş§u tĂłc còn bĂš xĂš. Ä?ưáť?ng lĂ ng Thira dáť‘c lĂŞn ráť“i lấi dáť‘c xuáť‘ng. Nhᝯng láť‘i i nháť? men theo hiĂŞn nhĂ dĂ nh cho ngưáť?i i báť™. TĂ´i thĂ­ch nhᝯng lĂşc ưᝣc i lang thang, bẼt áť‹nh, i âu cĹŠng ưᝣc vĂŹ ây lĂ nĆĄi cáş§n áşżn ráť“i. CĂ ng i sâu vĂ o lĂ ng cĂ ng thẼy vắng váşť vĂŹ ang giáť? lĂ m viᝇc. Nhᝯng ngĂ´i nhĂ Ăłng cáť­a im lĂŹm, thᝉnh thoảng máť›i thẼy máť™t ngưáť?i giĂ ngáť“i bĂŞn hiĂŞn nhĂ . CĂł váşť như du khĂĄch Ă­t mò vĂ o sâu trong lĂ ng như tĂ´i. Nhᝯng ngĂ´i nhĂ bĂŹnh yĂŞn váť›i cháş­u hoa nháť? báşąng Ẽt sĂŠt áťƒ bĂŞn cáť­a sáť•, báť™ bĂ n gháşż sĆĄn mĂ u xanh ạc trưng mang áşżn cảm giĂĄc an toĂ n, thân thiᝇn. Nhà ưᝣc xây dáťąng vuĂ´ng thĂ nh sắc cấch theo áť‹a hĂŹnh dáť‘c, tưáť?ng máť™c trắng tinh, nhᝯng chiáşżc cáť•ng báşąng gáť— giản ĆĄn. Ä?i vòng máť™t háť“i ráť“i con ưáť?ng cĹŠng dẍn táť›i khu pháť‘ trung tâm, nĆĄi cĂł nhiáť u cáť­a hĂ ng vĂ du khĂĄch. Khu trung tâm nĂĄo nhiᝇt cảnh mua bĂĄn, ch᝼p ảnh. TĂ´i vĂ o máť™t quĂĄn cĂł táş§m nhĂŹn áşšp, gáť?i ly capuchino giĂĄ 3,5 euro (tưƥng ưƥng 90 ngĂ n áť“ng) ngáť“i nhĂŹn ra biáťƒn. Nhᝯng ngĂ´i nhĂ men theo triáť n dáť‘c, bĂŠ xinh như nhᝯng háť™p áť“ chĆĄi, vĂ trắng sĂĄng áşżn káťł lấ trĂŞn náť n xanh cáť§a biáťƒn. Uáť‘ng cĂ phĂŞ xong tĂ´i i báť™ ra báşżn xe buĂ˝t áťƒ i lĂ ng OIA cĂĄch Ăł chᝍng 13km. KhĂĄch cĂł tháťƒ mua vĂŠ giĂĄ 1,5 euro ngay trĂŞn xe.

LĂ ng Oia tháş­t áşšp. Ä?áşżn táş­n nĆĄi máť›i thẼy háş§u háşżt nhᝯng tẼm ảnh tĂŹm thẼy trĂŞn mấng vᝠảo Santorini áť u ưᝣc ch᝼p áť&#x; Oia. Ngay gĂłc nhĂŹn ra 2 chĂłp nhĂ mĂ u xanh lĂşc nĂ o cĹŠng Ă´ng ngưáť?i ch᝼p ảnh. TĂ´i xáşżp hĂ ng ᝣi táť›i lưᝣt mĂŹnh vĂ nháť? máť™t cĂ´ bĂŠ tĂłc vĂ ng ch᝼p giĂşp. Trưáť›c Ăł thĂŹ tĂ´i ch᝼p ảnh giĂşp cho 3 nhĂłm khĂĄc. Kinh nghiᝇm cho thẼy cᝊ muáť‘n nháť? ngưáť?i ta ch᝼p ảnh giĂšm thĂŹ nĂŞn cháť§ áť™ng ch᝼p giĂšm cho ngưáť?i ta trưáť›c. TĂ´i i loanh quanh ngắm nhĂŹn cĂĄc cáť­a hĂ ng. Ä?áť“ gáť‘m, áť“ thuᝡ tinh mĂ u, khăn l᝼a, cáť­a tiᝇm áť“ linen, tháť• cẊm, tranh váş˝... Tiᝇm nĂ o cĹŠng xinh ngẼt. TĂ´i báť—ng ưáť›c ao mĂŹnh cĂł máť™t cáť­a hĂ ng tháť?i trang Hoa Nắng xinh như tháşż áť&#x; BuĂ´n Ma Thuáť™t (nĆĄi tĂ´i sáť‘ng vĂ kinh doanh tháť?i trang), tráť“ng máť™t gáť‘c hoa giẼy háť“ng trĂŞn náť n tưáť?ng trắng váť›i Ă´ cáť­a xanh, rẼt xanh. Lòng vòng áşżn máť?i chân, thẼy máť™t nhĂ hĂ ng cĂł gĂłc nhĂŹn cĂł tháťƒ nĂłi áşšp nhẼt xᝊ, nhĂŹn ra chĂ­nh hai cĂĄi chĂłp xanh biáťƒu tưᝣng cáť§a Santorini. Bᝯa trưa ngon miᝇng áť&#x; nĆĄi cĂł cảnh áşšp quả lĂ ngon. Ráť“i cĹŠng áşżn lĂşc tấm biᝇt Santorini. Cháşłng biáşżt khi nĂ o máť›i cĂł dáť‹p quay lấi? Tráť&#x; váť nhĂ sau chuyáşżn i, lấi khao khĂĄt ưᝣc i. &+,$ 6Äž .,1+ 1*+,ĹŠ0 '8 /ĹŽ&+ %ÄşQ SKÄźL FĂ? WKĹ” WĂˆQ GĹžQJ YÉ QKLĹšX QÄśL NKĂ?QJ FKÄžS QKņQ WLĹšQ PĹ?W QKÄžW Ož F½F ĈLĹœP E½Q YĂ„ SKĸĜQJ WLĹ Q JLDR WKĂ?QJ FĂ?QJ FŲQJ 0ŲW VĹŞ QKž KžQJ NK½FK VÄşQ FÄ´QJ NKĂ?QJ FKÄžS QKņQ WLĹšQ PĹ?W %ÄşQ QÆQ VƆ GĹžQJ LQWHUQHW ÄˆĹœ WÉP WKĂ?QJ WLQ F½F ĈLĹœP WKDP TXDQ FĂ? NĆ’ QİQJ VƆ GĹžQJ *RRJOH PDS ÄˆĹœ WÉP ĈĸŜQJ ĈL &½F WKžQK SKĹŞ OĹ´Q ÄˆĹšX FĂ? OŤFK WUÉQK SKĸĜQJ WLĹ Q FĂ?QJ FŲQJ QKĸ WUDLQ PHWUR WUDP EXV WUÆQ *RRJOH PDS ÄˆĹœ EÄşQ NKĂ?QJ EŤ OĹş JLĹś [H FKÄş\ KRĹ?F FÄ´QJ NKĂ?QJ UD EĹ˜Q TX½ VĹ´P 7LĹ˜QJ $QK ÄˆĹœ JLDR WLĹ˜S YĹ´L QJĸŜL ĈŤD SKĸĜQJ Yž ÄˆĹŚF KLĹœX F½F EÄźQJ KĸŴQJ GĹ„Q Ož ĈLĹšX WĹŞL WKLĹœX FĹ€Q SKÄźL WUDQJ EŤ 7Ă?L GĂ“QJ WUDQJ 7UDYHORND ERRNLQJ FRP KRĹ?F $LUEQE WĂ“\ FKX\Ĺ˜Q ĈL WĹ´L ÄˆÂżX Yž YĹ´L DL 1Ĺ˜X ĈL YĹ´L JLD ÄˆĂ‰QK KRĹ?F QKĂ?P ĈĂ?QJ QJĸŜL WĂ?L ĈĹ?W FİQ KŲ TXD $LUEQE ÄˆĹœ WLĹ˜W NLĹ P FKL SKĂˆ FĂ? WKĹœ WĆŠ QÄžX İQ WĆŠ JLĹ?W Ć€L TXĹ€Q ½Rw 1Ĺ˜X ĈL PŲW PÉQK WĂ?L WKĸŜQJ FKĹŚQ NK½FK VÄşQ ÄˆĹœ WKXņQ WLĹ Q ĈL OÄşL JƆL KžQK OÂ? 7KĸŜQJ WLÆX FKĂˆ FKĹŚQ NK½FK VÄşQ Ož JĹ€Q EĹ˜Q ÄˆŰ FĆ€D SKĸĜQJ WLĹ Q JLDR WKĂ?QJ FĂ?QJ FŲQJ JĹ€Q F½F ĈLĹœP WKDP TXDQ PXĹŞQ JKĂ„ FĂ? QKLĹšX EÉQK OXņQ WĹŞW FĆ€D QKĆˆQJ QJĸŜL ÄˆĂ WĆ„QJ Ÿ

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

87


GX\ÐQ VIỆT

Chuyện cổ tích

´ëòQJ /¿P Làng cổ Đường Lâm tồn tại như một câu chuyện cổ tích không có lời kết. Bởi mỗi lần ến Đường Lâm, du khách, ặc biệt là những người cầm máy lại tìm thấy ở ây một nguồn cảm hứng, một câu chuyện khác nhưng vẫn là những câu chuyện cổ tích. Bước qua cánh cổng làng hàng trăm năm tuổi của Đường Lâm là bước vào một thế giới quá khứ. Một thế giới của không gian thuần Việt và lãng mạn mà khó nơi nào còn lưu giữ. Ở ây, không gian, thời gian như trôi chậm hẳn. %ë, 9ë Ļ1+ 9Ğ $1+ 'Ğ1*

88

KT&ĐS THÁNG 1.2020


&Ä YĿ QKģ F¶X FKX\ŋQ FÆQJ QJKŋ FKģD FKĥP QKLŅX óŃQ óģŧF QġL Qµ\ +RĻF FÄ WKŇ FÄ QKģQJ YįQ FKģD OµP FKR òģšQJ /¶P WKD\ óřL

