JFV IN CASU - DECEMBER 2011
REDACTIONEEL
11
Redactioneel
Overheidsaansprakelijkheid voor gebrekkige wegen Door Laurens Vermeulen
D
E WINTERPERIODE ZORGT VAAK VOOR VEEL OVERLAST IN NEDERLAND. DE SPEKGLADDE WEGEN BEZORGEN NIET ALLEEN DE WEGGEBRUIKERS HINDER, OOK DE OVERHEID LEIDT HIERONDER DOOR DE SCHADECLAIMS VAN GEDUPEERDEN. EEN GOED VOORBEELD HIERVAN WAS AFGELOPEN WINTER, WAARBIJ TOT OVERMAAT VAN RAMP OOK NOG EENS HET STROOIZOUT OP RANTSOEN WAS. TOEN DE SNEEUW EINDELIJK WAS WEGGESMOLTEN WERD DE RAVAGE PAS ECHT DUIDELIJK: OVERAL GATEN EN SCHEUREN IN HET WEGDEK. NU DE WINTER WEER IS BEGONNEN STAAT DE VRAAG CENTRAAL IN HOEVERRE DE OVERHEID AANSPRAKELIJK KAN WORDEN GESTELD VOOR DE GEBREKKIGE WEGEN. EERST ZULLEN DE VERSCHILLENDE RECHTSGRONDSLAGEN KORT AAN BOD KOMEN EN ALVORENS OVER TE GAAN OP DE INHOUDELIJKE BEHANDELING DAARVAN ZAL DE VRAAG WORDEN BEANTWOORD WIE NU EIGENLIJK AANSPRAKELIJK IS.
6:162 BW gekwaliďŹ ceerd wordt als een fout-aansprakelijkheid terwijl artikel 6:174 BW moet worden gezien als een risicoaansprakelijkheid.
Wie is aansprakelijk?
Verschillende grondslagen Het algemene uitgangspunt is dat op de overheid een verplichting rust ervoor te zorgen dat de openbare weg in goede staat verkeert en dat de toestand van de weg de veiligheid van personen en zaken niet in gevaar brengt.1 De aansprakelijkheid van de overheid voor gebrekkige wegen kan op meerdere rechtsgrondslagen worden gebaseerd. Allereerst kan de vordering worden gegrond op de algemene bepaling van de onrechtmatige daad in Titel 3, afdeling 1
van boek 6: artikel 6:162 van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW). Tevens heeft de wetgever hiervoor een aparte bepaling opgenomen in de afdeling daarna waarin onder andere de aansprakelijkheid voor zaken is geregeld. Artikel 6:174 BW regelt de aansprakelijkheid voor opstallen. Verderop in dit stuk zal duidelijk worden hoe de twee grondslagen zich tot elkaar verhouden en op welke wijze ze van elkaar verschillen. Hier volstaat de opmerking dat de onrechtmatige daad in de zin van artikel
In eerste instantie is deze vraag - gezien de titel - makkelijk te beantwoorden, de overheid is aansprakelijk indien sprake is van een gebrekkige weg. Dit blijkt ook uit artikel 6:174 lid 2 BW. Echter, in de praktijk is dit nog niet zo eenvoudig. Degene die aansprakelijk moet worden gesteld is de wegbeheerder van de gebrekkige weg waar de schade is ontstaan. Nu zal de overheid in de meeste gevallen de wegbeheerder zijn maar dan zijn we er nog niet. Nederland kent namelijk verschillende wegbeheerders voor de openbare wegen.2 Voor wegen binnen de bebouwde kom is namelijk de desbetreffende gemeente wegbeheerder en wat betreft de provinciale wegen moet de provincie worden aangewezen als wegbeheerder. Rijkswaterstaat is enkel aansprakelijk voor de snelwegen. Het is dus mogelijk dat de provincie de gemeente aansprakelijk stelt voor schade aan haar en/of voertuig, veroorzaakt door een gebrek aan de weg waar de gemeente verantwoordelijk voor is. Daarnaast is het