Lessen van de oude Cheng stukken zeer stijl en zijn de stenen treden van het loopgedeelte uitgesleten. De zon staat inmiddels op zijn hoogste punt en de hitte beïnvloedt het tempo van onze tred. Om de paar honderd meter wordt de muur onderbroken door een uitkijktoren waar je onderdoor kunt lopen. Naarmate de afstand vanaf ons startpunt groeit, haken steeds meer mensen af en gaan weer terug. Cheng loopt langzaam maar gestaag door, steunend op zijn stok en rustig genietend van het uitzicht. Ik moet regelmatig even op adem komen. We zijn nu alleen over. We beklimmen de wachttoren die op het hoogste punt van deze berg ligt. Van hieruit is het uitzicht adembenemend. Een ruig glooiend en met struiken en enkele boompartijen begroeid landschap, met zover het oog reikt geen teken van menselijke beschaving, behalve de muur die door het landschap slingert als een rivier met natuurlijke loop. Echter in tegenstelling tot een rivier, zoekt de muur niet het laagste punt, maar slingert juist over de kammen van de bergen, tot aan de horizon. Ver beneden ons, naast de smalle weg, ligt het kleine parkeerterrein met een paar bussen. Op deze uitkijktoren is alleen de wind te horen. We gaan op een groot stuk steen zitten. Mijn gedachten glijden weg door de vele eeuwen die deze muur heeft weerstaan. Een muur opwerpen om je tegen de vijand te beschermen is voor ons in Europa niet nieuw. In de Middeleeuwen werden veel steden voorzien van vestingwerken. Echter een muur om zo’n immens groot land bouwen is toch van een heel andere orde. In gedachten probeerde ik me een voorstelling te maken van deze plek ten tijde van de bouw, vele eeuwen geleden en vraag mij af hoe deze muur er over nog eens 2000 jaar uit zal zien. Ik bedenk hoe de wereld in de afgelopen eeuwen is veranderd en in de komende paar duizend jaar waarschijnlijk nog drastischer zal veranderen. Maar over 2000 jaar zal iemand op deze uitkijktoren naar alle waarschijnlijkheid getuige kunnen zijn van hetzelfde adembenemende decor als wij nu aanschouwen, net als vele generaties voor ons dat konden. Het leven lijkt hier stil te staan. Ik geniet intens van de weidsheid en stilte van deze plek, mijlen ver van de chaos van de metropool. Ik kijk naar de oude Cheng die zwijgend het panorama in zich opneemt. ‘Kon het leven maar altijd en overal zo vredig zijn,’ zeg ik tegen hem. Na enkele ogenblikken antwoordt hij: ‘Maar wat je hier ervaart kan op elke plek ter wereld, onder elke omstandigheid worden ervaren. Het gevoel van vrede en harmonie is verbonden met de staat van het bewustzijn van waaruit je de wereld om je heen ervaart, en niet, zoals de mens aanneemt, met de wereld zelf.’ ‘Maar hoe kan het dan,’ vraag ik hem, ‘dat ik vanmorgen op weg naar het busstation mij ergerde aan de volstrekte eigen richting van de colonnes fietsers, die zich niets leken aan te trekken van de regels in het verkeer en dat
40