BÖLÜM 8 MADEN KAYNAKLARININ ARANMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ
* Doç. Dr. Ayça Akarçay Öğüz27
1. Amaç ve Kapsam Standardın sekizinci bölümünde, maden, petrol, doğalgaz ve benzeri yenilenemeyen kaynakların aranması ve bu arama sonucunun değerlendirilmesine ilişkin ölçüm ve kayda alma esasları düzenlenmektedir (BOBİ FRS Paragraf 8.1). Madencilik faaliyetleri; araştırma, değerlendirme, geliştirme, üretim ve sonlandırma olmak üzere beş aşamadan meydana gelir. Araştırma aşamasında, arama yapılacak saha ile ilgili geçmişteki araştırma verilerinin analiz edilmesi, topografik, jeolojik, jeokimyasal ve jeofizik çalışmaların yapılması, sondaj ve bazı kazı çalışmalarının yapılarak örnekler alınması ve bunların analiz edilmesi gibi faaliyetler yapılır. Beklenen sonuçlar araştırma aşamasında elde edilirse, bir sonraki aşama olan değerlendirme aşamasına geçilir.28 Değerlendirme aşamasında, maden yatağında bulunan rezervin miktarı, niteliği belirlenir, çıkarma yöntemleri incelenir, gerekli alt yapı imkanları araştırılır, taşıma imkanları gözden geçirilir, piyasa şartları incelenir ve bazı finansal planlamalar yapılır. Bu aşamada genel olarak maden rezervi çıkarmanın işletmeye ekonomik yarar sağlayıp sağlamayacağı belirlenir ve genel olarak bir fizibilite çalışması yapılır.29 Bu bölüm maden kaynaklarının aranması ile ilgili olduğundan maden kaynaklarının geliştirilmesi, üretimi ve sonlandırma faaliyetleri ile ilgili harcamalar bu bölümün kapsamı dışındadır. Geliştirme faaliyetleri sonucu ortaya çıkan varlıkların muhasebeleştirilmesinde “Kavramsal Çerçeve ve Finansal Tablolar” ve “Maddi Olmayan Duran Varlıklar” bölümlerindeki hükümler esas alınır (BOBİ FRS Paragraf 8.5).
*27 Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi
28 Aksoylu, S. (2013). Finansal Rporlama Standartları Kapsamında Maden İşletmelerinde Amortisman Uygulamasının Değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Aralık, 8(3), S.137-156. 29 Sağlam, N. ve Şengel, S. (2007). TFRS-6 Mden Kaynaklarının Araştırılması ve Değerlendirilmesi. Editörler Necdet Sağlam, SalimŞengel ve Bünyamin Öztürk, UFRS/UMS Uyumlu Türkiye Muhasebe Standartları Uygulaması). Ankara: Maliye ve Hukuk Yayınları, S.1293-1319.
75