DG 19-03-08 katern 1 pagina 02
Segregatie scholen in handen van ouders
Nijmegen Groot Nijeveld, een zwarte school in Nijmegen, moet waarschijnlijk meedoen aan de aanmeldingspilot van Dijksma. FOTO HOLLANDSE HOOGTE
Staatssecretaris van Onderwijs Sharon Dijksma wil meer gemengde scholen. Daarom moeten alle ouders hun kinderen met twee jaar al aanmelden. DOOR CECILE ELFFERS EN IVO VAN WOERDEN
AMSTERDAM
‘Het verschil is duidelijk te zien’, vertelt pabo-student Wijbe Langeveld. ‘Op een zwarte school start je de dag met basale woorden en als je voor een witte klas staat, begin je met een gesprekje. Ik kan me voorstellen dat witte mensen hun kind liever niet naar zo’n school doen, want het niveau is er door de taalachterstand lager.’ Het probleem speelt al een aantal jaren: autochtonen doen hun kind liever naar een school waar ze tussen gelijkgestemden les krijgen. Volgens het CBS zijn de helft van de basisscholen in de vier grote steden zwart, wat wil zeggen dat ze meer dan 50 procent allochtone leerlingen bevatten. Bij één op de drie is dat 80 procent. Witte kinderen gaan soms ver buiten de wijk naar school, terwijl allochtone kinderen dichtbij huis les krijgen. Doordat de kinderen niet mengen, wordt het verschil in niveau tussen zwarte en witte scholen, mede door taalachterstand, steeds groter. Staatssecretaris van Onderwijs Sharon Dijksma (PvdA) besprak daarom gisteren haar plan om naar meer gemengde scholen toe te werken. Haar budget is vier miljoen euro. Naast het openen van platforms waar ouders elkaar treffen en informatie kunnen vinden, wil Dijksma één aanmeldingsmoment creëren. Als een kind bijvoorbeeld twee jaar oud wordt, moeten ouders binnen een bepaalde periode hun kind op
school inschrijven. Nu is het nog vaak zo dat allochtone ouders te laat komen en dan geen keus meer hebben. PvdA-wethouder van Onderwijs in het Amsterdamse stadsdeel Zeeburg Fatima Elatik ziet de plannen van Dijksma wel zitten. ‘Ik vind het een gotspe dat ouders hun kinderen onthouden dat ze met andere werelden in contact komen. Het belangrijkste is dat de mindset van de ouders verandert. Alle initiatieven zijn welkom.’ Door vier jaar lang pilots op vrijwillige basis te draaien in de vier grote steden en Deventer, Eindhoven en Nijmegen, moet duidelijk worden of Dijksma’s plannen werken. Maar de overgrote meerderheid van de scholen is tegen – slechts twintig procent heeft aangegeven dat ze een vast aanmeldingsmoment zien zitten. ‘Ik weet niet of zo’n aanmeldingsmoment verschil maakt’, vertelt Langeveld. Wat hem betreft ligt een andere oplossing veel meer voor de hand: ‘Allochtone ouders moeten al vroeg begrijpen dat ze Nederlands tegen hun kind praten.’ Autochtone ouders stellen, in tegenstelling tot allochtonen, meestal al vroeg een plek voor hun koter op een goede school veilig. ‘Ik heb over twee weken een gesprek op de Montessori school in Monster’, vertelt Jacqueline Lansdaal uit Poeldijk, vlakbij Den Haag. Haar dochter Lotte is net anderhalf jaar. ‘En er zijn er die al jonger zijn ingeschreven’, vertelt ze. Niet dat iemand haar op een inschrijfmo-
‘Ik wil zeker weten dat mijn dochter goed terecht komt. En dan kies ik toch liever voor een witte school ’ JACQUELINE LANSDAAL REGELT NU AL EEN SCHOOL VOOR HAAR DOCHTER VAN 1,5 JAAR
ment heeft gewezen. ‘Ik doe dit uit eigen beweging omdat ik zeker wil zijn dat mijn dochter goed terecht komt. Ik kies toch liever voor een ‘witte’ school. Een multiculturele school lijkt me ook een goede plek, al denk ik dat mijn kind door de taalachterstand wordt tegengehouden in haar ontwikkeling.’ Politicoloog en columnist Pieter Hilhorst vecht tegen dat beeld. Hij stuurde zijn twee kinderen bewust naar een zwarte basisschool in zijn
buurt, de Barbaraschool in Amsterdam-Oost. Zijn dochter, nu 13, zat in de klas met slechts drie andere autochtonen, zijn 8-jarige zoon heeft zelfs maar één ‘blank’ klasgenootje. Hilhorst: ‘Iedereen die denkt dat je kind zich op een zwarte school niet goed kan ontwikkelen, daag ik uit zich met mijn dochter te meten. Zij haalde de maximale Citoscore van 550 uit 550. Ze zit nu op het gymnasium.’ De kinderen van Hilhorst hebben geen moeite aansluiting te vinden bij hun allochtone klasgenoten. ‘We wonen in een gemengde wijk. Mijn kinderen voelen zich veilig op straat, want ze kennen alle kinderen van school. Als ze op een witte school had gezeten hadden ze heel wat sociale vaardigheden en levenswijsheid gemist. Niet dat ik speciaal vóór zwarte scholen ben. Ik ben voor gemengde scholen.’ Hilhorst is betrokken bij een Amsterdams initiatief om gemengde scholen te bevorderen. Vanaf augustus kan een kind voorrang krijgen op
een wachtlijst wanneer hij of zij in een ‘gemengd paar’ wordt aangemeld. Allochtone en autochtone ouders leren elkaar kennen tijdens voorlichtingsbijeenkomsten op scholen, en kunnen dan besluiten zich samen in te schrijven. Er zijn steeds meer van dit soort initiatieven van autochtone ouders die samen ervoor kiezen hun kind op een zwarte school te plaatsen. De in 2006 opgerichte Stichting Kleurrijke Scholen ondersteunt inmiddels 70 van zulke initiatieven. Directeur van de stichting Lonneke Sondorp staat niet te juichen bij de plannen van Dijksma. ‘Veel te vrijblijvend. Je kunt niet met pilots aankomen bij zo’n nijpend probleem als segregatie. En wat is 4 miljoen? Om een school geschikt te maken voor verschillende groepen is echt meer nodig. Ik pleit voor een Keurmerk Kleurrijke Scholen, dat ouders garandeert dat hun kind kwaliteit krijgt op z’n eigen leerniveau.’ Ook hoogleraar onderwijskunde Sjoerd Karsten, die veel onderzoek deed naar segregatie op scholen, is
nog niet onder de indruk van Sharon Dijksma’s plannen. ‘Een pilotvorm en een vrijwillige basis zetten weinig zoden aan de dijk. Het blijft zo dat laag opgeleide ouders een school kiezen op basis van de reisafstand, terwijl hoog opgeleide ouders op zoek gaan naar hetzelfde soort mensen als ze zelf zijn.’