IZB Tijding 1, 2019

tijding.

Ledenblad van de IZB, jaargang 81, nr. 1

Jurek Woller, missionair pionier Oranjekerk, Rotterdam Mirjam Verschoof werkt in een ‘wijk met uitdagingen’ Programma ‘Linken’ verbindt gemeente met missionair project IZB-Focus in Leiden: ‘Een vruchtbaar leerproces’

Hoe kijk je naar de kerk?

Werk jij twee weken op een camping komende zomer?

Leer- en inspiratiedag voor teamleiders Dabar

COLUMN

Op een mooie zondagmiddag ga ik voor in een stadsgemeente. Voor aanvang van dienst meldt iemand me in de consistorie: ‘Het zal wel niet zo druk zijn vanmiddag.’

Dan ben ik maar alvast gewaarschuwd.

Als je je plannen maakt voor de zomermaanden, meld je aan voor Dabar! Twee weken wonen en werken op een camping in Nederland; deel je geloof met campinggasten: kinderen, jongeren en volwassenen.

Op grond van mijn ervaringen in het noorden van het land denk ik dan aan een groep van zo’n 15 kerkgangers.

Die middag blijken er tien keer zoveel te zijn. En dat op een eerste zonovergoten lente-zondag…

Teamleiders spelen een cruciale rol spelen in het functioneren van Dabarteams. Daarom investeren we in onze teamleiders en betrekken we hen intensief bij het werven en samenstellen van hun eigen team. Op 6 april organiseren we een Dabar leer- en inspiratiedag voor teamleiders. Joël Aerts, schrijver van het boek ‘Ontwikkel je leiderschap’ en coach op het gebied van leiderschapsontwikkeling, heeft de leiding van deze dag. Met elkaar gaan we aan de slag over wat leiderschap is, hoe je je eigen leiderschapsstijl ontwikkelt en hoe bouw je aan een goed team? Het doen van Dabar vormt jongeren en geeft groei in geloof, in leiderschap en in verantwoordelijkheid nemen. De ervaring die ze bij Dabar opdoen, is ook te gebruiken in hun studie en/of werk, maar ook ten dienste van de kerkelijke gemeente.

Leo Fijen, bekende tv-presentator van KRO-RKK schreef onlangs een opinieartikel waarin hij spijt betuigt over de negatieve verhalen over de leegloop van kerken. Hij had daar ook zijn aandeel in gehad. Tegenwoordig ziet hij een nieuwe lente vol initiatieven en spoort hij zijn lezers/kijkers aan om te blijven dromen.

Natuurlijk zijn er nare verhalen over leegloop. Soms houd je je hart ook vast. De kerkgang in de middagdienst van de stadsgemeente is ook minder dan twee decennia geleden. Op het geheel van de stadsbevolking stelt het aantal inderdaad niet veel voor. De nieuwe initiatieven waar Leo Fijen over schrijft, zijn vaak ook kleiner en anders dan wij gewend waren. Maar, we kunnen elkaar door onze manier van kijken en praten ook de put in praten. Daarmee zien we voorbij aan Gods werk in de kerk in Nederland. Hoe kijkt God er naar? Die vraag helpt ons om met nieuwe ogen te kijken. Dan zien we in gemeenten met hun relatief kleine aantal zaad dat, eenmaal uitgestrooid, onverwacht vrucht kan dragen, dertig-, zestig-, honderdvoud. In die nieuwe plekken vormt zich een kwelder waar nieuw land wordt gewonnen.

Zeg me wat je ziet en ik zal zeggen wat je verwacht.

Ds. Sjaak van den Berg Algemeen directeur

Teamleider Joren Menkveld (25): ‘Ik heb nergens zoveel geleerd over samenwerken, leiderschap en hoe onmogelijk mijn karakter is, als bij Dabar’.

Voor 2019 zijn we op 21 campings actief met ruim 55 Dabarteams. Hiervoor hebben we 430 jongeren nodig. Iets voor jou?

Meld je aan via www.izb.nl/dabar/inschrijven.

Inspirerende sponsortocht De jaarlijkse Toer voor het Goede Doel, een sponsorfietstocht voor het missionaire werk van de IZB, wordt dit jaar verreden op zaterdag 15 juni. Voor de tocht, in totaal 150 kilometer, is een gevarieerd parcours uitgezet door de provincies Zuid-Holland en Utrecht.

De opbrengst van de rit is bestemd voor het missionaire werk op de locaties die onderweg worden bezocht: het pionierswerk gericht op gezinnen in Capelle-Schollevaar, het missionairdiaconale werk van ‘Het Badhuis’ in Zwijndrecht en de multiculturele geloofsgemeenschap in Nieuwegein.

Medewerkers van deze missionaire pioniersplekken geven het peloton ter plekke tekst en uitleg over hun werk.

Fiets mee, of geef de wielrenners een zetje in de rug! www.toervoorhetgoededoel.nl

2

Jurek Woller kwam tot geloof, liet zich dopen en is nu missionair werker

‘Ik snap de aversies en vooroordelen van mensen tegen de kerk’

Lang moest hij weinig van het christendom hebben. ‘Ik vond christenen naïeve sukkels, die niet zelfstandig nadachten.’ En de figuur van Jezus Christus dan? ‘Hij stond me tegen.’ Jurek Woller (33) is met ingang van 1 februari benoemd als missionair werker bij Noorderlicht-Rotterdam; hij zal zich vooral bezighouden met het opbouwwerk rond de pioniersplek Oranjekerk.

Daarbij trekt hij samen op met ds. Niels de Jong, die een belangrijke rol voor hem speelde in de periode dat Jurek tot geloof kwam.

