Pequeño catecismo castellano indio (araucano)

Page 1

PEQUEÑO

CATECISMO

G¿STm¿BQ-IHDIO (ARáUCANO) N U E V A EDICIOW IIECJHA P O E

R O D O L F O R. ¡ S C H U L L E R

SANTIAGO DE CHILE IHÍSEBSái CERVANTES B A N D E R A , ¡O

1907



CATECISMO

CASTELLANO-ARAUCANO



PEQUEÑO

CATECISMO

GASTELLA1T0-INDI0 aEAUGáSO) XIIi:VA EDICIÓN HUCHA

POR.

R O D O L F O R. S C H U L L B R

SANTIAGO DE CHILE tMP&BUrVA. CRH?«»SE8 BANDERA,

1907

50



£1 <fci 111 e 111 ot/i a

aue

c o n íci •leini-p-teMÓii

del

de -íoí> pMiiii'tii.'os

at-t?* ij. -ooca fui l'aí-ioa 3« ía¡> -Ccnc|/nai> canas, otuSioo

con-ta i Guijo á

amen-

et c a m p o de -too

loíócjicos.

S a n t i a g o , 14. ?c Se-pti¿m'6*e <?e 1£)O^.



PEQUEÑO CATECISMO CASTELLANO-INDIO Para enseñar la doctrina cristiana á los indios que están en casa de particulares

CON

APROBACIÓN

d e la A u t o r i d a d

Eclesiástica

BUENOS

Imp.

de La América

AIRES

del Sur,

879

Alsina 50


Tirada

de 200

ejemplares:


ADVERTENCIAS I No se lian puesto en este cuadernito sino las p r e g u n t a s m a s n e c e s a r i a s . 2 Tocio se h a r e d a c t a d o del modo m a s simple y sencillo. 3 L a s varias aclaraciones que v a n puestas en ciertos puntos con esta seña (*) h a n de leerse al indio antes de hacerle la p r e g u n t a correspondiente. 4° L a letra ii (con el acento g r a v e se p r o n u n c i a como la c muda del francés. — N o se olvide esta regla. o

o

o


PROLOaO 1. Se a c a b a r á la vida p r e s e n t e , cierto es. D e s p u é s de esta vida, h a y o t r a q u e n u n c a jamás acabará. 2. E s t a vida E t e r n a s e r á ó b u e n a , ó mala. P a r a los buenos,- será b u e n a en el cielo. P a r a los malos, será m a l a en el infierno. 3. ¿Quién os bueno? El que I conoce á Dios, y á Jesu-Cristo, hijo de Dios; 2 Recibe con fé las p a l a b r a s de Dios y de Jesu-Cristo; 3 Cumple con los m a n damientos deDios y de Jesu-Cristo. E s t e si, en v e r d a d , es bueno; al morirse, se i r á por cierto al cielo en d o n d e g o z a r á m u c h o con Dios p a r a siempre. 4. ¿Quién es malo? El que I no quier e c o n o c e r á Dios, ni á Jesu-Cristo; 2 No recibe las p a l a b r a s de Dios ni de JesuCristo; 3 No quiere cumplir con los o

o

o

o

o

o


PETU

RANTÜNOM

1 A v a y , m a y , t v a c h i mogen. Avlu tvaclümogen, mley c a m o g e n , avnochi mogen may. 2. T v a c h i a v n o c h i m o g e n c ü m e g e a y , cam, h u e z a g e a y cam. Cumeque chemeu, cümegeay m a y h u e n u m e u . H u e r a q u e che meu, h u e r a g e a y cutral m a p u meu m a y . 3. ¿ I n e y cam ta c ü m e che? Quine che I Quimvilu ta Dios,ta Jesu-Cn'sto c a y Dios ni Vothüm: 2 Upiltnvilu Dios ñi piviel m a y , Jesu-Cristo ñica/y tapiviel; 3 T a n c ú v i l u c a y Dios ñi pu T h r o quiel, Jesu-Cristo ñi pu throquiel; t a tva, m a y , cúme che g e y . Lalo, p r a t u a y h u e n u rao, t h r e p e g e a m Dios egu avnochi thripantu meu. 4. ¿Iney c a m ta h u e r a che? Quine che I Quimnovilu ta Dios, ta J e s u - C r i s t o c a y ; 2 Upiltunovilu c a y Dios ñi pu piviel, Jesu-Cristo ñ i p u piviel: 3 t a n c ú n o o

o

o

o

o

o


m a n d a m i e n t o s de Dios ni de Jesu-Cristo y de su Iglesia. Este, si, en v e r d a d es malo; al morirse, se irá por cierto al Infierno en donde p a d e c e r á tormentos horrorosos con los demonios en el fuego p a r a siempre. 5. ¿ P o r t a n t e , los sacerdotes católicos, ministros de Jesu-Cristo, tienen la obligación de enseñar quien es Dios, quien es Jesu-Cristo, cual es el camino del cielo. G. P o r consiguiente también, todos los hombres que están en esta tierra tienen la obligación de a p r e n d e r quien es Dios, quien es Jesu-Cristo, cual es el camino del cielo. PREGUNTAS I Santísima

Trinidad

1. P. ¿Quien ha creado los hombres? R. Dios. 2. P. ¿Quien ha creado los animales y las demás cosas? R. Dios.


.')

