„HELVÍTIS SKÍTAKERFIN“ Vinnuumhverfi fjölmargra stétta
og var fyrsta bókin á sænsku um
hefur gjörbreyst á undanförnum
það málefni. Hún seldist mjög
áratugum við það að stór hluti
fljótt upp og hefur höfundur, sem
verkefna er nú unninn í gegnum
er sérfræðingur og ráðgjafi á sviði
tölvur og netið. Vinnuumhverfið
upplýsingatækni og stafrænnar
er að stórum hluta stafrænt og tölvukerfið stjórnar því hvernig vinnudagurinn gengur. Þessi nýi veruleiki hefur í för með sér annars konar álag en áður þekktist. Þetta á svo sannarlega við um kennara, skólastjórnendur og
miðlunar, nú endurbætt hana til
Ásdís Ingólfsdóttir formaður vinnuumhverfis nefndar KÍ
aðra starfsmenn í skólum. Það er
muna.
Átta svið stafrænna annmarka Höfundurinn, Jonas Söderström, segir að bókin sé skrifuð fyrir alla sem nota tölvur í starfi sínu og
Stafrænt vinnu umhverfi er veruleiki mjög margra í dag og ef tölvukerfi virka ekki getur það haft veruleg áhrif á afköst, sem aftur hefur áhrif á starfsfólk og starfs ánægju.
því full ástæða til að fara að huga að þessum
fyrir trúnaðarmenn á vinnustöðum og ekki
þætti vinnuumhverfis. Hver kannast ekki
síst þá sem starfa við að setja upp og hanna
við að hafa setið og beðið eftir að netið
tölvukerfi. Höfundur greinir það sem kalla
álags. Niðurstaðan sé því að streita vaxi og
opnaðist? Eða að vera búinn að slá inn heilt
má stafræna annmarka vinnuumhverfis í
starfsánægja minnki, sem aftur geti leitt til
verkefni eða skýrslu þegar tölvan frýs eða
átta svið og kemur með uppástungur um
heilsubrests.
netið hrynur? Eða að koma að tölvunni
hvernig hægt sé að bregðast við til að bæta
sinni í lamasessi eftir nýjustu uppfærslu á
vinnuumhverfið.
kerfinu?
Meðal þess sem hann telur valda
Það er vitað að mikil streita fylgir starfi kennara og álag vegna tölvukerfa er enn einn þáttur sem getur aukið hana. Því er
vandræðum er hversu lítið sé um staðla
ekki seinna vænna að fara að gefa þessum
Þegar kerfið hrynur
milli kerfa og hversu ósveigjanleg þau séu.
þætti vinnuumhverfis gaum.
Stafrænt vinnuumhverfi er veruleiki mjög
Gamlar og nýjar útgáfur noti ekki sömu
margra í dag og ef tölvukerfi virka ekki getur
merkingar og „tali“ ekki saman. Einnig sé
það haft veruleg áhrif á afköst, sem aftur
stöðugt áreiti á öllum tímum sólarhrings
hefur áhrif á starfsfólk og starfsánægju.
streituvaldandi, sem og viðbótarverkefni
Þannig getur lélegt netsamband tafið fyrir
vegna aukinna möguleika í notkun auk
allri skráningu, hvað þá ef kerfið hrynur í
eftirlits með störfum sem fylgi. Til
miðjum klíðum þegar við erum að vinna
að bregðast við og bæta
að mikilvægu verkefni eða erum stödd í
vinnuumhverfið verði
kennslustund með stóran hóp nemenda
starfsfólk að taka
sem verður verklaus, þá eru góð ráð dýr.
sjálft ábyrgð og standa
Það gefur augaleið að þetta getur leitt til
saman. Nauðsynlegt
aukinnar streitu. En fleira en streita getur
sé að skilgreina vel
verið afleiðing af því að starfsmenn verða
hvað það sé sem valdi
að laga sig að tölvunum en ekki öfugt.
vanda áður en leitað er
Starfsmenn taka t.d. oft á sig sökina og telja
til yfirmanna með beiðnir
sig ekki valda starfinu og eldri starfsmenn
um úrbætur. Starfsfólk verði
verða stundum fyrir því að vera taldir verr
að vera óhrætt við að spyrja
hæfir í starfi þar sem þeir geti ekki haldið í
óþægilegra spurninga og fara
við tölvuþróunina þó í raun sé kerfinu um
fram á að fá leiðsögn og kennslu
að kenna en ekki starfsfólkinu.
í nýju tölvuumhverfi. Loks minnir
Í október síðastliðnum kom út í Svíþjóð aukin og endurbætt útgáfa af bókinni „Jävla skitsystem“ eftir Jonas Söderström. Titill
hann á að einnig sé nauðsyn að láta vita af því sem vel gengur. Skoðun hans er sú að góð tölvu-
bókarinnar vísar til sænskra blótsyrða sem
tækni sé skýr og auki afköst og starfs
hafa hrotið af vörum þeirra Svía sem dag-
ánægju. Reyndin sé hins vegar oftar sú að
lega starfa í umhverfi þar sem notast er við
þau tölvukerfi sem við búum við einkennist
tölvur. Bókin, sem kom fyrst út árið 2010,
af hinu gagnstæða. Tölvukerfin stjórni
fjallar um áhrif tölvukerfa á starfsumhverfi
því hvernig vinnan gangi og það leiði til
48 DESEMBER 2015