We ontmoeten elkaar in de Stationshuiskamer van RotterdamCentraal. Vier jaar geleden spraken we elkaar op dezelfde plek. Jurek was dat najaar gedoopt en hij vertelde voor het tijdschrift Echo over de turbulente zoektocht die daar

aan vooraf was gegaan. Een aangrijpend verhaal over New Age, reïncarnatie, Rozenkruizers, innerlijke stemmen en spirituele gidsen. Tot hij aan het eind van zijn latijn geraakte. Een citaat: ‘Ik zag geen uitweg meer. Het is moeilijk om uit te leggen hoe totaal verloren ik me voelde. Het was alsof ik nog maar één lichtpuntje zag, één hand die naar me werd uitgestoken….

De enige uitweg die ik zag was Jezus Christus – die me altijd zo had tegengestaan. Knarsetandend nam ik m’n verlies.

Met de moed der wanhoop heb ik me tot Hem gekeerd.

Op Google stelde ik de vraag: Christen worden, hoe doe je dat? Ik vond een gebed en dat heb ik gebeden. En gelijk merkte ik verandering.’

3

Bevrijdingspastoraat Het keerpunt werd het begin van een lange weg. ‘Er was heel wat bevrijdingspastoraat voor nodig’. Hij herinnert zich de publicatie. ‘Via een grote U-bocht naar mijn bestemming’, stond erboven. ‘Zo ervaar ik het nog steeds’, zegt hij.

‘Bekenden hebben me weleens gevraagd of het christelijk geloof niet mijn zoveelste probeersel zou zijn; gewoon een volgende episode in een eindeloze spirituele zoektocht.

Maar nee, dit was als ‘thuiskomen’. Er is een nauwe relatie tussen theorie en empirie, geloof en ervaring. Wat ik ervaar is in overeenstemming met wat ik in de Bijbel lees: dat God betrouwbaar is. Als ik in de evangeliën en in Handelingen lees hoe mensen werden bevrijd van boze geesten, denk ik: ja, zo heb ik dat ook meegemaakt.

Sinds we elkaar vier jaar geleden spraken is mijn relatie met God alleen maar gegroeid en verdiept. Natuurlijk heb ik ook terugslag gekend, waren er perioden van teleurstellingen en vragen. Essentieel is daarbij de vraag of je je van God afwendt of juist naar Hem toe. De ervaring heeft me geleerd dat tegenslag je dichter bij God kan brengen.’

Het is een verkapte zegen, zegt hij, dat hij de ervaringen van zoveel jaren rusteloos zoeken met zich meedraagt. ‘Ik heb veel geprobeerd en gezien. Dat helpt me in gesprek met de doelgroep van missionair werk. Ik snap welke aversies en vooroordelen mensen hebben over de kerk of over het geloof. Er zijn jaren geweest waar ik ook niet zag wat er goed is aan de kerk en het geloof.’

‘Hier is mijn leven…’

Voor zijn nieuwe functie als missionair werker gaf hij een goede baan op als projectleider bij Unilever. Na zijn studie technische bedrijfskunde werkte hij tien jaar bij de multinational. ‘Op een gegeven moment heb ik tegen God gezegd: “Hier is mijn leven, zegt U het maar…” Ik was anderhalf jaar geleden betrokken geraakt bij het missionaire werk van Noorderlicht en maak deel uit van het kernteam, zeg maar: de kerkenraad. Ik heb niet gevraagd, laat staan gelobbyd, om missionair werker te worden. Wel had ik voor mezelf vastgesteld dat, als Niels me zou vragen, ik daar de leiding van God in zou zien. Toen dat daadwerkelijk gebeurde, kreeg ik veel bevestigingen om die carrièreswitch te maken. Alles sprak tot me dat ik deze weg moest inslaan; opmerkingen van mensen in mijn omgeving, onverwachte kaartjes.’

Uitvinder Als kind wilde hij altijd uitvinder worden, vertelt hij. ‘Dat ben ik tien jaar geweest, in de voedingsmiddelensector, de wereld van salades, sauzen en mayonaises. Als ik door de supermarkt loop, zie ik spullen liggen die ik met mijn teamleden heb ontwikkeld. In mijn werk vond ik drie dingen belangrijk: inhoud, mensen en nieuwe dingen opzetten.

Het enige dat nu veranderd is, is de inhoud. Missionair werkers hebben veel gemeenschappelijk met uitvinders.

Het werk vraagt creativiteit, moed en volharding.

4

Je probeert de mensen en hun onvervulde behoeften te kennen.

Vervolgens is het zaak kansen te zien en die te grijpen.’

Sinds september volgt hij in deeltijd de pre-master opleiding theologie aan de Protestantse Theologische Universiteit in Amsterdam. De vooropleiding voor de master Gemeentepredikant, met op dit moment vooral veel Grieks. ‘Ik geniet ervan. Mijn aanstelling als missionair werker geeft me een enorme drive, ik weet waarvoor ik studeer. Wat ik leer kan ik meteen in praktijk brengen.’

Schat Binnenkort zal hij ook beginnen met preken. Zijn eerste preek zal veel elementen bevatten van zijn autobiografie. De tekst weet hij al: Matth. 13:44, Het is met het koninkrijk van de hemel als met een schat die verborgen lag in een akker. Iemand vond hem en verborg hem opnieuw, en in zijn vreugde besloot hij alles te verkopen wat hij had en die akker te kopen. “Laat maar weten wanneer die eerste preek is”, zeiden de oud-collega’s van Unilever. ‘Mooi, dat mijn aanwezigheid en mijn levensverhaal voor mensen al een reden is om eens naar de kerk te gaan.’

Noorderlicht-Rotterdam: Prinsekerk en Oranjekerk Zeven jaar geleden startte Niels de Jong, missionair predikant van de IZB, vanuit de protestantse wijkgemeente ‘De Samaritaan’ het missionaire pionierswerk van ‘Noorderlicht Rotterdam.’ Naast de kleine geloofsgemeenschap in de kolossale Prinsekerk, vlakbij het Centraal Station, begon hij met een kleine groep vrijwilligers een nieuw initiatief, gericht op een andere doelgroep.