~

novilu c a y Dios ni ta pu throquiel, Jesu-Cristo ni, Santa I g l e s i a h i c a y t a p u throquiel, T a t v a , m a y , h u e r a c h e gemíale, cúthral m a p u m o n a u m e a y , m ú p i n , cúmel a y a ra, p ú t h r e l e a m c a y vil! pu huecufu egn vita cúthral mo, avnoehi thripantu ineu. 5. V e y m o , pu Católico P a d r e , ni Jesu-Cristo ¡merquen, a t u m u m u o a y g n Iney cara ta Dios, Juey cara ta J e s u C risto ca y, ch era c a y ta i -úpú ni pra tu a ra huenu mu. 5. V e y m o c a y , vill pu c h c t v a c h i m a p u m e u m l e q u e l u q u i m u n i n o a y g n I n e y ca ta Dios, I n e y cara ta Jesu-Cristo, clieni c a y ta rupú ni p r a t u a r a h u e n u mo. 11AMTUN-ICA I ^itiitísiiiia T r i n i d a d m e a 1. R. (.-Inev cara cly, feray ta vill pu che'? V. Dios. 2. R. ¿Iney c a r a e l y , f e r a y c a y p u c a huellu, pu uisun, pu challhua, c a q u e d u g u c a y ta m a p u men mlequelu? V. Dios.


- 6 — 3. P . ¿Cuantos Dioses h a y ? R. U n solo Dios, no m a s . 4. P . ¿Huecufu (el Diablo) es Dios? R. No es Dios. 5. P . ¿En Dios, c u a n t a s personas hay? II. T r e s p e r s o n a s . 6. P . Cómo se l l a m a la I persona? R. El P a d r e . 7. P . ¿Como se l l a m a la 2 . R. É l Hijo. 8. P . ¿Como se l l a m a la 3". R. El Espíritu Santo: 9. P. H a c e d la señal de la S a n t a Cruz? R. t E n el n o m b r e del P a d r e , v del Hijo y del Espíritu Santo. 10. P . ¿El P a d r e es Dios? R. Si; el P a d r e es Dios. 11. P . ¿El Hijo es Dios? R. Si; El Hijo es Dios. 12. P . ¿El Espíritu Santo es Dios? R. Si, el Espíritu Santo es Dios. a

a


3. R. ¿Chumten Dios mley? V. Quine Dios mley, múten. 4. li. ¿Huecufu Dios g e y C í i m ? V. Mu; Huecufu Dios g e l a y . 5. R. ¿Dios meu, chumten p e r s o n a mley? V. Cía persona, Chao, Vothúm, Espíritu San tu. 6. R. ¿Unelelu p e r s o n a , I n e y p i g e y cam? V. C h a o pigey. 7. R. ¿Epulelu persona, I n e y p i g e y ? V. V o t h ú m p i g e y . 8. R. ¿Clalelu p e r s o n a , I n e y p i g e y ? V. Espíritu S a n t u p i g e y . 9. R. ¿Chichi c a m gímel S a n t a Cruz? V. f Cliao, Vothüm, Espíritu Santo ni g h u y ni o. 10. R. ¿ T a Chao Dios g e y cam? V. May, Dios g e y ta Chao. 11. R. T a V o t h ú m c a y , Dios g e y cam? V. May; Dios g e y ta Vothúm. 12. R. T a Espíritu Santu c a y Dios g e y cam? V. May, Dios gey ta Espíritu Santu.


— 7 — 13. P . ¿No h a y pues tres Dioses, P a dre, Hijo, Espíritu Santo? R. No h a y ; h a y tres p e r s o n a s en Dios, pero un solo Dios, es cierto. II Encarnación (*) H a c e como dos mil años, el Hijo de Dios bajó del cielo, vino á esta tierra y a q u i s e h i z o h o m b r e , siendo concebido en las purísimas e n t r a ñ a s d é l a V i r g e n S a n t a Maria—-puramente por o b r a de Dios, y no por o b r a de Varón. E n t o n ces fué llamado Jesu-Cristo. Jesu-Cristo pues es Dios y es h o m b r e , siendo el Hijo de Dios, y t a m b i é n Hijo de la V i r g e n S a n t a Maria. 14. P. <;Nuestro Señor Jesu-Cristo es Dios? R. Si, es Dios. 15. P. ¿Es h o m b r e también? R. Si, es h o m b r e también. 16. P . ¿ L a M a d r e de Jesu-Cristo"como se llama? R. S a n t a Maria Virgen.


— 7 — 13. R. ¿Mlelay c a m cía Dios, Chao Vothiim, Espirita Santo Cay? V. Mlelay; m l e y m a y Dios m e u cía persona; huelu q u i ñ e y ta Dios. I I Encarnación-fti cliegetnoin (*) E p u h u a r a n c a t h r i p a n t u y . t a Diosñi Vothüni n a u p a t u y huenu mo, a c u y t v a c h i m a p u m o , c h e g e t u y caj^,pifieng e t u l u S a n t a Mari a-íli p u e meu, reDiosñi c ü d a u mo m a y , huentru-ñi c ü d a u mo, mu. Dios-fii Vothüm, v e y m o c h e getulu, Jesu-Cristo pig'ey. V e y m o taifl Señor Jesu-Cristo Dios g e y may, chegey cay, DiosñiVothúm gellelu m a y , Santa Maria ni piñén gellelu c a y . 14. R. ¿Taiñ Señor Jesu-cristo Dios g e y cam? V. May, Dios g e y . 15. R. ¿ C h e g e y c a y taiñ Señor JesuC risto? V. May, che g e y c a y . 16. R. ¿Ñi Jesu-Cristo ñ a q u e Iney pigey? ' V. Santa Maria Vírghen.


— 8 — 17. P . ¿El P a d r e de Jesucristo, quien es? R. E s Dios. 18. P . ¿Jesu-Cristo es Dios P a d r e , ó Dios Hijo? R, E s Dios Hijo. I I I De la R e d e n c i ó n (*) C a d a uno de los h o m b r e s que est á n en esta tierra tiene cuerpo y alma Que cosa es el cuerpo? L a carne, los huesos, la c a b e z a , los hombros, los pies &, &. Que cosa es el alma? U n soplo de Dios, semejante á Dios, que está adentro del cuerpo. Con el a l m a el h o m b r e conoce á Dios, conoce el bien y el mal. Morirá el cuerpo, n u n c a j a m á s m o r i r á el alma. Los animales, como v a c a s , caballos, avestruces, no tienen a l m a como los h o m b r e s — m u r i e n d o el caballo, todo se muere.


