9 Tr a u m a t o l o g i e sel tot gevolg heeft, is de val van een kind met de fiets, waarbij het stuur tegen de bovenbuik terechtkomt. Uiteraard kan dit letsel ook bij steeken schotwonden voorkomen.
gelegen is en geen bloedverlies geeft in de vrije buikholte. De verschijnselen van shock ontbreken meestal en de diagnose kan uitsluitend gesteld worden door vervolgonderzoek met behulp van echografie of een CT-scan. De patiënt met een intracapsulair hematoom van de milt kan onder zeer nauwkeurige bewaking (intensive care) nietoperatief behandeld worden. Het gevaar van het intracapsulaire hematoom is, dat er alsnog een doorbraak naar de vrije buikholte optreedt. Dit kan gebeuren in de eerste dagen tot zelfs enkele weken na het ongeval. Bij een ruptuur van de milt staan de verschijnselen van shock ten gevolge van een inwendige verbloeding op de voorgrond. Bij een grote ruptuur, met shock, zal een spoedoperatie noodzakelijk zijn. Vaak is het onvermijdelijk de milt te verwijderen.
Darmletsel Darmletsel kan voorkomen bij stomp-letsel van de buik. Het gevaar voor perforatie van de darmen is echter het grootst bij een penetrerend trauma. De verschijnselen van peritonitis zijn direct na het ongeval vaak niet aanwezig, maar treden pas op na uren of dagen. Bij verdenking van darmletsel is operatieve exploratie aangewezen. Vrij zeldzaam is het beeld van de maagruptuur. Dit kan optreden bij stomp-buikletsel bij een volle maag. Het directe gevolg is een peritonitis die ontstaat door de zure maaginhoud. De behandeling bestaat uit operatief herstel van de scheur in de maagwand.
Leverruptuur Bij stomp inwerkend geweld aan de rechterzijde kan leverletsel ontstaan. Dit kan variëren van een intracapsulair hematoom of een kleine scheur in het kapsel tot een volledige afscheuring van de lever van de grote vaten. Verbloeding is de belangrijkste complicatie die bij de leverruptuur kan optreden.
Het mesenterium is de structuur waaraan de dunne en dikke darm zijn bevestigd en waardoor de darmen van bloed voorzien worden. Zowel bij stomp- als bij penetrerend letsel kunnen hierin beschadigingen ontstaan. Deze resulteren meestal in een intra-abdominale bloeding met tekenen van shock.
Pancreas- en duodenumletsel Door inwerkend geweld in het midden van de bovenbuik kan er letsel ontstaan van de pancreas en het duodenum. Deze organen liggen min of meer gefixeerd in de bovenbuik en kunnen bij een compressieletsel van de buik tegen de wervelkolom worden gedrukt. Het letsel kan variëren van een onschuldige kneuzing tot een volledige doorsnijding van deze structuren. De anamnese met betrekking tot de aard van het ongeval en heftige pijn in de bovenbuik met tekenen van peritoneale prikkeling kunnen aanwijzingen geven voor een dergelijk letsel. Een ‘klassiek’ ongeval dat dit let-
Nierletsel Nierletsel kan variëren van een onschuldige niercontusie tot een volledige verbrijzeling van de nier. De nier kan zelfs van zijn vaatsteel afscheuren. Het vermoeden dat de patiënt nierletsel heeft, ontstaat wanneer bij anamnese en lichamelijk onderzoek pijn in de flank wordt aangegeven. Onderzoek van de urine kan de diagnose ondersteunen (hematurie). Verschijnselen van shock ten gevolge van een niercontusie worden alleen gezien bij zeer ernstig nierletsel. Vaak zijn er nog andere oorzaken voor shock aan te geven (bijvoorbeeld inwendig bloedverlies). 393