Wprowadzenie
rzania, unowoczeÊniaç organizacj´ pracy i sposoby zarzàdzania, podnosiç jakoÊç produkcji i mo˝liwie szybko dostosowywaç struktur´ asortymentowà produkcji do zmiennych wymagaƒ rynku. Tylko dzi´ki tego rodzaju innowacjom przedsi´biorstwo jest w stanie przetrwaç i umocniç swojà pozycj´ konkurencyjnà na rynku oraz sprostaç wyzwaniom konkurencji zagranicznej. Tak rozumiana przesi´biorczoÊç narodzi∏a si´ w konkurencyjnej gospodarce kapitalistycznej. To w∏aÊnie gospodarka kapitalistyczna wyzwoli∏a wyjàtkowà zdolnoÊç do przekszta∏cenia ludzkiej ch´ci osiàgania jak najwi´kszego zysku w nieskoƒczenie wiele umiej´tnoÊci produkcyjnych i us∏ugowych. ˚adna administracyjna w∏adza centralna nie jest w stanie wyzwoliç takiej sprawnoÊci i innowacyjnoÊci, jak bezlitosna walka o zysk i dà˝enie do pomna˝ania indywidualnego bogactwa, jakie zrodzi∏ kapitalizm oparty na prywatnej w∏asnoÊci Êrodków produkcji. Zrozumienie mechanizmów przedsi´biorczoÊci dzia∏ania wymaga poznania praw rynku, nie tylko ich pozytywnych skutków, ale i zagro˝eƒ, zw∏aszcza dla tych podmiotów gospodarczych i tych pracowników, którzy nie umiejà lub nie zdo∏ajà si´ dostosowaç do jego konkurencyjnych wymagaƒ. Funkcjonowanie rynku towarowego wià˝e si´ nierozerwalnie z rynkiem pracy, rynkiem kapita∏owym i rynkiem pieni´˝nym, a tak˝e z rynkiem dewizowym, bowiem ka˝dy kraj prowadzi rozwini´tà wymian´ handlowà z innymi krajami. Bez uwzgl´dnienia tych ró˝nych rynków i odpowiadajàcych im instytucji nie bylibyÊmy w stanie zrozumieç mechanizmów wymuszajàcych przedsi´biorczoÊç dzia∏ania w ka˝dym ogniwie gospodarki narodowej. Takie ca∏oÊciowe spojrzenie na funkcjonowanie ró˝nych rynków i wzajemnych zwiàzków mi´dzy nimi jest niezb´dne do zrozumienia zagro˝eƒ zwiàzanych z wystàpieniem bezrobocia i wzrostem cen, pog∏´biajàcych si´ nierównoÊci w podziale dochodów mi´dzy ró˝ne grupy ludnoÊci itp. Jest ono równie˝ niezb´dne do stosowania skutecznych sposobów zwalczania lub ograniczania ró˝nych innych negatywnych zjawisk towarzyszàcych rozwojowi gospodarki kapitalistycznej. Poznanie mechanizmów przedsi´biorczoÊci dzia∏ania wymaga zrozumienia roli ró˝nych instytucji fiansowych, w tym zw∏aszcza roli banku centralnego i bud˝etu paƒstwa w gospodarce narodowej, roli paƒstwa w podziale wytworzonych dochodów w celu bardziej sprawiedliwego zaspokojenia ro˝norodnych potrzeb publicznych, a tak˝e zrozumienia koniecznoÊci integrowania si´ polskiej gospodarki z krajami Unii Europejskiej. Problematyka przedsi´biorczoÊci b´dzie w programie nauczania rozpatrywana na ró˝nych p∏aszczyznach: w skali mikro, tzn. w odniesieniu do ró˝nych podmiotów gospodarczych, i skali makro – obejmujàcej ca∏à gospodark´ narodowà oraz jej uwarunkowania i powiàzania z problemami ekonomicznymi gospodarki Êwiatowej.
13