17. R. ¿Ni Jesucristo chao, I n e y cam? V. Dios. 18. R. ¿Taifi Señor Jesu-Cristo, Dios C h a o g e y cam? V o t h ü m g e y cam? V. V o t h ü m g e y , m a y . I I I Redención-Tañí

Montuom

(*) Quiñeque che t v a c h i m a p u m e u mlequelu quine calül n i e q u e y , quine pülliú niequey c a y . ¿Chem ta calül? lio, pu voro, lonco, epu lipan, epu n a m u n &, &, ta t v a calül p i g e y . ¿Chem c a y ta pülliú? D i o s ñ i p i m u n g e y ta pülliú, Vemuelu ta Dios, p u n u y calül mo mlequelu. T a pülliú mu, quine che q u i m v y ta Dios, q u i m v y c a y c ü m e q u e d u g u hueraque dugu. L a y a y ta calül, múpin, huelu l a l a y a y ta pülliú chumul no rume. P u h u a c a , pu cahuellu, pu cho'ique c a q u e v e m u e l u pülliú n i e q u e l a y g n . L a l e t a cahuellu, a v y com, m a y , mlel a y chem no r u m e .


— 9 — 19. P . ¿Al morirse el h o m b r e , su alm a estando limpia del todo, subirá al cielo? R. Si subirá al cielo, por cierto. 20. P . ¿Si el a l m a está m a n c h a d a p u e de e n t r a r en el cielo? R. No puede entrar, por cierto. 21. P. ¿Una alma gravemente culpable, a d o n d e se irá? R. Al Infierno p a r a siempre. 22. P . ¿Con que se m a n c h a el alma? R. Con cualquier p e c a d o , como r o b a r , m a t a r , ser deshonesto, e m b o r r a charse, &, &. (*) A d e m á s e s t á y a m a n c h a d a con el pecado original. 23. P . ¿Qué cosa es el p e c a d o original? R. El p e c a d o que hicieron nuestros primeros p a d r e s c u a n d o comieron la fruta que Dios les h a b í a prohibido comer. 24. P . ¿Quien limpiará n u e s t r a s almas asi m a n c h a d a s ? R. Nuestro Señor Jesu-Cristo.


— 9 — 19. R. ¿Lale quine che, ni pulliu m ü t e limpio gellelu, p r a y a y c a m huenu mo? V. May, p r a y a y , múpin. 20. R. ¿Poz gele ni pulliu, p r a y a y c a m h u e n u mo? V. P e p i p r a l a y , müpin. 21. R. ¿Quine púlliü poz g e y quifle l u c h a y a f c a n mo; cheuple a m u a y ta? V. Cüthral m a p u mo. 22. R. ¿Chem mo poz g e y quine piílliu? V. Quine y a f c a n mo, quifieque huerilcam mo, huefien, l a g u m c h e n , niaugen, gollilen, c a q u e vemuelu. (*) I n a c a y , D e u m a p o z g e y t a pulliu t a original h u e r i l c a m mo. 23. R. ¿Chem c a m ta original huerilcam? V. E p u unen taifi chao, A d á n m a y , E v a c a y pigeai, i l o y g u e g u quine mamüll-ni ipem, pinolu t a Dios. V e y m o h u e r i c a l c a y g u egu. 24. R. ¿Iney c a m h ' m p i a y a v y taiñ púllm poz gellelu? V Taifi Serlor Jesu-Cristo.


— 10 — 25. P . ¿Con que cosa las limpiará? R. Con su s a n g r e divina. (*) P o r eso, h a c e c ó m o d o s mil a ñ o s murió Jesu-Cristo c l a v a d o en u n a cruz. L a s a n g r e de sus l l a g a s sale por todo el cuerpo.Con e s t a s a n g r e , Jesu-Cristo limp i a r á n u e s t r a s almas. 26. P . ¿En donde se limpian las almas? R. L a p r i m e r a vez, en el Santo Bautismo. 27. P . ¿Al salir del Santo Bautismo, v u e s t r a a l m a e s t a r á del todo limpia? R. Si, del todo limpio será. 28. P . ¿Muriendo vos entonces, s e i r i a al cielo v u e s t r a alma? R. Si, se iria al cielo. 29. P . ¿Queréis pues l i m p i a r v u e s t r a a l m a con el Santo Bautismo? R. Si, lo quiero. (1) ( i ) Las personas que tienen I n d i o s á s u carga, no han de olvidar que «en caso de necesidad, cualquier persona puede y debe bautizar». Se confiere el bautismo, echando sobre Id frente de la persona q n e s e bautiza, bastante agua para que el cutis sea lavado. La


10

25. R. Chem me? V. Tafli mollfun rao. (*) V e y m o , l a y t a h l Señor Jesu-Cristo epu h u a r a n c a t h r i p a n t u y , l a y h u e n e h e q u i n e cruz c l a v a n t u g e l u . T h r i p a y íli mollfun epu cuü mo, epu n a m u n mo c a y ; t v a c h i m o l l f u n m o t a i n S e ñ o r JesuCristo l i m p i a y a v y taifl pülliú poz g e llelu. 2(}. R. ¿Unen, c h e i i p l e l i m p i a g e a y tara'i píilliíi. V. T a Bautismo meu. 27 R. ¿Deuma cüchaloncogelu, ríif limpio g e a y t a m i pülliú? V. May, rúf l i m p i a g e a y . 28. R. ¿Lalmi Vey-chi, p r a t u a y c a m h u e n u mo? May, p r a t u a y . 29. R. ¿Piymi puel c ü c h a l o n c o g e n , ñi liftugeam tami pülliú? V. Pin. persona que echa el agua, luego que el agua derrama sobre la írei\te,debe decir estas palabras del lodo. « Yo ¿e bautizo en el nombre del Padre y del Hijo y del Espíritu Santo. Amen-».