In vijf jaar tijd groeide Noorderlicht uit tot een nieuwe zelfstandige wijkgemeente. Zoveel zegen, in zo’n korte tijd, schept ook verantwoordelijkheid, vond Niels. Hij kreeg een ‘droom van de lege kruiken’, naar aanleiding van het bijbelverhaal over Elisa bij de weduwe (2 Kon. 4). De vrouw moest zoveel mogelijk lege kruiken bijeenbrengen, die op wonderlijke wijze werden gevuld. ‘Zo hoop ik dat de lege kerken in de diverse stadsdelen van Rotterdam door Gods hand opnieuw zullen gevuld worden met zoekers.’

Vorig jaar is Noorderlicht met enkele tientallen leden vanuit de Prinsekerk pionierswerk begonnen in de Oranjekerk, een paar kilometer verderop. Inmiddels komen er wekelijks ca. 75 kerkgangers; niet alleen jongeren, ook 40- en 50-plussers uit de wijk. Er zijn plannen om ook op andere plaatsen in de Maasstad in een kerkgebouw een nieuw initiatief te beginnen.

5

Utrecht-Kanaleneiland

‘De Haven’, plek voor trage vragen en langzame verhalen

Vanaf de bushalte is het even voorbij het Marokkaanse koffiehuis Al-Asdekaa en de Turkse super Mert Market, die de groenten en fruitaanbiedingen heeft uitgestald over zoveel strekkende meter stoep. Ondanks de miezerige regen zijn er deze donderdagmiddag veel mensen buiten. Wat wil je, dit is Utrecht-Kanaleneiland. ‘Het leven speelt zich hier af op straat’, zegt missionair pionier Mirjam Verschoof, in de vrolijk gekleurde zaal van buurthuis Bij Bosshardt, waar de pioniersplek ‘De Haven’ onderdak heeft.

‘Een wijk met uitdagingen’, noemt ze Kanaleneiland. ‘Als ik hier een rondje ga hardlopen, krijg ik vrijwel zeker opmerkingen naar mijn hoofd. Ik ben opgegroeid in het keurige Ede, waar mensen elkaar groeten als je langs loopt. Maar hier volgt altijd

6

meer. Het is maar net hoe je ermee omgaat. Bij mij op de hoek hingen vaak jongens rond en dan was het altijd ‘Hé, buurvrouw, hoe gaat het?’ Ik had leuk contact met ze. De vraag is vooral: zoek je een aanknopingspunt voor gesprek, durf je de eerste stap te zetten? Of ren je er, met je oordoppen op, aan voorbij?

Je moet soms wat drempels over, in jezelf.’

Sinds kort maakt ze met haar man Anton deel uit van een woongroep in Nieuwegein. Eerder woonde ze zeven jaar op kamers in Utrecht-Kanaleneiland. Ze houdt van contacten in de buurt. ‘De Marokkaanse buurmeisjes hadden nauwelijks speelgoed, die kwamen dan bij ons knutselen en keyboard spelen.’ Via het buurtcentrum raakte ze als vrijwilliger betrokken bij een meidenclub, die materiaal van Youth for

Christ gebruikte. Bij Huis van Vrede, een gemeentestichtingsproject van de Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt), leerde ze Anton kennen. De ontwikkelingen in ‘De Haven’ volgde ze vanuit haar ooghoeken. Ze had nooit gedacht er nog eens in het medewerkersteam te belanden.

Vocabulaire ‘Op zondag zit hier een grote groep mensen. De meeste bezoekers zijn niet zo talig aangelegd. Het komt er op aan dat je hun taal spreekt. Eenvoudige, korte zinnen. Dat is nogal een opgave als je er aan gewend bent geraakt om in een academisch kader over theologie te praten. Het is een ander vocabulaire, informeler, met een directere aanspraak. Verder is het echt pionieren, zoeken wat ‘werkt’, wat ‘past’; in de verwachting dat God ons in dit proces leidt.’

Vier maanden geleden is ze begonnen, zó van de universiteit. ‘De timing van de advertentie was wat dat betreft perfect.

Ik ben terughoudend in het gebruik van grote woorden, maar ik zie Gods leiding hierin.

Ik ken de wijk, de dagelijkse leefwereld van de bewoners en ik wil graag met hen delen waar ik enthousiast van word. Een andere optie zou zijn eerst predikant te worden in een reguliere gemeente en zo ervaring opdoen.

Nu duik ik meteen in het diepe, in een geloofsgemeenschap zonder blauwdruk, met soms best complexe situaties. Ik kan niet terugvallen op een rugzak vol ervaring – en het is de vraag of een paar jaar werken in een reguliere gemeente me veel zou helpen. De pionierssituatie hier verschilt nogal van een reguliere gemeente.

Hulpbehoevend ‘De Haven’ heeft voor mij iets van een familiegemeenschap.

Samen delen we het leven, sterken en zwakken. We lachen en huilen. De gebrokenheid ligt hier nogal aan de oppervlakte.

Eén van de dingen die ik snel leer, is dat ik niet moet denken de noden van de mensen op te lossen. Dat is een valkuil. Ik luister wat de ander kwijt moet, maar kan lang niet altijd iets aan de problemen doen. Het gaat er wel om dat ik in een ‘zwakke’ méér zie dan alleen zwakte. Ik geloof dat God elk mens gezegend heeft. Daar wil ik oog voor hebben. Daarbij is

7

de essentie van ons geloof dat we allemaál hulpbehoevend zijn. We zijn allemaal afhankelijk van de goedheid en genade van onze Schepper. Ik moet dus leren om kwetsbaar, om klein, te zijn. De doelgroep van ‘De Haven’ bestaat trouwens niet alleen uit de meest kwetsbare buurtbewoners. Er zijn ook hoog opgeleiden, mensen die goed hun eigen boontjes kunnen doppen. Wat betekent de essentie van het evangelie voor hen?’