KT&ĐS THÁNG 1.2020

89


GX\ÐQ VIỆT

90

KT&ĐS THÁNG 1.2020


Ţ ó¶\ QKųQJ QKLŃS ħQK JLD JLµX WģţQJ WģŧQJ FÄ WKŇ V´QJ W´F UD QKųQJ Eŝ ħQK QKģ óģŧF FKũS Wů TX´ NKŭ EĵQJ QKųQJ EŕL FħQK FRQ QJģšL NKÆQJ JLDQ FūD KLŋQ WĥL

KT&ĐS THÁNG 1.2020

91


duyên VIỆT

VÅQ VëñQJ

CÂU CHUYỆN CỦA NHỮNG KẺ

Đà Lạt ngoài những ịa danh i vào ký ức của biết bao người như hồ Xuân Hương, thung lũng Tình Yêu, thác Cam Ly, hồ Than Thở... thì nay nếu có dịp ến ây lần nữa, bạn hãy làm một chuyến săn sương ể thấy có một Đà Lạt khác. BÀI NHÂN ÁI Ļ1+ òŖ1* òŜ,

|$L O½Q [ŭ KRD óµR óůQJ TX½Q EģşF OīQ WKHR óģšQJ KRD} WKÀ QD\ GX NK´FK óŃQ òµ /ĥW FÅQ |/¶QJ O¶QJ WURQJ VģġQJ NKÄL UŗL EµQJ KRµQJ WKHR NKÄL VģġQJ} FūD PŝW [ŭ Vţ óī\ KRD Yµ PÊ VģġQJ

92

KT&ĐS THÁNG 1.2020


CỎ HỒNG, GIỐNG HỆT CÔ BÉ LỌ LEM TRONG CHUYỆN CỔ TÍCH. Lộng lẫy khi khoác lên mình bộ trang phục có tên sương êm, và rực rỡ khi ánh èn vũ hội mang tên Mặt trời lan tỏa. Ánh mặt trời lúc ban mai dữ dội và sáng lòa sau một giấc dài mộng mị cùng êm en khiến cho những vệt hồng tí tách nổ cùng những giọt sương và mây sà xuống thật gần rồi loang ra, loang ra bất tận... Khoảnh khắc ấy chỉ bừng lên trong khoảng 20 phút ầu tiên khi mặt trời vượt tầng mây tỏa sáng, rồi cô bé lọ lem mang tên cỏ hồng lộng lẫy nhảy múa dưới ánh mặt trời lại trở về với ôi chân trần không giày thủy tinh, không váy áo và cỗ xe ngựa sang chảnh, trở nên tím tái và xuề xòa rải rác cùng những ám phân ngựa khô bốc mùi... Sương ở xứ sở này là loại trang sức lộng lẫy nhất và ỏng ảnh nhất. Với chân trần lội bùn một quãng khá dài ể vào ngắm nhìn nàng cỏ hồng tắm ẫm sương êm, hạnh phúc nhất là ược trải qua cảm giác ngắm nhìn một cô gái lúc xiêm y lộng lẫy ính sương sa và lúc tỉnh giấc trần trụi không son phấn... Và tôi ã hiểu, khoảnh khắc là thứ không bao giờ lặp lại, khoảnh khắc bình minh hôm nay không bao giờ giống ngày mai. Hôm nay tôi là người may mắn, như lời mọi người nói là lần ầu tiên i cỏ hồng thì có sương sà xuống rất thấp và rất nhiều, có mây ngũ sắc và có mặt trời rực rỡ ã làm nên những khoảnh khắc kỳ diệu tôi vừa ược chứng kiến. Tôi ã bị ánh

KT&ĐS THÁNG 1.2020

93


duyên VIỆT

thức vào lúc giấc ngủ chìm sâu nhất, trời tối chẳng nhìn thấy mặt nhau, cho ến khi chúng tôi dừng lại chờ thêm người ở một quán cà phê, rất ít quán cà phê ở Đà Lạt mở cửa phục vụ suốt êm như thế. Quán không có bàn chỉ toàn ghế là ghế, ghế nhựa như của mấy chị bán rau ở chợ. Mỗi người ến ây ều tự kiếm lấy một chiếc ghế, hết chỗ chúng tôi lấy ghế và ngồi tràn ra vỉa hè. Mỗi người sẽ tự cầm ly cà phê bé như chén uống rượu, nếu mỏi có thể ặt xuống ất, ngay dưới chân mình. Một người trong nhóm ưa cho tôi ly cà phê bốc khói cầm trên tay, sau ó mới biết anh tên là Châu. Qua lời giới thiệu không biết bông ùa hay thật thì ó là người ã xóa hết thẻ nhớ ảnh chụp Đà Lạt vì không còn một ngọn 94

KT&ĐS THÁNG 1.2020

cỏ nào anh chưa chụp, chụp rồi lại xóa ể hôm sau i chụp tiếp. Chắc việc thức dậy ngắm bình minh ã trở thành thói quen của anh ấy. Đến chuyến thứ 3 i cùng anh như thế thì tôi ặt cho anh biệt danh “Châu khói lửa”, bởi anh luôn là người nhóm lửa cho chúng tôi un cà phê, nướng ngô hay sưởi ấm vào mỗi buổi sáng lọ mọ i săn sương trong rừng. Lần ầu tiên trong ời tôi nhấp ngụm cà phê lúc 4 giờ sáng, tôi ã hiểu vì sao ở ây uống cà phê vào cái chén bé như ly rượu, tôi liếm vị cà phê ặc quánh dính vào viền môi, cà phê trôi vào ến âu tôi tỉnh ngủ ến ó. Nhấp từng ngụm nhỏ cà phê bốc khói ặc quánh lưỡi khi thành phố ang say giấc trong cái lạnh bốc hơi,


7KL½Q QKL½Q ò¾ /ÄĽW WKRÄłW Ä­Q WKRÄłW KLĹ‹Q OÂľP QDR OĂ…QJ ELĹƒW EDR QKL½X QJÄŁĹĄL \½X WKL½Q QKL½Q \½X F´L óĽS

anh Châu - ngưáť?i cĂł n᝼ cưáť?i hiáť n nhẼt quả Ẽt vĂ cháş­m thĂ´ng mạt tráť?i xuẼt hiᝇn, sưƥng báť‹ rưᝣt uáť•i lẊn khuẼt vĂ rĂŁi hĆĄn ngưáť?i khi nhả chᝯ, nĂłi câu nĂ o áť u khiáşżn máť?i máť?ng tang máť? máť? ảo ảo, láşłng lĆĄ khĂŞu gᝣi cháş­p cháť?n gáş§n ngưáť?i cưáť?i áť“ lĂŞn Ẽy - cháť&#x; tĂ´i lao vĂ o bĂłng ĂŞm như máť™t xa trĂŞn mạt háť“ Dankia... TĂ´i uáť‘ng nhᝯng giáť?t sưƥng ban cĆĄn láť‘c. GiĂł vĂ sưƥng phả vĂ o mạt lấnh cĂłng, tĂ´i khĂ´ng mai hĂ´m nay, say mĂŞ như uáť‘ng máť™t ly Icewine Vidal lấnh dĂĄm máť&#x; mắt cho áşżn khi ai Ăł hĂŠt lĂŞn, nhĂŹn chân tráť?i sâu áşżn tᝍng giáť?t giᝯa cĆĄn khĂĄt mĂša hè. ThĂ´ng, mĂši áť? ráťąc kĂŹa‌ Tᝍ trĂŞn ᝉnh Trấi MĂĄt, mây cuáť™n lĂŞn vĂ nháťąa, mĂši Ẋm máť‘c cáť§a sưƥng ĂŞm, giáť?t lẼp lĂĄnh ẍm trĂ n i như thĂĄc áť•. TĂ´i nhĂŹn thẼy thĂĄc mây tuĂ´n chảy ưáť›t vĂ tiáşżng cưáť?i lảnh lĂłt trong veo cáť§a TuẼn, ngưáť?i lĂşc mĂ tim như ngháşšt tháť&#x;‌ Khoảnh khắc nĂ y âu Ăł tĂ´i nĂ o cĹŠng mang theo mĂŹnh Ẽm cĂ phĂŞ un nĂłng cho máť?i ĂŁ bắt gạp trong ngưáť?i uáť‘ng. MĂši cĂ phĂŞ báť‘c lĂŞn nhᝯng giẼc mĆĄ trong sưƥng, bĂŞn cấnh báşżp láť­a 7Ă?L OĹ€Q EĸŴF WURQJ PÂż\ ĈĹ?W EĸŴF cáť§a mĂŹnh báť—ng cáť§a “Châu khĂłi láť­aâ€? vᝍa nhĂłm FKÂżQ FXĹŞL FĂ“QJ OÆQ ĈLĹœP ÄˆĹ˜Q dưng tráť&#x; nĂŞn tan vĂ o nĂşi trĂ n vĂ o khᝊu giĂĄc, 1JĹ‚QJ PĹ?W OÆQ QKÉQ EDR OD [XQJ hiᝇn hᝯu, tĂ´i chᝉ thẼm vĂ o pháť•i vĂ i qua láť“ng muáť‘n cảm nháş­n TXDQK FÄźP JL½F QKĸ PÉQK ĈDQJ ngáťąc... lĂ m trĂĄi tim váť‘n a cảm vĂ khĂ´ng háť cáť§a tĂ´i như thắt lấi. Máť™t khung ED\ OÆQ JLĆˆD WĹ€QJ PÂż\ KD\ Ož WĂ?L muáť‘n miĂŞu tả váť cảnh vĂ nhᝯng hưƥng váť‹ Ẽy ĂŁ nĂł. Náşżu cĂł ai Ăł ĈDQJ FĹşL PÂż\" &Äś WKĹœ WĂ?L EŰQJ QKĹ’ ngẼm vĂ o vĂšng nháť› cĂł tĂŞn gáť?i háť?i tĂ´i iáť u diᝇu EĹ„QJ JLĆˆD WKLQK NKĂ?QJ JLĆˆD ĈĞW WUĹśL kĂ˝ ᝊc trong tĂ´i. Ráť“i ây nhᝯng káťł nhẼt trĂŞn áť?i khoảnh khắc lĂŁng mấn nhẼt sáş˝ JLĆˆD ELĹœQ PÂż\ nĂ y lĂ gĂŹ thĂŹ káťƒ tráť&#x; thĂ nh kĂ˝ ᝊc. HĂ­t tháť&#x; tháş­t tᝍ hĂ´m nay tĂ´i sâu, ban mai hĂ´m nay pha lẍn sáş˝ nĂłi Ăł lĂ bĂŹnh minh, máť™t bĂŹnh minh áşšp áşżn ngáť™p dư váť‹ kĂ˝ ᝊc chảy vĂ o trong huyáşżt quản... tĂ´i báť—ng cảm tháť&#x;‌ Tᝍng láť›p, tᝍng láť›p sưƥng cuáť™n lĂŞn như sĂłng bấc thẼy mĂŹnh lĂ ngưáť?i hấnh phĂşc nhẼt tráş§n gian. Nhắm mắt áş§u lả lĆĄi Ă´m Ẽp lẼy mạt nưáť›c ráť“i báť—ng âu tᝍ gĂłc áť“i lấi, hĆĄi nĂłng cáť§a áť‘ng láť­a ưᝣc áť‘t báşąng nhᝯng thân