IV R e s u r r e c c i ó n . — A s c e n s i ó n — J u i c i o final 30 P . ¿Después de muerto Jesu-Cristo en la cruz, en d o n d e fué sepultado su cuerpo? R. E n u n a p e q u e ñ a b ó v e d a q u e se l l a m a el Santo Sepulcro. 31. P . ¿Cuanto tiempo se quedó en esta b ó v e d a ? R. T r e s Dias, no m a s . 32. P . ¿Al tercer dia resucitó? R. Sí, resucitó. 33. P . ¿Mas t a r d e , a d o n d e se fué? R. C u a r e n t a dias después, subió á los cielos. 34. P. ¿Ahora, está en el cielo J e s u Cristo? R. Si, está en el cielo. 35. P . ¿Volverá del cielo? • R. Si, volverá. 36. P . ¿Cuando volverá? R. Al fin de este m u n d o .


IV IVi Uñoiiiogettiom. P r a t u o m cay hueiin mo, Jesucristo. Inagealu Rani tu ni 30. R. L a u y e l u taifl Señor Jesu-Cristo h u e n c h e cruz meu, c h e u p l e r ü g a l g e q u y fli calül? V. Quine pichi lolo mo, Santo Sepulcro pigeln. 31. R. ¿Chumten antü m l e y t v a c h i lolo meu? V. Cía antü, m ü t e n . 32. R. ¿Clachi antii mo, m i o m e g e t u y cam? V. May, u h o m e g o t u y . 33. R, ¿Ula, cheuple a m u t u y ? V. Rupalu meli m a r i antü, huenu mo P r a t u y . 34. R. ¿Veula, h u e n u mo m l e y c a m taifl Señor Jesu-Cristo? V. M a y h u e n u m o m l e q u e y . 35. R. ¿Uno n a u p a t u a y c a m h u e n u mo? V. May, u f i o n a u p a t u a y . 30. ¿R. Chumul? V. Avie t v a c h i m a p u .


37. P . ¿ P a r a que volverá? R. P a r a j u z g a r á todos los hombres. • 38. P . ¿Resucitarán entonces todos los hombres? R. Si, r e s u c i t a r á n todos. 39. P . ¿Y c o m p a r e c e r á n d e l a n t e del tribunal de Jesu-Cristo? R. Si, c o m p a r e c e r á n . 40. P. ¿Y serán juzgacles todos? R. Si, serán j u z g a d o s todos. 41. P. ¿Acabado el juicio, a d o n d e i r á n los buenos? R. Subirán al cielo con Jesu-Cristo. 42. P . ¿Y los malos a d o n d e se irán? R. Al infierno con los demonios. 43. P . ¿Ha de a c a b a r s e el cielo? R. No se a c a b a r á . n u n c a j a m á s . 44. P . ¿Se a c a b a r á el infierno? R. No se a c a b a r á n u n c a j a m á s . 45. P . ¿Es cosa m u y cierta? R. Si, m u y cierta; Dios lo h a dicho.


— 12 — 37. R. ¿Chumael u ñ o n a u p a t u a y ? V. R a m t u a v i l u ithro com che. 38. R. ¿ V e y c h i , u ñ o m o g e t u a y g n c a m ithro com che? V. May, u ñ o m o g e t u a y g n ithro com. 39. R. ¿ A m u t u a y g n c a m azmeu taiñ Seílor Jesu-Cristo? V. Amutua3rgn itro com, m a y . 40. R. R a m t u g e a y g n c a y ithro com? V. R a m t u g e a y g n com. 41. R. ¿Avlu t a r a m t u n , cheuple a m u a y g n cüme que che? V. H u e n u mo p r a t u a y g n J e s u Cristo egu. 42. R. ¿ H u e r a q u e c h e , c h e u p l e a m u a ygn? V. Cütliral m a p u mo, vill pu huecufu egn. 43. R. ¿ A v a y c a m h u e n u m a p u ? V. A v l a y , chumul no r u m e . 44. R. ¿ A v a y cam, c ú t h r a l m a p u ? V. Mu, Avlay, chumul no r u m e . 45. R. ¿Múpigey c a m t v a c h i D u g u ? V. May, m ú p i g e y ; v e y p i y t a D i o s .


Y Sacramentos 1. BAUTISMO (está esplicado m a s arriba) 2.

CONFIRMACIÓN

46. P. ¿Con el Bautismo, sois cristiano; con que s a c r a m e n t o seréis cristiano perfecto? R. Con el S a c r a m e n t o de Confirmación. 47. P . ¿A quien recibiréis en la Confirmación? R. Al Espíritu Santo, t e r c e r a persona de la Santísima T r i n i d a d . 48. P . ¿El E s p í r i t u Santo q u e d a r á á v u e s t r a alma? R. L a s virtudes y dones con que mi a l m a se volverá perfecta. 49. P . ¿Quién os d a r á la Confirmación? R. El señor Obispo. 3.

CONFESIÓN

50. P. El h o m b r e q u e después d e b a n -


V P u Sacramento 1. BAUTISMO (Deuma Z u n g u g e y ) 2.'

CONFIRMACIÓN

46. B . ¿Deuma ciichaloncogelu eymi, chem mo D o y n e h u e n c o n e l e t u a y tami pülliü? V. T a Confirmación meu. 47. E. ¿Ta Confirmación meu, chem Elugeaymi? V. T a Espíritu Santo, clalelu persona Dios meu mlequelu. 48. E. ¿Chem e l u g e a y t a m i pullu Espíritu Santo meu? V. E l u g e a n tañí D u a m m e u , aldú pelón m a y , tañí piuque meu, aldü neh u e n c a y , ñi d o y Y a u v a l y a m h u e n u ñ i rupú. 49. E . ¿ I n e y c a m e l a e y m u t a Confirmación? V. Señor Obispu. 3.