Keuzestress Ze vertelt hoe ze er toe kwam om theologie te gaan studeren.

Daar ging een lange periode van keuzestress aan vooraf.

Antropologie, archeologie, psychologie – ik vond het allemaal boeiend. Uiteindelijk werd het theologie, ‘omdat daar alle interessegebieden in samenkwamen: geschiedenis, (godsdienst)psychologie, talen, filosofie… ‘ Ze overwoog een master religiestudie, vanwege de fascinatie voor de islam. ‘Ik wilde het verhaal van Jezus kunnen plaatsen in de context van moslimvrouwen die ik hier in Kanaleneiland had leren kennen.’ Maar uiteindelijk knapte ze er op af. ‘Als je dat vanuit een gelovig standpunt - een ‘binnenperspectief’ - wilt studeren, sta je voortdurend onder kritiek.’ In het voorjaar van 2018 studeerde ze af en kon ze meteen aan de slag. ‘Ik voel me gezegend op deze plek’.

Getuigenis ‘Meer van Jezus op Kanaleneiland’ is kort samengevat de visie van ‘De Haven’. Mirjam: ‘Dat is nogal een statement, maar het typeert ons verlangen dat mensen dat via onze gemeente zullen ontdekken. In de komende tijd willen we in de vieringen ruimte creëren voor een getuigenis.

Binnenkort zal ik de eerste doopdienst meemaken, dat is zeker een moment daarvoor. Maar het gaat ons niet alleen om de ‘succesverhalen’, we willen eerlijke, ongepolijste verhalen delen, over onze ervaringen van God in het leven.

De geloofsgemeenschap is bij uitstek een plek voor de trage vragen en langzame verhalen, het is de plek van zoeken en soms-niet-vinden, van teleurgesteld zijn in God. Ook daar moet ruimte voor zijn, net zoals voor iemand die vertelt wat God voor moois deed in zijn of haar leven.’

PERSONALIA

Afscheid Ageeth Palland Ageeth Palland neemt per 1 mei afscheid als missionair-diaconaal werker van de Hervormde gemeente Kralingen West. Ageeth: ‘Met veel vreugde heb ik bijna 7 jaar in Kralingen en in de Esch gewerkt. Ik ga mijn gaven en ervaring op een andere plek in Gods Koninkrijk inzetten.’

Ze blijft overigens betrokken bij de gemeente in RotterdamKralingen.

Arte Havenaar naar Rotterdam Missionair werker Arte Havenaar uit Zoetermeer (Perron) heeft de overstap gemaakt naar OMG, het missionaire project in Rotterdam-Centrum, dat is opgezet vanuit Noorderlicht in samenwerking met de Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt).

OMG is een experimentele pioniersplek, gericht op twintigers in de stad; een brede doelgroep van geslaagde en gesjeesde Rotterdammers. Millenials die hun droom najagen en mensen van wie het leven in de berm is beland – en alles wat daar tussen zit. Centrale punten in elke activiteit van de pioniersplek zijn het onderlinge gesprek en de teksten vanuit de Bijbel. ‘Aanwakkeren’ is een kernwoord in alle experimenten die we op touw zetten. Een rode draad daarbij in ons aanbod is dat we zoeken waar God raakt aan ons leven en ons leven raakt aan God’, zei Elisabeth er eerder over in Tijding.

Arte en zijn vrouw Liesbeth wonen in Rotterdam-HillegersbergZuid, dicht tegen het centrum aan. ‘Rotterdam is een dynamische plek; ik heb ervaring opgedaan in Spangen en ik preek weleens in Noorderlicht. OMG richt zich op twintigers – dat zijn we zelf ook; we herkennen hun vragen, hun belevingswereld.’

Liesbeth is werkzaam als zzp’er, kunstenares en kok/patissier.

8

Ledenvergadering IZB, 21 mei, Amersfoort

Nieuwe statuten, nieuwe bestuursstructuur Dinsdag 21 mei is op voorhand een belangrijke datum in de geschiedenis van de IZB. Dan besluiten de leden van de vereniging over nieuwe statuten en een nieuwe bestuursstructuur. Als alles volgens plan verloopt, komt er een raad van bestuur en een raad van toezicht.

‘De aansturing van de organisatie wordt daarmee aangepast aan de werkwijze die de laatste jaren is gegroeid’, zegt bestuursvoorzitter ds. Marco Batenburg. ‘Formeel is het nu zo dat de eindverantwoordelijkheid van de organisatie in handen ligt van het bestuur, dat de directie mandaat heeft verleend voor de dagelijkse leiding. Maar voor bepaalde (met name financiële) zaken, is daarbij soms de handtekening van de bestuursvoorzitter vereist. Na een grondige evaluatie is besloten deze structuur om te vormen.’

Een commissie bestaande uit bestuursleden ds. Marco Batenburg, ds. Martin van Dam, Bram van der Kooij en directeur Sjaak van den Berg heeft zich samen met notaris Jelly Posthumus gebogen over een nieuw bestuursmodel en het opstellen van nieuwe statuten.

De directie - tot voor kort tweehoofdig, nu eenhoofdig - wordt ‘raad van bestuur’. Het huidige bestuur wordt omgevormd tot een ‘raad van toezicht’, die toezicht houdt en een klankbord vormt voor de bestuurder. De raad wordt bovendien uitgebreid tot ca. 15 personen. Er komt een groep ‘kernleden’, met expertise vanuit verschillende disciplines (bijv. communicatie, theologie, juridische zaken). Daarnaast zijn er zogeheten voice-leden, die zorgdragen voor de inbreng vanuit het werkveld en de achterban; bijvoorbeeld een jongere, iemand uit de praktijk van een missionaire pioniersplek, en iemand uit de regio Noord of Zuid Nederland. Batenburg: ‘De raad van toezicht heeft onder andere de belangrijke functie de bestuurder te voeden met ideeën en signalen uit het werkveld.’

