Gure euskal zazpi zientzialariak

Page 1

PEDRO MIGUEL ETXENIKE 1950eko ekainaren 8an jaio zen Nafarroan. Bertan bizi izan zen. Canbridge eta Barcelonako unibertsitatetan zientzia fisikoak ikasi zituen. Nafarroko unibertsitatean lizientziatu zen zientzia fisikoetan. EAJko (Euskal Alderdi Jertzalea) militatea izan zen (politikaria) 1980tik 1984arte. Ondare bezala, bere esfortzu eta jakintza zientifikoak utzi dizkigu gizartearen onurarako.


ANTON ABADIA URRUSTOI Anton Abadia, Dublin izeneko hiri batean jaio zen 1.810 ko urtarrilaren 3an eta 1.897ko martxoaren 19an hil zen Parisen. Geografoa, astronomoa eta euskal kulturaren eragilea izan zen. Arnaud Michel Abadia geografoaren anaia zaharra izan zen. Pariseko Sorbona unibertsitatean zientzia hauek ikasi zituen: mineralogia, biologia, fisika eta batez ere astronomia. Afrikan ere bizitza eman zuen, baita Brasilen ere. Ondare bezala Etiopiari buruzko mapak, katalogoak etb material utzi zituen eta baita ´ZUBEROAKO GUTUN BAT´lana ere.


JOSE MIGUEL BARANDIARAN Jose Miguel Barandiaran Ataunen jaio zen 1889an eta 1991ko Abenduaren 21ean hil zen herri berean. Ataunen, Bartzelonan, Madriden, Gasteizen, Deutsen eta Burgosen bizi izan zen. Apaiz ikasketak egin zituen. Etnografia eta antropologian ere lanak egin zituen.

Ezin kontatu ahala aldizkaritan idazteaz gainera, hauen zuzendari izan zen. 1953an itzuli zen bere hegoaldera eta arrez gero ikerketa askotan hartu zuen parte. Jose miguel Barandiaranek liburu ugari idatzi zituen. Barandiaranen lan guztiak izeneko lanean bildu dira.


YEHUDA HALEVI Yehuda Halevi Tuteran jaio zen 1070.urtean, eta Jerusalemen hil 1141ean. Nafarrotik Kordoba eta Granadara joan zen bizitzera, eta handik Toledora, bertan ekinez mediku lanak egiteari. Halaber, han idatzi zituen “Diwan” izeneko poema sortak. “Lirica religiosa y de sion” deituriko poema multzoa idatzi zuen ondare bezala. Bitxikeritzat, esan Judutarra izan arren, euskaraz idatzi eta hitzegiteko gai zela.


Juan Jose Elhuyar Logronon 1754ko ekainaren 15an jaio zen. 1796.urtean Kolonbian hil zen. Paris, Suedian, Bergaran eta Kolonbian bizi izan zen. Botanika eta kimika ikasketak burutu zituen. Bitxikeri bezala, Wolframioa topatu zuen, eta hala bete ziren Bergmanek metal ezagun hari buruz aurreratu zituen teoriak. J.J. Elhuyar Lur hiztegi entziklopeditik edo Lur entziklopedia tematikoa asmatu zituen.


TELESFORO ARANZADI Bergaran, Gipuzkoa, 1860ean jaio zen. Bartzelonan, 1945eko otsailaren 12an hil zen. Bergaran, Bartzelonan, Madrilen etab.en bizi izan zen. Farmazia eta zientzia naturaletan egin zuen lan, baita mineralogian, zoologian, antropologian eta botanikan ere. Bartzelonan hil zen gerra mundiala bukatu ondoren. Ondare bezala, Pariseko antropologia elkarteak saritu zuen “EL PUEBLO EUSKALDUNA� lana egiteagaitik.

Telesforo Aranzadi 1930ean


FAUSTO ELHUYAR Logroñon jaio zen, 1755eko Urriaren 11an eta Madrilen hil zen, 1833eko Otsailaren 6an. Parisen, Alemaniako Freiburgen, Bergaran, Hungarian, Saxonian, Austrian, Mexikon eta Madrilen bizi izan zen. Zientziak ikasi zituen, minerologia eta kimika, batez ere. Bitxikeri bezala, esan Hungaria, Saxonia eta Austriara jo zuela Born baroiaren metodo berriak ikastera. Mexikon eskola bat sortu zuen, aldi berean logia masoi bat sortu zuen lurralde haietan. Madrilen Escuela de minas delako ikastegia sortu zuen. Juan Jose Elhuyarren anaia da. Ondare bezala “ Analisis quimico del wolfran” eta “Theorie d`Amalgation” lanak utzi zizkigun.


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.