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

95


duyên VIỆT

cây thông mục ngai ngái, tiếng những người bạn lao xao xung quanh. Tôi nhận ra tiếng anh Châu, Tuấn củ cải, Tonkin, Thomas… lao xao bên tai và tôi biết ký ức của mình ang làm công việc ấy, ghi lại những khoảnh khắc hạnh phúc sẽ i theo tôi suốt cuộc ời, làm cho tâm hồn tôi mỗi ngày trở nên giàu có và thấm ẫm ban mai… Tôi gọi ký ức của mình là Miền nhớ. Những nỗi nhớ không tên thường thuộc về xúc cảm. Tôi, hay ứa trẻ trong tôi luôn bị rung ộng bởi những cảm xúc trước thiên nhiên, trong vũ trụ vạn vật lấp lánh quanh mình. Như hôm nay ây, chúng tôi cũng dậy từ rất sớm, quảng ường i lên tới 30km ể ến ược iểm săn sương nên, dĩ nhiên tôi bị ánh thức sớm hơn, lúc 3 giờ30 sáng. Nhận chiếc mũ từ tay một người trong nhóm “thợ săn”, tôi vẫn ùa với mọi người như vậy vì nhìn ai cũng nghiêm túc và bí ẩn như trong những cuộc săn tôi vẫn xem trong 96

KT&ĐS THÁNG 1.2020

phim Mỹ. Tôi lên xe với ý nghĩ ành phó mặc sự an toàn của mình cho những cung ường lúc uốn lượn lúc gập gềnh khúc khuỷu và trơn trượt, bì bõm và lúc lỉu trong bóng êm ằng sau chiếc xe Wolf giống hệt như ang cưỡi trên một con ngựa hoang phi nước ại ể ến ỉnh ồi Đạ Sar hay rong ruổi trên mọi nẻo ường. Trên ường i tôi nhìn thấy cả một bình minh rực cháy quanh mình, ráng, mây ngũ sắc từng lớp cuộn lên dữ dội. Rượt uổi bình minh dường như không ai cho phép mình bỏ lỡ giây phút huy hoàng hôm nay. Tôi ã nghĩ mình có thể văng ra khỏi chiếc xe ở mỗi khúc cua, tôi bám chặt lấy yên xe bằng tất cả sự chắc chắn nhất có thể. Ý nghĩ lóe lên trong ầu tôi lúc ó là nếu mình bị văng ra khỏi yên xe ang xóc như chơi trò phi ngựa này thì tôi sẽ bị lẫn vào trong mù mịt sương và khó có thể tìm ra tôi. Và cảm giác sợ hãi ến cứng cả người, cứ mạnh dần lên khi


'ÄŁĹ&#x;L ´QK OĹąD EÄąS EĂŠQJ WURQJ ó½P JL´ OÄĽQK FKX\Ĺ…Q WD\ QKDX WĹŻQJ O\ FÂľ SK½ QĂ„QJ FKĹĄ óŧL WĹŻQJ JLÂś\ SKÉW WUÆL TXD óŇ UĹ—L NKL EĂ€QK PLQK WĹŻ WĹŻ OĂ„ GÄĽQJ WĹŻQJ FĹŠP VÄŁÄĄQJ OĹłQJ WKĹłQJ ED\ TXD QJĹ‘Q FÂś\ ĂłĹ?QK óŗL PĹ&#x;L WKÄŠ\ WKÉ YĹ? OÂľP VDR

chiáşżc xe 2 bĂĄnh dáťąng ngưᝣc lĂŞn khi leo lĂŞn ᝉnh ra a áť&#x; áť“i Ä?ấ Sar. Xe cháť“m i trĂŞn con dáť‘c giᝯa áť“i cĂ phĂŞ - loấi cĂ phĂŞ rẼt ạc trưng áť&#x; Tây NguyĂŞn nghe nĂłi chᝉ thĂ­ch ăn sưƥng ĂŞm vĂ khĂ´ng thĂ­ch chăm bĂłn ưᝣc tráť“ng trĂŞn Ẽt áť“i ạc trưng mang tĂŞn Arabica váť›i váť‹ chua gây nghiᝇn‌ Con dáť‘c dáťąng ᝊng, láť‘i lĂŞn ᝉnh, iáťƒm áşżn cáť§a chĂşng tĂ´i hĂ´m nay thoất nhĂŹn gáş§n như khĂ´ng cĂł ưáť?ng i. TĂ´i gáş§n như khĂ´ng tháť&#x; ưᝣc, thi thoảng cảm giĂĄc tim mĂŹnh muáť‘n báş­t tung ra kháť?i láť“ng ngáťąc vĂŹ sᝣ, sᝣ hĆĄi tháť&#x; cáť§a mĂŹnh sáş˝ áť§ mấnh áťƒ lĂ m chiáşżc bĂĄnh xe trưᝣt sang bĂŞn ngoĂ i cĂĄi láť‘i i nháť? áşżn mᝊc chᝉ vᝍa áť§ cho chiáşżc láť‘p xe 2 bĂĄnh i láť?t vĂ ngoáşąn ngoèo vĂ trĆĄn trưᝣt báť&#x;i sưƥng ĂŞm vĂ báť&#x;i nhᝯng thân cây cĂ phĂŞ an vĂ o nhau. Náşżu khĂ´ng eo găng, tay ngưáť?i cáş§m lĂĄi sáş˝ chảy mĂĄu. HĂ´m Ăł TuẼn ĂŁ chảy mĂĄu vĂ tĂ´i cᝊ cảm giĂĄc mĆĄ háť“ như mĂŹnh cĂł láť—i vĂŹ áťƒ lĂ m au máť™t cáş­u bĂŠ gáş§y như cáť?, tâm háť“n trong sĂĄng như sưƥng, như cây, như ĂĄnh mạt tráť?i Ẋn nẼp dưáť›i Ă´i kĂ­nh cáş­n to áşżn khĂł hiáťƒu khiáşżn tĂ´i cᝊ ĂĄy nĂĄy mĂŁi áşżn táş­n bây giáť?‌ Ráť“i náť—i sᝣ hĂŁi cĹŠng káşżt thĂşc tấi máť™t iáťƒm lưng chung áť“i, nĆĄi chĂşng tĂ´i dᝍng xe áťƒ leo báť™ tiáşżp lĂŞn ᝉnh nĂşi. TĂ´i láş§n tᝍng bưáť›c trong mây, ạt bưáť›c chân cuáť‘i cĂšng lĂŞn iáťƒm áşżn, ngẊng mạt lĂŞn nhĂŹn bao la xung quanh, cảm giĂĄc như mĂŹnh ang bay lĂŞn giᝯa táş§ng mây, hay lĂ tĂ´i ang cưᝥi mây? CĆĄ tháťƒ tĂ´i báť—ng nháşš bẍng giᝯa thinh khĂ´ng Ẽt tráť?i, giᝯa biáťƒn mây, phĂ­a xa kia máť?c lĂŞn nhᝯng lĂšm cây, áť‹nh hĂŹnh lấi thĂŹ ra Ăł lĂ nhᝯng ngáť?n áť“i phĂ­a xa lẍn vĂ o ngĂşt ngĂ n mây, nĂł láť™ ra máť—i lĂşc máť™t rĂľ hĆĄn, vĂ máť™t luáť“ng sĂĄng lòa xĂŠ mây hắt lĂŞn khiáşżn cho biáťƒn mây áť•i mĂ u rẼt nhanh, luáť“ng sĂĄng Ăł máť—i lĂşc máť™t mấnh máş˝ hĆĄn, mây ĂŁ chuyáťƒn qua áť§ mĂ u sắc. CĂł ai Ăł hĂŠt lĂŞn, hĂ o quang kĂŹa, máť?i ngưáť?i ᝊng vĂ o cháť— hĂ o quang ch᝼p ảnh i, ai cĹŠng cĂł hĂ o quang cáť§a riĂŞng mĂŹnh Ẽy. Ráť“i ĂĄnh sĂĄng hắt lĂŞn tᝍng tia ráťąc cả báş§u tráť?i, mây ĂŁ thĂ nh ngĹŠ sắc vĂ ĂĄnh mạt tráť?i hiáť n dáť‹u vĂ máť‹n như nhung trĂ n lĂŞn mạt, lĂŞn tay tĂ´i. HĂ­t căng láť“ng ngáťąc, trong tĂ­ch tắc mạt tráť?i vưᝣt lĂŞn trĂŞn biáťƒn mây, cháşż ngáťą trĂŞn Ăł, tráť&#x; thĂ nh Ă´ng vua ĂĄnh sĂĄng cáť§a vấn váş­t và ắc Ă˝ soi sĂĄng khắp nhân gian‌ Máť™t cĂĄch bâng quĆĄ thĂ´i, tĂ´i nhĂŹn cĂĄi nắng chiáşżu vĂ o lòng bĂ n tay mĂŹnh, xoa xoa cĂĄc ngĂłn tay như o áť™ máť‹n cáť§a nắng. SĂĄng nay nắng áşšp vĂ tĂ´i thẼy mĂŹnh cĹŠng áşšp lĂŞn trong nắng, cao nguyĂŞn‌ “CĂł phải em i lĂ giẼc mĆĄ i. KĂ˝ ᝊc riĂŞng tĂ´i, áť&#x; lấiâ€?, láť?i bĂ i hĂĄt ĂŞm qua, hĂ´m nay chᝣt khiáşżn tĂ´i rung áť™ng... TĂ´i uáť‘ng ban mai máť—i ngĂ y bĂŞn Ă´ cáť­a sáť• nhĂŹn ra khu vưáť?n xanh lao xao báşąng tẼt cả giĂĄc quan cáť§a mĂŹnh... say mĂŞ như uáť‘ng máť™t ly Sauvignon Blanc cĂł hưƥng váť‹ cáť§a phĂşc báť“n táť­ en. KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