Kernleden kunnen maximaal 3 keer voor 3 jaar worden benoemd, ‘voice’-leden maximaal 2 keer voor 2 jaar. ‘Door de kortere

cyclus, is een regelmatige verversing van de inbreng gewaarborgd.’ Met de instelling van de raad van toezicht komt een einde aan het werk van de commissie toetsing financieel beleid. Die taak wordt nu door de raad van toezicht overgenomen.

Batenburg: ‘Het lijken op het eerste gezicht nogal formele bestuurlijke zaken, maar er zitten behoorlijke consequenties aan vast. Met deze opzet zorgen we voor meer voeling met de achterban en met de gemeenten die we dienen. En door het nieuwe bestuursmodel neemt het belang van de ledenvergadering alleen maar toe. Als er een nieuwe bestuurder moet worden benoemd, beslissen de leden over de voordracht.’

Dinsdag 21 mei, Kruispunt, Amersfoort. Algemene Vergadering IZB. Met op de agenda o.a. het jaarverslag en de jaarrekening van 2018, het nieuwe bestuursmodel, de nieuwe statuten, de huisvesting en de bestuursverkiezing. De vergaderstukken worden uiterlijk 1 mei gepubliceerd op de site www.izb.nl.

Als u een papieren versie toegestuurd wilt krijgen, meldt u dat dan even via het secretariaat: (033) 461 19 49.

9

‘Zonder gebed kun je het schudden’ Ds. Ad Vastenhoud was de afgelopen acht jaar missionair predikant in Den Haag. Vanuit de Bethlehemkerk ontwikkelde hij met medewerkers uit de gemeente het plan ‘Brood voor de buurt’. Met dankbaarheid ziet hij terug op een gezegende tijd.

Hij formuleert een paar lessen – over de kracht van persoonlijke ontmoeting en de kracht van gebed.

‘Dat kan ik het beste illustreren aan de hand van een anekdote uit de praktijk. We waren in een uitgelaten sfeer de kerkzaal aan het inrichting voor de kerstdiensten, toen de koster kwam melden dat er iemand binnen was gelopen die mij wilde spreken. Een paar tellen later stond ik tegenover een magere man van in de veertig, met lang zwart haar. “Nee, ik geef geen hand”, zei hij, “ik ben autist.” Oké. Direct daarna, zijn eerste vraag: “Als ik morgen dood ga, kom ik dan in de hel?”

Oei - dat was wel even een overgang, ik zat met m’n hoofd nog bij de feestelijke kerstvoorbereidingen. “Heb je even?” vroeg ik. We liepen door de gang naar mijn werkkamer, daar deden we ongeveer anderhalf uur over, want het gesprek ontspon zich meteen.

Het was de eerste ontmoeting en er zouden er nog vele volgen. “Mijn leven is een hel”, verklaarde hij, want hij windt nergens doekjes om. Hij heeft twee huwelijken achter de rug.

“Waarom zou ik naar de hemel verlangen? Eeuwig leven?

Leven is voor mij een loodzware opgave.”

Hij bezoekt ook de kerkdiensten. De gesprekken kosten me best veel energie, want je moet goed opletten op je formuleringen. Laatst hadden we het over de toorn van God, maar hij had voortdurend het beeld van een toren voor ogen.

Met deze man kwam ik zomaar in contact. Ik ben er van overtuigd dat dat te maken heeft met mijn dagelijkse gebed, waarin ik vraag of God mensen op mijn pad brengt. Ik bid ook dat Hij me de innerlijke bewogenheid schenkt om week in week uit met zo iemand op te trekken.

In het zicht van mijn afscheid van Den Haag, heb ik me natuurlijk af zitten vragen hoe dit contact kan worden gecontinueerd.

Ook dat heb ik in gebed gebracht. Die zondag was de man weer in de kerk, twee banken achter hem zat een oud-ambtsdrager, die mij later spontaan opbelde: “Ik heb met die man gesproken en tegen hem gezegd: als je wilt praten, kom je maar langs.”’

10

Gebed ‘Sorry, het wordt een beetje een cliché, maar ook hier bid ik voor’, zegt Ad. We hadden het over de vraag hoe je gastvrijheid in de gemeente kunt bevorderen. ‘Veel mensen moeten een drempel over om op een vreemde af te stappen. Ik hoor dat ook bij de IZB-Focusbijeenkomsten. De lastigste onderdelen vinden mensen de opdracht om contact te leggen met anderen. Zelf heb ik dat niet meer. Ik voel me als door een magneet naar mensen toegetrokken. Het geheim daarvan is het gebed, denk ik.

Zonder gebed kun je het schudden; dan is alle missionaire werk ook gedoemd te mislukken. Ik wist dat altijd wel, maar ik ben daar in de afgelopen 8 jaar nog meer van doordrongen geraakt. Dit besef is onder gemeenteleden ook gegroeid.

Er wordt in Den Haag veel gebeden. Op maandagmorgen om 6.00 uur begint dat al. Persoonlijk bid ik ook veel. Voor de kerkdiensten, voor pastorale gesprekken, voor het medewerkersteam, voor alles. God weet wie ik ben. Dan weet Hij ook waar Hij me het beste kan inzetten.’

IZB-programma ‘Linken’ verbindt HardinxveldGiessendam met Den Haag Via het programma ‘Linken’ van de IZB kan een gemeente gedurende een langere tijd betrokken zijn bij een missionaire pioniersplek. De uitwisseling over en weer, het meeleven, de onderlinge voorbede en de fondsenwerving scheppen een band.

Hardinxveld-Giessendam was de afgelopen 8 jaar betrokken bij het missionaire werk in de Bethlehemkerk in Den Haag. ‘Het is voor ons een zegen geweest.