CONFESIÓN

50. E. ¿Quine che, D e u m a cúchalon-


— 14 — tizado p e c a g r a v e m e n t e ; con que limp i a r á su alma? R. Con la Confesión. 51. P . ¿Que h a de h a c e r s e p a r a confesarse bien?] R. Se irá al P a d r e y le dirá: «Padre, h e cometido tal, tal, y tal pecado, t a n t a s veces; pero m e arrepiento mucho; por el a m o r de Dios, no v o l v e r é mas á pecar. 52. P . ¿Entonces el P a d r e limpiará el a l m a de este h o m b r e ? R. Si, la limpiará. 53. P. ¿Cómo? R. E l P a d r e le dirá: «Yo te d o y el p e r d ó n de tus p e c a d o s en el n o m b r e del P a d r e , y del Hijo y del Espíritu Santo. 54. P . ¿Pero si no h a y P a d r e , ó si no p u e d e i r al P a d r e , que h a r á el cristiano? R. D i r á á Dios: Os pido perdón, Señor; m e arrepiento mucho de haberos-


— 14 — cogelu fúeha y a f c a n mo huerilcay; m ü t e poz gey ñi pülliü; cliem mo limp i a g e a y cam? V. T a confesión meu. 51. R. ¿Cliumay t a t v a ni cüme confesayam. V. A m u t u a y ta P a d r e meu, v e y p i a y c a y : a P a d r e , inche huerilcan; quine, epu, cía y a f c a n mo huerilcan inche; huelu veula niiite a v q u e d u a m , müte ghüzevin vill pu huerilcam; t a Dios ni d u a m meu, chumul no r u m e huerilcahuelan. 52. R. ¿Veychi ta P a d r e l i m p i a y a v y t a n i piílliü? V. May, l i m p i a y a v y . 53. ¿Chumgechi? V. V e y p i a v y ta P a d r e ; «Inche, Diosili h u e r q u e n p e r d o n a e y u pu t a m i y a f c a n Chao, Vothüm, Espíritu Santo ni g h ü y mo. 54. R. ¿Huelu g e l a y P a d r e — p e p i c ü p a l a y t a P a d re^ c h u m a y quine cristiano? V. V e y p i a v y ta Dios meu, «ah! Dios em! g e l a y P a d r e ; v r e n e a n , perdo-


— 15 — ofendido p o r q u e sois s u m a m e n t e b u e n o y que el pecado os d e s a g r a d a , —por ser vos quien sois, no volveré m a s á pecar. 4.

E X T R E M A UNCIÓN

55. P. ¿No se limpia también el a l m a con los Santos Óleos? R. Si, se limpia con los Santos Óleos. 56. P . ¿Cómo? R. Cuando el cristiano e s t a r á p a r a morir, l l a m a r á al P a d r e ; el P a d r e vend r á y le p o n d r á óleos santos á los ojos, á las orejas, á las n a n c e s , á la boca, á las m a n o s y á los pies. 57. P . ¿Y así se q u e d a r á limpia el alm a del enfermo? R. Si. se q u e d a r á limpia, lo dice Dios. 5.

COMUNIÓN

58. P . ¿Con que se a l i m e n t a r á vuestra alma? R. Con la S a n t a Comunión.


15

n a n : r e taííi D u a r a men, ghiidevin vi!!, h u e r a q u e dugu; chumul no r u m e h u e r i l cahuelayan. 4.

EXTREMA UNCIÓN

5 5 . R. ¿ L i m p i a g e l a y c a m ta piílliu pu s a n t o s Óleos meu cay? V. May, L i m p i a g e a y . mupin. 5 6 . P . ¿Chumgechi? V. E p e lale quine cristiano, m u t h ú m a v y t a P a d r e ; c ü p a y a y ca^' ta p a d r e , e l a y c a y ta pu Santos Óleosfii e p u n i e meu, epu p i l u n m e u , t a y u m e u . t a u ú n m e u c a y , epu cuú meu, epu namun meu cay. 5 7 . R. ¿Veymo l i m p i a g e a y c a m fii púlliii? V. May, l i m p i a g e a y , V e y p i y t a Dios. 5.

COMUNIÓN

5 8 . R . ¿Chem m e u t h r e m p e a y tanii pulliu? V. T a Santa Comunión meu?


16 — 59. P . ¿Qué es Ja s a n t a comunión? R. E s Kuestro Señor Jesu-Cristo en la hostia c o n s a g r a d a . 60. P . Quién c o n s a g r a las hostias? R. El P a d r e . 61. P . ¿Cuando? R. E n la misa, á media misa. 62. P. ¿Qué es la Hostia antes de consagrada? R. U n pequeño p a n de trigo. 63. P . ¿Ydespués de c o n s a g r a d a , q u e es la Hostia? R. E s n u e s t r o Señor Jesu-Cristo 64. P. ¿Es el mismo Jesu-Cristo q u e está en el cielo? R. Si, es el mismo. 65. P . ¿Comulgando bien, como se volverá vuestra alma? R. Se v o l v e r á semejante á JesuCristo. 06. P . ¿Qué habéis de h a c e r p a r a com u l g a r bien? R. T r e s cosas. 1. L i m p i a r mi a l c


— 10 — 5 9. R.¿ Iney c a m ta S a n t a Comunión? V. T a i ñ Señor Jesu-Cristo, ml'equelu m a y ta hostia c o n s a g r a d a metí. 60. R. ¿Iney c a m c o n s a g r a y p u H o s tia? V. T a P a d r e . 61. R. ¿Chumul? V. T a misa meu, r a g i misa meu. 62. R. ¿Chem c a m ta hostia p e t u c o n sagragenolu? V. Pichi t r i g o cofque. 63. R. ¿ R u p a n c o n s a g r a g e l u , c h e m t a hostia. V. T a i ñ Señor Jesu-Cristo, m a y , müpin. 64. R. ¿Mlequey cam Jesu-Cristo hostia c o n s a g r a d a meu, vemuelu h u e n u meu m l e q u e y . V. M a y , m l e q u e y . 65. R. ¿Eymi c ü m e c o m u l g a u m mo, chumgelu elgeay t a m i púlliú? V. E l g e a y vemuelu ta Jesu-Cristo. (¡6. R, ¿Chumaymi puel, mi c ú m e c o niulgayam? V. C l a D u g u . U n e n , L i m p í a y a v i n


m a de los pecados. 2. No comer ni beb e r n a d a desde m e d i a n o c h e . 3 . R o g a r m u c h o á Jesu-Cristo se digne venir á mi alma. 6.