97


GX\ÐQ VIỆT

NHỮNG NGƯỜI LƯU GIỮ

KáQ Wñ

Chúng tôi ến thôn Thượng Hậu Trung vào một buổi chiều khi cái nắng gắt của mùa thu ã nhường chỗ cho một chút hanh hao, buồn buồn của mùa ông. Sau rất nhiều những lần rẽ ngang rẽ dọc với dăm bẩy lần hỏi ường, cuối cùng chúng tôi cũng ến ược ịa chỉ cần ến. %ë, 9ë Ļ1+ 1*Ő& 9Ğ

98

KT&ĐS THÁNG 1.2020


NẰM NGHIÊNG NGHIÊNG TRONG NẮNG CHIỀU THÁNG 11, LÀNG TƠ TẰM THƯỢNG HẬU TRUNG LÀ MỘT NGÔI LÀNG BÌNH YÊN, lọt thỏm trong bao la ruộng ồng của miền quê ồng bằng thuộc xã Hồng Lý, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình. Một làng quê thanh bình như bao làng quê của ồng bằng Bắc bộ. Nhưng ở ó có một iều ặc biệt vì còn lưu giữ những tâm hồn tơ lụa, những người lưu giữ hồn tơ còn sót lại trong ngàn vạn những nghề khác thời kỳ phát triển em lại nguồn lợi về kinh tế hơn nghề làm tơ lụa rất nhiều lần. Rất may mắn vì chúng tôi tìm ược ến úng ịa chỉ, nhà anh Thụ, trưởng thôn Thượng Hậu Trung, một trong số hai nhà còn lại ở làng vẫn duy trì nghề làm tơ, ể chúng tôi ược ngắm nhìn những con kén vàng óng nổi lềnh phềnh trên thau nước luộc hay những sợi tơ vàng óng ánh giăng giăng trên thoi ngà. Và hơn thế chúng tôi tận mắt ược chiêm ngưỡng vẻ ẹp của những con người, những tâm hồn lưu giữ cả một “hồn tơ”… Xin mượn hai câu thơ của Nguyễn Thúy Hạnh ể nói về nỗi lòng những người ang cố gắng lưu giữ cái nghề ang dần trở thành quý hiếm: Thương nghề gọi tiếng: “Tằm ơi” Thương người gọi những chơi vơi tiềng lòng.

KT&ĐS THÁNG 1.2020

99


GX\ÐQ VIỆT

100

KT&ĐS THÁNG 1.2020


1Jยต\ QD\ Pยด\ Pร F รณยธ WKD\ WKล GฤซQ NKXQJ Gล W EฤตQJ WD\ Yร WKล QKลณQJ WฤฉP YฤงL รณฤฃลงF Gล W WKลซ Fร QJ Wลฏ QKลณQJ VลงL Wฤก YยตQJ ร QJ FยตQJ รณฤฃลงF ฤฃD FKXล QJ

KT&ฤ S THร NG 1.2020

101


duyên VIỆT

'éQJ 'Ú

và duyên nợ với sơn mài

Dũng Dị, cái tên bạn bè thân quen ặt cho họa sĩ Trần Công Dũng, chuyên về tranh và sản phẩm sơn mài có lẽ mang cái nghĩa dị biệt nhiều hơn là những nghĩa khác của từ dị. Bởi các tác phẩm của anh a phần là ngẫu hứng, không giống ai và khang khác làm sao ấy? BÀI 1*8<ň1 1+Ú1 Ü, Ļ1+ 75Ī1 78Ĩ1 9,Ŋ7

102

KT&ĐS THÁNG 1.2020


CHĂšNG TĂ”I Ä?áşžN THÄ‚M XĆŻáťžNG LĂ€M SĆ N MĂ€I CᝌA HáťŒA SĨ TRẌN CĂ”NG DŨNG vĂ o Ăşng dáť‹p lĂ ng sĆĄn mĂ i Hấ ThĂĄi táť• chᝊc háť™i lĂ ng. Sau khi dấo máť™t vòng triáť…n lĂŁm ráť“i tham quan xưáť&#x;ng cáť§a anh máť›i thẼy cĂĄi tĂŞn DĹŠng Dáť‹ bấn bè ạt cho lĂ cĂł cĆĄ sáť&#x;. KhĂĄc váť›i nhᝯng sĂŁn phẊm sĆĄn mĂ i truyáť n tháť‘ng, bĂŞn trong xưáť&#x;ng cáť§a anh lấi cĂł nhiáť u sản phẊm tĂšy hᝊng rẼt nghᝇ sÄŠ. Chưa káťƒ viᝇc sáť­ d᝼ng nguyĂŞn liᝇu ráť“i cĂĄch ᝊng xáť­ cáť§a DĹŠng Dáť‹ váť›i cĂĄc tĂĄc phẊm cáť§a mĂŹnh, váť›i bấn bè, váť›i cuáť™c sáť‘ng cĹŠng cĂł nhiáť u iáť u khĂ´ng giáť‘ng ai. 'X\½Q Qŧ YĹ&#x;L VÄĄQ PÂľL

DĹŠng thưáť?ng cưáť?i láť›n khi cĂł ai Ăł háť?i mĂŹnh lĂ

truyáť n nhân áť?i thᝊ mẼy cáť§a ngháť lĂ m sĆĄn mĂ i. Báť&#x;i anh chᝉ máť›i chuyáťƒn váť sáť‘ng áť&#x; ây ưᝣc máť™t tháť?i gian khi ráş˝ ngang tᝍ dòng tranh khắc gáť— sang sĆĄn mĂ i. VĂŹ áť&#x; ây anh ĂŁ cĂł sáşľn nguyĂŞn liᝇu, cĂł ưᝣc nhᝯng ngưáť?i thᝣ lĂ nh ngháť vĂ cả tiĂŞu th᝼ sản phẊm. Tᝍ dòng tranh khắc gáť— chuyáťƒn qua tranh sĆĄn mĂ i lĂ máť™t cĆĄ duyĂŞn váť›i Tráş§n CĂ´ng DĹŠng. Trưáť›c ây tranh khắc gáť— ưᝣc khĂĄch du láť‹ch nưáť›c ngoĂ i rẼt ưa chuáť™ng. Tranh khắc gáť— cáť§a anh vĂ o tháť?i iáťƒm hưng tháť‹nh cĂł mạt trĂŞn ch᝼c gallery khắp HĂ Náť™i. Tᝍ phưƥng châm “lẼy ngắn nuĂ´i dĂ iâ€? anh khắc nhᝯng loấi tranh kĂ­ch thưáť›c nháť? bĂĄn 20-30 USD ráť“i lẼy nguáť“n Ăł nuĂ´i Ă˝ tưáť&#x;ng vĂ nhᝯng am mĂŞ láť›n lao hĆĄn. Ä?ưᝣc máť™t tháť?i gian, tranh cáť§a anh báť‹ trả lấi báť&#x;i cĂĄc phòng tranh phải Ăłng cáť­a do áşż Ẋm. Anh cĹŠng báť‹ mẼt rẼt nhiáť u tranh vĂ o tháť?i káťł suy tĂ n cáť§a dòng tranh khắc gáť—, nhiáť u bản khắc áť™c bản nhưng háť? Ăłng cáť­a vĂ khĂ´ng trả lấi. Anh khĂ´ng tiáşżc vĂŹ váť›i anh cháşłng cĂł iáť u gĂŹ lĂ quĂĄ quan tráť?ng. VĂ cĹŠng vĂŹ tĂ­nh nghᝇ sáťš Ẽy Ă´i khi cĹŠng khiáşżn cuáť™c sáť‘ng cáť§a gia ĂŹnh lao ao. LĂşc chuyáťƒn sang lĂ m tranh sĆĄn mĂ i, cĂł nhᝯng hᝣp áť“ng ạt cả mẼy trăm cĂĄi vĂłc sĆĄn mĂ i, anh i vay ngân hĂ ng váť tĂ­nh lĂ m láť›n, áşżn khi gáş§n 500 vĂłc sĆĄn mĂ i ĂŁ xong thĂŹ cĂ´ng ty cáť§a háť? phĂĄ sản, hᝣp áť“ng chᝉ nĂłi miᝇng, váş­y lĂ anh chĂ ng háť?a sáťš nghèo váť›i giẼc mĆĄ kinh doanh Ă´m máť™t mĂłn nᝣ ngân hĂ ng cĂšng máť™t xưáť&#x;ng sản phẊm “sĆĄn mĂ

òĹƒQ [ÄŁĹŁQJ YĹ FĹŤD 'Ä&#x;QJ 'Ĺ? FKÉQJ WD FĂ„ WKŇ JÄťS UÄŠW QKLĹ…X VħQ SKÄ­P OÂľP WKĹŤ FÆQJ YĹ&#x;L F´F FKÄŠW OLĹ‹X NK´F QKDX WĂŠ\ YÂľR F´L |KĹ­QJ} EÄŠW FKŧW FĹŤD PĹ?W QJÄŁĹĄL QJKĹ‹ VĹ˝