De gemeente is meer bepaald bij haar roeping, het heeft echt een beweging in gang gezet’, zegt de voorzitter van de algemene kerkenraad, Freek de Bruin.

oliebollenactie wisten we het geld bijeen te krijgen. Naarmate de band groeide, kwam ook de inhoudelijke uitwisseling op gang.

De jeugdverenigingen, de vrouwenverenigingen, de kerkenraden brachten over en weer bezoeken. Gemeenteleden gingen in Den Haag helpen bij Paaslessen voor kinderen van de basisschool.’

Jongeren uit Hardinxveld die een strandwandeling maakten, konden in Eltheto, het wijkgebouw van de Bethlehemkerk, overnachten. ‘Ad kwam geregeld preken in Hardinxveld en dan vertelde hij in zijn aansprekende, stimulerende stijl over zijn werk bij “Brood voor de buurt”’, vertelt Freek de Bruin.

‘Hij nam ook wel mensen uit Den Haag mee, die dan een getuigenis gaven. Ik herinner me iemand die de Alphacursus bij hem had gevolgd en belijdenis had gedaan. Dat was indrukwekkend. Ik vergeet ook nooit dat we met de kerkenraad een bezoek brachten aan Den Haag en er gesprekken ontsponnen over de vraag: ‘Kunnen we deze ervaringen een plek geven in ons dorp?’ Er zijn wijkgroepen ontstaan, we zoeken ernaar om als kerk meer zichtbaar te zijn in de buurt.

Dat kun je niet los zien van de ontmoeting met Den Haag.’

Paulien: ‘Ad vertelde niet alleen maar de succesverhalen. Hij stelde zich kwetsbaar op, en deelde met ons ook de teleurstellingen en tegenslagen. Tijdens een gemeenteavond vroeg hij eens of we in groepjes voor het werk in Den Haag konden bidden. Later hoorden we dat dat in verschillende situaties tot een doorbraak heeft geleid. Gebed is een pijler in zijn werk.’

Voor het ‘linken-programma’ is het uiteraard niet noodzakelijk dat de betrokkenen elkaar vooraf al kennen. Maar als het wel het geval is, zoals bij missionair predikant Ad Vastenhoud en de gemeenteleden in Hardinxveld, is dat handig. Ad is geboren en getogen in het dorp in de Alblasserwaard. Jarenlang werkte hij als docent wiskunde en hij was ook actief binnen de Hervormde gemeente, onder andere als ouderling, vertelt Paulien de Ruiter, voorzitter van de commissie die ‘Linken’ coördineert. Kort na zijn benoeming kwam het contact tot stand. Paulien: ‘In het begin lag het accent op de fondswerving, omdat we als gemeente een behoorlijk bedrag hadden toegezegd. Via een talentenveiling, een goede-doelenmarkt, een taarten- en

11

Begin 2017 ging IZB-Focus uit de startblokken: een traject van missionaire toerusting, waar alle geledingen van de gemeente bij betrokken zijn: predikant, kerkenraad, bijbel- en gesprekskringen, jongeren- en kinderwerk, etc. De eerste lichting van 10 gemeenten heeft het traject doorlopen. Andere gemeenten zijn onderweg en een groot aantal heeft zich gemeld voor een voortraject. Twee impressies, vanuit twee gemeenten.

‘ Een vruchtbaar leerproces’ ‘Onze gemeente had een legaat ontvangen en in de kerkenraad besloten we een deel van dat geld aan te wenden het missionaire werk van de gemeente. Dat was, naast het jeugdwerk, een speerpunt in het beleidsplan. Als we nu naar de IZB gaan, dan ‘kopen’ we voor de komende jaren een evangelist, die ons terzijde komt staan. Maar dat plan liep op een teleurstelling uit, vertelt ds. Ton Jacobs van de Marekerk.

‘Is de aanstelling van een missionair werker wel het antwoord op jullie vraag?’ vroegen ze bij de IZB. ‘Wat is jullie verlangen eigenlijk?’ Achteraf bleek dat een schot in de roos. Het bracht een bezinning op gang in de kerkenraad. Het liefst zouden we inzetten op missionaire toerusting voor de hele gemeente, was de slotsom. We beseffen wel dat we op dit punt een roeping hebben, maar het lukt ons niet. Het breekt ons bij de handen af.

Zo meldden we ons aan voor de pilot van IZB-Focus; samen met 9 andere gemeenten in het land vormden we de eerste lichting die met het materiaal aan de slag ging.

De wijkgemeente van de Marekerk is gezegend met 16 huisbijbelkringen. Het materiaal kon zó in die kringen worden benut. Ze moesten wel wat vrijheid inleveren, maar toch verliep dat relatief makkelijk. De kwaliteit was prima. Het klikte goed met de trajectbegeleider van de IZB, die het hele proces met ons optrok. Wat ik erg vruchtbaar vond, is de combinatie van preken over een thema en twee weken later een bijbelkring over hetzelfde onderwerp. Dat brengt je echt een stap verder. Het had ook een ‘aanzuigende’ werking: het aantal deelnemers aan bijbelkringen groeide. Ik kijk er met veel dankbaarheid op terug.

Bij de opdrachten waarbij gemeenteleden ‘in beweging’ moeten komen, gestimuleerd worden om het gesprek aan te gaan over het geloof, proefde je wel de schroom. Soms heeft dat te maken met teleurstellende ervaringen. Over het algemeen kun je zeker zeggen dat het misisonaire bewustzijn is gegroeid.

Mensen zijn meer alert op de kansen die ze krijgen in het dagelijks leven om het geloof met anderen te delen. Ik merk het zelf ook. Ik sta er onbevangener en vrijmoediger in. Laatst belde er iemand van een openbare school. Ze hadden een

12

serie lessen gevolgd over godsdiensten, of er niet een groep kinderen langs kon komen om een kijkje te nemen in de kerk. Dan denk ik: ‘Yes! Kom maar langs!’

