Milan basta rat je završio sedam dana kasnije

• kamom u drugoj ruci učestvovao u nezapamćenim zločinama. To je posebno i bolno poglavlje historije naših naroda, koje je još svježe i dobro poznato našim ljudima. Suđenje nadbiskupu Stepincu otkrilo je pred cijelim svijetom čvrstu povezanost visokog katoličkog klera u zemlji s reakcionarnim krugovima Vatikana i njegovu punu odgovornost za genocid i masovno nasilno pokrštavanje pravoslavnog življa.

Z b o g već dobro poznatog neprijateljskog stava prema stvaranju Jugoslavije, Vatikan i papska kurija brzo su »de facto« priznali N D H . Predstavnik vatikanske države bio je papinski legat opat Marconi, a predstavnik N D H u Vatikanu bio je izvanredni opunomoćenik Nikola Rušinović.

Primivši ustašku delegaciju na čelu s Pavelićem, papa Pio XII i vodeći kardinali oko njega nadali su se da će nova katolička država biti brana i neprelazni kordon nadiranju pravoslavlja, a time u izvjesnom smislu i brana boljševizmu. Međutim, u Vatikanu se vrlo olako prelazilo preko činjenice da u toj novoj satelitskoj državici postoji blizu 2 000 000 Srba i oko 700 000 Muslimana. Vatikan i katolički episkopat u zemlji smatrao je Srbe kao bizantske shizmatike svojim glavnim protivnikom i slagali su se sa stavom ustaške vlasti da ih treba što više preseliti i prisilno prekrstiti. U međuvremenu, znatno manji broj Muslimana bio bi u tom poslu, bar u prvo vrijeme, samo njihov saveznik.

T a k v a politika i stav papske kurije potpuno se podudara s ciljevima ustaške rasističke politike. T a k o su se klerofašizam i ustaštvo našli u takvoj sprezi da se najčešće nije znalo što je ustaško a što klerikalno. Za klerikalizam su toliko radili ustaške vođe i njihovi niži sljedbenici da su crkveni velikodostojnici uzvraćali time i javno govorili da je dolazak ustaša i Pavelića Božje poslanje, dar Providnosti, te je tako u stvari uzaludno tražiti među njima neku vidnu razliku. T o m stapanju ideologije, politike i akcije ustaša i klera kumovao je vrhovni poglavar katoličke crkve papa Pio XII. Kada je pod rukovodstvom komunista izbio ustanak i prerastao u široku revolucionarnu oslobodilačku borbu, onda se sva ta mržnja klerofašizma protiv pravoslavnih shizmatika stopila u otvorenu borbu protiv komunizma. T a k o je klerikalizam ušao u borbu ne samo s krstom i propovijedima nego i mačem i kamom, stupajući direktno u oružanu borbu protiv N O P - a , u okršaje protiv N O V - a i POJ-a i teror protiv stanovništva.

Pokrštavanje pravoslavnih »shizmatika«, makar i sredstvima najgoreg nasilja, bio je cilj najkatoličkijih katolika, visokog klera. Vatikanski krugovi daju odobrenje i radosno trljaju ruke zbog akcije pokrštavanja Srba u ustaškoj N D H . Odmah po formiranju nove države učestale su zvanične posjete zagrebačkog nadbiskupa Stepinca Paveliću, Kvaterniku, Budaku 1 ostalim visokim ustaškim ličnostima i obratno, kako bi se javno manifestirala suglasnost i jedinstvo klera i nove vlasti.

Papa Pio XII blagoslivlja Pavelića kada ga je ovaj posjetio u Vatikanu 18. maja 1941, na dan potpisivanja zloglasnog Rimskog ugovora. Već