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

103


duyên VIᝆT

chưa káť‹p mĂ iâ€?. Váş­y mĂ sau áş­n Ẽy anh khĂ´ng háť rĂşt kinh nghiᝇm láş§n sau phải lĂ m hᝣp áť“ng káťš lưᝥng mĂ áť• “tấi sáť‘ khĂ´ng lĂ m láť›n ưᝣc, phải chăm chᝉ váş˝, ᝼c áş˝o, khắc vĂ mĂ i tᝍng tĂĄc phẊm thĂŹ may ra‌ khĂ´ng cháşżt Ăłiâ€?. Gắn bĂł nhẼt váť›i anh trong ngháť sĆĄn mĂ i, cĂł láş˝ lĂ hĂŹnh ảnh cáť§a nhᝯng cĂĄnh cáť­a truyáť n tháť‘ng. “Nhᝯng cĂĄnh cáť­a váť›i áş§y kĂ˝ ᝊc tᝍng xuẼt hiᝇn trĂŞn cĂĄc pháť‘ phưáť?ng, ngĂłc ngĂĄch áť&#x; HĂ Náť™i như nhᝯng biáťƒu tưᝣng cáť§a Ă´ tháť‹ máť™t tháť?i vĂ ng son ang báť‹ thay tháşż báşąng nhᝯng cĂĄnh cáť­a nhĂ´m kĂ­nh. TĂ´i muáť‘n lưu giᝯ chĂşng báşąng chẼt liᝇu sĆĄn mĂ i máť™c mấc khĂ´ng cáş§u káťł bĂłng bẊy. CĂł tháťƒ máť™t lĂşc nĂ o Ăł chĂşng ta chᝉ cĂł tháťƒ ngắm nhᝯng cĂĄnh cáť­a cĹŠ qua nhᝯng bᝊc tranh?â€?, anh chia sáşť. Trong lÄŠnh váťąc sĆĄn mĂ i, kĂ­ch thưáť›c tranh hay chẼt liᝇu khĂ´ng phải lĂ iáť u anh quĂĄ quan tráť?ng trong sĂĄng tĂĄc mĂ lĂ váşť áşšp cáť§a máť—i bᝊc tranh. Sau nĂ y anh chuyáťƒn qua lĂ m cả nhᝯng tĂĄc phẊm cĂł tháťƒ sáť­ d᝼ng trong cuáť™c sáť‘ng như táť§, bĂŹnh hoa hay cả nhᝯng bĂ´ng hoa sen áťƒ cắm bĂ n tháť? hay trang trí‌ anh áť u gáť­i gắm cĂĄi áşšp cẊn tráť?ng vĂ o trong Ăł. KhĂĄt khao cáť§a anh lĂ muáť‘n ưa nhᝯng chẼt liᝇu dân gian như khắc gáť—, sĆĄn mĂ i vĂ o trong cuáť™c sáť‘ng, trong tᝍng ngĂ´i nhĂ hiᝇn ấi. Anh khĂŠo lĂŠo vĂ uyáťƒn chuyáťƒn tᝉ máş§n ngáť“i váş˝ tay lĂŞn tᝍng váş­t d᝼ng nháť? như cĂĄi gất tĂ n hay chiáşżc vòng tay‌ chᝉ ĆĄn giản lĂ tạng cho bấn bè, trao cho khĂĄch như máť™t niáť m vui. Ä?ĂĄng nĂłi lĂ nhᝯng sản phẊm cáť§a anh lấi rẼt phĂš hᝣp cho nhᝯng khĂ´ng gian hiᝇn ấi, bĂłng bẊy. Váş­y nĂŞn anh thưáť?ng chua 104

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

$QK OÂ? JLÄźL EÂż\ JLĹś QJĸŜL PXD WUDQK QJĸŜL ELĹ˜W WKĸŸQJ WKĆ‚F WUDQK QJž\ FžQJ ĂˆW QÆQ DQK SKÄźL V½QJ WÄşR WKÆP EĹŠQJ F½FK YĹ– PĹŚL WKĆ‚ YĹ– OÆQ PĹŚL FKÄžW OLĹ X FĂ? WKĹœ 6ÄźQ SKĹ‚P OžP UD YĆ„D WKŨD PĂ Q ĈDP PÆ YĆ„D ÄˆĹœ QJĹˆP ÄˆĹœ GĂ“QJ ÄˆĹœ WĹ?QJ EÄşQ EĂ… thĂŞm máť™t câu khi giáť›i thiᝇu máť™t tĂĄc phẊm máť›i trĂŞn face book “nhᝯng ngĂ´i nhĂ hiᝇn ấi cĂł tháťƒ thiáşżu em nĂ y?â€?. |òĂ„L Ä›Q YĹŠQJ WÉQJ YĹ VHQ}

Thᝍa hưáť&#x;ng khả năng âm nhấc vĂ ngĂ´n ngᝯ tᝍ cha anh, nhấc sáťš Tráş§n CĂ´ng Khanh, DĹŠng Dáť‹ lĂ máť™t trong Ă­t háť?a sáťš ăn nĂłi dĂ­ dáť?m cĂł duyĂŞn, mĂ lắm khi cĹŠng sâu cay trĂ o phĂşng ra nưáť›c mắt. Anh lĂ m sen trĂŞn nhiáť u chẼt liᝇu tᝍ tre, xĆĄ dᝍa áşżn gáť— vĂ cả giẼy báť“i‌ Sen cáť§a anh dáť… i vĂ o cuáť™c sáť‘ng, tᝍ nhᝯng bᝊc tranh sĆĄn mĂ i áť§ kháť• áşżn nhᝯng hoa sen cĂĄch iᝇu ưᝣc lĂ m tᝍ gáť— vĂ mây dĂšng trang trĂ­ hoạc cho nĆĄi tháť? táťą linh thiĂŞng. “Ä?Ăłi ăn v᝼ng, tĂşng váş˝ senâ€?, lĂ câu nĂłi trĂ o phĂşng mĂ cĂł láş˝ anh phải au áť›n trưáť›c nhᝯng thĂĄi áť™ coi thưáť?ng háť?a sáťš khi phải lĂ m nhᝯng tĂĄc phẊm hay sản phẊm nháť? láşť áťƒ kiáşżm sáť‘ng. CĂĄi viᝇc “tĂşng váş˝ senâ€? cáť§a anh suĂ˝t nᝯa lĂ m nĂŞn chuyᝇn láť›n, anh ĂŁ nháş­n lĂ m báť‘i cảnh báť™ phim cĂł tĂŞn Sen cho máť™t ấo diáť…n ngưáť?i nưáť›c ngoĂ i váť›i sáť‘ tiáť n lĂŞn táť›i 9 con sáť‘. ChĂşng tĂ´i chưa káť‹p vui váť›i anh thĂŹ máť™t ngĂ y anh tháť§ng tháşłng máť™t cĂĄch lấc quan táşżu thĂ´ng bĂĄo: CĹŠng may mĂ Ă´ng “ ấo diáť…n kiĂŞm sản xuẼt báť™ phimâ€? áť‘m trưáť›c chᝊ lĂ m dáť&#x; mĂ áť‘m thĂŹ kháť• cho nhiáť u ngưáť?i‌


òŃQ FKX\ŋQ YXL FKġL UD VħQ SKĭP

Xưởng của anh thỉnh thoảng cũng ón khách ến “học sáng tác”, chủ yếu là người nước ngoài ể họ hiểu hơn về nghề truyền thống sơn mài. Anh tận tình hướng dẫn cho khách từ khảm vỏ trứng và các vật liệu khác và làm ra những tác phẩm nho nhỏ ngay tại xưởng. Điều anh mong nhất là ngày càng có nhiều họa sỹ, ặc biệt là những họa sỹ trẻ tiếp tục sử dụng chất liệu truyền thống ể sáng tác, thay thế cho thế hệ các nghệ nhân của làng ã già. Những câu chuyện tào lao của anh thường là chuyện nghề, có khi là kỷ niệm nghề ã theo anh suốt mấy chục năm... Có lần, trong một chương trình theo oàn nghệ sỹ, tình cờ ến thăm một gia ình Việt kiều, chủ nhà là một người mê tranh khắc gỗ, và gọi ó là trường phái tranh ộc nhất vô nhị của Việt Nam. Ông thao thao nói về việc sưu tầm tranh của một họa sỹ người Việt và hỏi mọi người có biết họa sỹ ó không? Khi xem thì thấy tranh của mình ược treo khắp các phòng với ủ kích cỡ. “Tôi chính là người ký tên dưới các bức tranh kia”, anh nói. Chủ nhà mừng quá vì ông không ngờ có giây phút hội ngộ này. Khi kể, ôi mắt anh lấp lánh và giọng nói phấn khích hơn bao giờ hết. Anh cũng còn những bức tranh cửa chuyển thể qua sơn mài ở nơi trang trọng như tòa nhà quốc hội; ở Việt

Đến với anh, quan sát cách anh ngồi cặm cụi vẽ tay từng cái gạt tàn, từng vòng tay, từng chiếc khay gỗ… tôi thấy thương anh. Bên cạnh lao ộng nghệ thuật, anh (và những họa sỹ khác) còn phải lao ộng ể nuôi sống bản thân, nuôi sống gia ình, ặc biệt là nuôi sống sự am mê của người nghệ sỹ. Đôi lúc tôi tự nghĩ, thật khó ể dung hòa ược các mâu thuẫn ấy trong một con người. Anh nói, bây giờ người mua tranh ít lắm nên anh vẽ lên mọi thứ, lên mọi chất liệu có thể, sản phẩm của anh sẽ vừa ngắm ược, vừa dùng ược anh càng thấy vui. Những lúc rảnh chúng tôi vẫn kéo nhau ến xưởng ể xem anh có gì mới không, hoặc ôi khi ể nhìn anh vẽ, hoặc tếu táo với anh vài tiếng ồng hồ. Niềm vui lấp lánh trong ôi mắt anh trong những lần chúng tôi viếng thăm bất ngờ như vậy. Ra cửa lần nào anh cũng hỏi, thế không lấy gì về chơi à? Nghĩa là nếu tôi hay một người bạn nào ó thích một cái tủ mà không có tiền ể mua, hoặc mua rồi nhưng thấy sản phẩm nào ó anh vừa làm xong lại sinh “máu sở hữu” thì anh lại thủng thẳng bảo: Thích thì mang về chơi, rồi lúc nào có xe tiện thì mình lại lấy cái cũ về… Anh chỉ cần chúng tôi thích cái mà anh làm ra, còn chuyện mua bán thì anh rất ngại ngùng, nhất là khi ai ó hỏi ến giá cả.

