Bilgisayarlarda Türkçe’ye daha uygun olan F klavyenin daha fazla kullanılması için adeta seferberlik başlatıldı. Kamuda F klavye zorunluluğu 2018’de uygulamaya kondu. Ancak satılan bilgisayarların sadece yüzde 5’inde F klavye bulunuyor. Sektör de yeni gelişmelere göre kendini dönüştürüyor.
‘F klavye’ye dönüş var
TEKNO-YAŞAM
AYŞEGÜL EMİR Kamuda 2018 yılı itibariyle bilgisayarlarda F klavyenin zorunlu hale gelecek olması sektörü hareketlendirdi. Ak Parti İstanbul Milletvekili ve Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği Genel Başkanı Ekrem Erdem’in girişimleri sonucunda kamu kurum ve kuruluşlarında F klavyeye kademeli geçiş yaşanacak. Türkiye’de son yıllarda talep olmaması nedeniyle F klavyeli dizüstü ve masaüstü bilgisayar bulmak çok zordu. Zaten son istatistikler Türkiye’de yılda satılan bilgisayarların sadece yüzde 5’inde F klavye olduğunu gösteriyor. Ancak bu yeni gelişme ışığında F klavyeli bilgisayar sayısının ciddi oranda artış yaşanması bekleniyor. Türkçeye uygun F klavyenin mucidi geçen yıl vefat eden İhsan Sıtkı Yener. 1946’da Türk dilinin özelliklerine göre yapılmış bir daktilo icat etme çalışmalarına başladı. F klavye, 20 Ekim 1955 tarihinde Bakanlıklararası Stan-
62 l İSMMMO YAŞAM
dardizasyon Komitesi tarafından onaylandı. F klavye, Türkçenin teknik özellikleri ve parmakların fiziksel özelliklerinin kombinasyonuna göre oluşturuldu. Hızlı yazmak için Türkçede sıklıkla kullandığımız harfler klavyenin kolay ve rahat ulaşılabilir olan orta bölümüne, daha az kullandığımız harfler de kullanma sıklığına göre klavyenin kenar bölümlerine doğru sıralandı. F klavyenin sağ tarafında ünlü harfler, sol tarafına ise ünsüz harfler yerleştirildi.
DAHA FAZLA HIZ İÇİN Parmakların klavyede harften harfe geçerken kaybettiği zamanla ilgili yapılan araştırmalarda, F klavyenin Q klavyeden yüzde 11 daha hızlı olduğu saptandı. Günümüz Türkçesine göre F klavyede birkaç tuşun yerinin değiştirilmesi sonucu Q klavye’ye göre yüzde 46 daha çabuk yazılabileceği de görüldü. F klavyede parmakların yeri değiştirilmeden sadece orta sıradaki 8 harfle Türkçe metnin yüzde 55’i yazılabiliyor. Prof. Dr. Firdevs Gü-
neş’in araştırmasına göre, F klavyede Türkçe metinleri yazarken sağ el yüzde 51, sol el ise yüzde 49 oranında kullanılıyor. Bu durum her iki beyin yarım küresinin de yazma sürecine dengeli katılmasını sağlıyor. Bu sayede F klavye, düşünme, anlama, sorgulama, dikkat, yaratıcılık ve üreticilik gibi zihinsel becerileri geliştirmeye katkı sağlıyor.
Q KLAVYENİN HANDİKAPI Dünyada en çok kullanılan klavye olan Q yani Qwerty klavye ülkemizde de çok yaygın. İngilizce konuşan ülkelerde daha yaygın olsa da hiçbir dile uyumlu olarak geliştirilmedi. Çünkü mucidi Christopher Latham bu dizilişi yaparken, daktilo kullanımında en çok kullanılan harfleri birbirine yakın koymaktan kaçınmış. Özellikle yazı makinesinde sıkışıklık nedeniyle özellikle hızlı ve seri yazılmasını önlemek için bu yöntemi kullandı. Bu nedenlerle Q klavye seri yazmaya uygun olmayan bir klavye olarak nitelendiriliyor.