MATRIMONIOS

67. P . ¿Como h a n de casarse los cristianos? R. D e l a n t e del P á r r o c o y dos testigos (mejor, en la misma Iglesia). 68. P . ¿El cristiano que así no se casa, es casado? R. No es casado; por el contrario p e c a g r a v e m e n t e y viviendo asi a m a n cebado se irá al infierno. 69. P . ¿Que h a n de h a c e r l o s que viven asi amancebados? R. H a n de casarse delante del P á r r o c o ; si no quieren, se a p a r t e n . V I I g l e s i a Católica 70. P . ¿Para ir al cielo es necesario ser católico?


-

17

tañí pülliü pu h u e r i l c a m mo. I n a e a y , i l a y a n , p o t u l a y a n c a y c h e m no r u m e r a g i p a n meu ule ula. I n a g e m e m ü t e g i l l a t u a n J e s u - C r i s t o ñi c o m p a y a n tañi pülliü meu. G.

MATRIMONIO

G7. R. ¿Chumgechi e u r e y e h u a y g n p u che D e u m a cüchaloncogelu? V. Azineu t a P a d r e - C u r a e u r e y e h u a y g n , aznieu c a y epu padrino, ta Iglesia meu. G8. R. ¿Cureyehüle quine che, g e n o chi t a P a d r e - C u r a , c u r e g e a y cam? V. Muca c u r e g e l a y ; h u e l u q u e m a y rüchayaf can mohuerilca, y ta tva;cüthal m a p u m o c a y mima y. 09. R. ¿ C h u m a y c a m quine che, quine domo c a y c u r e y e h ' ü i o l u e g u , v e m g e c h i Dios tañi gúnequc^l? V. C u r e y e h ü n m o a y g u m a y a z m e u t a P a d r e - C u r a , c ü p a c u r e y eh ünolgu,uzagayu. V I I g l e s i a Católica 7 0 . R. ¿Tami p r a y a n h u e z n u mo, azm a y n r , z u a m t u g e y m i católico gen?


— 18 — R. Si, es necesario, asi lo m a n d a Jesu-Cristo. 71. P. ¿Quienes son verdaderos católicos? R. Loscristiasnos que I r e c o n o c e n al P a p a como Jefe Supremo de la religión de Jesu-cristo; 2 y reciben del todo la doctrina que enseña el P a p a . Los demás no son v e r d a d e r o s católicos. Son cismáticos ó herejes. 72. P . ¿En donde está el Papa? R. E n Roma, ciudad de Italia. 73. P . ¿No h a y otros jefes en la Iglesia católica? R. Si h a y ; bajo la autoridad del P a p a , h a y los Obispos en cada diócesis, y e n c a d a parroquia, h a y los Curas, bajo la a u t o r i d a d del Obispo. o

o

VII

Mandamientos I

O

DE

DIOS

7 4 . P. ¿Cuantos son los m a n d a m i e n tos de Dios? R. Diez.


— 18 — V. May, azman; z u a m t u g e n , v e y p i y taiñ Señor Jesu-Cristo. 71. R. ¿Iney c a m cüme católico? V. Quine che I I n a q u e v i l u taifi Y o t h a y P a p a , unen lonco vill p u cite cuchaloncogelu; 2 Upiltuvilu c a y ñ¡ P a p a ithrocom atumviel, ta. tva, m a y c ü m e catolico g e y ; pu ca che I n a q u e r i n o vilu,upiltunovilu c a y , católico g e l a y g n . Cismático, hereje g e y g n imiten, m a y . 72. R. ¿Cheuple m l e y taiñ v o t h a y Papa? V. Italia meu, quine fücha g u a r í a meu, R o m a pigelu. 73. ¿G-elay c a m p u c a l o n c o Iglesia católica meu? V. May, g e y . Quiñeque diócesis meu, m l e y ta Obispu, i n a n m o a v i l u . úpiltunmoavilu ta v o t h a y P a p a . Quiñeq u e p a r r o q u i a meu c a y , mley ta P a d r e en ura inanmoavilu,úpiltunmoaviluta se ñ o r Obispu. VÍI Pu Throquiel I Dios ÑI 74. R. ¿Chumten Diosñi throquiel. V. Mari. o

o

o

3


10

75. P. ¿Que dicen estos 10 m a n d a mientos? E! I A m a r á Dios sobre t o d a s las cosas. El 2 No jurai' su santo n o m b r e en vano. El 3 Santificar el d i a d e l Señor, no t r a b a j a n d o y o y e n d o misa. El 4 H o n r a r á p a d r e y m a d r e . El 5 No m a t a r . El 6 No h a c e r cosas d e s h o n e s t a s . El 7° No h u r t a r . El 8 No mentir. El 9 No tener pensamientos ni d e seos deshonestos. El 10 No c o d i c i a r l a s cosas ajenas. o

o

o

o

o

o

o

o

2

o

D E LA IGLESIA

76. P. ¿Cuales son? El I Oir misa los D o m i n g o s y las fiestas de g u a r d a r . El 2 Confesarse alo menos u n a vez en el año. o