De pilot is eind vorig jaar afgerond, maar we werken samen met de IZB-trajectbegeleider aan een vervolg.

Het proces was zo inspirerend en motiverend, dat we het hier niet bij wilden laten, maar de lijn graag doortrekken.’

Op de ‘werkvloer’ van senioren Rachel Oldenburg leidt een IZB-Focuskring voor senioren in Nieuw-Vennep. Ze is 80 jaar en kan terugzien op een levenslange betrokkenheid bij kerk en geloof. Zestien jaar was ze kerkenraadslid. Die ‘bagage’ komt haar goed van pas. ‘We volgen het materiaal van IZB-Focus. Daarbij bespreken we thema’s die ook in de preek aan de orde komen. Het is fijn om op zo’n frisse manier bij de kernpunten van het christelijk geloof bepaald te worden. In de boekjes gaat het soms over de ‘werkvloer’. Dan zou je denken: wat kunnen ouderen daar nu mee? Maar wij hebben evengoed onze ‘werkvloer’, de mensen die we in onze omgeving ontmoeten. Laatst hebben we een buurman gevraagd om een kringavond bij te wonen.

Na afloop zei hij: “Ik moet thuis ergens nog een bijbel hebben liggen, die ga ik weer ’s lezen.”

Voor de avonden die niet gekoppeld zijn aan het Focus-materiaal bereid ik zelf wat voor.

Onlangs hebben we de Dordtse Leerregels in hedendaagse taal behandeld. Dat was nog behoorlijk pittig, maar boeiend! Wanneer lees je nu zoiets? Daarna hebben we enkele psalmen besproken. Twee kringleden zijn visueel gehandicapt. Ik lees alles aan hen voor, zodat ze ook mee kunnen doen. We hebben eerst psalm 23 behandeld, daarna 139, met die prachtige verzen waarin staat dat God je door en door kent. Hij weet wat je doorstaat. Al van vóór je geboorte, heeft Hij je gezien. Het is zó vertroostend en bemoedigend om daar bij stil te staan.

Het belangrijkste dat je als kringleider kunt doen is luisteren, luisteren, luisteren. Niet meteen interrumperen, maar mensen laten uitpraten, af en toe een vraag stellen. Dan komt het gesprek op gang. Als ik te vaak mensen hoor zeggen: ‘Ik denk….’, dan houd ik er wel om wat tegengas te geven: ‘Wat zegt de Bijbel?’ Als kringleider maak ik veel werk van de voorbereiding.

Daar kan ik uren mee bezig zijn.

Het leiden van de kring stimuleert me om zelf bijbelstudie te doen.

Je blijft leerling, hè.’

13

‘Ik ga niet toneelspelen’ Bij binnenkomst geeft hij zijn visitekaartje. Kan ik even checken of mijn afspraak klopt, inderdaad: Dick Ruiter, directeur van Verheij Infra, een ondernemer uit het IZB-netwerk. ‘De achterkant van het kaartje is belangrijker’, zegt hij. Daar staan vijf kernwaarden: vertrouwen, veilig, vriendelijk, vernieuwend, verantwoord. En daarmee zitten we meteen midden in een gesprek.

We spreken elkaar op de eerste verdieping van het bedrijfspand in Sliedrecht-Oost. De onderneming is goed voor een omzet van zo’n 10 miljoen, er staan 20 mensen op de loonlijst en het is een bouwbedrijf, dus ze werken veel met onderaannemers en zzp’ers. ‘De bouw is een ruwe omgeving. Niet echt een plek om op een zeepkist te gaan staan om het evangelie te verkondigen.

Maar we proberen in ons doen en laten wel onderscheidend te zijn. Eerlijk zaken doen, transparantie, daar draait het om.

Zo transparant als al dat glas in dit kantoor. Al doen we het met vallen en opstaan, we willen erop aanspreekbaar zijn.’

Je hebt als ondernemer veel mogelijkheden om je christen-zijn tot uitdrukking te brengen, zegt Dick. Soms gaat het om dingen die je ook bij niet-christenen tegenkomt. Die kernwaarden zijn niet exclusief christelijk, maar wel duidelijk vanuit het geloof geïnspireerd. ‘Vertrouwen bijvoorbeeld. Een man een man, een woord een woord. Of vriendelijkheid. Als je in de bouw ergens aan het werk gaat, hebben de omwonenden daar in eerste instantie hinder van. Je bent te gast in de buurt; gedraag je daarnaar. Het is geen christelijk bedrijf, al gaan we uit van christelijke normen en waarden. Er is me ook weleens gevraagd: U hebt zeker een christelijke achtergrond?

Als leidinggevende heeft hij er plezier in om mensen te laten opbloeien. ‘Een jonge collega van 28 geef ik de kans om een nieuwe werktak te leiden.

14

“Je krijgt de kans, grijp ‘m.” Je kunt zeggen: dat is gewoon zakelijk: je haalt uit je personeel wat er in zit. Maar het is meer.

Als iemand zijn talenten ontdekt en benut, dan kan ik daar echt van genieten. Aandacht voor de medewerkers en hun thuisfront vind ik belangrijk. Als het thuis goed gaat, heeft dat zijn weerslag op het werk.

Het personeel wordt geselecteerd op kwaliteit, er wordt respect gevraagd voor het geloof van de ander. ‘In de schaftketen wordt een moment stilte in acht genomen. In vorige functies, bij andere bedrijven, deden collega’s nergens aan. Daar heb ik de kloof ervaren, je proefde soms de weerstand tegen het geloof. In de loop van m’n leven heb ik geleerd om het geloof een plek te geven in m’n dagelijks werk. Of ik nu hier leidinggeef, of ’s avonds op huisbezoek ga, ik ga niet toneelspelen.’’