Nam anh là họa sỹ ược chọn cùng với chất liệu sơn mài ể làm những bức chuyển thể từ ảnh chiến tranh sang thể loại sơn mài cho dự án triển lãm về những cuộc chiến qua ảnh của một họa sỹ người Đức... Thế thôi, câu chuyện của một người họa sỹ sơn mài, không giống ai nên ược gọi là Dũng Dị, mang ến cho ời nhiều iều áng suy ngẫm KT&ĐS THÁNG 1.2020

105


duyên VIỆT XEN GIỮA NHỮNG TÒA NHÀ, KHÁCH SẠN LỘNG LẪY ĐÈN HOA là những nếp nhà mang nét cổ xưa truyền thống ược bảo tồn và tôn tạo, tạo nên một quần thể kiến trúc ộc áo cho không gian kiến trúc của phố cổ Hà Nội. Nằm trên con phố Mã Mây dáng cong uốn lượn, ngôi nhà di sản 87 Mã Mây là ngôi nhà cổ có bố cục không gian ặc trưng cho kiến trúc nhà ở ược xây dựng vào ầu thế kỷ 19 với mục ích vừa ể ở vừa ể bán hàng. Ngôi nhà mang ậm nét kiến trúc truyền thống của ất Kinh kỳ với thiết kế hình ống, mái lợp ngói ta, nhà hẹp chiều ngang, có nhiều lớp sân trong ngăn cách, ngoài cùng là cửa hàng. Phía trong có sân trời ể lấy ánh sáng và ón gió tạo cảm giác thư thái, gần gũi với thiên nhiên. Phía sau có hai gian nhà ể hàng hóa và làm nơi nấu ăn. Kết cấu chủ yếu của ngôi nhà là hệ thống khung gỗ với nhiều cửa lùa tiện dụng thay thế cho những bức tường. Mái lợp ngói âm dương với vì kèo gỗ và có nhiều họa tiết trang trí. Vật dụng trong nhà hầu hết ều là những món ồ gỗ và mây tre an truyền thống gợi lên không khí trang trọng mà ấm cúng.

Những nét duyên kiến trúc ô thị Nhà cổ Mã Mây, ình Kim Ngân và cầu Long Biên từ lâu ược coi như những di sản ô thị, những bảo tàng lưu giữ những dấu ấn lịch sử, văn hóa của Hà Nội 36 phố phường %ë, 9ë Ļ1+ +,ń1 3+è1*

Các cửa chính của ngôi nhà cổ Mã Mây ược trang trí bằng những con tiện gỗ xinh xắn và hoa văn tinh tế. Bàn thờ tổ tiên với hoành phi câu ối bằng gỗ lim. Phòng ngủ và khu vực tiếp khách riêng ược gia chủ kê sập gụ tủ chè ở chính giữa, trên tường treo bức ại tự, hai bên là hai thanh bảo kiếm. Ðối diện với bức ại tự là bộ tranh tứ bình vẽ tùng cúc trúc mai thanh nhã. Toàn bộ nội thất thể hiện sự sung túc và sang trọng của chủ nhân ngôi nhà. Khu vực bếp nằm sâu trong cùng với những kiềng, những chạn, mâm ồng, những chiếc rổ tre con con. Cảnh trí sinh hoạt hiện ra ấm áp, yên bình và ngăn nắp như làm sống dậy nếp sống xưa của cư dân nơi phố cổ Hà Nội. 106

KT&ĐS THÁNG 1.2020


1Kยต Fล 0ยธ 0ยถ\ PDQJ รณฤฑP QยปW NLล Q WUร F WUX\ล Q WKล QJ FลซD รณฤฉW .LQK Nลท รณฤฃลงF [ยถ\ GลตQJ Wลฏ รณฤซX FลซD WKล Nลป WUร QJ WX Qฤ P Yยต รณฤฃลงF FฤฉS EฤตQJ 'L VฤงQ FฤฉS TXล F JLD Qฤ P

KT&ฤ S THร NG 1.2020

107


duyên VIỆT Đình Kim Ngân ở 42 Hàng Bạc là một công trình kiến trúc tiêu biểu còn sót lại trong lòng khu phố cổ Hà Nội. Đình ược xây dựng từ khoảng giữa thế kỷ 15, bên trong thờ Tổ Bách nghệ. Nơi ây lưu giữ những giá trị lớn về mặt kiến trúc nghệ thuật và những nét tinh hoa của nghề kim hoàn nổi tiếng Hà Thành. Nằm giữa trung tâm của kinh thành Thăng Long xưa, nơi phố phường ông úc, buôn bán sầm uất, nên cấu trúc ngôi ình và nghệ thuật trang trí chịu nhiều ảnh hưởng của cuộc sống ô thị. Thiết kế ngôi ình vẫn kế thừa và bảo lưu ược kiến trúc ình làng, mang phong cách nghệ thuật truyền thống của thế kỷ 18, ầu thế kỷ 19. Đình ược xây theo kiến trúc truyền thống kiểu chữ

òÀQK .LP 1J¶Q OģX JLų QKųQJ Q»W WLQK KRD FūD QJKŅ NLP KRµQ QřL WLŃQJ +µ 7KµQK Yµ WKģšQJ [X\½Q GLʼnQ UD Oʼn KŝL FD WUÊ ORĥL KÀQK QJKŋ WKXıW óģŧF 81(6&2 FÆQJ QKıQ Oµ 'L VħQ YěQ KÄD SKL YıW WKŇ FūD QK¶Q ORĥL

“Công” với gỗ và gạch là vật liệu chính. Đại ình rộng 3 gian, hậu cung 3 gian ược giật cấp nâng cao và là hậu cung kép, có sàn thờ và hệ thống vách ngăn riêng biệt. Nối giữa hậu cung và tiền tế là ống muống làm theo kiểu kiến trúc 2 tầng mái, mái trên liên kết với tiền tế, mái dưới tạo không gian hở của hai bên và lấy ánh sáng tự nhiên. Đây là không gian tín ngưỡng linh thiêng của người dân, và là nơi tổ chức các hoạt ộng văn hóa nghệ thuật dân gian góp phần phát huy các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của khu phố cổ Hà Nội. 108

KT&ĐS THÁNG 1.2020


7ĩP ELŇQ JKL W½Q QKµ WKīX 'D\G» 3LOO» óģŧF JijQ WU½Q FīX /RQJ %L½Q &Ä JKL QěP NKţL FÆQJ Yµ NK´QK WKµQK

Cầu Long Biên nằm ở một vị trí ắc ịa về mặt giao thông, ịa hình và cảnh quan ô thị, là cây cầu thép ầu tiên bắc qua con sông Hồng nối hai quận Hoàn Kiếm và Long Biên của Hà Nội. Cầu ược xây dựng từ năm 1898 ến 1902 dưới thời Toàn quyền Đông Dương Doumer. Cầu dài 1.682m, gồm 19 nhịp (các nhịp tuần tự cách nhau 75m rồi 106m). Cầu rộng 4,75m dành cho xe lửa ở giữa, hai bên là hai lối i cho khách bộ hành và ôtô rộng hơn 3m. Đầu cầu phía tây (nội thành Hà Nội) có cầu dẫn bằng gạch dài 896m, cao 5m, với 125 vòm. Cầu Long Biên ược coi là biểu tượng của khoa học kỹ thuật và nghệ thuật kiến trúc ầu thế kỷ 20. Ngoại trừ những mố cầu và trụ cầu bằng bêtông cắm xuống lòng sông, thì toàn bộ phần thân cầu ược làm bằng thép, các thanh thép liên kết với nhau bằng inh tán. Hình thức kiến trúc và sơ ồ kết cấu rất hợp lý và khớp nhau tạo nên một sức mạnh ủ vượt sông Hồng và một dáng hình trải dài nhấp nhô tạo nên nhiều iểm nhìn ẹp từ các góc nhìn. Ở mỗi góc nhìn, mỗi thời iểm lại cho một cảm nhận khác nhau. Từ xa nhìn lại thấy cây cầu thật mảnh mai với những thanh giằng rất

dài, khi ở dưới chân cầu i lên lại thấy sự ồ sộ hùng vĩ với hệ kết cấu thép tầng tầng lớp lớp. Trải qua bao thăng trầm của thời gian cùng biến cố lịch sử, cây cầu Long Biên vẫn bền bỉ lặng lẽ soi bóng xuống sông Hồng, trở thành một trong những biểu tượng của Hà Nội.

