Vitale vakantieparken Overijssel

Niet-vitale Vakantiepark revitaliseren of transformeren? Het expertisecentrum kan u helpen!

De toeristische sector is erg belangrijk voor onze provincie. Als ik voor mijn eigen gemeente mag spreken, is deze zelfs essentieel voor de lokale economie. In de zomerperiode telt de gemeente Ommen geen 18.000 zielen, maar zeker drie keer zo veel mensen, als ik de gasten op vakantieparken meetel. Onze gasten besteden hun vakantiegeld in en rondom de overnachtingslocaties.Met die inkomsten kunnen wij de voorzieningen in stand houden of zelfs versterken. Daardoor wordt onze regio ook voor onze eigen inwoners nog mooier.

Bij het aantrekken van toeristen spelen de overnachtingsaccommodaties een grote rol. We willen florerende vakantie-accommodatie waar toeristen graag komen. In Overijssel, maar ook landelijk, is er nu veel aandacht voor vakantieparken. Ruim driekwart van de Overijsselse vakantieparken is aantrekkelijk voor toeristen. Dat is best veel. Een kleiner deel van de parken is helaas minder of helemaal niet in trek. Het zijn juist deze parken, ook wel de niet-vitale parken genoemd, die onze aandacht dringend nodig hebben. De leefbaarheid op deze parken gaat zienderogen achteruit.

Dat het knap lastig is om een niet-vitaal park weer succesvol op het toeristisch-recreatieve pad te krijgen, zal ik niet ontkennen. Wegkijken biedt in ieder geval geen oplossing; parken waar het niet goed gaat, glijden nog verder af. En problemen worden lastiger om aan te pakken naarmate ze langer bestaan. Criminaliteit ligt gauw op de loer. En in het ergste geval krijgen ze te maken met ondermijning, drughandel en zelfs prostitutie.

Per vakantiepark meedenken

Het Expertisecentrum Vitale Vakantieparken Overijssel is er om gemeenten een extra steuntje in de rug te geven in hun aanpak van niet-vitale vakantieparken. Onze experts kunnen u als gemeente hierin ondersteunen. We denken per kwestie mee en kunnen oplossingen aandragen. Daar zijn we voor in het leven

geroepen. Wij hebben de kennis en kunde in huis en kunnen u goed verder helpen. Waarom zou u alleen met deze uitdagingen blijven zitten als we het ook samen kunnen doen?

Transformatie of revitalisering verbindt doelen

Bij niet-vitale parken kunnen we adviseren hoe te revitaliseren dan wel hoe te transformeren. Daarbij verbinden we opgaven aan elkaar. Zoals bijvoorbeeld de huisvesting van specifieke doelgroepen, de energietransitie, milieuopgaven aan de revitalisering van een park. Daarmee krijgen deze trajecten nog meer waarde.

Voortvarend aan het werk De komende tijd gaan wij als Expertisecentrum Vitale Vakantieparken nog sterker werken aan het verbinden van opgaven aan elkaar. In dit magazine leest u welke stappen we tot nu toe hebben gezet.

Ik geef u alvast een schot voor de boeg: we zijn voortvarend te werk gegaan! Ook schrijven we welke opgaven het expertisecentrum tegenkomt, hoe onze experts daarop reflecteren en wat zij voor uw gemeente kunnen betekenen.

Ik hoop vooral dat het magazine u inspireert om zelf aan de slag te gaan. Dat kan door kleine stapjes te zetten. Voel u daarin gesterkt door de provincie dekkende aanpak en ga gewoon eens in gesprek met het expertisecentrum. Schroom niet om contact met het Expertisecentrum op te nemen. Wij zijn er voor u!

Veel leesplezier toegewenst!

Hans Vroomen, Voorzitter stuurgroep Expertisecentrum Vitale Vakantieparken en burgemeester van de gemeente Ommen

Expertisecentrum Vitale Vakantieparken Overijssel expertisecentrumoverijssel.nl

Hans Vroomen

Hans Vroomen, voorzitter stuurgroep Expertisecentrum

Het thema ‘Vitale Vakantieparken’ staat hoog op de agenda van gemeentes, provincies en het Rijk. Logisch want vitale parken bieden veel meerwaarde voor de lokale economie en dragen bij aan de leefbaarheid van de omgeving. Niet-vitale parken leveren deze meerwaarde niet en zorgen zelfs voor problemen. Op nietvitale parken is vaker dan gemiddeld sprake van veiligheidsproblemen, soms zelfs van criminele activiteiten of ondermijning. Problemen beginnen vaak met illegale bewoning (permanent of tijdelijk). Het zijn vaak de kwetsbare groepen die op vakantieparken gaan wonen.

18 van de 25 Overijsselse gemeenten pakken niet-vitale parken aan Uit onderzoek dat in 2019 opgeleverd werd, blijkt dat er in Overijssel naar schatting 85 vakantieparken zijn die niet vitaal zijn. Het grootste deel van deze vakantieparken kan met de nodige aandacht behouden blijven voor de recreatie, maar er zijn ook parken die een dermate slecht perspectief op een recreatieve toekomst hebben, dat transformatie naar een andere functie logischer is. 18 van de 25 Overijsselse gemeenten zijn oriënteren zich op een aanpak of zijn al zeer actief bezig met een aanpak van vitale vakantieparken. Sommige gemeenten hebben geen opgaven op het vlak van vitale vakantieparken.

