moŜna poradzić. Nie będziemy tu podawać ujemnych konsekwencji wychowawczych wynikających z takiej postawy. Stwierdzić natomiast trzeba, Ŝe moŜna się bardzo łatwo nauczyć usuwać te uszkodzenia, a zarówno my sami, jak i starsze dzieci na koloniach z łatwością potrafią to zrobić. Wtedy wystarczy juŜ tylko kilka razy na dzień zaglądać do pomieszczeń sanitarnych i w razie potrzeby natychmiast usuwać awarię. Nieco komplikuje się sytuacja, gdy sanitariaty są w innym budynku. Pretekst wychodzenia "na siusiu" zwiększa okazję do nocnych eskapad i utrudnia wychowawcy kontrolę. Często zdarzają się wypadki przeziębień oraz moczenia nocnego u dzieci młodszych, które boją się wychodzenia po ciemku na dwór. W sytuacjach takich konieczne jest zwiększenie kontroli i włączenie okolic wc do rejonu sprawdzanego w czasie nocnych dyŜurów. Dzieci, które moczą się, naleŜy budzić i wyprowadzać przed samym zakończeniem wieczornego dyŜuru około godz. 24. Bardzo waŜne jest utrzymanie czystości w pomieszczeniach sanitarnych i mobilizowanie dzieci do troszczenia się o zachowanie w nich porządku. Wielu wychowawców przesadza tu w jedną lub w drugą stronę. Albo uwaŜają, Ŝe sprawa ustępów jest zbyt wstydliwa i przymykają na nią oczy, zwłaszcza jeśli sami mogą korzystać z czystej ubikacji dla personelu. Inni traktują szorowanie ustępów jako wyszukaną i poniŜającą karę. Trzeba stwierdzić, Ŝe obie te postawy są naganne i dość starej daty. Najlepiej jest traktować sprawę normalnie i bez niedomówień. Nie pozwalać dzieciom na niekulturalne ekscesy, potępiać je ostro, w przypadku złośliwego zanieczyszczania ubikacji kazać ją posprzątać "winowajcy", sprzątanie takie traktować jednak jako zwykłą czynność porządkową. Zasadniczą sprawą jest przy tym niedopuszczenie, aby ubikacja została zanieczyszczona "po raz pierwszy". Korzystając z zalanego lub brudnego ustępu dzieci nie mają juŜ Ŝadnych skrupułów i zanieczyszczają go dalej. Jest rzeczą jasną, Ŝe ustęp musi być w takim stanie, aby na desce było moŜna siadać, i Ŝe musi być w nim koniecznie papier toaletowy. Rozpisujemy się na ten temat dosyć obszernie, ale wydaje nam się, Ŝe trzeba wreszcie wydać wojnę straszliwym kolonijnym i obozowym "latrynom". Ich stan jest przecieŜ wskaźnikiem poziomu kultury naszego społeczeństwa. Wróćmy jeszcze do samej strony organizacyjnej czynności higienicznych. W tym względzie radzimy przestrzegać następujących zasad: zanim wpuścisz dzieci pierwszy raz pod natryski, udaj się tam sam i naucz się je sprawnie obsługiwać. Młodszym dzieciom reguluj własnoręcznie kurki i nie pozwalaj ich dotykać, aby się nie poparzyły. Jeśli masz grupę młodszą, asystuj dzieciom przy myciu, a jeśli masz starszą, bądź w pobliŜu. Pozwól dzieciom hałasować i umiarkowanie "wygłupiać się" przy myciu, jeśli nic nie stoi temu na przeszkodzie. Taką przeszkodą mogą być np. maluchy, które właśnie połoŜyły się spać za ścianą. Nie pozwalaj jednak na zabawy związane z niebezpieczeństwem przewrócenia się na śliskiej podłodze, poparzenia itp. Zawrzyj z dziećmi "dŜentelmeńską umowę" na temat kolejności i czasu mycia wieczornego. Wiedz o tym, Ŝe jeśli dzieci mają w perspektywie jeszcze jakąś przyjemność tego wieczoru np. czytanie czy opowiadanie bajek przez wychowawcę, zazwyczaj myją się duŜo szybciej i sprawniej. Co jakiś czas kontroluj czystość osobistą i taktownie, lecz konsekwentnie pilnuj jej przestrzegania. W razie potrzeby zmobilizuj do pomocy pielęgniarkę lub lekarza.
Jadalnia Kolejnym problemem Ŝycia codziennego na kolonii jest spoŜywanie posiłków. Utrzymanie względnego spokoju przy stole, zapobieganie grymasom lub rzucaniu się na jedzenie i podkradaniu kolegom lepszych kąsków, to niełatwy problem dla początkującego wychowawcy. Przyznać trzeba, Ŝe w tej dziedzinie dzieci ulegają często nie najlepszym tradycjom, wyniesionym np. ze szkolnej stołówki. Niejedno z dzieci takŜe uwaŜa, Ŝe porządnie i elegancko trzeba jeść tylko w domu, na koloniach zaś wszystko w tej dziedzinie jest dozwolone. Drugą plagą jest dość mocno zakorzenione wśród dzieci przekonanie, Ŝe narzekanie na ilość i jakość posiłków naleŜy do dobrego tonu, świadczy bowiem o tym, Ŝe dziecko w domu rodzinnym odŜywia się znacznie lepiej. Królują w tym zwłaszcza średnie i nieco starsze dziewczęta i jeśli nie przeciwdziałać ich popisom, potrafią doprowadzić przy stole do głupich demonstracji, polegających, np. na grupowym odmawianiu 21