371 • S I N I R L A R
ARASINDA
Dostum Ren O, Japon işgali sırasında, 1938'de Çin'in güneyinde doğmuştu. Yaşama bir pirinç tarlasında başlamıştı. "Senin zamanında sanırım çocuklar okula bile gidemiyordur." "Yalnız zengin çocuklar giderdi. Ben 13 yaşında yani 1951 yı lında okula başlayabildim." "Neden o kadar geç?" "Çünkü ailem çok yoksuldu. Köyde okul yoktu. Zaten nüfusun yüzde 80'i okuma bilmezdi. O zamanlar ilkokul bitirene bilge insan diye bakılırdı." Ren'le o gün tanışmıştım. Pekin televizyonunun verdiği rehberi miz vardı, ama tanışır tanışmaz onunla zaman geçirmekten vazgeçe meyeceğimi anlamıştım. 10 gün boyunca Doğu halklarına özgü iyim serliği, insan severliği, kriz anlarmdaki sükûneti, her olayı bilgece yorumlayışı ve yüzünden eksilmeyen gülümsemesine şahit oldum. Anaokulundaki yüz ifadesini asla unutamam. "Çektiklerimize değdi" der gibiydi. O okul yıllarını tarlalarda çalışarak geçirmişti. O zamanlar Çin halkının yüzde 80'i okuma yazma bilmiyordu. Kırsal kesimde bu oran yüzde 95'lere çıkıyordu. Afyonla uyuşturulmuşlardı. Halk aç lıkla burun buruna yaşıyordu ve doğumdan ölüme çalışıyordu. Ül kenin sadece yüzde biri refah ve bolluk içindeydi. XX. yüzyıl savaşla başladı, savaşlarla sürdü. Bizim Tanzimat Dönemi'nin bir benzerini yaşadılar. Batı'ya ka yıtsız şartsız boyun eğen hanedanlar gördüler. 1919'dan 1949'a kadar 30 yıl iç savaş ve işgallerle geçti. 1924-1937 ıç savaş. XX. yüzyılın başında halk sefalet cehenneminde yaşıyordu ve sonunda diktatörlere karşı ayaklandı. 19.37-1945 Japon işgali. 1937'de Çin, Japonya'nın işgaline uğradı. Japonlar Pekin'e gir di. Çin halkı İkinci Dünya Savaşı sonuna kadar Japonlarla savaştı.