15 januari 2014 © Het Financieele Dagblad
Huidige wetgeving voldoende om mogelijke misstanden in franchise aan te pakken Iedere franchisenemer wordt in staat geacht te eisen dat erecode onderdeel uitmaakt van contract
F
Romana Engeman ranchise heeft als vorm van samenwerking tussen zelfstandige ondernemers een grote vlucht genomen. In 2012 waren er in Nederland zo’n 30.000 franchisevestigingen met 260.000 medewerkers en ruim € 30 mrd omzet in retail, horeca, dienstverlening en zorg. De samenwerking kenmerkt zich door het feit dat een franchisegever zijn concept (mede) door franchisenemers laat exploiteren. De rechten en verplichtingen van beide partijen zijn doorgaans in een contract vastgelegd. Het model franchisecontract van de Nederlandse Franchise Vereniging (NFV) wordt vaak toegepast. Ter bevordering van de kwaliteit van de samenwerking tussen ondernemers heeft de NFV met een aantal andere Europese landen ook de Europese Erecode inzake Franchising opgesteld. Deze door ieder NFV-lid onderschreven code bevat spelregels over met name de voor- en beginfase van de franchisesamenwerking. Jan willem Kolenbrander stelt onder meer dat er twee soorten franchisenemers zijn. Zij die wel zijn aangesloten bij NFV-leden en onder de erecode vallen, en zij die dat niet zijn en daar niet onder vallen, hetgeen rechtsongelijkheid met zich mee zou brengen (FD, 3 januari). Deze rechtsongelijkheid zou franchisewetgeving rechtvaardigen. Dit zijn twee verschillende zaken. Iedere franchisenemer is een zelfstandig ondernemer die in staat moet worden geacht bij de contractonderhandelingen te eisen dat de erecode onderdeel uitmaakt van het franchisecontract. Gezien de evenwichtigheid van deze code zal bijna geen franchisegever dat weigeren. Doet hij dat wel, dan is de franchisenemer een gewaarschuwd mens. Daarnaast heeft een franchisenemer die zich aansluit bij een formule die is aangesloten bij de NFV de zekerheid — naast genoemde toepasselijkheid van de erecode — dat het gehanteerde franchisecontract getoetst is op een evenwichtige verdeling
van rechten en plichten. Een potentiële franchisenemer kan dus het beste kijken of de door hem geselecteerde formule is aangesloten bij de NFV en deze gedragscode onderschrijft. De franchisenemer is immers als zelfstandig ondernemer verantwoordelijk voor de overeenkomst die getekend wordt. Kolenbrander stelt verder dat er een ernstige toename is van misstanden binnen franchise. Deze zouden specifieke franchisewetgeving rechtvaardigen. In
Dat het soms minder of zelfs slecht gaat, hoort simpelweg bij het ondernemerschap
iedere onderneming of samenwerking kunnen echter zaken misgaan of anders lopen dan verwacht. Om uit de telkens terugkerende publiciteit over een enkel aantal formules, zonder feitelijk algemeen geldende ‘misstanden’, de conclusie te trekken dat er iets grondig mis is met het systeem franchise en dat specifieke franchisewetgeving daarvoor de oplossing is, gaat veel te ver. Bestaande wettelijke bepalingen zijn van toepassing bij misstanden. En ondernemers, zowel franchisegevers als -nemers, zitten niet te wachten op extra regeldruk van overheidswege met alle inspanningen en kosten van dien. Zowel franchisegever als franchisenemers zijn zelfstandige ondernemers die bewust de samenwerking in een
franchisesetting met elkaar zoeken om er beiden beter van te worden. Al decennia blijkt zo’n samenwerking zeer profijtelijk en in de huidige tijd zelfs meer crisisbestendig dan ondernemerschap met een eigen concept of in een filiaalbedrijf. Dat het soms minder of zelfs slecht gaat, hoort simpelweg bij het ondernemerschap. Extra wetgeving zal daar geen invloed op hebben. Het toepassen van het NFV-modelfranchisecontract en de Europese erecode daarentegen maakt partijen bewust, niet alleen van de voordelen van franchise maar ook van de nadelen en eventuele valkuilen. Drs. Romana J. Engeman is algemeen directeur van de Nederlandse Franchise Vereniging.