KT&ĐS THÁNG 1.2020

109


duyên VIᝆT

7ĹŻ [ÄŁD ĂłĹƒQ QD\ WKÂśQ SKÄąQ QJÄŁĹĄL SKĹŠ QĹł 9LĹ‹W 1DP OXÆQ JÄłQ YĹ&#x;L FÂśX FD GDR |7KÂśQ FĂ… OÄťQ OĹ?L EĹĄ DR *´QK JÄĽR QXÆL FKĹ—QJ WLĹƒQJ NKĂ„F QĹ? QRQ}

Kiáşżn tấo hấnh phĂşc, háť?c áť&#x; ngưáť?i xưa +Ă \ OĹˆQJ QJKH FXŲF KŲL WKRÄşL JLĆˆD FĹ?S YĹź FKĹŹQJ VDX ÄˆĂ†P ĈŲQJ SKĂŽQJ KRD FKĂ’F &Ă? WKĹœ Äž\ Ož OĂ’F FDQK ED FDQK Wĸ JÉ ĈĂ? VDX NKL FĂ? GÂżX Yž FKĂ’ UĹž NK½P SK½ QKDX WKžQK FĂ?QJ Yž PĂ Q QJX\Ĺ Q &Ă? GÂżX WURQJ WUÄşQJ WK½L WUžQ QJņS KÄşQK SKĂ’F WLQ UĹŠQJ FKĂ’ UĹœ FÄ´QJ UÄžW KžL OĂŽQJ YĹš PÉQK UÄžW KÄşQK SKĂ’F NKL FĂ? ĈĸşF PÉQK BĂ€I 75ÄŞ0 +Ä˘Ä 1* Äť1+ 7/

N

áşżu lĂ máť™t cĂ´ chiĂŞu trong máť™t gia ĂŹnh giĂ u cĂł, quen thĂłi khinh ngưáť?i, cĂł tháťƒ sáş˝ tháť‘t lĂŞn: “Anh nĂ y, anh xem em cĂł tuyᝇt váť?i khĂ´ng? Em vᝍa tráşť, vᝍa áşšp, vᝍa giĂ u, còn tĂŹm âu hĆĄn nᝯa. NĂ y, lẼy ưᝣc em lĂ phĂşc ba áť?i nhĂ anh Ăł nhĂŠ!â€?. ChĂ ng ráťƒ cĂł tháťƒ sáş˝ áť‘p lấi: “Anh cĹŠng tuyᝇt váť?i Ẽy chᝊ. Con nhĂ giĂ u háť?c giáť?i áşšp trai như anh kháť‘i cĂ´ mĂŞ. Anh chᝉ cháť?n em, còn òi háť?i gĂŹ nᝯa. NĂ y, ᝍng cĂł ᝊng nĂşi nĂ y trĂ´ng nĂşi náť? nhĂŠ!â€?. Cuáť™c háť™i thoấi sau ĂŞm tân hĂ´n còn ang náť“ng nĂ n hưƥng láť­a kiáťƒu Ẽy tiáť m Ẋn nhiáť u bi káť‹ch, bẼt trắc. NgoĂ i sáťą mĂŁn nguyᝇn, Ă˝ thᝊc váť mĂŹnh lĂ sáťą quĂĄ yĂŞu mĂŹnh, so sĂĄnh áťƒ ĂĄp ảo, giĂ nh ưu tháşż riĂŞng trong quan hᝇ vᝣ cháť“ng vĂ trong chᝍng máťąc nĂ o Ăł, thiáşżu sáťą tĂ´n tráť?ng nhau. Nhᝯng cạp vᝣ cháť“ng tháť?i xưa cĂł ᝊng xáť­ tháş­t táşż nháť‹, văn minh hĆĄn tháť?i cĂ´ng nghᝇ báť‘n chẼm nhiáť u. CĂ ng yĂŞu thưƥng nhau, vᝣ cháť“ng cĂ ng kĂ­nh nhau như khĂĄch. Ä?ây lĂ láť?i tháť? tháşť cáť§a ngưáť?i vᝣ: Ä?ĂŞm khuya thiáşżp máť›i háť?i chĂ ng, Cau xanh ăn váť›i tráş§u vĂ ng, xᝊng chăng? Ngưáť?i cháť“ng ĂĄp: Tráş§u vĂ ng ăn váť›i cau xanh, DuyĂŞn em sĂĄnh váť›i tĂŹnh anh tuyᝇt váť?i RĂľ rĂ ng, nháť? sáťą tĂ´n tráť?ng nhau, biáşżt sáť­ d᝼ng ngĂ´n ngᝯ cĂł hiᝇu quả mĂ cuáť™c háť™i thoấi Ă´i vᝣ cháť“ng rẼt thĂ nh cĂ´ng, lĂ m áşšp lòng vᝍa Ă˝ cả Ă´i bĂŞn. CĂ´ dâu rẼt biáşżt cháť?n tháť?i khắc áťƒ bĂ y táť? tĂŹnh cảm. Náşżu như láť?i láş˝ nĂ y xảy ra lĂşc 110

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020


ầu hôm thì không phù hợp chút nào. Phải ợi ến êm khuya thanh vắng, khi chú rể ã bình tĩnh hơn sau giấc ngủ mê mệt vì hạnh phúc, lời thủ thỉ của cô dâu mới thực sự có ý nghĩa. Qua ngôn ngữ, người nghe dễ dàng nhận ra ây là một cô dâu thông minh, có học, ược giáo dục. Cô dâu rất ý thức về mình, cũng không ngần ngại bộc lộ mình nhưng cô dùng lối ẩn dụ, ví mình với cau xanh. Cô dâu tin chắc là chồng mình hiểu cả “trầu vàng” lẫn “cau xanh” ều ngon. Sự gián tiếp ấy khiến cô vừa khiêm nhường nhưng cũng ạt ược mục ích tôn vinh bản thân mình và chồng, vừa bày tỏ cô rất mãn nguyện ược sóng bước bên chàng. Còn người chồng cũng không kém phần thông minh, khôn khéo. Khả năng ngôn ngữ của chú rễ có phần trội hơn, chàng không dùng cái cụ thể mà i vào cái trừu tượng. Danh từ trừu tượng “duyên” và “tình” thật mênh mang, làm sao ếm ược, như tình chàng dành cho nàng, sâu thẳm lắm, không thể cân ong o ếm. Rõ ràng, cuộc hội thoại của ôi vợ chồng “cau xanh”, “trầu vàng” này mở ra triển vọng của một cuộc hôn nhân toại nguyện, hạnh phúc. Lại có thôn nữ giỏi ca dao hò vè mà chuốc lấy tai họa khôn lường. Bà Trương Thị Bông ở Đức Hòa, Long An sống ở ầu thế kỷ 20 rơi vào một hoàn cảnh rất au lòng. Bà Bông vốn quê ở xã Tân Thới Thượng, Hóc Môn, lấy chồng là ông Nguyễn Văn Trí về làm dâu Đức Hòa. Vốn là một phụ nữ có tâm hồn nghệ sĩ phóng khoáng, yêu thích thơ ca hò vè nên vào một ngày ẹp trời, khi dỗ con ngủ, bà Bông hồn nhiên ngâm nga bài hát ru mà thời con gái thường hò ối áp qua lại trong vạn cấy: Ầu ơ… ơ … ngày mai lên thẳng rừng vồng Kiếm gan công, mật cóc, thuốc chồng theo anh! Nghe con dâu hát ru, mẹ chồng của bà Bông ang ngồi uống trà ùng ùng nổi giận. Bộ tách trà thường ngày bà rất quý trong phút chốc vỡ tan tành trên sàn nhà. Hiểu ra sự việc, người mẹ trẻ xanh mặt vì sợ hãi. Vì câu hát ấy mà bà bị mẹ chồng uổi ra khỏi nhà. Mẹ chồng cho nàng dâu là hạng phụ nữ dâm loàn, lang tâm trắc nết, không xứng với gia ình danh giá của bà. “Thứ àn bà này ể trong nhà là mầm mống tai họa, “nuôi ong tay áo, nuôi khỉ dòm nhà”. Tao không muốn con trai tao bị mày thuốc chết bằng gan công, mật cóc ể theo trai. Tao trả mày về cho con gái mẹ mày dạy lại. Mày cũng không ược ụng tới cháu nội của tao!”. Bà mẹ chồng không tiếc lời mắng nhiếc, sỉ vả, mặc lời thanh minh, cầu khẩn của nàng dâu, mặc tiếng khóc thống thiết khi tình mẫu tử bị chia lìa. Nàng dâu áng thương ấy bị xua uổi ra khỏi nhà chồng, tài sản không có gì hơn một tay nải quần áo, chiếc nón rách ội nghiêng trên ầu lầm lũi bước i… Cũng chỉ vì một câu hát mà người mẹ chồng cố chấp bắt nàng dâu “trắc nết ” lội bộ cả ngày ường, trả về nhà cha mẹ ruột. Chồng bà Bông rất thương vợ nhưng cũng ành bất lực truớc sự kiên quyết của mẹ. Ít lâu sau, ông lén mẹ i bộ về Hóc Môn thăm vợ. Bà Bông lại có mang ứa

con thứ hai. Quá thương vợ, ông ở lại Hóc Môn với bà Bông. Bà mẹ chồng hay ược ùng ùng nổi giận. Bà lên Hóc Môn trị tội “thằng con trai bất hiếu” bằng 100 cây roi mật cật rồi bắt về Đức Hòa cưới vợ khác. Từ ó, ôi uyên ương ành phải chia lìa… Tôi gặp không ít người xưa khuyên con cháu biết nhẫn nhục, tha thứ, bao dung trong hạnh phúc lứa ôi, ừng ể “già néo ứt dây”, ổ vỡ hôn nhân sẽ kéo theo bao iều tan nát. Bà Phạm Thị Chiếm, khi tôi gặp ã 97 tuổi ở Mộc Hóa, Long An thuộc cả trăm bài vè. Bà ọc một mạch bài vè về mẹ ghẻ rất dài. Có lẽ vì mới lên năm, bà mồ côi mẹ, ược cha gửi về ở với ngoại. Mới 7 tuổi, ngoại chết, cô bé ành phải về sống với người mẹ ghẻ. Tuổi thơ của một cô bé mồ côi mẹ có biết bao mất mát, thua thiệt. 16 tuổi, cô lấy chồng, về làm dâu nhà một cai tổng. Đời ã dạy cho bà chữ nhẫn trong hôn nhân sắp ặt: “Ban ngày làm việc quần quật, tối phải giã ba cối gạo, rồi ốt èn may vá, 3 giờ khuya “qua” phải thức dậy tưới rau. Lư ồng trong nhà một tay “qua” chùi sáng bóng. Gạo nấu ăn sáng cho cha mẹ chồng phải nấu bằng loại ngon nhứt. Trưa, khi mẹ chồng ngủ, “qua” phải nấu món gì ó ngon ngon cho cha mẹ chồng thức dậy có cái ăn. Vì nhà xa chợ nên lúc nào “qua” cũng trữ sẵn bột mì tinh, hạt sen ể nấu chè cho mẹ chồng. Nhờ khéo tay, biết nấu nướng, “qua” làm ược nhiều món ngon, cha mẹ chồng vừa miệng lắm… “Qua” làm dâu có cực chớ không bị ánh ập. Nói nào ngay, nhà chồng “qua” khó chớ không hung dữ, ộc ác. Nhà cô Hai ở hàng xóm khổ lắm. Chính mắt “qua” nhìn thấy mẹ chồng cổ ổ nguyên ơ mắm kho lên ầu cổ. Tối, trước khi i ngủ, nhà chồng giao phải ương ủ 3 cái “cà ròn”. Suốt ngày làm lụng chẳng ược ngả lưng, tối, cổ buồn ngủ quá. Vậy mà cổ không dám i ngủ, lấy tóc cột lên xà nhà ể khỏi ngủ gục, cho ến khi an ủ ba chiếc cà ròn”. Bà cười món mém nói: “Lấy chồng, làm dâu khổ cực như vậy chớ… con gái mới 16, 17 tuổi cũng ã âu vô ó hết. Cô nào quá 20 coi như lỡ thì. Đàn bà con gái ế chồng, lỡ thì cũng khổ lắm. Để “qua” ọc cho các cháu nghe nghen: Rượu lưu ly chân quỳ tay rót/ Cha mẹ mãn rồi, em dời gót theo anh/ Ghe bầu chở lúa buồm dong/ Con gái theo chồng bỏ mẹ ai nuôi. Bà cười hóm hỉnh ọc tiếp: Mẹ tui có kẻ hầu nuôi/ Tui theo chú lái cho xuôi một bề. Đàn bà con gái thời “qua” ã yên bề rồi thì âu có ly dị như bây giờ. Chén dĩa trong sóng còn xô huống chi vợ chồng. Hổng lẽ mỗi lần ạp… là mỗi lần chặt chưn sao cháu?”. Bà nói thêm: “Đàn bà con gái bây giờ sướng quá sinh tệ, cái gì cũng có sẵn. Có “làm dâu” cũng hỏng bằng cái móng tay hồi xưa, cứ thương chồng là chịu ựng ược hết”. Phụ nữ hiện ại ngày nay là phải biết phũ chồng, ể chồng nhìn thấy giá trị người vợ mà iều chỉnh bản thân. Phụ nữ ngày nay không cam chịu như xưa. Thế hệ bà và mẹ tôi lại lấy chữ nhẫn ể kiến tạo hạnh phúc. Tôi nhớ hoài lời mẹ khuyên tôi: “Chứ nhẫn là chữ tượng vàng”. Tôi ã i qua những năm tháng nhọc nhằn, bảo giông cuộc ời bằng chữ nhẫn ấy. KT&ĐS THÁNG 1.2020