Pilot ‘leer- en ontwikkeltraject vitale vakantieparken’ in het Vechtdal

In 2019 werd de pilot ‘leer- en ontwikkeltraject vitale vakantieparken’ in het Vechtdal uitgevoerd. Uit de pilot bleek dat een provincie dekkende aanpak het meest effectief en efficiënt is om de problematiek aan te kunnen pakken. Dit omdat de aanpak van vitale vakantieparken om specifieke kennis vraagt, die vaak niet bij gemeenten voorhanden is. Daarnaast kunnen de problemen zich verplaatsen naar andere parken in andere gemeenten (een waterbedeffect), bijvoorbeeld wanneer het gaat om illegale bewoning van vakantieparken of om criminaliteit. Ook werd geconcludeerd dat de ruimtelijke kaders van de provincie Overijssel te weinig mogelijkheden gaven om met parken aan de slag te gaan.

Tijdelijk andere functie niet-vitale vakantieparken als verdienmodel

In de omgevingsvisie van de provincie Overijssel is daarom in 2020 de mogelijkheid geschapen om vakantieparken te transformeren als aangetoond kan worden dat een recreatieve toekomst niet haalbaar is. Ook biedt de omgevingsvisie ruimte om vakantieparken een tijdelijk andere functie toe te kennen, om uiteindelijk een recreatieve toekomst te kunnen realiseren. Er kan dan gedacht worden aan het tijdelijk huisvesten van specifieke doelgroepen als verdienmodel om de herstructurering van een vakantiepark te financieren.

Provinciale omgevingsvisie biedt ruimte om vakantieparken een tijdelijk andere functie toe te kennen. Daarmee kan een recreatieve toekomst voor een vakantiepark worden gerealiseerd. Een vakantiepark helemaal transformeren is ook mogelijk.

Een provinciedekkende aanpak vitalisering vakantieparken in Overijssel Hoe reilt en zeilt het?

Provinciedekkende aanpak

In maart 2021 startte het Expertisecentrum Vitale Vakantieparken Overijssel met de uitrol van de provinciedekkende aanpak. Deze aanpak is erop gericht om gemeenten te ondersteunen bij het revitaliseren of transformeren van vakantieparken. Het team van het expertisecentrum bestaat uit specialisten die procesbegeleiding en kennis aanbieden. Daarnaast kan vanuit het budget van het expertisecentrum extern onderzoek tot 75% bekostigd worden om de informatiepositie van vakantieparken te versterken.

Investeren in kennisontwikkeling

Het expertisecentrum werkt ook aan zaken die de casussen van de gemeenten overstijgen. Het expertisecentrum investeert in kennisontwikkeling, onder andere binnen de Landelijke Actieagenda Vakantieparken. Daarnaast is het expertisecentrum landelijk ingesprek over de ontwikkelingen die de vitaliteit van vakantieparken beïnvloeden, zoals wet- en regelgeving én de druk die de woningcrisis legt bij de vakantieparken. De kennis en ervaring die

opgedaan wordt, wordt gedeeld met Overijsselse gemeenten, onder andere via kennissessies, een kennisbank, congres, social media, nieuwsbrief en in de één-op- één contacten en deelnemende gemeenten.

De gemeente Olst-Wijhe heeft succesvol een onveilige situatie op een vakantiepark aangepakt. Hoé ze dat deden wordt in het filmpje uitgelegd dat via de QR code op te roepen is!

“Op niet-vitale parken is vaker dan gemiddeld sprake van veiligheidsproblemen. Problemen beginnen vaak met illegale permanent of tijdelijk bewoning.”

Een stuurgroep ziet toe op de uitvoering van de taken en realisatie van de doelstellingen. Zij agendeert het thema, legt en bewaakt de bestuurlijke verbindingen tussen het expertisecentrum en de gemeenten, provincie, de landelijke actieagenda en Gastvrij Overijssel. In 2023 zal de stuurgroep de evaluatie van de provinciale aanpak vitalisering vakantieparken begeleiden. De stuurgroep bestaat uit de heer H. Vroomen (voorzitter en burgemeester gemeente Ommen), mevrouw W. Haverkamp (burgemeester gemeente Tubbergen), de heer J. Diepemaat (wethouder gemeente Enschede), de heer B. Harmsma (wethouder gemeente Steenwijkerland) en de heer R. de Witte (gedeputeerde Provincie Overijssel). De stuurgroep komt ongeveer vier keer per jaar bij elkaar.

Scan de

QR-code om de tussentijdse rapportage te downloaden.

De fiets, was of bouwmaterialen. Signalen die vaak op tijdelijk of permanente illegale bewoning. Bewoning staat de vitaliteit van een vakantiepark in veel gevallen in de weg.