o


75. R, Chem throquielvy t a Dios tvachi. m a r i throquiel raen. I Yod a y u a v i m i ta Dios ithrocom d u g u meu. 2 Dios fíi t a s a q u i g e c h i g ' h ü y redugupralayaymi. ;}° S a q u i u c a y a v i m i ta Domingoantii, ta fiesta antü c a y , alcumisaquelu, ciidauquenolu c a y . 4 S a q u i u c a y a v i m i tami chao, tami ñuque cay. 5 Lagumchelayavimi. 6 " Niuagolayaymi. 7 Hueñelayaymi. 8 Ooyllatulayaymi. !)° T a m i Zuam, tami piuque c a y , chumul no r u m e n i u a g e l a y a y . 10 C a c h e ñ i c u l l i n c u l m e y e l l a y a v i m i . o

o

o

o

o

0

o

2

o

IGLUSÍA ÑI PU T H R O Q U I E L

76. R. ¿Chumtem? V. Quecliu I T a Domingo a n t a , t a fiesta a n t ü c a y a l c ú m i s a y a y m i . 2 Q u i ñ e q u e t h i p a n t u m e u ithrocom t a m i y afean ta P a d r e m e u e n t u c u p a yaymi. o

o


— 20

-

El 3 C o m u l g a r por P a s c u a . El 4 A y u n a r cuando, lo m a n d a la Iglesia. El 5 P a g a r diezmos y primicias á la Iglesia. o

O

o

VIII Oraciones 1. P A D R E

NUESTRO

P a d r e Nuestro que estás en los cielos —Santificado sea tu n o m b r e ; v e n g a á nos el tu r e y n o ; h á g a s e tu v o l u n t a d así en la tierra como en el cielo; el p a n nuestro de c a d a di a d a — n o s le h o y y p e r d ó n a n o s n u e s t r a s d e u d a s asi como nosotros p e r d o n a m o s nuestros deudores; y no nos dejes caer en la tentación: m a s líbranos de todo mal. Amen. 2.

AVE MARTA

Dios te salve, Maria, llena de g r a c i a , el Señor es contigo; bendita eres e n t r e todas las mujeres y bendito es el fruto de tu vientre Jesús.


— 20 — 8 T a P a s c u a a n t ú meu c o m u l g a yaymi. 4° P u a y u n a n antú meu a y u n a y a y m i . 5 P u Diezmo, pu primicia c a y ta P a d r e - C u r a meu e l u p a y a y m i . O

o

V I O Pu gillatun 1.

INCHIÑ TATÑ CHAO

Inchin taiñ chao, h u e n u meumlelu, s a q u i n g e a y t a m i g h ú y ; inchiñ meu cúp a p e tami gimen; chumuechitamith.roquiel v e m u e q u y h u e n u meu, vemuechi c a y v e m g e p e ta m a p u meu— C h a y elumoiñ a Dios em! taiñ vill a n t ú cofque, perdonalelmoiñ taiñ h u e r i l c a m chumuechi inchiñ p e r d o n a q u e v i i ñ t a i ñ huerilcaqueeteu; elelmoqueliñ cai taiñ h uerilcanoam; h u e l u q u e m a y vi 11 huera q u e d u g u meu montulmoifi. Velepe. 2. A V E

MARÍA

Ohalieymi, a Maria em!Dios ñi g r a cia meu Apolg'eymi; Dios m a y e y m i e g u t a mi y; y o d s a q u m g e y m i m a y ithro com domo meu; ta J e s ú s c a y , tami pue meu puñengeluchi saquingequy.


21 — Santa M a ñ a , m a d r e de Dios, r u e g a por nosotros p e c a d o r e s a h o r a y en la liora. de n u e s t r a muerte. A m e n . EL

CREO

Creo en Dios P a d r e topoderoso Creador del cielo y de la Tierra; y en JesuCristo su único Hijo Nuestro Señor que fué concebido por o b r a y g r a c i a del Espiritu Santo; nació de S a n t a Alaria Virgen; padeció debajo del poder de Poncio Pilatos; fué crucificado, muerto y sepultado; descendió á los infiernos; al tercer dia resucitó de entre los muertos; subió á l o s cielos, está sentado á la diestra de Dios P a d r e Todopoderoso de d o n d e h a de venir á j u z g a r á los vivos y á los muertos. Creo en el Espíritu Santo, en la s a n t a Iglesia católica, en la comunión de los Santos, en el p e r d ó n de l o s p e c a d o s , la resurrección de la c a r n e y la v i d a perdurable. Amen.


21

A S a n t a María, Dias-ñi n a q u e , iiichiíí pu c u ñ i v a l h u e r i l c a v e t a ñ i d u a m m e u t a D i o s g i l l a t u g e v e u l a n i a y , epe l a l i ñ c a y . Velepe. 3.

INCHE

ÜPILTUN

Inche üpiltun Dios meu chao, vill pepilquelu, ta huenu m a y , t a m a p u c a y mu muí quelu. Upi ltun ca y ta Jesu- Cristo m e u t a i ñ V o t h a y , Dios chao ñi Vothimí quidugelu, Espiritu Santo ñi cüdau meu c h e g e l g e u y e l u , S a n t a Maria ñi pehuent h r u n o l u meu pufiengeuyelu; h u e n c h e cruz m e u c l a v a n t u g e u y e l u , l a g e u y e l u , rügalgeuyelu cay; puiiuytuemapu meu n a u g h u y e ] u c a y ; c l a a n t ü meu r a g i l a l u chi pu che meu m o g e t u u y e l u ; p r a u y e l u h u e n u meu; Dios chao vill pepilquelu ñi m a n cuü nieuanülelu. V e y m e u c a y í-arntupaj^alu mogeluchi che m a y , laluchi che c a y . Inche üpiltun t a Espiritu Santo meu; t a S a n t a Iglesia católica m e u ; I t h r o c o m h u e r i l c a m e n t u g e q u e ü m meu; ta ifi anca u ñ o m o g e t u g e n meu; ca avnochi m o g e n m e u c a y . Velepe.