111


khĂ´ng gian áşšp

AZERAI RESORT CẌN THĆ $]HUDL &Ĺ€Q 7KÄś QĹŠP ELĹ W OņS WUÆQ &ĹŹQ Ä˝X QÄśL WUĸŴF ÄˆÂż\ ĈĸşF GĂ“QJ FKX\ÆQ FDQK FĆ€ ÄžX QD\ Ož NKX EÄźR WĹŹQ UŲQJ KD ;H YĆ„D FKŸ FKĂ’QJ WĂ?L ÄˆĹ˜Q NKX YĆŠF ĈĂ?Q WLĹ˜S FĆ€D UHVRUW ÄˆĂ WKÄž\ QKĆˆQJ FKLĹ˜F FD QĂ? FKĹś VĹŽQ .K½FK FKŢ YLĹ F OÆQ FDQR PĹ?F ½R SKDR KžQK OÂ? ÄˆĂ FĂ? QJĸŜL JLĂ’S &D QĂ? OĸŴW QKDQK WUÆQ GĂŽQJ VĂ?QJ +ņX FKŢ FKĆ„QJ SKĂ’W Ož ÄˆĹ˜Q NKX QJKŢ GĸźQJ 7+Ɖ& +,Ĺ&#x;1 9Äœ1+ 3+Ä˘Ä 1*

112

KT&Ä?S THĂ NG 1.2020

M

áť™t khĂ´ng gian hiáť n hòa váť›i hĂ ng trăm cây cáť• th᝼ pháť§ bĂłng lĂŞn nhᝯng bĂŁi cáť? láť‘i i vĂ cả nhᝯng kiáşżn trĂşc bĂŹnh dáť‹ nĂŠp mĂŹnh sau nhᝯng hĂ ng rĂ o cây trải ráť™ng trưáť›c mạt như hᝊa háşšn máť™t káťł nghᝉ thanh bĂŹnh. Azerai Cáş§n ThĆĄ cĂł diᝇn tĂ­ch hĆĄn 8ha váť›i 60 phòng. Thiáşżt káşż ưᝣc lẼy cảm hᝊng tᝍ kiáşżn trĂşc truyáť n tháť‘ng áťƒ tấo nĂŞn nhᝯng khĂ´ng gian sáť‘ng hĂ i hòa vĂ cĂł pháş§n nhưáť?ng nháť‹n váť›i khung cảnh táťą nhiĂŞn. BĂŞn trong máť—i phòng sáť­ d᝼ng tĂ´ng mĂ u tráş§m váť›i náť™i thẼt cao cẼp áş§y áť§ cĂĄc tiᝇn nghi. Máť—i phòng ráť™ng khoảng 35m2, tẼt cả áť u cĂł view nhĂŹn ra sĂ´ng, ra cĂĄc khu vưáť?n, háť“ sen, báťƒ bĆĄi vĂ´ cáťąc náşąm ngay chĂ­nh giᝯa khu nghᝉ dưᝥng. TẼt cả cĂĄc phòng áť u cĂł phòng


không gian ẹp

tắm rộng rãi, giường và nơi tiếp khách kết hợp chung, khu vực hiên ngoài trời có ghế dài ể nghỉ ngơi, ngắm cảnh. Riêng các căn biệt thự mới ều có diện tích lớn và hồ bơi riêng. Hai biệt thự 3 phòng ngủ có diện tích 375m2 với hồ bơi riêng rộng 5x14m. Biệt thự 4 phòng ngủ có diện tích 627m2 và hồ bơi riêng rộng 5x14m. Đặc biệt, biệt thự 5 phòng ngủ có diện tích lên ến 1.062m2, với hồ bơi riêng rộng 7x20m. Kiến trúc sư người Canada gốc Pháp Pascal Trahan ã thiết kế các biệt thự theo xu hướng hòa mình vào thiên nhiên nhiệt ới xung quanh khu nghỉ dưỡng. Các phòng ều có cửa trượt bằng kính, giúp nối liền không gian bên trong với thiên nhiên bên ngoài. Nội thất các căn phòng, khu biệt thự nghỉ dưỡng là sự phối hợp

giữa á, á phiến, gỗ sáng màu với các vật dụng trang trí làm bằng mây, trần nhà cao với ộ dốc tạo cảm giác rộng rãi. Gỗ và á có nguồn gốc ở ịa phương ược sản xuất tại Việt Nam bởi công ty thiết kế Scandinavia, với tiêu chí thẩm mỹ của Azerai là hài hòa và tối giản. Mỗi biệt thự ều có các dịch vụ dành riêng theo yêu cầu của khách trong suốt thời gian lưu trú như dịch vụ sai phái, luôn sẵn sàng sắp xếp các bữa ăn và nhiều yêu cầu khác của khách. Bên cạnh không gian ở mang ến sự thư giãn tối a thì những tiện ích mà Azerai Cần Thơ mang lại cho mỗi người khách ã áp ứng hầu như hoàn hảo cho nhu cầu nghĩ dưỡng tuyệt ối. Đó là những bữa ăn ngon với buổi sáng là hàng loạt các món

KT&ĐS THÁNG 1.2020

113


không gian ẹp

Nội thất ược thiết kế ầy ủ tiện nghi cùng tông màu trầm tạo cảm giác ấm cúng dễ chịu

114

KT&ĐS THÁNG 1.2020


không gian ẹp

Tất cả các phòng nghỉ ở ây ều có view nhìn ra sông, ra các khu vườn, hồ sen, bể bơi vô cực nằm ngay giữa khu nghỉ dưỡng

ăn sáng ộc áo thuần Việt bên cạnh các các loại bánh mì, bánh ngọt, thịt nguội, ngũ cốc, hoa quả. Thực ơn À La Carte cung cấp các món ăn nóng và ặc biệt hàng ngày như mì và cháo, trứng và xúc xích... Bữa trưa có thể là một lựa chọn các món Việt Nam hoặc những món ăn phù hợp với văn hóa khẩu vị của nhiều nước khác nhau. Buổi tối có thể chọn những thức ăn theo món, theo phần hoặc một bữa tiệc nướng thú vị. Cũng không thể bỏ qua những dịch vụ tập luyện hoặc chăm sóc sức khỏe cũng như làm ẹp. Thời gian lưu trú tại ây, chúng tôi ược thư giãn với một suất massage hết sức chuyên nghiệp với những tiện ích hiện ại và ầy ủ. Bên cạnh, không thể không nhắc ến những tiện nghi cho hoạt ộng thể thao hoặc chăm sóc sức khỏe khác như sân tenis, phòng tập thể dục, Yoga, Thiền & Pilates. Resort còn có còn có một beauty salon phục vụ làm móng và gội ầu, khu vực dành cho trẻ em trang bị một loạt các hoạt ộng nghệ thuật và thủ công, sách, trò chơi và phim giáo dục. KT&ĐS THÁNG 1.2020

115


không gian ẹp

ĦQK WU½Q .KXQJ FļQK YŚ ĈÆP FĴQJ NKÏQJ NÄP SKŀQ OÁQJ PĺQ ĦQK GģşL .K½FK YƄD FÍ WKŜ GÓQJ EƈD WKHR VŸ WKÈFK YŴL F½F PÍQ ô òX YƄD QJňP QKÉQ

NKÏQJ JLDQ \ÆQ EÉQK EÆQ QJR¾L 1ĶL Ĉ¿\ FĴQJ FXQJ FľS F½F GŤFK Yž FKİP VÍF VƂF NKŨH ĈŐF ELŠW FÍ PŲW NKX YƊF SKžF Yž NK½FK QKÈ QKĸ [HP SKLP ĈŦF V½FK WKƀ FÏQJ JDPH

116

KT&ĐS THÁNG 1.2020


SOUTHERN AIRPORT SERVICES JOINT STOCK COMPANY (SASCO) T S N I A W 2.,T B D ., HCMC T : (028) 3844 8358

F : (028) 3844 7 8 1 7