Andries Heidema, commissaris van de Koning

“In

Vakantieparken

zijn extra vatbaar voor ondermijning en

veiligheidsproblemen

Ook onze commissaris van de Koning, Andries Heidema, wil stappen zetten om vakantieparken - die te maken hebben met ondermijning, veiligheids- en leefbaarheids-problematiek - aanpakken. Daar willen we natuurlijk alles over weten. Wat ziet hij gebeuren op dit moment in het land? Waarom wil hij dat? En hoe wil hij die stappen zetten richting vitale vakantieparken? Aan het woord is Andries Heidema. Meneer Heidema, waarom is het belangrijk om aan de slag te gaan met ondermijning, veiligheids- en leefbaarheidsproblematiek op vakantieparken?

Heidema: “Sinds 2018 zijn wij in de provincie Overijssel aan de slag om de problematiek van de niet-vitale vakantieparken aan te pakken. Dit ligt natuurlijk primair bij gemeenten en veiligheidspartners, maar de provincie ondersteunt. Sinds vorig jaar faciliteren wij daarom het Expertisecentrum Vitale Vakantieparken Overijssel, dat gemeenten ondersteunt in hun aanpak van niet vitale-vakantieparken. Niet-vitale vakantieparken zijn extra vatbaar voor ondermijning en veiligheidsproblemen. Deze problemen belemmeren de recreatieve functie van een park. Daarnaast is het risico dat deze parken verder afglijden en de problematiek verergert, doordat criminelen en kwetsbaren neerstrijken op het park. Ook onze buurprovincies Gelderland en Drenthe zijn actief bezig met het aanpakken van problematiek op vakantieparken. Als wij niets doen, kan die problematiek ook verschuiven naar onze provincie. In Overijssel willen wij veilige en leefbare vakantieparken. Niets doen is dan geen optie!”

Andries Heidema:

”Vakantieparken blijken soms een schakel te vormen in een crimineel netwerk, ze moeten onderdeel worden van ons veiligheidsplan.”

Hoe verhouden vakantieparken zich tot de gehele aanpak van veiligheid in onze provincie?

“Het aanpakken van ondermijning en veiligheidsen leefbaarheidsproblematiek op vakantieparken staat niet op zichzelf. Een vakantiepark kan een laagdrempelige setting bieden voor dergelijke problematiek. Doordat er bijvoorbeeld weinig of geen toezicht op een park is. Hierdoor biedt een vakantiepark een gelegenheid voor diverse vormen van ondermijning, zoals drugscriminaliteit, illegale prostitutie of witwassen. Vakantieparken blijken soms een schakel te vormen in een crimineel netwerk en moeten daarom ook onderdeel te zijn van onze veiligheidsaanpak. “

Welke boodschap zou u gemeenten willen meegeven?

“Veel gemeenten geven aan dat zij – gezien het ontbreken van voldoende kennis, ervaring en capaciteit – een aanpak niet zelfstandig aankunnen. Graag wil ik bestuurders en ambtenaren oproepen om sámen met het Expertisecentrum stappen te zetten richting het aanpakken van ondermijning en veiligheids- en leefbaarheidsproblematiek op vakantieparken. Het Expertisecentrum kan voorzien in ondersteuning op het gebied van capaciteit, kennis en ervaring. Laten we ontdekken wat de mogelijkheden zijn binnen de gegeven context. En samen kleine stappen maken richting een provincie met veilige, leefbare vakantieparken.”

Quickscan vitaliteit

Quickscan vitaliteit

Een handige tool voor een vliegende start!

Inspireert dit magazine u om aan de slag te gaan met het thema vitaliteit? Dan geeft het doen van een quickscan voor vitaliteit u vast een vliegende start. Aan de hand van de quickscan herkent u snel de pijnpunten per park en kunt u een eerste richting bepalen voor een aanpak.

De quickscan hebben wij speciaal voor de Overijsselse gemeenten ontwikkeld en is gebaseerd op de methodiek die landelijk gehanteerd wordt bij vitaliteitsonderzoeken. U kunt hem hier invullen of op de website vinden in onze kennisbank. Zie www.expertisecentrumoverijssel.nl

Waarom aan de slag gaan met vitaliteit

Het thema ‘Vitale Vakantieparken’ staat hoog op de agenda van gemeentes, provincies en het Rijk. Dat is logisch, want vitale parken bieden veel meerwaarde voor de lokale economie en dragen bij aan de leefbaarheid van de omgeving. Niet-vitale parken leveren deze meerwaarde niet en zorgen mogelijk zelfs voor problemen. Op niet-vitale parken is vaker dan gemiddeld sprake van veiligheidsproblemen. Dit heeft te maken met illegaal wonen (permanent of tijdelijk) al dan niet gepaard gaande met criminele activiteiten. Vaak gaat het ook om kwetsbare groepen.

Gemeentes kunnen problemen signaleren en deze aankaarten bij de eigenaar of beheerder van een vakantiepark. In veel gevallen ligt er een revitaliseringsopgave, maar in sommige gevallen kan transformatie naar een andere functie (herbestemming) een betere oplossing zijn.