ÍNDICE Advertencias .Prólogo Santísima Trinidad Encarnación Redención Resurrección—Ascensión—Juicio final.. Sacramentos Bautismo Coufirmacion Confesión Extrema-Unción Comunión Matrimonio Iglesia Católica Mandamientos de Dios y de la Iglesia.... Oraciones

3 4 •> ' K 11 1 > 13 13 13 lo 15 IV 17 18 'M>




O B R A S

D E L

M I S M O

A U T O R

Enciclopedia de l a Eucaristía.—Estudios, discursos, materias predicables y consideraciones sobre el gran Misterio d é l a Fe.—Monumento a Jesús Sacramentado.—Siete tomos en 4.°, que suman un total de 3.3C6 páginas, con 130 hermosos fotograbados. (Estepa, 1905-06-07). — 31'50 y 40 pesetas. Compendio de la Enciclopedia de l a Eucaristía.—Un tomo en 8.°, de 486 páginas, con 43 preciosos fotograbados. (Valencia, 1908). Elogiada y recomendada, así como la ENCICLOPEDIA, por S. S. Pío X, por muchas dignidades eclesiásticas y civiles y por el Congreso Eucaristico Internacional de Colonia. • «La ENCICLOPEDIA D E LA EUCARISTÍA atiende a ilustrar con gran ahínco y con no menos copia de erudición todo lo que hasta el día de hoy se ha escrito acerca del Misterio del Amor». (S. S. Pío X, al autor).—4 pesetas en tela. Los Católicos españoles.—«Ensayo sobre sus derechos y deberes en las actuales circunstancias». Un volumen en 4.°, de 112 páginas. (Valencia, 1902). Distribuido este sintético a par que espinoso trabajo en derechos y deberes respectivos del individuo católico, del Clero secular y Clero regular, hace atinadas consideraciones sobre el estado actual del Catolicismo en España y previene acontecimientos realizados.—0'50 pesetas. R e g l a m e n t o d e l Catecismo Católico Ostipense. —En 8.°, de 30 páginas. (Estepa, 1906). Fué compuesto para la fundación de las Doctrinas católicas en Estepa, que tantísimo bien espiritual y temporal reportaron a esta ciudad.—0'15 pesetas. Acción c a t ó l i c o - s o c i a l de la mujer.—«Lo que fué en lo pasado, lo que es en los actuales tiempos y debe ser en lo porvenir». ' Un tomo en 8.°, de 411 páginas. (Valencia, 1909). «Es una verdadera labor social católica tan ordenada como práctica y tan Importante como útil para todos». (Del censor eclesiástico).—3 y 4 pesetas. l e c t u r a s n o c i v a s y Lecturas útiles.—«Calificación moral de autores que han escrito de Literatura y Catolicismo social». Un tomo en 8.°, de 370 páginas. (Valencia, 1910). Van cerca de 3.000 autores, con sus obras en general y muchas en particular, calificados. «Es un trabajo inmenso, de sobresaliente mérito y de suma utilidad para toda clase de personas». (P. Juan Mir, S. J.)—3 y 4 pesetas. Representaciones escénicas malas, peligrosas y honestas.—«Calificación moral de más de 3.500 obras teatrales sobre todo, castellanas, antiguas y muy en especial modernas y contemporáneas». Con 225 notas biográficas de autores dramáticos.—Un tomo en 8.°, de 392 páginas. (Barcelona, 1911). «V. P. ha tratado de poner un dique a la más funesta corriente de los males que afligen a la sociedad». (S. S. Pío X). —3 pesetas.


Los Seminarlos de Monaguillos.—«Su idea y organización». Mernorla presentada al Congreso Eucarístlco Internacional dé Ma drid, aprobada y recomendada por la misma Venerable Asamblea. — En 8.°, de 30 páginas. (Barcelona, 1913).—0'25 pesetas. Reseña h i s t ó r i c o - d e s e r i p t i v a del Asilo de San J u a n de Dios, de Valencia.—En 4.°, de 55 páginas, con 50 preciosas ilustraciones. (Valencia, 1914). La facilitan gratis los Hermanos de San Juan de Dios de Valencia. «Es una entusiasta y bien escrita Memoria; pues, a d e más de ios datos curiosos de que está bien nutrida, su e s tilo correcto y elegante constituye una lectura amena e interesante en sumo grado». (P. S. Cátala, O. F. M.) Musas a r m ó n i c a s . - « P o e s í a s originales». Serie I,—Un tomo en 8.°, de 140 páginas. (Sueca, 1915).—Una peseta. Representaciones e s c é n i c a s m a l a s , p e l i g r o s a s y h o n e s tas.—«Resumen» de ambos tomos en el que se califican moralmente unas 6.000 obras. - E n 8.° manual. «Debería formarse una especie de índice teatral para repartirlo profusamente entre el pueblo». (Arzobispo de Tarragona).

EN

PRENSA

Musas a r m ó n i c a s . «Poesías originales». Serie II.—Un tomo en 8.°—Ambos volúmenes integran un curso de Poética práctica. «Sus poesías son sentidas, unas; bonitas, otras; de gran tesis muchas y que acreditan al poeta místico, pero de corazón todas». (M. de L' hotellerie).—Una peseta; ambas series 1'75 pesetas. El primer precio denota que la obra es en rústica y el segundo entela. No se servirá pedido alguno que no vaya acompañado de fácil cobro; no respondiendo del envío si no va certificado. De venta en las principales librerías de Europa y América. Pueden pedirse también al autor: Sueca (Prov. de Valencia), Bernat y Baldoví. 3.

ERRATA Página

Linea

Dice

Debe decir

268

34

Suero

Suero




Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.