Dick was een van de aanwezigen tijdens de IZB-ondernemersavond met Ron van der Spoel en Ben Tiggelaar. ‘Inspirerend, net als het IZB-boekje Geloof op werkdagen dat daarna verscheen. Goed materiaal om stille tijd mee te doen.

Het omvatte 10 werkdagen, maar wat mij betreft komt er nog eens een uitgave voor het jaar rond.’ Er zijn nog gratis exemplaren te bestellen via izb.nl/geloven-op-werkdagen.

GAST COLUMN

Ontspannen beginnen In mijn studententijd werkte ik als postbode. Op een dag nodigde ik een vriend en collega uit om samen met zijn vriendin bij ons thuis te eten. Zoals we dat altijd deden, lazen we uit de Bijbel en sprak ik een gebed uit. Of ze dat vreemd vonden? Nee! Sterker nog, ze voelden zich er bijzonder welkom door.

Een paar weken later was het onze beurt om bij hen te gaan eten. Voor de gelegenheid was hij naar de bieb geweest en had hij daar een Bijbel geleend. Hij was er in gaan bladeren, op zoek naar een tekst die paste bij onze vriendschap. Hij had er zelfs drie gevonden! Deze drie teksten las hij voor de maaltijd aan ons voor.

Aan dit moment moest ik opnieuw denken bij de voorbereiding op mijn nieuwe baan als trajectbegeleider bij IZB-focus. ‘Heb je een beetje zin in je nieuwe baan? Wat verwacht je er van? Waar hoop je op? Waar ga je voor?’ Deze en soortgelijke vragen werden mij de afgelopen periode vaak gesteld. Goed bedoeld, belangstellend… En, ja, ik heb heel veel zin om aan de slag te gaan! Maar tegelijk voel je de druk ook toenemen. Nu moet er ook gepresteerd worden, verwachtingen waargemaakt, doelstellingen gehaald. Brengt de nieuwe stap mij wat ik hoop?

Ben ik van toegevoegde waarde voor de IZB? Maar belangrijker nog: kan ik op deze manier een steentje bijdragen aan Gods Koninkrijk?

Nu ik in gedachten terugga naar dat voorval van jaren terug, krijg ik opnieuw kippenvel. Niet vanwege de bijzondere dingen die ik gedaan of gezegd heb, maar juist vanwege de verwondering over God die aan het werk is. Soms is niets meer nodig dan simpelweg je leven delen met een ander, dan vriendschap onderhouden en daarin dingen doen die voor jou normaal zijn. De Geest werkt daar dan vervolgens op een verrassende manier doorheen.

Met welke verwachtingen en doelstellingen sta ik aan het begin van deze nieuwe taak? Ik zou mezelf bedriegen en vromer voordoen als ik niet zou erkennen: een legio, natuurlijk.

Maar deze herinnering wil ik als beeld vast blijven houden. Het heeft alles te maken met een gevoeligheid voor de Geest ontwikkelen. Niet gefocust zijn op je eigen werk, maar op Zijn werk. Met open ogen, oren en hart in deze wereld staan.

Ervaren waar Hij bezig is en daar vervolgens aan meedoen.

Goed beschouwd is dit dus de meest relaxte baan waar ik ooit aan begonnen ben!

Dick Wolters

COLOFON

81e jaargang nr. 1 – februari 2019 Tijding is een gratis kwartaal-uitgave van de IZB – vereniging voor zending in Nederland en wordt toegezonden aan de leden. IZB-lidmaatschap: aanmelden bij de IZB. De contributie is € 10,- per jaar. Opzegging lidmaatschap voor 1 november.

De IZB is een missionaire organisatie binnen de Protestantse Kerk in Nederland en stimuleert, adviseert en ondersteunt gemeenten en gemeenteleden in het evangelisatiewerk door middel van toerusting, materialen en missionaire werkers.

Bestuur Ds. M.C. Batenburg, voorzitter A.P. van der Kooy, penningmeester ds. M. van Dam mw. drs. Z.A. Jansen-Smit dr. H. de Leede ds. A. van Lingen ds. J. van Walsum, secretaris a.i.

Directie Dr. J.A. van den Berg IZB Breestraat 59-61 3811 BH Amersfoort Tel.: (033) 461 19 49 E-mail: info@izb.nl Internet: www.izb.nl IBAN: NL26 RABO 0302 2061 91 BIC: RABONL2U Uw steun Steun de zending in Nederland door uw gebed, door uw IZB-lidmaatschap of door een gift.

U kunt de IZB ook op laten nemen in uw testament. Graag willen we u helpen om dat te regelen. U kunt hiervoor vrijblijvend een afspraak maken via tel. (033) 461 19 49 of info@izb.nl.

Redactie Afd. Communicatie IZB Foto’s Agnes van Haaften/Dabar: Coverfoto Koos van Noppen, pag. 2, 3,5 6,7,8, 9, 10, 13, 14 Fred Cammeraat: pag. 8 (Arte) Heiko Bertram, pag. 12/13 Overname artikelen Overname van artikelen is toegestaan met bronvermelding.

15

Een goed begin van elke werkdag

De dagelijkse Bijbelpodcast, gratis in je Whatsapp.

Een gezamenlijk initiatief van de EO en de IZB. www.eerstdit.nl

Een waardevol hulpmiddel bij het ouderenbezoekwerk in uw gemeente Zes keer per jaar verschijnt het tijdschrift ‘Lichtspoor’ Een handvol pastorale artikelen: overdenkingen, interviews, korte verhalen (van Joke Verweerd en André Troost) en gedichten.

Het blad wordt in veel gemeenten gebruikt om uit te delen bij het ouderenpastoraat en wordt bijzonder gewaardeerd. Om een brede verspreiding mogelijk te maken is de prijs bewust laag gehouden, zo’n € 0,30 per ex. (afhankelijk van het aantal).

Vraag

GRATIS proefnummers aan!

Kijk voor meer informatie op www.izb.nl