Deze quickscan invullen

Een gesprek met de ondernemer en/of vereniging van (huis)eigenaren (VvE) en een rondleiding over het vakantiepark zijn erg waardevol en helpen bij het invullen van deze quickscan. Daarnaast biedt een gesprek inzicht in wat er zou moeten gebeuren om het park weer vitaal te krijgen en waar de ondernemer en/of VvE zelf al mee aan de slag kan. Gemeentelijke bronnen (toeristenbelasting, vergunningaanvraag, toezicht en handhaving) leveren ook waardevolle informatie op.

De rol van het expertisecentrum Het expertisecentrum Vitale Vakantieparken Overijssel kan gemeentes bijstaan om de vitaliteit van een vakantiepark beter en goed gefundeerd in beeld te krijgen, alsmede de opgaven die er liggen om tot revitalisering te komen. Hiervoor zal dan aanvullend op deze quickscan een onderzoek uitgevoerd moeten worden. Dit onderzoek wordt dan door een externe partij uitgevoerd en aan het onderzoek zijn kosten verbonden.

Kenmerken van het vakantiepark

Naam vakantiepark:

Plaats: Omvang (in hectaren): Verhouding (in procenten): vaste plekken % wisselende gasten % Stacaravans of andere semi-permanente eenheden Vakantiewoningen (grondgebonden) Kampeerplekken

Gebruik (parameter perspectief) Park wordt, conform bestemmingsplan, toeristisch gebruikt: Ja Nee indien nee: Welk aandeel van de plekken wordt oneigenlijk gebruikt en hoe worden de plaatsen dan gebruikt?

Toelichting: Veel oneigenlijk gebruik kan erop duiden dat de toeristische verdiencapaciteit van het vakantiepark ontoereikend is.

3

Kenmerken vakantieparken

Eigendomsverhoudingen (parameter perspectief)

Het park is: Volledig in eigendom van een ondernemer

Volledig uitgepond (ook wel genoemd: verkaveld)

Deels uitgepond (geef aan welk percentage) % Er is wel/geen VvE: Ja Nee

Aantekeningen:

Toelichting: de eigendomsverhoudingen geven inzicht in de (juridische) mogelijkheden om een park te revitaliseren. Meerdere eigenaren maakt het lastiger om te revitaliseren, omdat er verschillende uitgangspunten en belangen spelen.

4

Onderhoudsstaat (parameter kwaliteit)

Hoe beoordeel je de staat van onderhoud van het terrein, de voorzieningen en de opstallen? Terrein (wegen, verlichting, parkeergelegenheid etc.)

De voorzieningen (receptie, sanitairgebouwen, speeltuinen, horeca etc.)

De opstallen (de vakantiehuizen en/of stacaravans)

Aantekeningen:

Toelichting: Ziet het er netjes uit en wordt er geïnvesteerd? Dan gaat het waarschijnlijk goed op het park. Achterstallig onderhoud in de infrastructuur (wegen, verlichting etc.) of voorzieningen kan erop duiden dat er te weinig investeringscapaciteit is of dat er een herstructurering op handen is. Achterstallig onderhoud van de opstallen kan erop duiden dat de eigenaren van de opstallen te weinig kapitaalkrachtig zijn of dat er problemen zijn met het beheer dan wel dat er sprake is van beëindiging van het gebruik (evt. verkoop).

Bezetting Marketing

5

Bezetting (parameter kwaliteit)

De bezetting van het park schat ik in als: De bezetting neemt de afgelopen vijf jaren: toe af blijft gelijk weet ik niet

Aantekeningen:

Toelichting: De bezetting is een indicatie van hoe goed het vakantiepark aansluit bij de marktvraag en wat dus de verdiencapaciteit van het vakantiepark is. Worden de toeristische en/of de vaste plaatsen goed verhuurd? Misschien weet je dit omdat je vaker dit terrein bezocht hebt en een indruk hebt van de bezetting. Andere bronnen zijn een gesprek met de ondernemer en/of de inkomsten uit toeristenbelasting (en de ontwikkeling in toeristenbelastingafdracht over de jaren).

6 Marketing (parameter kwaliteit)

Hoe beoordeel je de marketing van het vakantiepark?

Aantekeningen:

Toelichting: Is het vakantiepark vindbaar op internet, is de marketing up-to-date/eigentijds, is een verblijf op het park online te reserveren? Is het park aangesloten bij relevante samenwerkingsverbanden? Geen of verouderde marketinginspanning kan erop duiden dat het park niet (recreatief) gebruikt wordt, er uitsluitend vaste gasten verblijven of dat er te weinig kennis is van marketing.

Reviews (parameter kwaliteit)

In hoeverre sluit het park aan bij behoeften van consumenten?

Tripadvisor.nl score (sterrenkwalificatie 1-5): Aantal beoordelingen

Aantal sterren Zoover.nl score (rapportcijfer 1-10): Aantal beoordelingen Cijfer Booking.com score (rapportcijfer 1-5): Aantal beoordelingen Cijfer Aantekeningen:

Toelichting: Kijk op beoordelingssites of het park vindbaar is en hoe goed het wordt beoordeeld. Als het park niet vindbaar is kan dit erop duiden dat het park niet toeristisch gebruikt wordt of alleen vaste gasten heeft. Zeer verouderde scores of heel weinig scores kunnen daar ook een teken van zijn. Een score onder een 7 of lager dan 3 sterren kun je beschouwen als tamelijk laag. Welke sterke of zwakke punten noemen gasten? Dit zijn waarschijnlijk aandachtspunten voor een verbeterde toeristische exploitatie.

Ondernemerschap (parameter kwaliteit en perspectief)

Hoe beoordeel je het ondernemerschap van de ondernemer/beheerder/VvE van het vakantiepark? Aantekeningen:

Toelichting: Hoe kijk je naar de mate van ondernemerschap op dit vakantiepark? Welke toekomstplannen zijn er? Wordt er vraaggericht ontwikkeld of wordt er slechts ‘op de winkel gepast’? Dit is waarschijnlijk een lastige vraag om te beantwoorden als je de ondernemer/beheerder of VvE (nog) niet gesproken hebt. De mate van ondernemerschap is essentieel voor het toeristisch ontwikkelperspectief.

Belemmerende factoren (parameter perspectief)

Spelen er zaken in de directe omgeving van het park waardoor het park mogelijk belemmerd wordt in ontwikkelingen? Of zijn er zaken die op het park spelen, die ervoor zorgen dat er geen stappen gezet kunnen worden? Interne factoren (denk bijvoorbeeld aan: uiteenlopende visie op toekomst van stakeholders, veiligheidsproblemen etc.)

Externe factoren (denk bijvoorbeeld aan: stedelijke of natuurontwikkeling die het vakantiepark treffen, beperking in bestemmingsplan, milieunormering etc.)

Toelichting: Het in beeld hebben van die belemmeringen geeft inzicht in de kansrijkheid van eventuele revitalisering en geeft duidelijkheid over de eventuele belemmeringen waar de overheid het vakantiepark in kan ondersteunen.

Conclusie

Achter de voorgaande vragen zie je of jouw antwoord betrekking heeft op de kwaliteit of het perspectief. De kwaliteit en het perspectief samen, geeft inzicht in de vitaliteit. Kijkend naar de antwoorden hierboven:

Zijn er dan zorgen over de huidige toeristische kwaliteit van het park? Veel zorgen Weinig zorgen Zijn er dan zorgen over het huidige toeristische toekomstperspectief van het park? Veel zorgen Weinig zorgen Aantekeningen:

Toelichting: Als er veel zorgen zijn om de vitaliteit van het vakantiepark, is het verstandig om daarmee aan de slag te gaan. Het Expertisecentrum Vitale Vakantieparken kan de gemeente hierbij grotendeels kosteloze ondersteuning bieden.

Aanpak veiligheid: Nieuw taskforce gaat gemeenten helpen met aanpak van problemen

Een ruime meerderheid van de vakantieparken in onze provincie doen het goed. Zij zijn vitaal en zijn voor de recreant een fijne plek om te verblijven. Op een aantal parken is de situatie anders. Zij kampen met veiligheids-, leefbaarheids- en/of aanverwante problematiek. Het gaat dan om zogenaamde ‘vitale én niet-vitale vakantieparken’. Om hoeveel vakantieparken het gaat en welke problematiek er exact speelt is niet duidelijk. Daarom laat het Expertisecentrum een onderzoek uitvoeren naar de aard en omvang van deze problemen. Ook wordt er een taskforce geformeerd om gemeenten te ondersteunen bij de aanpak van deze problematiek.

Op veel vakantieparken gaat het goed, maar er zijn toch nog wat vakantieparken die kampen met veiligheid, leefbaarheid en andere criminele activiteiten.

De gemeente Olst-Wijhe heeft succesvol een onveilige situatie op een vakantiepark aangepakt. Hoé ze dat deden wordt in het filmpje uitgelegd dat via de QR code op te roepen is!

Verbeteren van de informatiepositie

Binnen het Expertisecentrum is er aandacht voor het zogenoemde ‘veiligheidsspoor’. Dit houdt in dat het Expertisecentrum gemeenten ondersteunt die - in meer of mindere mate -zorgen of concrete problemen hebben rondom veiligheid, leefbaarheid, ondermijning en andere (sociale) problematiek op vakantieparken. Gemeenten en veiligheidspartners geven aan dat ze te weinig informatie hebben om goed in te schatten of er veiligheidsproblemen zijn. Dat wil zeggen hoe omvangrijk deze zijn. En hoe deze het beste zijn aan te pakken. Het Expertisecentrum laat een onderzoek uitvoeren naar de aard en omvang van veiligheids-, leefbaarheids- en aanverwante (sociale) problematiek op vakantieparken in Overijssel. Met deelname aan het onderzoek verbeteren gemeenten hun informatiepositie over de vakantieparken.

Om gehoor te geven aan de signalen van gemeenten over onderbezetting op de afdeling toezicht en handhaving, gaat het Expertisecentrum een taskforce oprichten

Een integrale aanpak Vakantieparken bieden een plek waar diverse vormen van ondermijning plaats kunnen vinden: van productie, opslag en handel van drugs, illegaal verblijf tot prostitutie. De aanpak van ondermijning is een maatschappelijk project, dat vraagt om een integrale aanpak. Daarom spreken de adviseurs van het expertisecentrum geregeld bestuurders en ambtenaren, die aan de slag willen met deze thematiek. We houden ook nauwe contact met onze ketenpartners, zoals het RIEC, de politie, het OM en de VNG.

Feiten van vakantieparken in beeld:

- Volgens de parkenbank van het Expertisecentrum zijn er 213 vakantieparken met (semi) permanente recreatieobjecten in de provincie Overijssel.

- In 2020 stonden 5.150 personen ingeschreven in de Basisregistratie Personen (BRP) op een vakantiepark in Overijssel.

De taskforce gaat gemeenten ondersteunen

Om gehoor te geven aan de signalen van gemeenten over onderbezetting op de afdeling toezicht en handhaving, gaat het Expertisecentrum een taskforce oprichten. Hierin zitten toezichthouders en een handhavingsjurist. Zij gaan binnenkort al aan de slag met de casuïstiek in twee gemeenten. In de toekomst zal de taskforce ondersteunen bij het proces rondom het uitvoeren van integrale vakantieparkcontroles.

- Verhoudingsgewijs vindt diefstal en inbraak (vermogensmisdrijf) vaker op een vakantiepark plaats dan in de rest van Overijssel: 62% ten opzichte van 55% in de rest van Overijssel.

- Het percentage personen met problematische schulden dat op een vakantiepark woont (15%) ligt hoger dan in de rest van Overijssel (9%).

Meer informatie?

Wil u ook een oriënterend gesprek met of een casus voorleggen aan onze adviseur? Neem gerust dan contact op met Cindy Bethlehem, ketenregisseur Veiligheid en Ondermijning Vakantieparken, mobiel: 06-21425379. Neem ook een kijkje op: www.expertisecentrumoverijssel.nl

Bron: Dashboard Zicht op Ondermijning – Vakantieparken

Vakantieparken zijn vaak grotendeels financieel afhankelijk van permanente bewoning. De huizen worden het hele jaar door bewoond.

Nog meer weten van de casus in de gemeente Enschede? Scan de QR code voor een verdiepend filmpje!

Revitaliseren: Het terugbrengen van een de recreatieve functie op een (deels) bewoond vakantiepark

Wonen op een vakantiepark is voor de één een droom en voor de ander puur een praktische oplossing, omdat hij of zij op zoek is naar een woning. Wonen op een vakantiepark heeft zo zijn voordelen: het is goedkoop, lekker rustig en je zit meestal midden in de natuur. Bovendien zijn vakantiewoningen vaak direct beschikbaar, waardoor ze uitkomst bieden aan mensen die acuut een woning nodig hebben.

Ook in de gemeente Enschede zijn vaste bewoners neergestreken op vakantieparken. Dit is onwenselijk in de opinie van het gemeentebestuur van Enschede. Enschede wil met een goed huisvestingsbeleid juist voorkomen dat mensen zich genoodzaakt voelen om op een vakantiepark te gaan wonen. Bewoning van een park zorgt ervoor dat het park minder aantrekkelijk wordt voor toeristen. En de voorzieningen op en rondom de campings zijn niet toereikend of geschikt voor permanente bewoning. Kortom: wonen op een vakantiepark past niet in het volkshuisvestingsbeleid en niet in het toeristische beleid van de gemeente.

Handhaving tegen illegale bewoning tegen te gaan Het is niet nieuw dat de gemeente Enschede bewoning op parken tegen wil gaan. In 2016 startte de gemeente Enschede al met handhaving om illegale bewoning tegen te gaan. De aanpak van destijds had niet het gewenste effect. Als de ene huurder vertrok, stond een nieuwe huurder weer klaar. Een ongewenst bijeffect bleek ook dat mensen zich uit angst voor handhaving uitschreven uit de BRP, waardoor het zicht op de bewoning slechter werd. Mensen die mogelijk extra aandacht nodig hebben, verdwenen uit het blikveld.

te ontwikkelen

Enschede werkt aan woonopgave De gemeente Enschede werkt aan de woonopgave, zodat wonen op een vakantiepark geen noodgreep hoeft te zijn. Dat doet de gemeente door de komende jaren, samen met partners, te werken aan betaalbare en goede woningen. De komende tien jaar wil de gemeente 9.300 nieuwe woningen bouwen!

De gemeente Enschede besloot de handhaving te staken op de drie vakantieparken. Met de opgedane leerervaring beraadde ze zich op een nieuwe aanpak om het gewenste eindbeeld, een volledig toeristisch gebruik van de vakantieparken, te realiseren. Bij die nieuwe aanpak is maatwerk het uitgangspunt. Dat blijkt te werken.

Toeristisch verdienmodel

Als er geen toeristisch verdienmodel in de plaats komt voor de bewoning, vervalt het park snel weer in het oude patroon. Om die reden wilde de gemeente Enschede de vakantieparken die nu grotendeels financieel afhankelijk zijn van de bewoning, een toeristisch verdienmodel helpen te ontwikkelen. Het Expertisecentrum Vitale Vakantiepark Overijssel stelde een coach ter beschikking om de vakantieparken te ondersteunen in het maken van een toekomstplan waarbij toeristisch gebruik het uitgangspunt is. Momenteel wordt één vakantiepark gecoacht.

Jeroen Diepemaat, wethouder economie en wonen van de gemeente Enschede vertelt:

“Het proces om te komen tot een oplossing die voor alle betrokkenen acceptabel is, is best ingewikkeld. De bewoning op de vakantieparken is in vele jaren ontstaan. Bij de bewoners en de parkeigenaar heerst vaak het gevoel dat de status quo prima is. De afgebroken handhavingsactie in 2016 versterkt dit beeld. De gemeente heeft toen wel zijn tanden laten zien, maar niet gebeten. Dat de gemeente Enschede de bewoning nu wil aanpakken, stuit mede daarom op weerstand. Toekomstbeelden verschillen soms en de mogelijkheden van een parkeigenaar bepalen min of meer ook het tempo.

Het constructief in gesprek zijn met en samenwerken blijkt voor de situatie in Enschede noodzakelijk om het voor iedereen werkbaar te maken. We zoeken naar wat kan en op welk moment.

In het proces zetten we soms drie stappen vooruit, om er vervolgens een keer één terug te moeten zetten. Op één park heeft recent een bedrijfsovername plaatsgevonden, waardoor we ineens kunnen versnellen. Zo zie je maar, het proces laat zich niet vooraf uitlijnen en vergt toewijding.”

Flankerend beleid

De gemeente Enschede werkt aan het flankerend beleid. De bewoners die nu op de parken verblijven, dienen uiteraard elders een goede plek te vinden. In de plannen voor woningbouw en huisvesting wordt daarom rekening gehouden met deze extra opgave. Daarnaast is er beleid nodig met betrekking tot het verstrekken van persoonsgebonden beschikkingen en wordt een procedure ontwikkeld om direct en adequaat op nieuwe inschrijvingen in de BRP te reageren. De gemeente begint pas met handhaving van de bewoning als gesprekken over de toekomst van het park vergevorderd zijn en het flankerend beleid volledig is uitgekristalliseerd. Handhaving is dus het sluitstuk. Er wordt rekening gehouden met een meerjarige inspanning. Vanuit het expertisecentrum wordt concrete ondersteuning geboden in het ontwikkelen en uitvoeren van de plannen.

Meer informatie?

Wil u ook een oriënterend gesprek met of een casus voorleggen aan onze adviseur? Neem gerust dan contact op met Jeske van Gerven, projectleider en adviseur revitalisering op 06-52637035 of info@expertisecentrumoverijssel.nl

“Het proces laat zich niet vooraf uitlijnen en vergt toewijding. Op één park heeft recent een bedrijfsovername plaatsgevonden. Ineens kunnen we versnellen.”

Jeroen Diepemaat

Transformatie:

Hoewel het bij transformatie altijd gaat om parken die recreatief niet meer vitaal zijn, hoeft dat niet te betekenen dat ze in verval zijn. Zo zijn er in Overijssel parken waar recreatiewoningen worden gebruikt als tweede woning of zelfs als kantoor. Die woningen zijn dan niet meer beschikbaar voor de recreatieve korte verhuur. Zolang niemand dat een probleem vindt, is het ook geen probleem. Anders wordt het als het niet-recreatieve gebruik leidt tot ongewenste effecten, zoals ondermijnende activiteiten of zaken die het daglicht niet kunnen verdragen. Dan kan transformatie soms een oplossing bieden.

Het transformatieproces in de praktijk

In Overijssel is het expertisecentrum betrokken bij een aantal transformaties van niet-vitale vakantieparken in verschillende gemeenten. Daarbij bekijken we nadrukkelijk naar de mogelijkheden van een procesmatige aanpak. In alle gevallen lopen de belangen

en perspectieven van de betrokkenen uiteen. Soms is er bijvoorbeeld door een Vereniging van Eigenaren al een toekomstvisie voor hun park geformuleerd, die niet lijkt te passen binnen de het ruimtelijk beleid van de provincie Overijssel. Procesmanagement helpt dan om gezamenlijk te komen tot oplossingen, die voor alle partijen acceptabel zijn. Het Expertisecentrum Vitale Vakantieparken denkt daar graag in mee.

Transformatie is proces is van lange adem

In verschillende provincies zijn er inmiddels ervaringen opgedaan met het transformeren van nietvitale vakantieparken. Hieruit blijkt dat de transformatie van vakantieparken een proces van lange adem is. Er bestaat geen standaard blauwdruk voor. Elk park vraagt om zijn eigen aanpak. In alle gevallen is de transformatie van recreatief niet-vitale parken complex. Daarbij komen de lessen

van pas die geleerd zijn in de binnenstedelijke transformatiegebieden.

Ook binnenstedelijke gebiedsontwikkeling is complex. Net zoals vaak bij recreatief nietvitale parken is bij binnenstedelijke transformatiegebieden de versnippering in eigendom groot.

Ook lopen de belangen uiteen. Hoe pak je dat aan? Er zijn twee manieren om transformatie aan te pakken: projectmatig of een procesmatig. Beide methodes bespreken we hieronder.

Soms heeft een Vereniging van Eigenaren al een toekomstvisie voor hun park, maar is het de vraag of deze inpasbaar is in beleid van de gemeente en provincie Overijssel.

Meerdere vakantieparken in de gemeente Ommen hebben aangegeven dat zij graag een woonbestemming willen verwerven. De gemeente kan daar niet zondermeer mee instemmen en wil goed bekijken welke problemen er spelen op de vakantieparken die ten grondslag liggen aan die wens en hoe deze opgelost kunnen worden. Omdat eigendom, zeggenschap en belangen versnipperd zijn, lijkt een procesmatige aanpak in Ommen een juiste. Scan deze QR code voor een filmpje dat kennis laat maken met het verhaal en de aanpak in Ommen!

Hoe zit dat eruit bij projectmanagement?

Het expertisecentrum ziet vaak dat complexiteit op een traditionele manier wordt benaderd. De transformatie wordt projectmatig aangepakt. Bij die projectmatige aanpak wordt het proces in fasen ingedeeld, die na elkaar worden doorlopen. Het projectmanagement is sterk gericht op de interne projectbeheersing en veel minder op de voortdurende interactie met de omgeving. Daarbij is de aanname dat problemen en oplossingen redelijk stabiel zijn. Dit maakt het mogelijk om projectmanagementtechnieken te hanteren: een duidelijke doelstelling, een tijdpad, duidelijke randvoorwaarden en een vooraf vastgesteld eindproduct. Wanneer een activiteit echter niet statisch is maar dynamisch,

past een projectbenadering daarbij niet goed. Hier ligt een procesbenadering meer voor de hand.

En bij procesmanagement?

Anders dan projectmanagement gaat procesmanagement juist uit van dynamiek en complexiteit in belangen en perspectieven van betrokken actoren. Procesmanagement onderkent dat de betrokken partijen verschillende percepties hebben van de werkelijkheid en probeert daarop in te spelen. Procesmanagement ziet het oplossen van problemen als een voortdurend proces. De inbreng van eigen waarden en informatie zorgt voor meer consensus tussen de partijen. Deze openheid in de besluitvorming leidt tot respect voor de wederzijdse belangen.

Door de voortdurende interactie tussen belanghebbenden wordt de probleemstelling helder en worden oplossingen gekozen en uitgewerkt. Dit kan een andere oplossing zijn dan de initiator in het begin voor ogen had. Daarbij is het de kunst niet te snel de oplossing voor het probleem na te streven, omdat het de noodzaak van het kennen van alle belangen negeert. En bovendien de indruk wekt dat andere belangen niet serieus worden genomen.

Meer informatie?

Wilt u meer weten over transformatie van een niet-vitale vakantiepark? Neem dan contact op met onze adviseur Marcel Diepenmaat, mobiel: 06-30152980. Neem ook een kijkje op: www.expertisecentrumoverijssel.nl

Vitale vakantieparken Overijssel, Drenthe en Veluwe trekken samen op!

Gezamenlijk werken aan vitale vakantieparken in noordoost Nederland

De voorzitters van Vitale Vakantieparken Overijssel, Vitale Vakantieparken Drenthe en Vitale Vakantieparken Veluwe hebben in juni een samenwerkingsovereenkomst ondertekend. De drie organisaties willen samen optrekken op het vlak van wet- en regelgeving en in de samenwerking met de Rijksoverheid. Daarnaast willen zij door samen te werken de effectiviteit en efficiëntie vergroten.

De samenwerking werd bekrachtigd tijdens het congres Vitale Vakantieparken Drenthe, dat gehouden werd in Assen. Tijdens dat congres benadrukten gedeputeerde Roy de Witte van provincie Overijssel en gedeputeerde Henk Brink van provincie Drenthe al hoe belangrijk het is om elkaars kennis goed te benutten. Belangrijk voor lokale economie Namens Overijssel zette Hans Vroomen, burgemeester van Ommen en voorzitter van de stuurgroep van het Expertisecentrum Vitale Vakantieparken Overijssel de handtekening. Hij gaf aan dat vakantieparken in Overijssel erg belangrijk zijn voor de lokale economie. De sector staat voor veel bestedingen in de regio. En is bovendien een belangrijke werkgever.

Samenwerking met Drenthe en de Veluwe

Samenwerking met Drenthe en de Veluwe

Nog betere resultaten halen Dat er alles aan gedaan moet worden om deze sector gezond te houden is evident. Samen met Drenthe en de Veluwe kan Overijssel nog betere resultaten halen in het revitaliseren en transformeren van vakantieparken. Door gezamenlijk kennis te ontwikkelen en te delen en door samen op te trekken in gesprekken met bijvoorbeeld de Rijksoverheid. Op de gezamenlijke agenda staat bijvoorbeeld de wet- en regelgeving rondom verkaveling van terreinen en het aantrekken van budget voor de aanpak van sociale problematiek en/of ondermijning.

Colofon

Magazine Vitale Vakantieparken Overijssel is een uitgave van het Expertisecentrum Vitale Vakantieparken Overijssel.

Redactie: Expertisecentrum Vitale Vakantieparken Overijssel

Eindredactie: Latifa Zinad

Fotografie: Barbara Trienen Photography

Drukwerk: Provincie Overijssel

Vormgeving:

Een uitgave van: